16
Ri ye'ajovan chi c'o nic'ulvachitej chupan ri caj, richin niquinimaj
Y jac'ari' tok ec'o achi'a' fariseos y ec'o chuka' achi'a' saduceos ri xe'apon riq'uin ri Jesús. Ri achi'a' ri' xe'apon riq'uin xaxe richin chi niquitejtobej ri Jesús, y xquibij c'a chire chi tubana' c'a chi c'o nibanatej chupan ri caj,* Lc. 12:56. richin tuc'utu' chi rija' can ja vi ri Dios takayon-pe Mt. 12:38. richin, xecha' c'a. Mr. 8:11; Lc. 11:16. Pero ri Jesús xubij chique ri achi'a' ri': Rix tok nitz'et chi quek quibanon ri sutz' chicaj, tok c'a rukajic ka ri k'ij, nibij chi utz k'ij nerubana'.§ Lc. 12:55. Y chuka' ri pa tak nimak'a', tok rix nitz'et chi ri caj mukul y quek chuka' quibanon ri sutz', nibij chi man utz ta k'ij nerubana'. Rix xa ca'i' c'a ipalej, roma jebel ivetaman nitzu' ri caj, ivetaman vi utz o man utz ta k'ij nerubana'. Jac'a ri retal* Is. 7:14. ri can nitz'etetej-vi y nubij achique tiempo ojc'o-vi, rix xa man nitzu' ta. Ri vinek richin vacami janíla e itzel y man niquinimaj ta ri Dios. Can nicajo' chi yin ninben ta chi c'o ri nic'ulvachitej chupan ri caj richin yinquinimaj. Pero man ja ta c'a ri nicajo' rije' ri xtic'ulvachitej. Man que ta ri'. Xa can xe ri xc'ulvachitej riq'uin ri jun achin ri xubini'aj Jonás, jun achin ri xk'alajirisan ri xbix chire roma ri Dios ojer can, xaxe ri' ri retal chuka' chique rije', Mt. 12:39. xcha' ri Jesús y xbe e rachibilan ri rutijoxela'; xeruya' can quiyon ri achi'a' ri'.
Ri quitijonic ri fariseos y saduceos man utz ta
Y ja tok ri Jesús y ri rutijoxela' Mt. 15:39. xe'apon c'a ri juc'an ruchi-ya', ri tijoxela' c'ari' c'a xquinabej chi xa manek vey quic'uan-el.§ Mr. 8:14. Ri Jesús xubij c'a chique ri rutijoxela': Can tivac'axaj c'a ri xtinbij chive, chi can tichajij c'a ivi'* Mt. 7:15; 24:4; Fil. 3:2; Col. 2:8; 2 P. 3:17. chuvech ri ch'en (ch'amilej-k'or) quichin ri achi'a' fariseos Lc. 12:1. y ri achi'a' saduceos, roma xa nuben chire ronojel chi nich'amir, xcha' ri Jesús.
Y roma queri' xubij ri Jesús, ri tijoxela' xquich'ob c'a ri pa tak cánima: Rija' xubij queri' roma man xkaq'uen ta pe kavay.
Pero ri Jesús xretamaj c'a ri niquich'ob ri rutijoxela' ri pa tak cánima, y xubij c'a chique: ¿Achique roma rix nich'ob chi roma manek kavay, romari' tok xinbij queri'? ¿Can man icukuban ta ic'u'x viq'uin y romari' xaxe chic ri vey ri nich'ob? Manek c'a nic'atzin-vi chi xaxe chic ri vey ri nich'ob. Ap. 2:23. Achi'el xa c'a man jani nik'ax ta chivech.§ Mt. 15:16, 17. ¿Y man noka' ta c'a chi'ic'u'x tok xentzuk ri vo'o' mil vinek riq'uin ri vo'o' vey?* Mt. 14:17; Jn. 6:9. ¿Can man noka' ta c'a chi'ic'u'x janipe' chi chaquech vey ri ximol can? 10 ¿Chuka' can man noka' ta c'a chi'ic'u'x tok xentzuk ri caji' mil vinek riq'uin ri vuku' vey? Mt. 15:34. Chuka' chiri' can c'a pa chaquech na ri xe'imol can. 11 ¿Achique ta c'a jun chic rubixic ninben yin, richin nik'ax ta chivech chi man roma ta ri vey ri ximestaj can, tok xinbij chi rix tichajij-ivi' chuvech ri ch'en (ch'amilej-k'or) quichin ri achi'a' fariseos y saduceos? xcha' ri Jesús.
12 Y ri tijoxela', c'ari' c'a xk'ax chiquivech chi man chuvech ta c'a ri ch'en (ch'amilej-k'or) ri niquicusaj ri achi'a' fariseos y saduceos ri tiquichajij-vi-qui'. Xa chuvech c'a ri quitijonic ri achi'a' ri', ri tiquichajij-vi-qui', roma ri tijonic ri' chanin nuyoj (nuyuj) ri nika-vi.
Ri Simón Pedro nubij achique ri Jesús
13 Y ri Jesús rachibilan ri rutijoxela' xapon c'a pa jun lugar ri nakaj nicanej chire ri tinamit rubini'an Cesarea richin ri Filipo. Xpe ri Jesús xuc'utuj c'a chique ri rutijoxela': ¿Achique c'a niquich'ob ri vinek chuvij yin ri xinalex chi'icojol, chi in achique c'a yin? Mr. 8:27; Lc. 9:18. xcha' chique.
14 Y ri tijoxela' xquibij c'a chire ri Jesús: Ec'o ri yebin chi rat ja ri Juan ri Bautista.§ Mt. 14:2. Ec'o ch'aka' chic niquibij chi ja rat ri Elías,* Mal. 4:5. ri jun achin ri xk'alajirisan ri xbix chire roma ri Dios ojer can. Ec'o chuka' ri yebin chi rat ja ri Jeremías ri jun chuka' achin ri xk'alajirisan ri xbix chire roma ri Dios ojer can. Y can ec'o chuka' ri yebin chi rat jun c'a chique ri ch'aka' chic achi'a' ri xek'alajirisan ri xbix chique roma ri Dios ri ojer, Lc. 9:7-9. xecha' ri tijoxela'.
15 Y rija' xuc'utuj c'a chique ri rutijoxela': Y rix ¿achique nich'ob chuvij? xcha' chique.
16 Y ri Simón Pedro can jac'ari' xubij chire ri Jesús: Ja rat ri Cristo, ri Ruc'ajol Sal. 2:7; Mt. 14:33. ri c'aslic Dios, xcha' chire.
17 Y can xe xrac'axaj queri' ri Jesús, can jac'ari' xubij: Rat Simón Pedro ruc'ajol ri Jonás, can jebel c'a ruva-ak'ij, roma ri xabij chi ja yin ri Cristo ri Ruc'ajol ri Dios. Ri xabij man jun ta c'a vinek ri xk'alajirisan chavech, xa can jac'a ri Nata' Dios ri c'o chila' chicaj ri xk'alajirisan§ Ga. 1:16. chavech. 18 Yin ninvajo' c'a ninbij chave rat: Yin nuyo'on chic c'a jun abi'; romari' tok rat abini'an Pedro.* Jn. 1:42. Y ninbij chuka' chave chi pa ruvi' c'a re abej Is. 28:16; Ef. 2:20; Ap. 21:14. re' xtinpaba-vi ri nu-iglesia. 1 Co. 3:11. Y man c'a xtich'acatej ta roma ri camic y roma ri etzelal. 19 Can chave vi c'a rat xtinya-vi ri uchuk'a' jakbel o tz'apebel richin ri oquen pa ruk'a' ri Dios o chupan ri aj-chicajil ajavaren. Can utz vi c'a xtitz'et ri chila' chicaj, tok rat xtatz'apej o xtajek jun bey chiquivech ri vinek.§ Jn. 20:23.
20 Y ri Jesús can jac'ari' xubij chique ri rutijoxela' chi man jun tiquibij-vi* Mr. 8:30. chi ja rija' ri Cristo. Lc. 9:21.
Ri Jesús nubij chi xticamisex
21 Can jac'a chuka' ri' tok ri Jesús xuchop ruk'alajirisaxic chiquivech ri rutijoxela', chi nic'atzin c'a chi rija' nibe ri pa tinamit Jerusalem richin nuc'ovisaj q'uiy tijoj-pokonal pa quik'a' ri rijita'k tak achi'a' ri c'o quik'ij, pa quik'a' ri principal-i' tak sacerdotes y pa quik'a' chuka' ri etamanela' chirij ri ley. Can xquinapon na c'a ri pa camic, Mt. 20:18. pero pa rox k'ij xquic'astej c'a pe,§ Mt. 27:63; Mr. 8:31; Lc. 9:22. xcha' ri Jesús. 22 Y ri Pedro can xe xrac'axaj chi queri' xubij ri Jesús, xberuc'ama-pe y c'a quela' ri xbechapon-pe chire. Can xubij c'a chire: Man ta ja nrajo' ri Dios, chi nibanatej achi'el ri xabij rat Ajaf, xcha' ri Pedro.
23 Pero tok ri Jesús xrac'axaj queri', xupiscolij-ri'. Y c'ari' c'a xubij chire ri Pedro: Man cac'oje-pe viq'uin rat Satanás,* Gn. 3:1-6; Mt. 4:10; Lc. 4:8; 2 Co. 11:14, 15. roma man utz ta ri nach'ob. Rat xa yatoc k'atbel nubey. Roma ri ach'obonic rat xa can junan riq'uin ri niquich'ob ri vinek y man nach'ob ta juba' achique c'a ri nrajo' ri Dios. Mr. 8:33.
24 Y ri Jesús xch'on c'a chuka' chique ri ch'aka' chic rutijoxela' y xubij: Vi c'o jun nrajo' nitzekelben vichin, can tubana' c'a achi'el nuben jun ri benek chuxe' ru-cruz. Man nuben ta ri nurayij rija'. Man nupokonaj ta nuc'ovisaj tijoj-pokonal. Hch. 14:22; 1 Ts. 3:3; 2 Ti. 3:12. Vi c'o c'a jun ri nich'obon quere', utz nipe viq'uin richin yirutzekelbej. 25 Roma vi yalan nupokonaj ri ruc'aslen re vave' chuvech re ruvach'ulef, xa man xtril ta c'a ruc'aslen richin jantape'. Jac'a ri man nupokonaj ta ri', stape' napon pa camic voma yin, can xtril-vi ruc'aslen richin jantape'.§ Mt. 10:39. 26 ¿Roma achique ta c'a nuq'uen-pe chire ri vinek, vi nic'oje' ri beyomel richin ronojel re ruvach'ulef riq'uin y re vinek re' xa man nicolotej ta? Stape' ta janíla ri beyomel c'o riq'uin ri vinek, man nitiquir ta c'a nulok' ri c'aslen richin jantape'.* Sal. 49:7, 8. 27 Yin ri xinalex chi'icojol can xquipe chic c'a jun bey, y junan chic c'a nuk'ij-nuc'ojlen riq'uin ri Nata' y e vachibilan-pe ri nu-ángeles. Jud. 14. Y jac'ari' tok xtinya' ruq'uexel chique conojel; ruq'uexel ri quibanobal Jer. 17:10; Ro. 2:6; 2 Co. 5:10; 1 P. 1:17. ri xequibanala'. 28 Y tivac'axaj c'a re xtinbij chive, y janíla rejkalen: Yin ri xinalex chi'icojol can xquipe-vi c'a, riq'uin chic nuk'ij-nuc'ojlen y c'o chic uchuk'a' pa nuk'a'. Y ec'o c'a chive rix can man xquequen ta (xquecom ta), c'a tok quitz'eton chic na can ri', xcha' ri Jesáus.§ Mr. 9:1.

*16:1 Lc. 12:56.

16:1 Mt. 12:38.

16:1 Mr. 8:11; Lc. 11:16.

§16:2 Lc. 12:55.

*16:3 Is. 7:14.

16:4 Mt. 12:39.

16:5 Mt. 15:39.

§16:5 Mr. 8:14.

*16:6 Mt. 7:15; 24:4; Fil. 3:2; Col. 2:8; 2 P. 3:17.

16:6 Lc. 12:1.

16:9 Ap. 2:23.

§16:9 Mt. 15:16, 17.

*16:9 Mt. 14:17; Jn. 6:9.

16:10 Mt. 15:34.

16:13 Mr. 8:27; Lc. 9:18.

§16:14 Mt. 14:2.

*16:14 Mal. 4:5.

16:14 Lc. 9:7-9.

16:16 Sal. 2:7; Mt. 14:33.

§16:17 Ga. 1:16.

*16:18 Jn. 1:42.

16:18 Is. 28:16; Ef. 2:20; Ap. 21:14.

16:18 1 Co. 3:11.

§16:19 Jn. 20:23.

*16:20 Mr. 8:30.

16:20 Lc. 9:21.

16:21 Mt. 20:18.

§16:21 Mt. 27:63; Mr. 8:31; Lc. 9:22.

*16:23 Gn. 3:1-6; Mt. 4:10; Lc. 4:8; 2 Co. 11:14, 15.

16:23 Mr. 8:33.

16:24 Hch. 14:22; 1 Ts. 3:3; 2 Ti. 3:12.

§16:25 Mt. 10:39.

*16:26 Sal. 49:7, 8.

16:27 Jud. 14.

16:27 Jer. 17:10; Ro. 2:6; 2 Co. 5:10; 1 P. 1:17.

§16:28 Mr. 9:1.