១៣
នាវនតឹតមាគារ់នតីល
(មក ៤:១-២០; លក ៨:៤-១៥)
១ នារនៃដ៝ង់ឞ្រាសយេឆូ លោសឞើសជៃ ហាន់គុរាគើបតាមែងទាកងលៅក្វ៝ង់កាលីលេ ។ ២ តានៃគែសអ៝ក់ឞូនុយ្សហាន់វាច់អាពាង់ នទ្រីពាង់ហាវគុរាគើបតាកាលើទូមល៝ម់ទូក ជេសរីនតីឞើសកាលើទូករី ផូងប៝នលានគុរ៝ៈមែងទាក។ ៣ ជេសរីឞ្រាសយេឆូ នតីលាសអ៝ន់មាខាន់ពាង់អ៝ក់មានាវងើយនតឹត ពាង់លាសកើតនអា៖ “អ្យាត់ហ៝ៈ! គែសទូហ្វេឞូនុយ្សឞូក្លោហាន់ឆូយគារ់នតីលតាមីរ។ ៤ នោកពាង់ឆូយនៃអាបាៈតុបរ៝ៈត្រ៝ង ជេសរីឆ្យុមច៝កលែៈផ្យៅ។ ៥ គារ់អាបាៈតុបតានែសក្លេរ គារ់អីនៃគើញហ៝នព្រូយ៝រលាសនែសនហើ។ ៦ យើនមាត៝ត់ទោសនារតើមអីនៃនទ្រ៝ប្រុង យ៝រមារែសពាង់ហ៝នមោជ្រូ។ ៧ គារ់អាបាៈជឹតតុបតានែសល៝ក ជេសរីល៝កហ៝នត៝ល់លែៈផ្យៅ។ ៨ ល៝ង់គារ់អីអាបាៈជឹតតុបតានែសអ្វែស ពាង់ហ៝នព្រូអ្វែសជេងងាន់ នហ៝មាត៝ត់គែសព្លៃទូគារ់គែស ១០០ អាបាៈទូគារ់គែស ៦០ អាបាៈជឹតទូគារ់គែស ៣០។ ៩ ឞូម៝សតាង់នាវគ៝ប់ងើយអ្យា អ៝ន់ពាង់ងក្ល៝ន់អេងតាឆាក់!”
១០ ជេសរីផូងអ៝សម៝នហាន់អោបឞ្រាសយេឆូ ៖ “មើមទឹងមៃងើយដាសផូងប៝នលានងើយនតឹតកើតនៃ?” ១១ ឞ្រាសយេឆូ អើសមាខាន់ពាង់៖ “អាល៝រនើសនាវខ្លៃកោរាញឞ្រាសម៝ត់អ្វាញ់ឞូនុយ្សហោមនទ៝ប់មពោន អាបៃអ្យាកោរាញឞ្រាសអ៝ន់មាខាន់អៃមៃគឹតវ៝ត់នទើអីនៃ។ ល៝ង់ខាន់ពាង់កោរាញឞ្រាសមោអ៝ន់។*១៣:១១៖ មថ ១១:២៥; ១កោ ២:១០ ១២ ឞូម៝សអីលែៈគែស កោរាញឞ្រាសកើយនត៝បអ៝ន់មាពាង់ជឹត ជេសរីឞូនុយ្សអីនៃគែសអ៝ក់រាមែសលែរ តីសមាឞូម៝សអីមោគែស កោរាញឞ្រាសឆ៝ៈរាហ្វាត់លើយទឹងលែៈនទើអីពាង់លែៈគែស ឞ៝លលាសដេៈកាដោយ*១៣:១២៖ មោលាស «ឞូនុយ្សអីគឹតវ៝ត់ទើននាវគ៝ប់នតី កោរាញឞ្រាសមរាកើយនត៝បតៃអ៝ន់លើមាវ៝ត់រាលាវ ជេសរីឞូនុយ្សអីនៃគែសអ៝ក់រាមែសលែរ។ យើនមាឞូនុយ្សអីមោទើននាវគ៝ប់នតី ម៝សនាវអីលែៈពាង់គឹតវ៝ត់តាឆាក់ពាង់ កោរាញឞ្រាសឆ៝ៈលើយលែៈផ្យៅ»។។*១៣:១២៖ មថ ២៥:២៩ ១៣ កើតនទ្រីទឹងគ៝ប់ងើយមាខាន់ពាង់ងើយនតឹត កើតនទ្រីឞ៝លលាសខាន់ពាង់អ្វាញ់នទើគ៝ប់ជានក៝ៈមោវ៝ត់នទើខ្លៃនាវអីនៃ ខាន់ពាង់តាង់នាវគ៝ប់ងើយក៝ៈមោអ្យាត់មោវ៝ត់ដ៝ង់។ ១៤ នាវអីអ្យាជេងតឹមទីដាសនាវអេឆាយ អីឞូនុយ្សនតើយ្សនាវងើយកោរាញឞ្រាសកាល់អែនើសលែៈលាសមាខាន់ពាង់៖
«ខាន់អៃមៃតាង់ងាន់ តីសមាមោវ៝ត់។
ខាន់អៃមៃអ្វាញ់ងាន់ តីសមាមោអោសឆៃមោអោសវ៝ត់
១៥ យ៝រលាសនូយ្សនហ៝ម់ផូងប៝នលានអ្យាទាង់ក៝ងាន់
តោរខាន់ពាង់មឞ៝ល់។
ខាន់ពាង់ញេបលើយមាត់
មោអ៝ន់ឆៃ
តោរមោអ៝ន់តាង់
នាវមឹនគឹតឞ្លាវមោអ៝ន់វ៝ត់ នទ្រីខាន់ពាង់មោព្លឹឆឹតមាគ៝ប់
ជេសរីគ៝ប់មោអុចជានឞាសខាន់ពាង់»។†១៣:១៥៖ អេឆា ៦:៩-១០
១៦ យើនមាអ្វែសមអាកងាន់មាខាន់អៃមៃ យ៝រលាសត្រោមមាត់ខាន់អៃមៃលែៈឆៃ តោរខាន់អៃមៃលែៈតាង់។ ១៧ គ៝ប់លាសនហេលនានេៈងាន់មាខាន់អៃមៃ គែសអ៝ក់ឞូនុយ្សនតើយ្សនាវងើយកោរាញឞ្រាសកាល់អែនើស នទ្រែលមាអ៝ក់ឞូនុយ្សឆ៝ង់កាល់អែនើសអុចឆៃងាន់ទឹងលែៈនាវអីខាន់អៃមៃឆៃអាបៃអ្យា តីសមាមោអោសឆៃ ខាន់ពាង់អុចតាង់ងាន់នាវអីខាន់អៃមៃតាង់អ្យា តីសមាមោអោសតាង់”។*១៣:១៧៖ ហេឞ ១១:១៣; ១ពេ ១:១០-១២
១៨ “លាសនទ្រីអ៝ន់ខាន់អៃមៃអ្យាត់ហ៝ម់ ម៝សនាវខ្លៃងើយនតឹតមាឞូនុយ្សឆូយគារ់នតីលអីនៃ។ ១៩ លាសគែសឞូនុយ្សតាង់នាវងក៝ចមានាវកោរាញឞ្រាសអុចម៝ត់អ្វាញ់ឞូនុយ្ស តីសមាមោវ៝ត់អោស អីកោរាញមពោលឞ្រាសអ្យើសហាន់ឆ៝ៈនតុងទឹងលែៈនទើអីលែៈគែសលាប់តានូយ្សនហ៝ម់ពាង់ នាវអីនៃតឹមឞានមាគារ់តុបតាត្រ៝ង។ ២០ ឞូនុយ្សអីតឹមឞានមាគារ់តុបតានែសលុ ពាង់តាង់នាវកោរាញឞ្រាស ជេសរីអ្យាត់រ៝រាម់មអាកងាន់។ ២១ ហ៝នអ្វែសទូប្ល៝ត់ទើម នាវកោរាញឞ្រាសមោអោសហ៝នរែសតានូយ្សនហ៝ម់ពាង់នើម នទ្រីត៝ត់គែសនាវជេរអេងៗ មោលាសឞូជានជេរយ៝រមានាវកោរាញឞ្រាស ពាង់មអារ់រ៝នាវញឆីង។*១៣:២១៖ ១តេ ៣:៥ ២២ ឞូនុយ្សអីតឹមឞានមាគារ់នតីលតុបតានែសល៝ក ពាង់តាង់នាវងើយកោរាញឞ្រាស តីសមាតានូយ្សនហ៝ម់ពាង់ងក្ល៝ន់រាវៃហោងាន់មានាវរេសតានែសនតូអ្យា អុចរាវានកើញគែសទ្រាប់នទើ ជេសរីនាវអីនៃពូតបារ់នាវកោរាញឞ្រាសអីនៃមោអ៝ន់ត៝ត់ព្លៃ។*១៣:២២៖ មថ ១៩:២៣-២៤; ១តម ៦:៩-១០ ២៣ ល៝ង់គារ់អីតុបតានែសអ្វែស តឹមឞានមាឞូនុយ្សតាង់នាវកោរាញឞ្រាស នហ៝មាវ៝ត់នាវខ្លៃ ជេសរីត៝ត់គែសព្លៃ គែសទូហ្វេឞូនុយ្សរីទូគារ់ជេងគែស ១០០ ទូគារ់ជេងគែស ៦០ ឞូនុយ្សអាបាៈរីជឹតទូគារ់ជេងគែស ៣០ ងាន់”។*១៣:២៣៖ យហ ១៥:៥
នាវងើយនតឹតមាឞា
២៤ ឞ្រាសយេឆូ ងើយនតឹតទូនតីលនាវជឹតអ៝ន់មាឞូកើតនអា៖ “នាវកោរាញឞ្រាសម៝ត់អ្វាញ់ឞូនុយ្ស ជេងតឹមឞានមាទូហ្វេឞូនុយ្សហាន់ឆូយគារ់នតីលឞាអ្វែសតាមីរពាង់នើម។ ២៥ យើនមាត៝ត់ឞូលែៈឞិច គែសទូហ្វេឞូនុយ្សរាលាង់ដាសពាង់ ហាន់ឆូយគារ់នតីលឞាឞ្រាកតាមីរអីនៃដ៝ង់ ជេសរីទូរ៝សក្លាក់។ ២៦ ត៝ត់មាឞាលែៈហ៝នលែៈជេងលោសមឞោន ឞាឞ្រាកអីនៃហ៝នដ៝ង់។ ២៧ ជេសរីផូងទឹកអីតើមមីរអីនៃហាន់មឞើសអាកោរាញខាន់ពាង់៖ «អើកោរាញ នោកមៃឆូយគារ់នតីលតាមីរមៃនើស គារ់នតីលឞាអ្វែស។ លាសនទ្រីឞើសតាៈលោសឞាឞ្រាកអ្យា?» ២៨ កោរាញអីនៃលាស៖ «គែសឞូនុយ្សរាលាង់រ៝ហាន់ឆូយអីរី»។ ផូងទឹកអើសមាពាង់៖ «លាសនទ្រីមៃអុចអ៝ន់ហេនរោកលើយឞើស?» ២៩ កោរាញពាង់អើស៖ «មោខាច់អោស លាសខាន់មៃរោក ក្លាចលាសគែសរោកនអ៝ប់មាឞា។ ៣០ អុចរ៝ងអ៝ន់ពាង់ហ៝ននទ្រែលហ៝ៈ ត៝ត់ខៃរែករីតៃ គ៝ប់មរាមឞើសមាឞូនុយ្សរែក ដាៈខាន់ពាង់រែកល៝រឞាឞ្រាកចាប់រាគូមពូរលើយតាអុញ ជេសរីទឹងរែករាគូមឞាងាន់តោសព្រាប់តាជៃគ៝ប់នើម»”។*១៣:៣០៖ នតម ១៤:១៤-១៥
នាវងើយនតឹតមាគារ់ឆីទូនតីលទុតជេៈ នទ្រែលមានទ្រូយ
(មក ៤:៣០-៣៤; លក ១៣:១៨-២១)
៣១ ឞ្រាសយេឆូ ងើយនតឹតអ៝ន់មាខាន់ពាង់ទូនតីលនាវជឹត៖ “នាវកោរាញឞ្រាសម៝ត់អ្វាញ់ឞូនុយ្សតឹមឞានមាគែសទូហ្វេឞូនុយ្សហាន់ឆូយគារ់ទូនតីលទុតជេៈតាមីរពាង់នើម។*១៣:៣១៖ មថ ១៧:២០ ៣២ ឞ៝លលាសគារ់នតីលអីនៃជេៈរាលាវឞូងាន់ដាសមាទឹងលែៈគារ់នតីលអេងៗ ត៝ត់ពាង់លែៈហ៝ន ពាង់ក្វ៝ង់រាលាវតើមឆីអេងៗតាមីរ ជេងទូមល៝ម់តើមឆីក្វ៝ង់ងាន់ គែសឆ្យុមទ្រ៝ម់គុជានរាឆ្វាន់តាងគីងនថានពាង់”។*១៣:៣២៖ អេឆេ ១៧:២២-២៣
៣៣ ឞ្រាសយេឆូ ងើយនតឹតទូនតីលនាវជឹត៖ “នាវកោរាញឞ្រាសម៝ត់អ្វាញ់ឞូនុយ្សជេងតឹមឞានមានទ្រូយអីដេៈ ទូហ្វេឞូអូរឆ៝ៈព៝តលាយនទ្រែលរានីសឞាព្រាង់ អ៝ក់ ពាង់តេៈទាកមព្យាច់អ៝ន់តឹមលាប់ឞាល់គៃមាជាននុមពាង់។ ត៝ត់ជ៝ៈទូម៝ងឞារម៝ងឞើសកើយនៃ ឞ៝លលាសពាង់តេៈនទ្រូយដេៈកាដោយ ហោមទឹងលែៈនទើអីនៃលើមាក្វ៝ង់លើមាក្វ៝ង់”។ ៣៤ ទឹងលែៈនាវអីនៃឞ្រាសយេឆូ ងើយអ៝ន់មាផូងប៝នលាន ពាង់ងើយនតឹតទាទេ ពាង់មោគែសអោសងើយនាវលាសពាង់មោងើយនតឹត។ ៣៥ ពាង់ងើយកើតនៃ គៃមាតឹមទីដាសនាវមពោលឞូនុយ្សនតើយ្សនាវងើយកោរាញឞ្រាសកាល់អែនើសលែៈលាសកើតនអា៖
«គ៝ប់មរាងើយមាខាន់ពាង់មានាវងើយនតឹត
គ៝ប់មឞើសងក៝ចនាវនទ៝ប់មពោនឞើសនតើមឆាអើមអ៝ន់ខាន់ពាង់គឹត»†១៣:៣៥៖ នម ៧៨:២។
ឞ្រាសយេឆូ មឞើសងក៝ចនាវខ្លៃមានាវនតឹតឞាឞ្រាក
៣៦ ជេសរីឞ្រាសយេឆូ ឆឹតឞើសផូងប៝នលាននៃលាប់តាទូមល៝ម់ជៃ ផូងអ៝សម៝នហាន់អោបពាង់៖ “ទាន់មៃមឞើសអ៝ន់ហេន ម៝សនាវខ្លៃងើយនតឹតមាឞាឞ្រាកតាមីរអីនៃ?” ៣៧ ឞ្រាសយេឆូ មឞើសមាខាន់ពាង់៖ “នើមអីឆូយគារ់នតីលឞាអ្វែស នតឹតតឹមឞានមាគ៝ប់អីក៝នឞូនុយ្សតាៈឞើសកោរាញឞ្រាស។ ៣៨ មីរអីនៃនតឹតតឹមឞានមានែសនតូអ្យា។ គារ់នតីលឞាអ្វែសនតឹតតឹមឞានមាផូងឞូនុយ្សអីលែៈគុតានាវកោរាញឞ្រាសម៝ត់អ្វាញ់។ ឞាឞ្រាកអីនៃនតឹតតឹមឞានមាផូងឞូនុយ្សអីអ្យាត់នាវកោរាញមពោលឞ្រាសអ្យើស។*១៣:៣៨៖ ១កោ ៣:៩ ៣៩ ឞូនុយ្សរាលាង់ឆូយឞាឞ្រាកអីនៃនតឹតតឹមឞានមាកោរាញមពោលឞ្រាសអ្យើស។ ខៃរែកនតឹតតឹមឞានមានារងគ្លែៈទុតនែសនតូតៃ។ នើមនាក់រែកនតឹតតឹមឞានមាផូងតោងពារ់។ ៤០ ឞូរែកឞាឞ្រាកឆូលើយតាអុញ លាសនទ្រីតានារងគ្លែៈទុតនែសនតូតៃពាង់គែសតឹមឞានកើតនៃដ៝ង់៖ ៤១ គ៝ប់អីក៝នឞូនុយ្សតាៈឞើសកោរាញឞ្រាសមរាដាៈតោងពារ់គ៝ប់នើមហាន់ញុបទឹងលែៈផូងជានអ្យើស នទ្រែលមាទឹងលែៈផូងលែវឞូជានតីស ងលោសខាន់ពាង់ឞើសនាវគ៝ប់ម៝ត់អ្វាញ់*១៣:៤១៖ មថ ២៤:៣១ ៤២ ងក្លាច់លើយខាន់ពាង់តានទ្រូងអុញ តានតុកនៃគែសនាវញហ្យាង់ញុម នទ្រែលមារាច្យាត់ឆេក។ ៤៣ យើនមាឞូនុយ្សឆ៝ង់គែសនាវច្រាតអាងតឹមឞានមានារងាន់ គុនទ្រែលនាវកោរាញឞ្រាសឞឹខាន់ពាង់នើមម៝ត់អ្វាញ់។ ឞូម៝សតាង់នាវគ៝ប់ងើយអ្យា អ៝ន់ពាង់មឹនអេងតាឆាក់ពាង់នើម”។*១៣:៤៣៖ ដាន ១២:៣
ងើយនតឹតនទើត៝ប់តាត្រោមនែស
៤៤ “នាវកោរាញឞ្រាសម៝ត់អ្វាញ់នតឹតតឹមឞានមាឞូត៝ប់នទ៝ប់ទ្រាប់នទើខ្លៃតាមីរ។ គែសទូហ្វេឞូក្លោឆៃទ្រាប់នទើខ្លៃអីនៃ ពាង់ពោនរ៝ ពាង់រាម់មអាកហោងាន់ ជេសរីពាង់ឆឹតតាច់ទឹងលែៈនទើពាង់គែស គៃមាឆ៝ៈព្រាក់រាវាត់នែសមីរអីនៃ”។*១៣:៤៤៖ មថ ១៩:២៩; ផល ៣:៧-៨
ងើយនតឹតមាពិចមល៝ម់(លុគ្ល៝)អីខ្លៃ
៤៥ “នាវកោរាញឞ្រាសម៝ត់អ្វាញ់នតឹតតឹមឞានមាទូហ្វេឞូនុយ្សហាន់ជ៝យរាវាត់ពិចមល៝ម់(លុគ្ល៝)អីខ្លៃដ៝ង់។ ៤៦ ត៝ត់ពាង់លែៈឆៃពិចទូមល៝ម់(លុគ្ល៝)ទុតខ្លៃ ពាង់ឆឹតតាច់ទឹងលែៈនទើពាង់គែស គៃមារាវាត់ពិច(លុគ្ល៝)ខ្លៃអីនៃ”។
ងើយនតឹតមាម៝ងអីឞូតេៈតាទាក
៤៧ “នាវកោរាញឞ្រាសម៝ត់អ្វាញ់ឞូនុយ្សនតឹតតឹមឞានមាម៝ងអីឞូទ្រាង់តាទាកវាច់ទាកវារ់គែសកាអាប់នតីលងាន់។ ៤៨ ត៝ត់មាលែៈគែសឞេងម៝ងរី ឞូអូយ្សហាវអាកើសអ្យា ជេសរីគុទោញកាអីអ្វែសៗតេៈតាត្រោមឆាស កាអីមោអ្វែសមអារ់លើយ។ ៤៩ តានារងគ្លែៈទុតនែសនតូតៃតឹមឞានមាកើតនៃដ៝ង់។ ផូងតោងពារ់ហាន់តឹមងខាសផូងតីសលោសឞើសផូងឆ៝ង់។*១៣:៤៩៖ មថ ២៥:៣២ ៥០ ជេសរីខាន់ពាង់ងក្លាច់ផូងតីសតានទ្រូងអុញ តានតុកនៃគែសនាវញហ្យាង់ញុម នទ្រែលមារាច្យាត់ឆេក”។ ៥១ ឞ្រាសយេឆូ អោបផូងអ៝សម៝នពាង់៖ “អាសខាន់អៃមៃគឹតវ៝ត់ដ៝ង់នាវទឹងលែៈអ្យា?” ខាន់ពាង់អើស៖ “វ៝ត់”។ ៥២ ឞ្រាសយេឆូ លាសតៃមាខាន់ពាង់៖ “ទឹងលែៈផូងនើមនតីនាវវៃឞ៝ន់ អីនតីតឹងនាវគ៝ប់នតីមានាវកោរាញឞ្រាសម៝ត់អ្វាញ់ឞូនុយ្ស ពាង់តឹមនតឹតតឹមឞានមាទូហ្វេឞូនុយ្សតើមជៃ ពាង់ងលោសទឹងលែៈទ្រាប់នទើខ្លៃពាង់នើមឞើសនតុកពាង់ព្រាប់ នអ៝ប់មានទើអើមនទើមហែ”។
ឞូនុយ្សតាប៝ននាឆារែត មោរ៝មឞ្រាសយេឆូ
(មក ៦:១-៦; លក ៤:១៦-៣០)
៥៣ ជេសឞ្រាសយេឆូ ងើយនតឹតកើតនៃ ជេសរីពាង់ទូលោសឞើសនតុកនៃ ៥៤ ហាន់តាប៝ននាឆារែត អីប៝នពាង់នើម ពាង់នតុមនតីឞូតាញីសរាបុនខាន់ពាង់នើម។ ទឹងលែៈឞូនុយ្សគែសនាវនទ្រ៝ត់ហីសរាហ៝ល់ងាន់ ជេសរីតឹមលាសនទ្រាង់ខាន់ពាង់នើម៖ “ហៃ! ឞើសតាៈគែសនាវមឹនគឹតឞ្លាវពាង់អីនៃ នទ្រែលមានាវទើយ ទើយជាននាវខ្លៃនៃហៃ?*១៣:៥៤៖ មថ ២:២២-២៣; យហ ៧:១៥ ៥៥ ពាង់អីនៃអីក៝នឞូនុយ្សនាក់ជានការតើមឆីទើម មេៈពាង់រាញាមារី អ៝សឞូក្លោពាង់រាញាយាកើ យោឆែប ឆីមោន នទ្រែលមាយូដាស *១៣:៥៥៖ យហ ៦:៤២ ៥៦ ទឹងលែៈអីអ៝សៗឞូអូរពាង់គុនទ្រែលឞ៝ន់តាប៝នអ្យាដ៝ង់។ លាសនទ្រីឞើសតាៈនាវគឹតនាវទើយពាង់អីនៃ?” ៥៧ នទ្រីទឹងខាន់ពាង់ជីនូយ្សក៝ៈនូយ្សក៝ៈនហ៝ម់មោអុចអ្យាត់នាវពាង់។ ឞ្រាសយេឆូ លាសមាខាន់ពាង់៖ “ទីងាន់! មពោលឞូនុយ្សនតើយ្សនាវងើយកោរាញឞ្រាសកាល់អែនើស ឞូយើកតាទឹងលែៈនតុក យើនមាឞូមឺចខាន់ពាង់តាឞ្រីខាន់ពាង់នើម នទ្រែលមាតាជៃខាន់ពាង់នើមដ៝ង់”។ ៥៨ តានតុកនៃឞ្រាសយេឆូ ជាននទើអ្វែសនទើខ្លៃមោអោសអ៝ក់ យ៝រលាសឞូមោអោសញឆីងមាពាង់។
*១៣:១១ ១៣:១១៖ មថ ១១:២៥; ១កោ ២:១០
*១៣:១២ ១៣:១២៖ មោលាស «ឞូនុយ្សអីគឹតវ៝ត់ទើននាវគ៝ប់នតី កោរាញឞ្រាសមរាកើយនត៝បតៃអ៝ន់លើមាវ៝ត់រាលាវ ជេសរីឞូនុយ្សអីនៃគែសអ៝ក់រាមែសលែរ។ យើនមាឞូនុយ្សអីមោទើននាវគ៝ប់នតី ម៝សនាវអីលែៈពាង់គឹតវ៝ត់តាឆាក់ពាង់ កោរាញឞ្រាសឆ៝ៈលើយលែៈផ្យៅ»។
*១៣:១២ ១៣:១២៖ មថ ២៥:២៩
†១៣:១៥ ១៣:១៥៖ អេឆា ៦:៩-១០
*១៣:១៧ ១៣:១៧៖ ហេឞ ១១:១៣; ១ពេ ១:១០-១២
*១៣:២១ ១៣:២១៖ ១តេ ៣:៥
*១៣:២២ ១៣:២២៖ មថ ១៩:២៣-២៤; ១តម ៦:៩-១០
*១៣:២៣ ១៣:២៣៖ យហ ១៥:៥
*១៣:៣០ ១៣:៣០៖ នតម ១៤:១៤-១៥
*១៣:៣១ ១៣:៣១៖ មថ ១៧:២០
*១៣:៣២ ១៣:៣២៖ អេឆេ ១៧:២២-២៣
†១៣:៣៥ ១៣:៣៥៖ នម ៧៨:២
*១៣:៣៨ ១៣:៣៨៖ ១កោ ៣:៩
*១៣:៤១ ១៣:៤១៖ មថ ២៤:៣១
*១៣:៤៣ ១៣:៤៣៖ ដាន ១២:៣
*១៣:៤៤ ១៣:៤៤៖ មថ ១៩:២៩; ផល ៣:៧-៨
*១៣:៤៩ ១៣:៤៩៖ មថ ២៥:៣២
*១៣:៥៤ ១៣:៥៤៖ មថ ២:២២-២៣; យហ ៧:១៥
*១៣:៥៥ ១៣:៥៥៖ យហ ៦:៤២