20
Ənənə ŋga Bulusə aanə hanyinə ŋga Makiduuniya da Akaya
Makə dədikə haalata, wata Bulusə a dzatə də ənji nə'unə, ca vii ka tii ŋgeerənə də waɓənə. Daba'ə ha'ə, ca ba ka tii, a maɗə ci kaa ca dzə aanə hanyinə ŋga Makiduuniya. 20.1 11.23. Makə mbu'i ci aa dəvə, ca wiigi'itə hanyinəkii, ca dzə də vii ka ənji nə'unə ŋgeerənə də waɓənə laŋə, ca mbu'u aanə hanyinə ŋga Akaya. Ca ndzaa davə ləgiɗə makkə. Amma, ma ətsə kaa ca dəmə kumbawalə kaa ca dzə aanə hanyinə ŋga Siriya, kə fii ci oo'i, kə mwayi *Yahudiinə ɓələnə tə ci. Wata ca ɗa aniya ŋga ənəgərənə saakii da Makiduuniya. I Soopatira, əndə Biriya, uuzənə ŋga Pirusa a kəree ka ci, da Arisətarəkusə da Səkundusa, ənji Teesaloonika, da Gayusə, əndə Dyarəba, da Timooti da ənji Asiya, waatoo Tikikusə da Tərafima. *20.4 19.29Timooti: 16.1; Tikikusə: Af. 6.21; Tərafima: 21.29. Tii 'watəgi palənə keenə aa Tərawasə, təya gəree keenə davə. Ma inə neenə, daba'a *kumənə ŋga adə buroodi yadə burəŋanə ma'iinə, ina maɗə də Filipi, ina dzə ka dəmə kumbawala, ina lapaa tə tii də Tərawasə anə baanə tufə, ina ɗapaa luuma rəŋwə davə.
Tsaamətənə ŋga Bulusə tə ənji Tərawasə
Ma uusəra asavee kədəwanə, kə dzatiinə də nə ka zəmə əndzanə ŋga Slandana, kə waɓi Bulusə ka ənji nə'unə kura'ə ahada vəɗa, acii kə mwayi ci maɗənə pukyatə hakii. 20.7 2.42,46. Ma kuvətə dzatiinə də nə davə, kuvə anə əndə'i nə ci. Tə'i garəkuwanyinə laŋə davə a kumu. Tə'i əndə'i uundzə dagwa ca zəkutə. Ma ləməkii, Iwutika. Anə mapacakinə ŋga baŋgwa ndzaa ci naakii. Bulusə a dzə aakəŋwa də magəərə waɓənaakii. Makə mbee ŋunyinə ka dagwata, ca kulagərə aa panə daga agyanə makkənə ŋga kuvətə anə əndə'i. Mantəkii shi ənji ka ŋgərənə tə ci. 10 Amma Bulusə a jiməgərə aa panə, ca gwaŋgaanə tupə anəkii, əŋki ci, “Goona tuu, da i əpinə nə ci.” 20.10 1 Meem. 17.21. 11 Makə ənyi Bulusə ka ndərəginə aadəgyə, ca ɓaatsəpaa buroodi, təya adə. Ca ta'avə ka waɓənə da tii, ha'ə puki ha. Wata ca maɗə, ca palə. 12 Təya dzə satii da uundzə dagwatə vyarəŋə. Kə ɗii tii mooɗasəkə ka shaŋə.
Dzənə ŋga Bulusə aa Milita
13 Ma inə, kə pyaliinə aasəkə kumbawalə, ina palə aa Asoosə, keena dzə ka ŋgərəənənə tə Bulusə davə, acii kə bii ci oo'i, də səɗə dzənəkii aa dəvə. 14 Makə lii ci tiinə də Asoosə, ina ŋgərə tə ci aasəkə kumbawalə, ina dzə aa Mitilyanə. 15 Ina maɗə davə də kumbawalə, ina ələgi pukənə ŋga ha ataŋgala hanyinə ŋga Kiyoosə ətə ahada ma'inə. Ma ka bəra'inə ŋga uusərə əsə, ina mbu'u aa Samusa, ina palə uurə, ina mbu'u ka makkənə ŋga uusərə ha'ə aa Milita. 16 Gəŋə kəŋee Bulusə aa Milita yadə dzənə da Afisa acii ga ca ta'avə anə hanyinə ŋga Asiya. Ma ɗii ci ha'ə, kwasiikii acii ŋga'ə ka ci nə mbu'unə aa Urusaliima taabu'u mbu'yanə kumənə ŋga *Peentakoosa, maa jamə.
Waazanə ŋga Bulusə ka matakəŋwanyinə ŋga Ikəliisiya ŋga Afisa
17 Daga də Milita sləkee Bulusə aa Afisa ka ənjə a 'waa'watə ka ci matakəŋwanyinə ŋga Ikəliisiya. 20.17 18.21. 18 Makə shi tii aaɓiikii, əŋki ci ka tii, “Unə də noonə na, kə shii unə makə sətə ndzaa nyi ahadoonə, 'watəginə ka saa'yatə shi nyi aagyanə hanyinə ŋga Asiya ha'ə mbu'ya ka ənshinə. 20.18 19.10. 19 Agi slənənə nə nyi ka Slandana. Paa nyi sha ɗuunətə naaki na. Kə slənyii ka ci da kiinə agiki da bwaneatə sii nyi kama kama acii Yahudiinə. 20 Kə shii unə, agi waazaaki patə, pooshi nyi umbee koonə ka sətə ca tsakə tuunə taa rəŋwə. Amma kə jigunyii koonə akəŋwacii ənji i ka yi ka ya. 21 Kə bii nyi ka Yahudiinə da hara slikərənə patə kaa təya baa ka Əntaŋfə, təya vii gooŋga ka Slandanə Yeesu. 20.21 11.18.
22 “Ma əndzə'i, wanyinə ka dzənə aa Urusaliima. Malaaɓa Ma'yanə ca ba ka nyi dzənə. Mashiimə nyi sətə na ɗa tə nyi davə. 20.22 Malaaɓa Ma'yanə: 10.19. 23 Uushi rəŋwə shii nyi ci Malaaɓa Ma'yanə a ba ka nyi taa ka ŋgutə vəranə gi nyi patə; waatoo agi banə nə ci ka nyi oo'i, agi gəranə nə mahyakahyaka'ə da ŋgəra'wə tə nyi. 20.23 21.4,11; 9.16. 24 Amma, maŋgərəmə nyi əpinaaki ka uushi. Taɗa kə əŋki nyi, taɗa mantəmə nyi patə, mbərə mbərə ka nyi, tə maa kə uudəpaa nyi slənənə liwə nyi acii Slandanə Yeesu, nya baaba Ŋunyi Habara ŋga pwapoonə ŋga Əntaŋfə. 20.24 21.13; 2 Tim. 4.7.
25 “Wiinə kə shii nyi, ma unə ənə wiigi'i nyi ahadoonə, nya waaza koonə agyanə *ŋwaŋuunə ŋga Əntaŋfə, pooshi unə na nee ka nyi ma'ə patənə goonə. 20.25 28.23. 26 Acii ha'ə cii kya ba koonə ənshinə, pooshi kərənə ŋga patənə goonə agyanəki ma'ə. 20.26 18.6. 27 Maneemə nyi ka ŋgwa'əŋgwa'ənə ŋga ba koonə patənə ŋga hiima ŋga Əntaŋfə. 28 Nəhəmə noonə nə da gwamətə kavə Malaaɓa Ma'yanə tuunə ka magəriinəkii, una ndzaa ka magəriinə ŋga Ikəliisiya ŋga Slandanə ətə upaa ci də idənaakii. 20.28-31 11.23.20.28 1 Piita 5.2. 29 Acii kə shii nyi, ma daba'a palənaaki, kadə nə bwaya furətsoofanyinə a dəməgərə aahadoonə, paa tii na bwasee ka gwaməkii. 20.29 Mat. 7.15; Yooh. 10.12. 30 Taa ahadoonə əsa, kadə na shigi ətə na ɗa gazhi'waanə ŋga zə'wee ka haŋkala ŋga ənji nə'unə kaa təya nə'u tə tii. 20.30 Gal. 4.17; 1 Yooh. 2.19. 31 Acii ha'ə, ndzaamə matasəkakii, una buurətə oo'i, fəzə makkə ɗii nyi da kiinə agiki ka waɓənə ka taa wu ahadoonə vəɗə da uusəra. 20.31 19.10; 1 Tees. 2.11-12; 2 Koor. 11.28.
32 “Ma ənə ɗiya, kə ba'avə nyi tuunə aacii Slandanə da waɓənə ŋga pwapoonaakii, kaa ca ndzaa kədəhə doonə. Waɓəətsə nəndə da baawəɗa ŋga vii koonə ŋgeerənə, ca vii koonə barəkaatə nə ənjaakii a upaa patə. 20.32 26.18; 1 Tees. 5.23-24; 2 Tees. 1.11-12. 33-34 Unə də noonə nə, kə shii unə oo'i, pooshi nyi mwayi kwaɓa ŋga taa wu, taa kəjeerənə ŋga ənda. Ciinəkinə slənyi ka nyi sətə cii kya ki'i də haajaaki da ŋga ənjinə ndzaashiinə. 20.33-34 18.3. 35 Kə ɓaarii nyi koonə taa ka ŋgutə rəgwa patə oo'i, də tsarə slənətsə ha'ə tsakənuunə tə ənji matə ŋgeerənə, una dzə də buurətə waɓənə ŋga Slandanə Yeesu ətə bii ci: ‘Gəɗə viinə də barəkaanə acii luunə.’ ” 20.35 Mat. 10.8.
36 Makə uugi Bulusə waɓənə ha'ə, ca gərə'waanə, ca ɗa də'wa da tii patə. 37 Təya jabətashi, təya ba, “Wa Əntaŋfə a kərə tə hə jamə.” Tii patə, təya tuu. 38 Ma sətə palee də ɓəzee ka səkətii, ətə fii tii bii ci, paa tii ka ənənə ka neenə ka ci ma'ə. Wata təya kəree ka ci aasəkə kumbawala. 20.38 20.25.

20:1 20.1 11.23.

*20:4 20.4 19.29Timooti: 16.1; Tikikusə: Af. 6.21; Tərafima: 21.29.

20:7 20.7 2.42,46.

20:10 20.10 1 Meem. 17.21.

20:17 20.17 18.21.

20:18 20.18 19.10.

20:21 20.21 11.18.

20:22 20.22 Malaaɓa Ma'yanə: 10.19.

20:23 20.23 21.4,11; 9.16.

20:24 20.24 21.13; 2 Tim. 4.7.

20:25 20.25 28.23.

20:26 20.26 18.6.

20:28 20.28-31 11.23.

20:28 20.28 1 Piita 5.2.

20:29 20.29 Mat. 7.15; Yooh. 10.12.

20:30 20.30 Gal. 4.17; 1 Yooh. 2.19.

20:31 20.31 19.10; 1 Tees. 2.11-12; 2 Koor. 11.28.

20:32 20.32 26.18; 1 Tees. 5.23-24; 2 Tees. 1.11-12.

20:33-34 20.33-34 18.3.

20:35 20.35 Mat. 10.8.

20:38 20.38 20.25.