7
STEPANUS IḴI DANAB DILAG QAG MAKP̱A NAI MAṮIOM
Anam anidna amu mana meṯak danab dilag iḵi nug Stepanus amegp̱a aum. “Nai ap̱ig umu am genabte?” awa aum. Amu Stepanus nug mehuqa amelagp̱a aum. “Da lailad mamelad ele ag doyeg! Anuḵa ig alanig Abraham nug Mesopotemia dayaya, nug Haran ii uḵom, haen amup̱a Kayak, nuhig amahlak enanag ele, nug gumiṯa noa, amegp̱a aum. ‘Na ahan, wan nahip imu uuna, laipad ele uuadna amu, wan laa da na ip̱unidḵul amup̱a uḵe!’ awa aum.
Kayak aum amu Abraham nug Kaldia wan uua, aha uḵa, Haran dayom. Ap̱a dayeye, dimp̱a mameg mauhe amu Kayak Nug he, aha Kanan wan, gemu ag daaṯeb ele imu, igup̱a uḏiom. Amu Kayak Nug wan imup̱a laih nakok laa Abraham ep̱egp̱anab daaḵunu ii meṯom amge Kayak Nug dimp̱a wan amu Abraham amu nug buḏub ele madaḵunu nai qaḵa aum. Amu haen Abraham nug nid iiṯa oiyeye, Kayak Nug nai amu amegp̱a qaḵa aum. Amu Kayak Nug inam amegp̱a aum. ‘Na buḏunad ag geha danab buḏub laa dilag wanp̱a daap̱eg amu buḏub laap̱an amu ag geha hep̱eg, na buḏunad ag ahilag begbeg maḏ 400 daap̱eg, ag eheḏ hadḵulag,’ awa aum. Nug anam anana am Kayak Nug tuḏiṯa ele aum. ‘Geha dimp̱a da danab ah amu, ag na buḏunad, ag ahilag begbeg uḏat heḵulagnu aḏaladḵulag amu, da ag kobol nau amunu nob madaḵul. Aria da anam hep̱i, dimp̱a amu na buḏunad ag wan amu uun uḏin, wan imup̱a amu geha ag da unuqilnana, binal meḵulag.’ Kayak Nug anam awa aum. Amu Kayak Nug Abraham tituana, amegp̱a nai qaḵa anam awowa, dimp̱a Nug tituanak amunu ḏo laa Abraham meṯa, Abraham amu nug buḏub ele ag oh gaḏalag otaḏadḵulagnu aum. Kayak aum amunu dimp̱a Abraham nug beḵa Isak menua, deḏ eblaih ewamp̱a gaḏa otaḏom. Aria Isak nug Jakop menua, gaḏa otaḏe, Jakop nug dimp̱a beḵod tuelp menuaṯa, gaḏalag otaḏom.
Aria ig alanḵad ag Josepnu oolag aeg be, ag nug aon, danab laa maṯaeg, men doḏo maṯanna, ag aon, Igipta gop̱ig amge Kayak Nug Josep dab medeṯe 10 Josep nug ug diigdiigp̱a dayeye amup̱a ele Kayakib ehaniṯom amunu haen nug Igipta dilag king ele nai maṯieheh, Kayak Nug doyak ena Josep meṯom amunu king nug Josepnu oo daye, awa me, Igipta dilag gabman anuqak dayaya, king laugp̱anu keeke oh amu gumama, nug kingib waap̱a dayom.
11 Anam dayeye, dimp̱a Igipta wanp̱a amu Kanan wanp̱a ele enug haen be, ag ug oḵai anidna amu ig alanḵad aḏi ag e laa aon laḵulagnu iiṯa 12 amge ag aeg, Jakop nug, ‘Igipta ap̱a e daaṯe,’ doyom. Aria nug he, alai aḏi ag e daden meḵulagnu Igipta gop̱ig. 13 Amu dimp̱a ag eḏun uḵaeg, Josep nug awaḵud amag ele noolagp̱a nuḵa miag, ‘Da am Josep,’ aum. Nug anam he amu haen amup̱a Paro nug ag am Josep awaḵud doyom. 14 Paro anam doye, Josep nug mameg Jakop, Jakop baeḵudp̱a ele oh, danab ah amu eb qak ahilag amu 75, ag nug gumidna goḵulagnu aum. 15 Aria Jakop nug noa, Igipta dayeye amu dimp̱a nug amu nug beḵod ele ag oh mauhadp̱ig. 16 Ag mauhaṯeg, gaḏalag amu eḏun aḵan gona, Sikem matmatp̱a boomadp̱ig. Anuḵa Abraham nug silwa men doḏop̱a wan amu Hamo buḏub, danab amu ag ep̱elagp̱anu awom.
17 Amu Kayak Nug anuḵa nai Abraham amegp̱a keeke laa heḵunu nai qaḵa aum amu haen amu aaḵu beḵunu miag doodo, Israel ag ap̱ategeg, agib Igipta wan am beḵunu heum. 18 Amge amu ii nak haenp̱a Igipta dilag king ag benana, Josep nug Igipta wan ena gumom, kaya amu ag doop̱ig. Anam daye uḵe, Kayak keeke heḵunu aum, haen amu miag do amu danab laa ba, king dayom. Nug am Josep uḏat ena heum, kaya amu ii doyom 19 amunu nug ig lainḵad ag nuhig uḏat hena, nugib ehanidḵulagnu ha, uḏatp̱a ug maṯom. Nug ig alanḵad dilagp̱a kobol nau eheḏ g̱agaṯagnab he, ahilḵad nid naunau bau amu uuadp̱eg, dimiṯim daana mauhḵulagnu wagai ma aum.
20 Ag ug nau amup̱a daanna, haen amup̱a Moses anig nug menuom. Nug Kayak noobp̱a nid ena daye amu nug anig mameg ele a kalam ewam anam laḵa loḵumeh dayom. 21 Anam loḵumeh daye, dimp̱a nug nakok oḵai me, a ub nakok itai, aoya lep̱a meeh dayeye amu King aḏeg nug anṯa awa, nuhig nid bia gumom. 22 Anam he, Moses nug oḵai ma amu Igipta dilag doyak amu oh doya malowa, nug danab, nuhig nai maṯiak amu nuhig uḏat ele am g̱agaṯag, anam dayom.
23 Dimp̱a Moses nug maḏ nuhig 40 dayeye amu nug laiḵud Israel anadḵunu dab mak awa, aha oiyaya, 24 amu Igipta ted laa aha, Israel laa eheḏ hedeṯe anṯa, nug Israel ted amu ehaniṯa, Igipta ted heum amu Moses nug nob ma, Igipta ted amu maḵuḏe mauhom. 25 Am nuhig dab mak am inam dayom. ‘Da hep̱i, da lailad ag da aniḏna ag, “Kayak heeb, Moses nug geha ig ehaniḵeb, ig baula nau ii daamta,” aon aḵulag.’ Nug dab mak amu awom amge Israel ag dab mak anam ii aop̱ig. 26 Nug anam he, wagḏe deḏ amup̱a Moses nug eḏua oiyaya amu Israel danab aḏit laa a nug qeeheh anata, uuglahnu amelahp̱a inam aum. ‘A diig laip̱u amu aḏinu a anam nug guiṯak meṯaya heṯep?’ awa aum.
27 Moses nug uuglahnu aum amge danab aha layag maḵuḏom ele amu, nug aha, Mosesnu nai otaḏa aum. ‘Aun na ig gumignana, ihinig ug bap̱aidḵutnu meiṯe, na uḏin aṯem? 28 Na tumai Igipta ted maḵuḏe mauhom bia da oiḏp̱e mauhḵulnu heṯemte?’ awa aum. 29 Nug nai amu a amu Moses aaḵu oola uḵa, Midian dilag wanp̱a ḏo danab dayaya, dimp̱a ah awa, nid danab aḏit menuatom.
30 Ap̱a dayeye, maḏ 40 uḵe, atu taḏakp̱a engel laa qauko Sinai guguiṯak ap̱a gumiṯa neum. Ab aḏu amu ad nakok laap̱a ewewe, engel nug ab ewom amu oop̱a dayom. 31 Moses nug ab ewak amu anṯa, nug oo ii maiṯe, dab mak kuḏum awa, nug peheṯa anidḵunu gumiṯa waawo, Naḏi Nug aum. 32 ‘Da am na alanad dilag Kayak. Da amu Abrahamnu Kayak, Isaknu Kayak, Jakopnu Kayak,’ awa aum. Awa a, Moses nug oṯaiya baḏa, Kayak anidmanu ii neeḵom.
33 Anam dayeye, Naḏi Nug amegp̱a aum. ‘Na hip̱aidna daaṯem, wan amuam gun ele amunu na baen gaḏa amu uḏe! 34 Da Igipta danab, ag dahilad danab Igipta daaṯeb ele amu, ahilagp̱a kobol eheḏ huanak heegeg anaṯe, danab dahilad dilag qanak ele dooṯem amunu da ag ehanaṯena, ahilag ug amu aotḵulnu nemi. Amu na ahan eḏun Igipta uḵe!’ awa aum.
35 Moses nugib aaḵu, anuḵa ag nug guhuḏidna, ‘Aun nug na ig gumignana, ihinig ug bap̱aidḵutnu meiṯe uḏime?’ aon ap̱ig, danab amuib aaḵu Kayak awa, gumak danab mewowa he, Israel diiḵunu uḵom. Kayak he, engel nug ad nakokp̱a, ab ewak oop̱a ba, Moses anam heḵunu aum. 36 Amu Moses nug danab amu ag Igiptanu omalaṯa goḵunu haaha, nug kobol danab heḵunu elele iiṯa diigdiig heum. Nug omalaṯa ugaḵa, nug le kokoḏp̱a amu atu taḏakp̱a ele, maḏ 40 batak anamib heum. 37 Amu Moses nugib nai imu Israel amelagp̱a aum. ‘Kayak Nug geha ag oolagp̱anu lailag laa heeb, nug propet, da bia, beḵu,’ awa aum. 38 Moses nugib dimp̱a Israel ele oh ag atu taḏakp̱a, Sinai qaukop̱a qag mena amu nug engel amu, ig alanḵad ele dilag gamag danab dayeye, Engel nug Kayak nai bau dayaknu amu meṯe, nug awa, ag maṯom.
39 Amge ig alanḵad ag Moses nug nai aum amu doyaknu uup̱ig. Ag nug guhuḏidnana, ag eḏun Igipta goḵulagnu amu oolag guaṯom. 40 Ag anam henana, ag Aron amegp̱a ap̱ig. ‘Na ihinig kayak laala doṯolag hena megap̱e, ig omaigḵulag. Moses nug Igiptanu aiḵa omaiḵe uḏimut amu adebtag uḵom, ig ii dooṯem?’ aon ap̱ig. 41 Aria ag anam anana, haen amup̱a ag makau nag doṯog laa hena, ag doḏ main kayak ham bup̱uak amu meṯanna, ag ep̱elagp̱a keeke hep̱ig ele amunu ag gamalag ahe, nuhig hobul oḵai hep̱ig. 42 Ag anam heeg, Kayak Nug heqo maṯa, ‘Ag eheḏ heḵulagnu oolag dayeb amu uuadp̱ut heig!’ awa aum amu ag kalam hoḏop̱ai ele amu unuqidnana, propet dilag naip̱a, nai daaṯe bia hep̱ig. Nai amuam inam. ‘Israel ag anuḵa atu taḏakp̱a maḏ 40 daanna, ag bulmakau, sipsip ele aqan mana meṯak hep̱ig amu dahil mana meṯak hep̱igte? Iiṯa! Ag dahil ii hep̱ig. 43 Ag kayak ham bup̱uak Molok, nuhig sel lag am kayak ham bup̱uak Repannu hoḏop̱ai ele aon oip̱ig. Ag keeke amu doṯolah hena, binalah mep̱ig. Ag anam hep̱ig amunu geha da ag diien, maadp̱i gona, laih Babilon eḏiṯak up̱a mani guiṯak daaglag,’ awa aum.
44 Aria amu ig alanḵad anuḵa ag atu taḏakp̱a daap̱ig amu haen amup̱a ag meṯid lag doḏ gaḏap̱a hena, oop̱a amu men tapel ḏo nai yak ele amu meeg dayeye, Kayak nug amahlak oḵai ele noa amup̱a dayaya, nai maṯom. Ag lag hep̱ig, amu heḵulagnu doṯog amu, Kayak Nug Moses ip̱uniṯom, amubia hep̱ig. 45 Dimp̱a Josua nug ig alanḵad ag diie, Kanan wan imup̱a uḏiegeg, Kayak Nug danab wan imup̱a daap̱ig ele amu lamaṯe, haen amup̱a doḏ gaḏa meṯid lag amu ag maon, uḏieg dayeye uḵe, dimp̱a Dawitnu haen batak. 46 Amu Kayak, Nug Dawitnu oo daye, Dawit nug Kayak, Nug am Israel dilag Kayak, Nug laug heḵunu unuqiṯom. 47 Amge nug ii heum. Iiṯa, nug beḵa Solomon nug amu heum.
48 Amge Kayak aṯannab, onig ele, Nug lag danab heṯeb amup̱a ii daaṯe. Amu propet laa nug nai amunu maṯiom am inam. 49 ‘Naḏi Nug inam aṯe. Hab amu dahil dayak aben, wan amu bael meḵulnu balal nakok. Ag lag aṯemnab laa dahil hep̱eg daaḵul? Aben aṯenp̱a geha da daye hik aoḵul? 50 Keeke amu oh da ep̱elp̱a hein malami.’ Kayak Nug anam aum.
51 Aria Israel ag am tap̱e nak danab, ag oolag daulag ele amu iiṯa aḏi danab bia amunu ag alalḵad hep̱ig amubia ag hanhan Kayak Ouḏi di medṯeb. 52 Amu propet aun laa dayom, ag alalḵad ag nuhigp̱a kobol eheḏ laa iite hep̱ig? Laa iiṯa. Anuḵa propet ag Danab Tutuḵu uḏiḵunu nai amu mehuqegeg, ag alalḵad ag aqaeg mauhp̱ig. Aria Danab Tutuḵu Nug uḏie, ag gemu daaṯeb amu ag Nug aon, kekeḏ ep̱elagp̱a mena, heeg mauhom. 53 Kayaknu ḏo nai amu engel nug ag maṯom amge ag amu dim ii lamidṯeb.” Stepanus anam aum.
AG STEPANUS MENP̱A MAḴUḎP̱IG
54 Am Stepanus nug nai amu aum amunu ag oolag ye, guaṯe, oolag nauhe, op̱oḏilag huan be, amelag kokoḏ ep̱e, Stepanusnu aelag kikidp̱ig. 55 Ag anam hep̱ig amge Kayak Ouḏi amu Stepanus oop̱a am be, tutuḵunab hab aṯan neeḵa, Kayaknu amahlak enanag kobol kobol ele hab abp̱a andaṯa, Jesus Nug Kayak ep̱eg naḏiapp̱a, amuam anuqak aben, amup̱a Nug hibaiṯa dayeye anṯom. 56 Anṯa Stepanus nug aum. “Anṯeg! Da hab obate, Danab Beḵalag Nug Kayak ep̱eg naḏiapp̱a, amuam anuqak aben, amup̱a hibaiṯa dayeye anidṯem,” awa aum.
57 Nug anam a, ag doona, ag huanaknab enana, daulag itun, ag oh ahan qaibaḏ wana Stepanus aḏap̱ig. 58 Ag aḏan aon, ab oḵai amu dimiṯim gona, ag menp̱a nug maḵuḏp̱ig. Tatam danab ag nug beḏup̱a nai yaap̱ig ele amu ag ahilag ulahnu lamen amu uḏan, nid bau laa gumaḵunu medap̱ig. Nid amu onig Saul.
59 Ag men aon, Stepanus maḵuḏegeg, Stepanus nug unuqiṯa aum. “Naḏi Jesus, da ouḏil na ep̱enp̱a awe!” awa aum. 60 Nug unuqiṯa anam awowa, nug gateg qaun wa, nug huana ewa aum. “Naḏi na ahilag hip̱unin imu aib nob meme.” Stepanus nug anam ewowa, nug mauhom.