6
Tok rix niben jun utzil, man titaluj rutzijol
Can tichajij c'a ivi' jebel, chi man tibananej chiquivech ri vinek chi can yixajin chubanic ri nrajo' ri Dios, roma xa man utz ta. Roma vi xa queri' xtiben, can man jun c'a rajel-ruq'uexel xtic'ul riq'uin ri aj-chicajil Itata'. Tok rix niya' limosna, man c'a tivelesaj rutzijol, can achi'el tok nik'ajan jun trompeta ri nac'axex coma conojel ri vinek.* Ro. 12:8. Man tiben queri'. Man tiben achi'el ri niquiben ri vinek ca'i' quipalej, can niquelesaj rutzijol pa tak bey y pa tak jay ri can nitzijox-vi ri ruch'abel ri Dios, richin chi tetamex chi utz ri ye'ajin chubanic. Can kitzij vi ninbij chi ri vinek ri yebanon queri', riq'uin ri xquic'ul quik'ij chique ri vinek, xa can xquic'ul yan c'a rajel-ruq'uexel ri quibanobal. Y tok rix niya' limosna, man c'a titzijoj chire jun chic. Can man jun c'a nic'atzin-vi chi nretamaj ta na jun chic vinek ri yixajin chubanic. Richin queri' ri limosna ri niya', can man jun chic c'a vinek tetaman. Pero ri aj-chicajil Itata', rija' retaman. Rija' can nutz'et ri man tz'etel ta coma ri vinek y xtuya' rajel-ruq'uexel chive. Y ri rajel-ruq'uexel ri xtuya' chive, can xtik'alajin c'a chiquivech ri vinek.
Ri Jesús nuc'ut rubanic ri oración
Rix tok niben c'a orar, Jer. 29:12; Lc. 18:1; Jn. 16:24. man tiben achi'el niquiben ri vinek ca'i' quipalej. Roma ri vinek ri' can janíla c'a nicajo' chi ja ri acuchi ec'o vinek, chiri' niquiben-vi orar: Ri pa tak jay ri can nitzijox-vi ruch'abel ri Dios, ri pa tak squína; xaxe richin quetz'et. Rije' e pa'el tok niquiben orar. Y can kitzij vi ninbij chive, chi ri vinek ri yebanon queri', riq'uin ri niquic'ul quik'ij chique ri vinek, xa can xquic'ul yan c'a rajel-ruq'uexel ri quibanobal. Y tok jun c'a chive rix nuben orar, utz toc pa jay y tutz'apej ruchi' ri jay y c'ari' tich'on c'a riq'uin ri Rutata' ri c'o chila' chicaj. Y stape' man nutz'et ta ri achok iq'uin nich'on-vi, can retaman chi c'o ri nac'axan richin. Y ri nac'axan-pe richin can nutz'et-vi c'a ri man tz'etel ta coma ri vinek y nuya' rajel-ruq'uexel chire. Y ri rajel-ruq'uexel Jer. 17:10. ri xtuya' chire, can xtik'alajin c'a chiquivech ri vinek.
Tok rix niben c'a orar,§ Mt. 26:39, 42, 44. man tiben achi'el niquiben ri vinek ri man quetaman ta ruvech ri Dios. Roma chiquivech rije', xaxe roma yequiben nima'k tak oraciones* Dn. 9:18, 19. y janíla ch'abel ri niquicusaj chupan, romari' tok ye'ac'axex-pe roma ri Dios; queri' niquich'ob rije'. 1 R. 18:26; Ec. 5:2. Tok rix niben orar, man tiben achi'el niquiben ri vinek ri man quetaman ta ruvech ri Dios. Roma ri aj-chicajil Itata' can retaman chic c'a ri achique nic'atzin chive, tok c'a man jani nic'utuj ta chire. Sal. 139:2. Tok rix niben orar, tibana' jun oración achi'el re':
Katata' Dios atc'o chila' chicaj,
xtibanatej ta c'a chi conojel ta ri vinek niquiya' ta ak'ij, y man ta xtiquixolk'otij (xtiquixalk'atuj) ri lok'olej abi'.§ Lc. 11:2.
10 Y xtoka' yan ta c'a ri k'ij tok ja rat ri yatoc ri Kak'atoy-Tzij.
Y xe ta c'a ri navajo' rat chi niban re vave' chuvech re ruvach'ulef, can xe ta ri' ri nikaben, achi'el niquiben ri ec'o aviq'uin chila' chicaj.* Sal. 103:20; Is. 6:3.
11 Y taya' c'a chuka' ri kavay Job 23:12. ri nic'atzin chike ronojel k'ij.
12 Y can achi'el yekacuy ri vinek ri c'o niquiben chike, que ta ri' xtaben kiq'uin roj, xtacuy ta c'a ronojel ri man utz ta ri yekaben chavech. Mt. 18:21-35.
13 Y man c'a taya' k'ij chi ri itzel nuben ta chike chi yojtzak pa mac. Can kojacolo' c'a chuvech.
Queri' ri nikac'utuj, roma xaxe c'a rat ri atc'o pa kavi', c'o avuchuk'a', y c'o ak'ij-ac'ojlen richin jantape'. Can que vi ri'.§ Jn. 17:15; 1 Co. 10:13.
14 Vi rix ye'icuy ri vinek ri c'o etzelal niquiben chive, ri aj-chicajil Itata' can xquixrucuy c'a chuka' rix.* Mr. 11:25; Ef. 4:32; Col. 3:13. 15 Y vi xa man ye'icuy ta ri vinek ri c'o etzelal niquiben chive, chuka' ri aj-chicajil Itata' man xquixrucuy ta c'a riq'uin ri imac ri ye'ibanala' chuvech. Mt. 18:35; Stg. 2:13.
Man tic'ut chiquivech ri vinek chi man ibanon ta va'in roma niben orar
16 Tok rix man yixva' ta roma niben orar, man tiben achi'el niquiben ri vinek ri ca'i' quipalej; roma xa yebison ri yetzu'un. Can e jalatajinek ri yetzu'un, richin chi tik'alajin chiquivech ri vinek chi man e va'inek ta. 2 S. 12:16; Neh. 1:4; Est. 4:16; Sal. 35:13; 69:10; Is. 58:5. Y kitzij ninbij chive, chi ri yebanon queri', riq'uin ri niquic'ul quik'ij chique ri vinek, xquic'ul yan c'a ri rajel-ruq'uexel. 17 Jac'a tok rix man yixva' ta roma niben orar, man tiben chi can nik'alajin chi man ibanon ta va'in, xa jebel tich'aja' ipalej, tiya' juba' aceite pan ivi' y jebel tijica' rusmal ivi'. 18 Richin queri', man tic'ut chiquivech ri vinek chi man ibanon ta va'in roma niben orar. Xaxe ta c'a ri aj-chicajil Itata' ri netaman; y rija' man c'a tz'etel ta. Rija' can nutz'et c'a ri man tz'etel ta coma ri vinek y xtuya' rajel-ruq'uexel chive. Re rajel-ruq'uexel re xtuya' chive, can xtik'alajin chiquivech ri vinek.
Timolo' ibeyomel chila' chicaj
19 Mani c'a nimol ibeyomel chuvech re ruvach'ulef,§ Pr. 23:4; He. 13:5. roma xa c'o nichicopirisan y c'o chuka' ri pus ri niq'uison richin,* 1 Ti. 6:17. y roma chuka' xa ec'o elek'oma' ri ye'elek'an y ye'elesan-el. 20 Timolo' ibeyomel ri acuchi man jun nichicopirisan ta y man jun chuka' pus ri niq'uison richin. Ri acuchi chuka' man jun elek'on ri nelek'an y nelesan-el. Can timolo' c'a ibeyomel ri chila' chicaj. 1 Ti. 6:19; 1 P: 1:4. 21 Roma ri ivánima can nic'oje' acuchi c'o-vi ri ibeyomel, roma jari' ri nitzekelbej-el.
Ri runak'-avech yec'atzin achi'el nic'atzin jun k'ak' richin sakil
22 Ri runak'-avech can yec'atzin c'a chave, achi'el nic'atzin jun k'ak' richin sakil. Y vi ri runak'-avech e utz, rat atc'o pa jun sakil. Lc. 11:34. 23 Pero vi ri runak'-avech man e utz ta, rat atc'o pa jun k'eku'n. Romari' vi xa nijalatej ri sakil§ 2 Co. 4:4. ri ruyo'on ri Dios pan avánima, can xtek'alajin c'a pe chi pa k'eku'n atc'o-vi. Y ri k'eku'n ri' can janíla vi nim.* Ro. 1:21.
Ri nibe ránima chirij ri beyomel man nitiquir ta chuka' nuben ri nrajo' ri Dios
24 Man jun c'a samajel ri e ca'i' ta rajaf y nitiquir ta nisamej quiq'uin che ca'i' pa jun bey. Roma vi nrajo' jun chique ri rajaf, nretzelaj chic can ri jun. Y vi can janíla nunimaj rutzij ri jun, man nitiquir ta nuben queri' riq'uin ri jun chic. Y que c'a ri', manek modo chi c'o ta jun ri benek ránima chirij ri beyomel, 1 Ti. 6:17. y nrajo' ta chuka' nuben ri nrajo' ri Dios. Lc. 16:13; Ga. 1:10.
Ri Dios nuya' ronojel ri nic'atzin chique ri e ralc'ual
25 Y romari' tok yin ninbij chive: Man tich'ujirisaj-ivi' roma ri achique nic'atzin chive k'ij-k'ij, ri acuchi xtivil-vi ivay-ivuc'ya'; ni man tich'ob ri acuchi xtiq'uen-vi itziak. Roma vi ri Dios can xuya-pe ic'aslen chuvech re ruvach'ulef, ¿nich'ob cami rix chi rija' man ta nitiquir chuka' nuya-pe ri ivay-ivuc'ya' richin c'o ic'aslen y ri itziak richin nicuchbej-ivi'?§ Sal. 55:22; Fil. 4:6. 26 Que'itz'eta' na pe' ri aj-xic' tak chicop ri yebe pa cak'ik', rije' man yetico'n ta, y romari' manek cosecha niquelesaj juna-juna', ni manek chuka' quic'ujay richin quiyacon ta quijal. Man riq'uin ri' rije' yeva', roma ja ri aj-chicajil Itata' ri niyo'on quivay.* Job 38:41; Sal. 147:9. C'a ta la' c'a rix man ta xtuya' ivay ri Dios, tok rix más ivejkalen que chiquivech ri aj-xic' tak chicop. Xa roma c'a ri' man más tich'ob ri'. 27 ¿C'o ta cami c'a jun chive rix ri nitiquir ta nibanon chi niq'uiy chic juba', roma can nuch'ujirisaj-ri' chubanic? Man jun. Sal. 39:5.
28 ¿Y achique c'a roma tok nich'ujirisaj-ivi' richin nivil itziak? Ri Dios nuya' itziak. Xaxe na pe' que'itzu' ri cotz'i'j quibini'an lirio, ri ec'o pa tak juyu'. Que'itzu' tok yeq'uiy. Rije' man yesamej ta, ni man yebatz'in ta, richin queri' yequibanala' ta quitziak jebel oc. Man jun bey. 29 Y c'o c'a jun rey richin re Israel xc'oje' ojer can ri xubini'aj Salomón. Rija' ruyon jebel tak tziek ri xerucusaj, pero man jun bey xc'oje' ta jun rutziak achi'el titzu'un jun cotz'i'j. 1 R. 10:4-7. 30 Ri Dios yeruvik (yeruvek) jebel ri k'ayis. Roma ri cotz'i'j jari' ri tziek ri nuya' ri Dios chique ri k'ayis ri ec'o pa juyu'. Y stape' ri k'ayis man can ta yeyaloj, roma jun k'ij jebel quibanon, jun chic k'ij yechaki'j-ka y c'ari' yec'ak pa k'ak', man riq'uin ri' ri Dios yeruvik (yeruvek) jebel. ¿Y achique c'a roma rix man icukuban ta ic'u'x§ Mt. 8:26; 14:31; 16:8. riq'uin ri Dios chi nuya' ta itziak?* Lc. 12:28. 31 Roma c'a ri' rix man tich'ujirisaj-ivi' chucanoxic ivay-ivuc'ya' y ri itziak. 32 Ri vinek ri niquich'ujirisaj-qui' chucanoxic quivay-cuc'ya' y ri quitziak, ja ri man quetaman ta ruvech ri Dios. Jac'a rix c'o ri Itata' chila' chicaj y retaman chic chi jare' ri nic'atzin chive. Sal. 23:1; 34:9, 10; 37:25; Mr. 10:30; Lc. 12:31; 18:29, 30; Ro. 8:32; Fil. 4:19. 33 Romari' ri ruc'amon chi niben rix ja ri can tiya-ivi' chuxe' rutzij ri Dios y titija' ik'ij chi nic'uaj jun chojmilej c'aslen chuvech, can achi'el ri nrajo' rija'. Y vi xtiben queri', ri Dios xtuya' jun ic'aslen jebel y xtuya' chuka' ri nic'atzin chive. 1 R. 3:11-14; Sal. 37:25; Mr. 10:30; 1 Ti. 4:8. 34 Rix man nic'atzin ta chi nich'ujirisaj-ivi' roma nich'ob yan ri achique xtuq'uen-pe ri k'ij chua'k. Ri chua'k can c'o-vi ri xtuq'uen-pe. Pero xaxe c'a ri c'o chivech ri tich'obo', roma ronojel k'ij can c'o-vi ruc'ayeval y man tiq'uen yan c'a pe ri richin chua'k, roma ri queri' xa q'uiy c'a ri nimol chivij.

*6:2 Ro. 12:8.

6:5 Jer. 29:12; Lc. 18:1; Jn. 16:24.

6:6 Jer. 17:10.

§6:7 Mt. 26:39, 42, 44.

*6:7 Dn. 9:18, 19.

6:7 1 R. 18:26; Ec. 5:2.

6:8 Sal. 139:2.

§6:9 Lc. 11:2.

*6:10 Sal. 103:20; Is. 6:3.

6:11 Job 23:12.

6:12 Mt. 18:21-35.

§6:13 Jn. 17:15; 1 Co. 10:13.

*6:14 Mr. 11:25; Ef. 4:32; Col. 3:13.

6:15 Mt. 18:35; Stg. 2:13.

6:16 2 S. 12:16; Neh. 1:4; Est. 4:16; Sal. 35:13; 69:10; Is. 58:5.

§6:19 Pr. 23:4; He. 13:5.

*6:19 1 Ti. 6:17.

6:20 1 Ti. 6:19; 1 P: 1:4.

6:22 Lc. 11:34.

§6:23 2 Co. 4:4.

*6:23 Ro. 1:21.

6:24 1 Ti. 6:17.

6:24 Lc. 16:13; Ga. 1:10.

§6:25 Sal. 55:22; Fil. 4:6.

*6:26 Job 38:41; Sal. 147:9.

6:27 Sal. 39:5.

6:29 1 R. 10:4-7.

§6:30 Mt. 8:26; 14:31; 16:8.

*6:30 Lc. 12:28.

6:32 Sal. 23:1; 34:9, 10; 37:25; Mr. 10:30; Lc. 12:31; 18:29, 30; Ro. 8:32; Fil. 4:19.

6:33 1 R. 3:11-14; Sal. 37:25; Mr. 10:30; 1 Ti. 4:8.