8
Tok ri Jesús xerutzuk más caji' mil vinek
Je k'ij c'a ri' tok janíla e q'uiy vinek ri xquimol-apo-qui' riq'uin. Pero re vinek re' xq'uis c'a quivay, y romari' ri Jesús xeroyoj c'a ri rutijoxela' y xubij c'a chique: Yin janíla ninjoyovaj quivech re vinek re',* Sal. 145:9; Mt. 15:32. roma c'o yan oxi' k'ij ec'o-pe viq'uin y vacami man jun chic quivay richin niquitej. Y yentek ta c'a el chi tak cachoch choj queri' y man jun niquitej-el, man utz ta. Roma ec'o nej e petenek-vi, y riq'uin juba' yetzak pa tak bey roma vayjal, xcha' rija'.
Y ri rutijoxela' xquibij c'a chire: Re lugar ojc'o-vi xa e manek vinek. ¿C'o ta cami nekila-vi-pe vey richin yeva' jebel conojel re vinek re'? Nm. 11:21, 22; 2 R. 4:42, 43; 7:1, 2. xecha' chire ri Jesús.
Pero ri Jesús xuc'utuj c'a chique ri rutijoxela': ¿Janipe' vey c'o iviq'uin? Mt. 15:34; Mr. 6:38. xcha' chique.
Y rije' xquibij c'a: C'o vuku', xecha' chire.
Y ri Jesús xubij c'a chi ri vinek quetz'uye-ka ri pan ulef. C'ari' rija' xeruli'ej ri vuku' vey y xumatioxij chire ri Dios. Y c'ari' c'a xeruper chuka' el (xerupir chuka' el) y xuya-el chique ri rutijoxela' richin chi niquiya' chique ri vinek. Y ri rutijoxela' can que vi ri' xquiben. Y c'o c'a chuka' ca'i-oxi' tak quer quiq'uin. Y ri Jesús xumatioxij chire ri Dios roma re quer re', y c'ari' xutek rujachic chique ri vinek.§ Mr. 6:41. Ri vinek can jebel vi xquitej quivay. Can man jun c'a ri man ta jebel xva', y c'a c'o na vey y quer ri xmol can. Vuku' chaquech c'a ri xnoj can riq'uin ri vey y quer ri xmol. Ri xquiben va'in chupan ri k'ij ri', jun la'ek caji' mil vinek. Y c'ari' tok ri Jesús xerutek-el ri vinek chi tak cachoch. 10 Y can jac'ari' tok ri Jesús xoc-el pa canoa quiq'uin ri rutijoxela', y xebe c'a pa jun lugar rubini'an Dalmanuta.
Ri achi'a' fariseos niquitejtobej ri Jesús
11 Y ec'o c'a chique ri achi'a' fariseos ri xe'oka' riq'uin ri Jesús, y xquichop c'a qui' riq'uin ch'abel. Y richin chi niquitejtobej ri Jesús xquibij c'a chire chi tubana' c'a chi c'o nibanatej chupan ri caj, richin tuc'utu' chi rija' can ja vi ri Dios ri takayon-pe richin,* Mt. 12:38; 16:1; Jn. 6:30. xecha' c'a.
12 Pero ri Jesús xjik'jo'x. Mr. 7:34. Rija' xpe c'a bis pa ránima, y c'ari' xubij: ¿Achique c'a roma re vinek richin re vacami nicajo' niquitz'et chi c'o nibanatej chupan re caj? Pero yin can kitzij c'a ninbij chive chi man ja ta ri nicajo' rije' ri xtibanatej, xcha' ri Jesús.
13 Y ri Jesús xeruya' c'a can ri achi'a' fariseos, y xoc-el pa canoa quiq'uin ri rutijoxela', richin chi yek'ax c'a juc'an chic ruchi-ya'.
Ri quitijonic ri achi'a' fariseos y ri Herodes, xa man e utz ta
14 Y ri tijoxela' xquimestaj c'a xquic'uaj quivay, Mt. 16:5. y ri chiri' pa canoa xaxe c'a jun vey c'o can. 15 Y ri Jesús xubij c'a chique ri rutijoxela': Can tivac'axaj c'a re xtinbij chive, chi can tichajij c'a ivi' chuvech ri ch'en§ Lc. 12:1; 1 Co. 5:7. (ch'amilej-k'or) quichin ri achi'a' fariseos y ri richin ri Herodes, roma xa nuben chire ronojel chi nich'amir, xcha' ri Jesús.
16 Pero ri tijoxela' xa xquibila' c'a chiquivech: Rija' xubij queri' roma man xkaq'uen ta pe kavay,* Mt. 16:7. yecha' c'a.
17 Pero ri Jesús can retaman c'a ri niquibila' ri rutijoxela', romari' xubij c'a chique: ¿Achique roma rix nich'ob chi roma manek kavay, romari' tok xinbij queri'? ¿Can man xk'ax ta c'a chivech Mt. 15:17; 16:8, 9; He. 5:11. ri xinbij? ¿Xa can c'a covirinek ri ivánima, Is. 63:17; Mr. 6:52; 16:14. romari' man nik'ax ta chivech? 18 Rix c'o runak' tak ivech, pero xa man yixtzu'un ta. C'o ixiquin, pero xa man nivac'axaj ta. ¿Can man jun c'a ri noka' chi'ic'u'x? 19 ¿Can man noka' ta c'a chi'ic'u'x tok yin xentzuk ri vo'o' mil vinek riq'uin ri vo'o' vey ri xinper (xinpir) chiquivech? ¿Rix ri' noka' chi'ic'u'x janipe' chaquech ri xe'inojisaj riq'uin ri vey ri ximol can? xcha' chique.
Y ri tijoxela' xquibij c'a chire ri Jesús: Cablajuj chaquech,§ Mt. 14:20; Mr. 6:43; Lc. 9:17; Jn. 6:13. xecha-apo.
20 ¿Can man noka' ta c'a chuka' chi'ic'u'x tok xentzuk ri caji' mil vinek riq'uin ri vuku' vey ri xinper (xinpir) chiquivech? ¿Rix ri' noka' chi'ic'u'x janipe' chuka' chaquech ri xe'inojisaj riq'uin ri vey ri ximol can? xcha' chique.
Y ri tijoxela' xquibij c'a chire ri Jesús: Vuku' chaquech,* Mt. 15:37. xecha'.
21 Y ri Jesús xubij c'a chique: ¿Y achique c'a roma tok can c'a man jani nik'ax ta chivech? Sal. 94:8; Mr. 6:52.
Ri Jesús xuc'achojirisaj jun moy pa Betsaida
22 Y ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela', xe'apon c'a pa Betsaida. Y xc'an c'a pe jun achin moy chire. Y ri e c'amayon-pe richin re moy re' xquic'utuj utzil chire richin chi tuya' ruk'a' pa ruvi' richin ri achin moy nitiquir ta nitzu'un. 23 Xpe ri Jesús xuyukej-el ri achin moy y xuc'uaj-el c'a chuchi' ri ti tinamit. C'ari' ri Jesús xuya-apo ruchub ri chi tak runak'-ruvech ri moy. Y xuya' ruk'a' pa ruvi' chuka'. C'ari' xuc'utuj chire vi c'o ri nutz'et. 24 Y tok ri moy xujek runak'-ruvech, xubij c'a: Ja'. Yentz'et ri achi'a'. Nintz'et chi achi'el e che'. Pero xa man e que ta chuka' ri', roma xa yebiyin, nicha' c'a.
25 Y ri Jesús xuya' chic c'a ri ruk'a' chi tak runak'-ruvech ri achin. Can xuben c'a chire ri achin chi xtzu'un. Y ri achin xtzu'un c'a jebel. Can jebel c'a yerutzu' ronojel; chi nej chi nakaj. 26 Y ri Jesús xutek c'a el ri achin richin tibe chirachoch. Rija' xubij c'a el chire: Man te'atzijoj Mt. 8:4; Mr. 5:43. na can ri pa tinamit. Man c'a catoc-apo, xa choj cabiyin chi'avachoch, xcha-el ri Jesús chire.
Ri Pedro nubij achique ri Jesús
27 Y ri Jesús y ri rutijoxela' xebe ri pa tak cocoj tinamit ri ec'o chiri' pa Cesarea richin ri Filipo. Y pa bey, ri Jesús xuc'utuj c'a chique ri rutijoxela': ¿In achique c'a yin, niquich'ob ri vinek?§ Mt. 16:13; Lc. 9:18. xcha' chique.
28 Y rije' xquibij chire: Ec'o ri yebin chi rat ja ri Juan ri Bautista.* Mt. 14:2. Ec'o ch'aka' chic niquibij chi ja rat ri Elías, ri jun ri xk'alajirisan ri xbix chire roma ri Dios ojer can. Y ec'o c'a chuka' ri yebin chi rat jun chique ri ch'aka' chic achi'a' ri xek'alajirisan ri xbix chique roma ri Dios chupan ri ojer can tiempo, xecha' chire ri Jesús.
29 Y rija' xuc'utuj chique ri rutijoxela': ¿Y rix achique nich'ob chuvij? xcha' chique.
Y ri Pedro can jac'ari' xubij chire ri Jesús: Ja rat ri Cristo, Mt. 16:16; Jn. 1:41; 6:69; 11:27; Hch. 9:20. xcha' chire.
30 Y ri Jesús xubij c'a chique chi man tiquitzijoj. Mt. 16:20.
Ri Jesús nubij chi xticamisex
31 Y ri Jesús xuchop c'a ruc'utic chiquivech ri rutijoxela': Yin ri xinalex chi'icojol, c'o chi ninc'ovisaj q'uiy tijoj-pokonal. Xquinetzelex coma ri rijita'k tak achi'a' ri c'o quik'ij. Xquinetzelex coma ri principal-i' tak sacerdotes. Chuka' xquinetzelex coma ri etamanela' chirij ri ley. Y xquicamisex. Pero pa rox k'ij xquic'astej-pe,§ Mt. 16:21; 17:22, 23; Lc. 9:22. xcha' ri Jesús.
32 Y tok ri Jesús xubij c'a re ch'abel re' chique ri rutijoxela', can jebel vi k'alaj rubixic xuben chire. Can man xrevaj ta. Pero ri Pedro man xka' ta chuvech ri xubij ri Jesús, romari' xuc'uaj-el juba' quela', y xbechapon-pe chire. 33 Pero tok ri Jesús xrac'axaj queri', xupiscolij-ri' y xerutzu' ri ch'aka' chic rutijoxela'. Y c'ari' xubij chire ri Pedro: Man cac'oje-pe viq'uin rat Satanás, roma man utz ta ri nach'ob. Roma ri ach'obonic rat xa can junan riq'uin ri niquich'ob ri vinek y man nach'ob ta juba' achique c'a ri nrajo' ri Dios.
34 Y ri Jesús xeroyoj c'a pe ri vinek y ri ch'aka' chic rutijoxela'. Y rija' xubij c'a chique: Vi c'o jun nrajo' nitzekelben vichin, can tubana' c'a achi'el nuben jun ri benek chuxe' ru-cruz.* Mt. 10:38; 16:24; Lc. 9:23; 14:27; Ga. 5:24; 6:14. Man nuben ta ri nurayij rija'. Man nupokonaj ta nuc'ovisaj tijoj-pokonal. Vi c'o c'a jun ri nich'obon quere', utz nipe viq'uin richin yirutzekelbej. 35 Roma vi yalan nupokonaj ri ruc'aslen re vave' chuvech re ruvach'ulef, xa man xtril ta c'a ruc'aslen richin jantape'. Jac'a ri man nupokonaj ta ri', Jn. 12:25; Ap. 12:11. stape' napon pa camic voma yin y roma ri utzilej ch'abel richin colotajic, can xtril ruc'aslen richin jantape'. 36 ¿Roma achique ta c'a nuq'uen-pe chire ri vinek vi nic'oje' ri beyomel richin ronojel re ruvach'ulef riq'uin y re vinek re' xa man nicolotej ta? 37 Y stape' janíla ta q'uiy ri beyomel c'o riq'uin ri vinek, can man nitiquir ta c'a nulok' ri c'aslen richin jantape'. 38 Man jun vinek c'a ri tiq'uix nuk'alajirisaj chi in runiman yin y ri nuch'abel. Man tiq'uix nubij queri' chique ri vinek richin re vacami, ri xa man niquinimaj ta ri Dios y can e aj-maqui' vi. Roma vi c'o jun ri niq'uix nubij queri' chique, yin chuka' ri xinalex chi'icojol xquiq'uix ninbij chi ri jun vinek ri' vichin yin. Mt. 10:33; Lc. 9:26; 12:9; 2 Ti. 2:12. Queri' xtinben tok xquipe chic jun bey, y junan chic nuk'ij-nuc'ojlen riq'uin ri Nata' y e vachibilan-pe ri lok'olej tak ángeles.

*8:2 Sal. 145:9; Mt. 15:32.

8:4 Nm. 11:21, 22; 2 R. 4:42, 43; 7:1, 2.

8:5 Mt. 15:34; Mr. 6:38.

§8:7 Mr. 6:41.

*8:11 Mt. 12:38; 16:1; Jn. 6:30.

8:12 Mr. 7:34.

8:14 Mt. 16:5.

§8:15 Lc. 12:1; 1 Co. 5:7.

*8:16 Mt. 16:7.

8:17 Mt. 15:17; 16:8, 9; He. 5:11.

8:17 Is. 63:17; Mr. 6:52; 16:14.

§8:19 Mt. 14:20; Mr. 6:43; Lc. 9:17; Jn. 6:13.

*8:20 Mt. 15:37.

8:21 Sal. 94:8; Mr. 6:52.

8:26 Mt. 8:4; Mr. 5:43.

§8:27 Mt. 16:13; Lc. 9:18.

*8:28 Mt. 14:2.

8:29 Mt. 16:16; Jn. 1:41; 6:69; 11:27; Hch. 9:20.

8:30 Mt. 16:20.

§8:31 Mt. 16:21; 17:22, 23; Lc. 9:22.

*8:34 Mt. 10:38; 16:24; Lc. 9:23; 14:27; Ga. 5:24; 6:14.

8:35 Jn. 12:25; Ap. 12:11.

8:38 Mt. 10:33; Lc. 9:26; 12:9; 2 Ti. 2:12.