GANNAR-IGAR-SOGLENAID-GARDA
DEUTERONOMIO
GEBE-SOGLENAID
Garda-nug
Gannar-Igar-Soglenaid-Garda. We garda, Garda-Sogataled-sogataledid. Hebreo-gayabali, Debarimʼye nugad. “Bilemaladye” sogleged. Septuaginta-gardagi, Griego-gayaba, Deuteronomioʼye nugad. We sogleged, “Igar-islidikid-sogbogwadye.” Ar we-gardagine, Moisés, Israel-dulemarga-iduar-sunmaksad gannar Israel-dulemarga obarnaid.
Gannar-Igar-Soglenaid-Gardagi weyob sunmaklenaid
We-gardagine, Bab-Dummad-Igarmar-Mesisadgi sunmaklenaid. Anmarga oyonaid, igi Bab-Dummad e-dulamar-susadi ega nanabi abemai. Moisés gannar Bab-Dummad-Igar-Sogambe-Mesisadgi (10) dulemarga sunmaksad.
Bab-Jesús we-igarmargi sunmaksamogad: “Be-Bab-Dummad-Jehová bela be-gwagegi, bela be-san-burbagi, degine, bela be-ganguedgi bela-bela be sabguoed.” (Marcos 12:30)
We-gardagine, weyob ilemakar sunmaklenaid:
1. Moisés-gebe-sunmaksad (1:1–4:43).
2. Moisés-sunmaksad-sogbogwad (4:44–11:32).
3. Bab-Jehová Moisésʼga igarmar-uksad (12:1–26:19).
4. Bab-Jehová-Dulemarbo-Igar-Mesisad-Iba (27:1–28:68).
5. Bab-Jehová Israel-dulemarbo napi igar-mesisad (29:1–30:20).
6. Moisés-napi-sunmaksad (31:1–33:29).
7. Moisés-burgwisad (34:1-12).
Be itogua.
1. MOISÉS-GEBE-SUNMAKSAD
1
(1:1–4:43)
Moisés Horeb-yargi-Bab-Jehová-ibmar-sogsad Israel-dulemarga obarnaid
Moisés weyobi Israel-dulemarga sunmaksa gusad. Deunni, Israel-dulemar Jordán-diwar-dad-nakwedsik nega-dulesulidganba bukwamargu.
Israel-dulemar,
Arabá-yargi, Suf-asabin, Parán-neggwebur,
degi, we-neggweburmar:
Tofel, Labán,
Hazerot, Dizahab-abargi bukwagusmargu,
Moisés ega sunmaksa gusad.
Horeb-yar-akale, Cades-Barneaʼse-moega, ibambe-gakagwensak (11) Seir-yala-imbaganba nanaleged.
Emide, dakleargu, birga-dulabogusgu (40), nii-warambe-gakagwensakgi (11), e-iba-gebe-onodedgi, Moisés, Bab-Jehová-bela-ega-igar-uksadba, Israel-dulemarga sunmakded. A-iduale, Moisés, Amorreo-dulemar-e-rey-Sehónʼgi nakwis gusad. Rey-Sehónʼde Hesbón-neggweburgi mainad. Deginbali, Moisés, Basán-yar-e-rey-Ogʼye-nugadgi nakwisbalid. Rey-Ogʼde Edrei-yar Astarot-neg-nugadgi maimoganad.
Deunni, Israel-dulemar, amba Jordán-diwar-dad-nakwedsik Moab-yargi-bukwamargu, Moisés weyob igar ukded, Israel-dulemarga sogded:
“Anmar Horeb-yargi-bukwamargua, anmar-Bab-Dummad-Jehová weyob anmarga sunmaksad: ‘Bemar we-yargi dikasurgus bukwad. Degisoggu, be namar, be-ibmar be weemar.
Amorreo-dulemar-yalaganba be namar,
degine, bela Amorreo-dulemar-yalagan-dikarba-nanaidba be namar:
Arabá-yar-naidba, yalaganba,
nebagan-dad-argwanedsik-nanaidba,
Neguev-yalaba, demar-gakaba,
Canaán-dulemar-bukwadba, Líbano-yar-naidba,
degine, diwar-dummad-Éufrates-maidse be namar.
” ’Ani an bemarga we-yarmar uksad. Egi be megmalo, mer sikirmakmalo. Ar ani, Bab-Jehová, ise-sogar bemar-dadganga-ukoye an sogsad: Abrahamʼga, Isaacʼga, degi, Jacobʼga. An we-yar bemarga ukedseye, degi, bemar-sorba bemar-waganga-ukedsebarye an sogsad.’ ”
Moisés, dule-igar-nabomalad-onugsasad
(Éxodo 18:13-27)
Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Deunni, epenne an bemarga sunmaksad, an sogsa gusad: ‘Geg anbi wargwen an bemar-nidii guye. 10 Be-Bab-Dummad-Jehová bela-bela bemar-omergusad. Emide, niisgwamar-nibneggi-nanaidyob bela-bela bemar mergued. 11 Be-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehová, bitigi bemar-emi-merguedba bur bule miliba (1,000) gatik-mergu bemar-imakmalana gadin. Bitigi bemarga-ibmar-imakoye-sogsagusadba, ise-nued bemargi binsabalina gadin. 12 ¿Ar wede, sunna an bemar-bonigan walagwen an seosi? ¿Ar wede, sunna an bemar-ibmar-nunmak-itodimalad, na be muchub-muchub-urwedimalad, walagwen an bemarga igar nabogosi? Geg an wargwen gued. 13 Degisoggu, bemar-abargi dule-war-wargwen be-dadgan-iliba be amimala: Dule-binsaed-ibegan, dule-mag-neg-itomalad, dule-ibmar-nue-wismalad, adi, a-dulemar an be-dummaganga nug-imakegar.’
14 ”Deunni, bemar, weyob an-abin-imaksamalad: ‘Be anmarga ibmar-sogedi, nued an itomarye.’
15 ”Degisoggu, bemar-dadgan-warambe-gakabogwad-abargi (12), an dule-nue-binsaed-nikamalad, degi, dule-ibmar-nue-wismalad sunonikid.
Wemar, bemar-dummaganga an onugsasad:
Dule-miliba-mergued-e-dummadga (1,000),
dule-dulatar-mergued-e-dummadga (100),
dule-dulabo-gakambe-mergued-e-dummadga (50),
degine, dulemar-e-ambe-mergued-e-dummadga (10).
Deginbali, dadgan-danar-danar-bukwad-e-dummaganga an onug-imaksabalid.”
16 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Deginbali, a-ibagangi bemarga-igar-nabomaladga an weyob ega igar uksabalid: ‘Bemar, be-gwenadgan na e-gwenadgan-ebo igar-gwatirnanaid, ega be nue nabomaloye. Deyob be imakmaloye, Israel-dulemargardibe, dule-be-yarginedsulidgardibe, emarbi be dakoye. 17 Dulemarga be igar-nabonaile, melle be binsao, wedi dule-dummadiddeeye, wedi dule-wilegediddeeye. Suli. Dule-dummaddibe, dule-wilegeddibe, ega be innikigwadba igar-itogo. Ar igar-nabolegedi, Bab-Dummadgadid, degisoggu, melle dulemar be dobguo. Igar-naboleged-dutusurmalad geg be nabogele anse be sedamalo. Adi, ani an ega igar-nabogoed. Deyob an wemarga igar-uksa gusad.’
18 ”Deunni, a-ibagangine, an bemarga bela igar uksad, igi bemar imakmaloe.”
Dulemar-e-ambe-gakabo (12) neg-argaapid
(Números 13:1-33)
19 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Anmar Horebʼgi noarmargu, nega-dulesulidgan-sunnasulid-dummad be daksamaladba anmar gaamakdii gusad. Igi-anmar-Bab-Dummad-Jehová anmarga igar-uksagusa, deyobi, anmar Amorreo-dulemar-yalagan-igarba nadgusad. Geb degi, anmar Cades-Barneaʼye-neg-nugadse modap gusad. 20 Agi an bemarga sogsa gusad: Anmar Amorreo-yalaganse mosmaye. Anmar-Bab-Dummad-Jehová, we-yala anmarga uknaidye. 21 Be dake, bemar-Bab-Dummad-Jehová bemarga we-yala uksamalad. Ar bemar-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehová, bemarga sogsa gusad: ‘Bemar we-yalase be dognamar, be sunamar. Melle dobgumar, melle galakumar.’
22 ”Ar degite, bemardi bela be anse armalad, be anga sognonimalad: ‘Anmar-iduar neg-arganaega anmar dulemar-barmide, adi, anmarga sognonimalagar, igid-igarba anmar namaloe, deginbali, ibi-neggweburse anmar dogdapmarbaloe.’
23 ”Bemar-ibmar-anga-sogsamaladi, an nabir itosad. A-ular, bemar-abargi bemar-dad-dummagangi wargwen-wargwengi an dulemar-warambe-gakabo (12) susad. 24 We-dulemar-warambe-gakabogwadi (12) nadegusmalad, yar-birse nakwid gusmalad. Escol-neba-naidse warmaksamargu, agi neg-argas gusmalad. 25 Na sapi-sanmar-gwachamaladi anmarga senoni gusmalad. Anmarga weyob sognoni gusmalad: ‘Anmar-Bab-Dummad-Jehová anmarga-yar-uknaidi, yala-nuedye.’ ”
Israel-dulemar Bab-Jehováʼgi aibitemalad
26 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Degite, bemar, yapa a-yarse naegusmalad. Deyobi, bemar, bemar-Bab-Dummad-Jehová-sogedba gwen ibmar imaksasurmalad. 27 Aka bemar, be-neggi uurmakbukwa gusmalad, be sogbukwa gusmalad: ‘Ar Bab-Jehová isdar-anmar-daked-ular, Egipto-yargi anmar-onosad. Adi, Amorreo-dulemarga anmar-ukegar, degi, amar anmar-ogilogegar. 28 ¿Ar anmar bia naosunna? Emide, anmar-gwenadgan-neg-argaapmalad anmar-ogwayisad, anmarga weyob sogdemargu: We-dulemar bur anmarba dutusulid, anmarba bur dule-dummagan naed. E-neggweburmar burwisur namarbalid. E-galu-matusulid, nibnegse warmaknanaid. Agi anmar, Anac-e-wagan daksabalid.’
29 ”Geb agine, an bemarga sogsamalad: ‘Mer be gwayemar, we-dulemar mer be dobgumalo. 30 Ar anmar-Bab-Dummad-Jehová, anmar-idunadapid, anmar-ular urwoed. Ar igi Bab-Jehová Egipto-yargi, degi, nega-dulesulidganba, bela-ibmar-imaksad be daksamala, deyob bemarga imakbaloed. 31 Bela bemar igarba-nanasmaladba, degi, wese bemar nonikidsega be daksamalad, igi bemar-Bab-Dummad-Jehová be-searmala. Dule na e-machi-seeyob, Bab-Jehová igarba be-searmalad.’
32 ”Degite, bemar be-Bab-Dummad-Jehováʼba bengusmalad. 33 Ar Bab-Jehová, bemarga-neg-ambikued-amiega, bemar-idunadap gusad. Mutiki, bemarga-igar-oyogega bemar-idu soo-bubawar-oganadap gusad. Ibgindi, mogir-bubawarba bemar-idunadap gusad. Degi-inigwele, bemar Bab-Jehová-bengus gusmalad.”
Bab-Dummad Israel-dulemar-sabsur-odurdaksad
(Números 14:20-35)
34 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Bab-Jehová bemar-ibmar-soged-itosgua, uluded. Geb agi, weyob imakedseye sogsagusad: 35 ‘We-dule-isganamar, wargwensaale an be-dadganga-napneg-nued-ukoye-sogsadi, gwen dakosurmalad. 36 Unnila Jefone-machi-Calebʼbi Canaán-yar dakoed. Ar Calebʼgala, degi, e-masmalagala, bia-Caleb-egi-nanadii gusa, a, an ega ukoed. Ar Calebʼdi Bab-Jehováʼgi gwen bengussuli gusad.’
37 ”Degine, ar bemar-ular, Bab-Jehová anse ulusgusmogad. Anga sogsagusad: ‘Bemoga, we-yarse be dogosurmogad. 38 Be-anar, be-bendaked-Nun-machi-Josué dogoed. Degisoggu, gatik be Josué-ogannogo, ar a-dule, Israel-dulemarga napamar mimioed. 39 Ar be-mimmigana, amba aku-neg-itodimaladi, egi be sogsamaladi, anmar-isdarmalad anmar-ibe sumaloye, amala, we-yarse dogmaloedid, egi megmaloedid. Ar ani an we-yar ega uksad. 40 Ar bemardi, gannar nega-dulesulidganba Demar-Ginnidye-nugad-igarba be namar.’ ”
Israel-dulemar Horma-neggweburgi galakusad
(Números 14:39-45)
41 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Deunni, bemar an-abin-sogdemalad: ‘Anmar Bab-Jehováʼgi nue-dummad-nosmarye. Emisgindi, igi anmar-Bab-Dummad-Jehová anmarga igar-uksa, abali anmar namarsunnoye, anmar urwenamarsunnoye.’ Agi geb bemar guakwaa bila-onogedgi-ibmar-ebulemalad-amis gusmalad, ar ade, bemar binsasmalad, yalaganba baisursunna nalego-dakleye.
42 ”Ar Bab-Jehováʼdi anga sogsad: ‘Israel-dulemarga be sogo: Mer be urwenamarye. Ar Bab-Jehová bemar-abargi gudii guosulid. Ar bemar naye sogele, be-isdarmaladse bemar galakuoed.’
43 ”Bab-Jehová-soged an bemarga sogsamalad. Degite, bemar an-itossurmalad. Ar bemar bur bule uayasuli gusmalad. Bab-Jehová-sogedba be ibmar imaksasurmalad. Na bemar san-dummarba-imakedba yalaganba be urwenad gusmalad. 44 Agi, Amorreo-dulemar-a-yargi-bukwadi, bemar-abin noar gusmalad. Igi burmar dulemar-baleginne, deyob Amorreo-dulemar be-balegichamalad. Seir-yar-akale, Horma-neggwebur-warmaksadse be-balegichamalad, bemargi nakwenonimalad. 45 Geb degine, bemar Bab-Jehováʼse gannar nonigusmalad, bemar Bab-Jehová-asabin bobukwa gusmalad. Degi-inigwele, Bab-Jehová bar bemar-itossulid. 46 Agala, bemar, Cadesʼgi undar gudii gusmarsunnad.”