23
Jesús acusa a los fariseos y a los maestros de la ley
(Mr 12.38-40; Lc 11.37-54; 20.45-47)
Cabero camasã cʉ̃tʉ caãnarẽ, bairi jãã, cʉ̃ cabuerã cʉ̃ãrẽ atore bairo jãã ĩwĩ: “Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽ cajʉ̃gobueri majã, bairi fariseo majã cʉ̃ã, ‘Bairo ĩgaro ĩña Moisés ãnacʉ̃ marĩrẽ cʉ̃ caroticũrĩqũẽ,’ mʉjããrẽ ĩ quetibʉjʉnucũñama. Bairi mʉjããrẽ na caĩquetibʉjʉrijere bairo ása. Na tʉ̃goʉsaya. Bairo na tʉ̃goʉsamirãcʉ̃ã, bairãpʉa na caátiãnierẽ bairo ápericõãña. Caĩtopairã ãnirĩ cariape rotimirãcʉ̃ã, na majũ pʉame na caátirotirore bairo áperiyama. Caʉ̃mʉ jĩcãʉ̃, cʉ̃ paabojari majõcʉre cʉ̃ jʉpʉsaetiyami. Jĩcã wãme ũnoacã cʉ̃ãrẽ cʉ̃ jʉáperiyami. Tore bairo Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã, bairi fariseo majã cʉ̃ã átiyama camasãrẽ. ‘Jĩcã wãmeacã rʉsaeto ása,’ camasãrẽ caĩrã nimirãcʉ̃ã, na pʉame tore bairo áperimajũcõãñama. Tunu bairoa caroa wãme nipetirije na caátie camasã na caĩñajoropʉ átinucũñama, nipetiro camasã nʉcʉ̃bʉgoro na mena na catʉ̃goñaparore bairo ĩrã. Tunu bairoa Dios yaye bʉsʉrique, na cawoaturi pũrĩãcãrẽ jiyanucũñama na riapé buipʉ, na wãmorĩpʉ cʉ̃ãrẽ. Tunu bairoa jutii cayowerijere jãñajesoyama. Tunu bose rʉ̃mʉ caãno narẽ na capiiata, caroapaʉripʉre ruiri ʉgaganucũñama. Tunu bairoa ñubuerica wiipʉ na caápáta, quetiupaʉ cʉ̃ caruirije ũniepʉ jeto ruiganucũñama. Tunu bairoa maapʉ na caáñesẽãta, nipetiro camasã nʉcʉ̃bʉgorique mena na cajẽnirõ bonucũñama. ‘¡Jããrẽ Cabuerã!’ camasã narẽ na caĩjẽnirõ bonucũñama.
“Bairo na cabomiatacʉ̃ãrẽ, bairo na caborore bairo mʉjãã caĩñacõrõ yʉ boetiya. Mʉjãã cabuei jĩcãʉ̃ã niñami. Tunu mʉjãã pʉame jĩcãʉ̃ pũnaa jĩcãrõrẽ bairo cabairã mʉjãã ãniña. Bairi, ‘¡Jããrẽ Cabuerã!’ camasã mʉjããrẽ na caĩroaro boeticõãña. Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ ati yepa macããcʉ̃rẽ, ‘Marĩ pacʉ ũcʉ̃ niñami,’ qũĩroaeticõãña. Jĩcãʉ̃ã niñami marĩ Pacʉ, ʉmʉrecóo macããcʉ̃ majũ. 10 Tunu bairoa, ‘¡Marĩ Quetiuparã!’ aperã mʉjããrẽ na caĩroarore boeticõãña. Yʉ, Cristo jeto camasã quetiupaʉ yʉ ãniña. 11 Bairi ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ caãnimajũʉ̃rẽ bairo caãnigaʉ, cabopacarãrẽ caroaro na cʉ̃ cajʉáto ñuña. 12 Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ majũã, ‘Caãnimajũʉ̃ yʉ ãniña,’ caĩ pʉamerẽ, cabʉgoro macããcʉ̃rẽ bairo cʉ̃ ãnio joroque cʉ̃ átigʉmi Dios. Apei, ‘Caãnimajũʉ̃ mee yʉ ãniña,’ caĩ pʉame roquere, cabero cabʉgoro macããcʉ̃rẽ bairo mee cʉ̃ ãnio joroque cʉ̃ átigʉmi Dios.
13 “¡Mʉjãã, Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã, bairi mʉjãã fariseo majã cʉ̃ã, caĩtopairã, roro majũ mʉjãã netõgarã, ricaati mʉjãã caátiãnie jʉ̃gori! Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉre mʉjãã jããmasĩẽtĩgarã. Tunu camasãrẽ ricaati buerã, Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉre cajããgarã pʉamerẽ caẽñotarãrẽ bairo na mʉjãã átinucũña.
14 “¡Mʉjãã, Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã, bairi mʉjãã fariseo majã cʉ̃ã, caĩtopairã, roro majũ mʉjãã netõgarã, ricaati mʉjãã caátiãnie jʉ̃gori! Cawapearã rõmirĩ ya wiirire mʉjãã ẽmanucũña. Tunu yoaro Diore cʉ̃ mʉjãã jẽniñubuetonucũña. Bairi aperã netõjãñurõ roro mʉjãã netõgarã.
15 “¡Mʉjãã, Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã, bairi mʉjãã fariseo majã cʉ̃ã, caĩtopairã, roro majũ mʉjãã netõgarã, ricaati mʉjãã caátiãnie jʉ̃gori! Cayoaropʉ, ria capairiyare pẽña átí, o ape yepapʉre ánetõ átí, mʉjãã quetibʉjʉ ñesẽãnucũña, mʉjãã yaye quetire, camasã na catʉ̃goʉsaparore bairo ĩrã. Bairo jĩcãʉ̃ catʉ̃goʉsaʉre cʉ̃ bócarã, ricaati cʉ̃ mʉjãã caquetibʉjʉrije tʉ̃gori tʉ̃goñamawijiao joroque cʉ̃ mʉjãã átiya. Mʉjãã netõjãñurõ caróʉre bairo caácʉ cʉ̃ ãnio joroque cʉ̃ mʉjãã átiya. Bairo mʉjãã caátie jʉ̃gori caʉ̃petieti peeropʉ roro majũ baigʉmi.
16 “¡Mʉjãã, roro majũ mʉjãã netõgarã! Jĩcãʉ̃ cacaapee mácʉ̃ cʉ̃ yarãrẽ, ‘Mʉjãã yʉ jʉ̃gogʉ,’ caĩ ũcʉ̃rẽ bairo mʉjãã baiya. Ricaati camasãrẽ na mʉjãã bueya. Atore bairo na mʉjãã ĩ quetibʉjʉya: ‘Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃, “Caãnorẽ bairo ñiña,” ĩgʉ, “¡Dios ya wii mena ñiña!” cʉ̃ caĩata, cabero cʉ̃ caĩrõrẽã bairo cʉ̃ caápericõãta, ñubujioro. Bairo ĩmicʉ̃ã, “¡Dios ya wii macããjẽ oro majũ mena ñiña!” cʉ̃ caĩata, cabero cʉ̃ caĩrõrẽã bairo cʉ̃ caápericõãta roque, ñuẽtĩña,’ cariape mee mʉjãã ĩ quetibʉjʉya camasãrẽ. 17 ¡Bairo caĩquetibʉjʉrã ãnirĩ cacaapee mánarẽ bairo mʉjãã baiya! Catʉ̃gomasĩẽnarẽ bairo mʉjãã tuaya. Dios ya wii macããjẽ oro pʉame, ti wii netõjãñurõ caãnimajũrĩjẽ mee niña. Ti wii pʉame, ti wii macããjẽ oro to ñuo joroque átiya. 18 Tunu atore bairo camasãrẽ na mʉjãã quetibʉjʉnemoña: ‘Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃, “Caãnorẽ bairo ñiña,” ĩgʉ, “¡Altar mena ñiña!” cʉ̃ caĩata, cabero cʉ̃ caĩrõrẽã bairo cʉ̃ caápericõãta, ñubujioro. Bairo ĩmicʉ̃ã, “¡Waibʉcʉ riire na cajoemʉgõjorije mena ñiña!” cʉ̃ caĩata, cabero cʉ̃ caĩrõrẽã bairo cʉ̃ caápericõãta roque, ñuẽtĩña,’ mʉjãã ĩto quetibʉjʉya camasãrẽ. 19 ¡Cacaapee mánarẽ bairo mʉjãã baiya! Waibʉcʉ riire na cajoemʉgõjorije pʉame altar netõjãñurõ caãnimajũrĩjẽ mee niña. Ti altar pʉame waibʉcʉ riire ñuo joroque átiya. 20 Bairi ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃, ‘Caãnorẽ bairo ñiña,’ ĩgʉ, ‘¡Altar mena ñiña!’ cʉ̃ caĩata, ‘¡Altar, bairi nipetirije altar bui macããjẽ mena ñiña!’ caĩrẽ bairo ĩñami. 21 Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃, ‘¡Templo mena ñiña!’ cʉ̃ caĩata, ‘¡Templo wiire, bairi ti wii macããcʉ̃ Dios mena cʉ̃ã ñiña!’ caĩrẽ bairo ĩñami. 22 Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃, ‘¡Ʉmʉrecóo mena ñiña!’ cʉ̃ caĩata, ‘¡Dios ya trono, bairi to ruiricaro macããcʉ̃ mena cʉ̃ã ñiña!’ caĩrẽ bairo ĩñami.
23 “¡Mʉjãã, Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã, bairi mʉjãã fariseo majã cʉ̃ã, caĩtopairã, roro majũ mʉjãã netõgarã, ricaati mʉjãã caátiãnie jʉ̃gori! Mʉjãã cʉ̃ã pʉga wãmo cãrõ moneda tiiriacarẽ mʉjãã cacʉ̃goata, jĩcã tiiaca mʉjãã jonucũña Diore. O ʉgarique asurique jĩcã wãme ũno pʉga wãmo cãrõ mʉjãã cacʉ̃goata, jĩcãrõãcã mʉjãã jonucũña Diore. Bairo cariape tie ũnierẽ átimasĩmirãcʉ̃ã, ape wãme paijãñurõ Dios cʉ̃ carotirique pʉamerẽ mʉjãã tʉ̃goñaetimajũcõãña. Caroaro ãmeo átaje cʉ̃ãrẽ marĩ rotiyami Dios. Camasãrẽ bopacooro na marĩ caĩñarĩjẽ, bairi caroaro ãmeo mairĩqũẽ cʉ̃ãrẽ marĩ rotiyami. Tie pʉamerẽ mʉjãã tʉ̃goñaẽtĩña. 24 ¡Mʉjãã, jĩcãʉ̃ cacaapee ĩñaecʉ̃ cʉ̃ yarãrẽ, ‘Mʉjãã yʉ jʉ̃gogʉ,’ caĩ ũcʉ̃rẽ bairo mʉjãã baiya! Tunu, ‘Becoaca cʉ̃ manicõáto,’ ĩrã, oco mʉjãã caetipeere mʉjãã weyórotinucũña. Bairo weyorotimirãcʉ̃ã, waibʉcʉ capai, camellore rupaʉa caʉgayujorãrẽ bairo mʉjãã baiya. Cabʉgoro macããjẽ pʉamerẽ caãnimajũrĩjẽrẽ bairo mʉjãã átiya. Tunu bairoa caãnimajũrĩjẽ pʉamerẽ cabʉgoro macããjẽrẽ bairo mʉjãã ĩñacõãña.
25 “¡Mʉjãã, Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã, bairi mʉjãã fariseo majã cʉ̃ã, caĩtopairã, roro majũ mʉjãã netõgarã, ricaati mʉjãã caátiãnie jʉ̃gori! Jotʉ bapaarire dope bairo ʉgueri mano mʉjãã coserotinucũña. Bairo rotimirãcʉ̃ã, mʉjãã yeripʉ roro mʉjãã catʉ̃goñarĩjẽ pʉamerẽ mʉjãã coserotietiya Diore. Bairi mʉjãã cayajapairije nicõãña mʉjãã yeripʉ. Tunu bairoa mʉjãã caborije jetore mʉjãã tʉ̃goñanucũña. 26 ¡Mʉa, fariseo, cacaapee ĩñaecʉ̃ ũcʉ̃ tʉ̃gopeoya mʉ yʉ caĩrĩjẽrẽ! Jĩcãʉ̃, cʉ̃ jotʉ bapa pupeapʉre cacosejʉ̃goricʉre bairo, mʉ cʉ̃ã cajʉ̃goye mʉ yeripʉre cacosejʉ̃gopaʉ mʉ ãniña. Bairo mʉ caáto, caroʉ́ majũ mʉ ãnicõãgʉ yua.
27 “¡Mʉjãã, Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã, bairi mʉjãã fariseo majã cʉ̃ã, caĩtopairã, roro majũ mʉjãã netõgarã, ricaati mʉjãã caátiãnie jʉ̃gori! Camasã ãnana na cacũrocarica ʉ̃tã ope buire bairo mʉjãã baiya. Ti opeaca buipʉ cabotirije mena caroaro warerique bauya. Bairo baimirõcʉ̃ã, capupea pʉame caboaricarã õwã ãnajẽ, bairi capũnirĩjẽ cʉ̃ã nicõãña. 28 Torea bairo mʉjãã baiya. Camasã mʉjããrẽ na caĩñarõ, caroarã majũ mʉjãã bauya. Bairo baumirãcʉ̃ã, mʉjãã yeri pupeapʉ mʉjãã rojãñuña. Caĩtorije tʉ̃goñarĩqũẽ, bairi apeye roro tʉ̃goñarĩqũẽ cʉ̃ã mʉjãã yeri pupeapʉ jiracõãña.
29 “¡Mʉjãã, Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã, bairi mʉjãã fariseo majã cʉ̃ã, caĩtopairã, roro majũ mʉjãã netõgarã, ricaati mʉjãã caátiãnie jʉ̃gori! Profeta majã, bairi aperã tirʉ̃mʉpʉ macããna caroarã cʉ̃ã, na rupaʉri ãnajẽ masã ope buire mʉjãã qũẽnonucũña caroa ʉ̃tã wiiriacãrẽ. Bairo áti yaparo, ti wiiriacãrẽ mʉjãã ĩñacotenucũña, camasã, profeta ãnanarẽ na ĩroáto, ĩrã. 30 Cabero atore bairo mʉjãã ĩña: ‘Marĩ pʉame marĩ ñicʉ̃jãã na caãni yʉtea macããna marĩ caãmata, narẽ bairo profeta majãrẽ roro na marĩ áperibujioricarã,’ mʉjãã ĩña. 31 Bairo mʉjãã caĩrĩjẽ jʉ̃gori, ‘Profeta majãrẽ capajĩãrericarã pũnaa majũ marĩ ãniña,’ ĩrãrẽ bairo mʉjãã ĩña. 32 Torena, ¡mʉjãã ñicʉ̃jãã roro na caátijʉ̃goriquere átipeyocõãña!
33 “¡Ãña ũna, moena majũ mʉjãã ãniña! Dios camasãrẽ cʉ̃ caĩñabeseri rʉ̃mʉ mʉjããrẽ peeropʉ popiye mʉjãã baio joroque cʉ̃ caáto, ¿dope bairo mʉjãã rutimasĩrãati? Mʉjãã rutimasĩẽtĩgarã. 34 Torecʉ, mʉjããtʉ yʉ jonemogʉ tunu yʉ yarã profeta majãrẽ, camasĩrĩ majã cʉ̃ãrẽ, bairi cajʉ̃gobueri majã cʉ̃ãrẽ. Bairo na yʉ cajomiatacʉ̃ãrẽ, cañuena ãnirĩ na mʉjãã boetigarã. Jĩcããrã na mena macããnarẽ na mʉjãã pajĩãregarã. Aperãrẽ yucʉpãĩpʉ na mʉjãã papuaturotigarã. Tunu aperã yʉ yarãrẽ sinagoga ñubuerica wiipʉ na mʉjãã baperotigarã. Tunu aperãrẽ roro popiye na baio joroque na mʉjãã átigarã noo na caãnopʉ. Bairi ape macãpʉ na caápáta, topʉ cʉ̃ãrẽ na ʉsaáti, bairo jeto na mʉjãã átigarã roro majũ. 35 Bairo mʉjãã caáto jʉ̃gori, popiye mʉjãã baio joroque mʉjãã átigʉmi Dios. Tocãnacãʉ̃ caroarã, caãniñarĩcãrãrẽ na carií reyarique wapa popiye mʉjãã baio joroque mʉjãã átigʉmi. Na carií rejʉ̃goricʉ caroʉ́ Abel cawãmecʉcʉpʉi nijʉ̃go aná, Zacarías, Berequías macʉ̃, altar, santuario watoa mʉjãã capajĩãrĩcʉ̃pʉ nituyama camasã na carií rejʉ̃goatana capããrã beropʉ. 36 Cariape mʉjããrẽ ñiña: Na ãnana wapa roro popiye mʉjãã baio joroque mʉjãã átigʉmi Dios, mʉjãã ãme caãnarẽ,” na ĩwĩ Jesús fariseo majãrẽ.
Jesús llora por Jerusalén
(Lc 13.34-35)
37 Cabero atore bairo ĩnemowĩ Jesús tunu: “¡Jerusalén, Jerusalén macã macããna mʉjããrẽ ñiña: Dios yarã profeta majãrẽ mʉjãã pajĩãrenucũwʉ̃! Dios mʉjããrẽ cʉ̃ caquetibʉjʉrotijomirĩcãrã cʉ̃ãrẽ ʉ̃tã mena wẽẽrĩ na mʉjãã pajĩãrenucũwʉ̃. Bairo roro majũ na mʉjãã caátimiatacʉ̃ãrẽ, ¡nairõ mʉjããrẽ yʉ jʉátinemogamiwʉ̃! Ãboco cõ pũnaarẽ na asipogo, narẽ cõ caneñorõrẽ bairo mʉjãã yʉ jʉátinemogamiwʉ̃. Bairo yʉ caátimiatacʉ̃ãrẽ, jĩcã nʉgõã yʉ mʉjãã boepʉ. 38 Bairo mʉjãã caboetoi, tocãrõã yua, mʉjãã caãnipaʉ yasicoagaro. Tore camasã aweyorocacõãgarãma. 39 Caãnorẽ bairo mʉjããrẽ ñiña: ‘¡Ʉseanirĩ atíyami Dios cʉ̃ cajoʉ majũ!’ mʉjãã caĩparo jʉ̃goye, yʉ mʉjãã ĩñaetigarã mai,” ĩwĩ Jesús, ti macãrẽ ĩñarĩ.