DI AKS
a di Apaasl Dehn
Weh dis buk di taak bowt
Dis buk di kantinyu fahn di buk weh nayhn Di Gud Nyooz Bowt Jeezas Krais Weh Look Rait. Di mayn paint a dis buk da fi tel bowt di disaipl dehn weh mi fos fala Jeezas, ahn how di Hoali Spirit mi leed dehn, ahn soh dehn spred di Gud Nyooz bowt Jeezas “da Jeroosalem, ahn di hoal a Judeeya ahn Samayrya, ahn aal oava di werl” (1:8). Da di stoari bowt how di Kristyan cherch staat monks di Jooish peepl dehn, ahn how ih spred rong di hoal werl. Dis buk shoa how di peepl weh bileev eena Jeezas neva reeli gaan owta dehn way fi rayz chrobl eena di konchri, ner fi mek peepl ton gens di Roaman govament. Ahn di buk shoa how weh di prafit dehn mi seh wahn hapm, hapm fi chroo.
Wi ku separayt dis buk eena chree paat: (1) Di cherch staat eena Jeroosalem wid di peepl dehn weh bileev eena Jeezas. Dis hapm afta Jeezas gaan op da hevn. (2) Di cherch spred evriway eena di dischrik dehn rong Jeroosalem. (3) Di cherch spred eena aala di konchri weh deh kloas tu di Meditaraynyan See. Ih reech az faar az Roam.
Wahn impoatant paat a dis buk da di werk a di Hoali Spirit, weh kom eena wahn powaful way pahn di Day a Pentikaas. Di Hoali Spirit da di Wan weh leed di apasl dehn, ahn ih help dehn du di werk weh dehn mi ga fi du. Hihn da di Wan weh mek di cherch groa aal rong di werl. Dis buk shoa di powa a di mesij bowt Jeezas Krais eena di laif a eech bileeva ahn eena di cherch, kaa da mi Jeezas ihself weh staat di cherch, ahn hihn di sopoat it fareva.
How dis buk set op
Di laas koman ahn pramis weh Jeezas gi 1:1-14
Di disaipl dehn pik di wan weh mi fi tek oava fahn Joodas 1:15-26
Di Hoali Spirit kohn pahn di Day a Pentikaas 2:1-41
Di fos dayz a di cherch eena Jeroosalem 2:42–8:3
Di Gud Nyooz spred tu Judeeya ahn Samayrya 8:4–12:25
Di minischri a Paal 13:1–28:31
a. Di fos mishineri jerni 13:1–14:28
b. Di meetn eena Jeroosalem 15:1-35
c. Di sekant mishineri jerni 15:36–18:22
d. Di terd mishineri jerni 18:23–21:16
e. Paal da wahn prizna eena Jeroosalem, den eena Seezareeya, ahn den eena Roam 21:17–28:31
1
Gaad pramis fi sen
di Hoali Spirit
di Hoali Spirit
(Machyu 28:16-20; Maak 16:14-18; Look 24:36-49; Jan 20:19-23)
1 Dyaa Misa Tiyofilos,
Eena di fos leta weh Ah mi rait tu yu,*Di fos leta da-mi di buk “Di Gud Nyooz Bowt Jeezas Krais Weh Look Rait.”. Ah mi tel yu bowt aala di ting dehn weh Jeezas mi du ahn weh ih mi teech fahn di taim ih mi staat ih werk, 2 til di day ih gaan op da hevn. Bifoa ih gaan op, ih gi di man dehn weh ih mi pik fi bee ih apasl dehn di inschrokshanz weh ih mi geh chroo di Hoali Spirit. 3 Fi faati dayz afta ih sofa ahn ded, ih apyaa tu ih disaipl dehn lata taim weh reeli proov fi chroo seh dat hihn, Jeezas, mi rayz op bak fahn di ded. Dehn mi si ahn wid dehn oan too aiy ahn hihn taak wid dehn bowt Gaad kingdom. 4 Ahn den, wen Jeezas mi-di eet tugeda wid dehn rong di taybl, ih tel dehn seh, “Unu noh fi lef Jeroosalem, bot unu mos wayt fi di gif weh di Faada mi pramis unu, weh Ah mi tel unu bowt. 5 Jan mi baptaiz unu wid waata, bot eena wahn fyoo dayz taim, Gaad wahn baptaiz unu wid di Hoali Spirit.”
Jeezas gaahn bak da hevn
(Maak 16:19-20; Look 24:50-53)
6 Wen di disaipl dehn mi kohn tugeda wid Jeezas, dehn aks ahn seh, “Laad, yoo wahn free fi wee peepl now ahn soh gi bak Izrel dehn kingdom?”
7 Jeezas tel dehn seh, “Unu noh hafu noa dat. Da mai Faada set di taim ahn di day ahn di yaa kaa hihn ga di atariti fi du dat. 8 Bot wen di Hoali Spirit kohn pahn unu, unu wahn geh lata powa, ahn unu wahn ku goh aal bowt di plays di tel peepl bowt mee. Unu gwehn da Jeroosalem, ahn di hoal a Judeeya ahn Samayrya, ahn aal oava di werl.”
9 Afta Jeezas don seh dat, Gaad kehr ahn op da hevn rait fronta dehn aiy. Den wahn klowd kova ahn op ahn dehn kudn si ahn nohmoh.
10 Dehn mi stil di stan op deh di stayr op eena di skai, wen sodn-wan too man jres op eena ful wait stan op saida dehn. 11 Dehn seh, “Unu man fahn Gyalilee, da wai unu di stan op deh di luk op eena di skai? Dis sayhn Jeezas weh Gaad tek op fahn monks unu ahn kehr op da hevn, wel hihn wahn kohn bak di sayhn way how unu si ahn gaan op.”
Mataiyas tek Joodas plays
12 Den di apasl dehn gaahn bak da Jeroosalem fahn di hil weh nayhn di Mongt a Alivz, weh deh bowt haaf mail†haaf mail: Dis da di distans weh Moaziz Laa alow di Jooz dehn fi waak pahn di Sabat day. fahn Jeroosalem. 13 Wen dehn reech bak, dehn gaan opstayz da di room weh dehn mi-di stay. Dehnya da aal hoo mi dehdeh: Peeta, Jan, Jaymz, Anjru, ahn Filip, ahn Tamas, Bartalamyoo, Machyu, ahn Jaymz, weh da-mi Alfyos son; den yu mi ga Saiman weh da-mi wahn memba a di Zelat Paati,‡Zelat Paati: Dat da wahn Jooish politikal paati weh fait gens di Roaman govament. ahn Joodas, weh da-mi Jaymz son. 14 Dehn doz get tugeda lata taim fi pray lang wid Mayri weh da-mi Jeezas ma, di ada laydi dehn, ahn Jeezas breda dehn.
15 Wahn fyoo dayz layta, dehn mi ga wahn meetn wid aala di bileeva dehn, bowt wan honjrid ahn tweni a dehn in aal. Ahn Peeta get op fi taak. 16 Ih seh, “Mi bradaz ahn sistaz, di Skripcha hafu kohn chroo weh di Hoali Spirit mi seh lang taim chroo Dayvid bowt Joodas. Ih seh dat hihn mi wahn ak az gaid fi dehn wan weh kohn ares Jeezas. 17 Hihn da-mi wan a wi, weh mi shayr eena di werk weh wi di du fi di Laad.”
Joodas heng ihself
(Machyu 27:3-10)
18 (Dis man Joodas mi bai wahn pees a lan wid di blod moni weh ih get. Rait deh ih jrap ahn ded, ahn ih badi bos oapm ahn aala ih gots kom owt. 19 Evribadi da Jeroosalem yehr bowt it, soh dehn kaal di pees a lan Akeldama, weh meen “Di Feel a Blod” eena fi dehn langwij.)
20 Peeta gaahn hed ahn seh, “Eena di buk a Saamz, Dayvid rait bowt Joodas seh,
‘Mek ih hows emti,
noh mek nobadi liv een deh.’Saam 69:25.
Ahn den ih seh,
‘Mek sohnbadi els tek ih pozishan.’Saam 109:8.
21 “Soh wi hafu pik sohnbadi fi tek Joodas plays. Ih hafu bee wahn man weh mi-di chravl bowt wid wi wen Jeezas mi deh ya. 22 Ih mi wahn hafu deh wid wi fahn wen Jan mi-di baptaiz peepl, til di day Jeezas gaan op da hevn; ahn ih mi hafu si Jeezas afta ih mi rayz op bak fahn di ded, soh ih ku tel peepl bowt it.”
23 Soh dehn sojes too man: Joazef, weh dehn kaal Barsaabas (dehn doz kaal ahn Jostos tu), ahn Mataiyas. 24-25 Den dehn pray seh, “Laad, yoo noa evribadi haat ahn weh dehn tink. Shoa wi wich wan a dehn yu pik fi bee wahn apasl ahn soh tek Joodas plays eena dis werk, kaa hihn don gaahn weh ih bizniz fi goh.” 26 Den dehn jraa lat,§jraa lat: Di Jooz dehn yoostu rait di naym dehn pahn sohn pees a stoan, den dehn wuda shayk dehn een wahn kantayna til wan jrap owt, ahn di wan weh jrap owt, da di wan weh dehn pik. ahn fahn dat Mataiyas naym geh pik owt fi jain di ada ilebm apasl dehn.
*1:1 Di fos leta da-mi di buk “Di Gud Nyooz Bowt Jeezas Krais Weh Look Rait.”.
†1:12 haaf mail: Dis da di distans weh Moaziz Laa alow di Jooz dehn fi waak pahn di Sabat day.
‡1:13 Zelat Paati: Dat da wahn Jooish politikal paati weh fait gens di Roaman govament.
1:20 Saam 69:25.
1:20 Saam 109:8.
§1:26 jraa lat: Di Jooz dehn yoostu rait di naym dehn pahn sohn pees a stoan, den dehn wuda shayk dehn een wahn kantayna til wan jrap owt, ahn di wan weh jrap owt, da di wan weh dehn pik.