लूकाइ  
प्ह्रिबै येशू ख्रीष्टउँइँले खबै सैं तोंबै ताँ  
ओंसों बिल् त्हुबै ताँ  
चु कितब प्ह्रिबै म्हि लूका ग। लूका पावलने बा-बालुन् प्रबै थु मुँल। बाइबल प्ह्रिबै म्हिमैं न्होंरि चु मत्त्रे यहूदी म्हि आङिं। लूका मैं लबै डाक्टर नेरो ल्हें खेबै म्हि मुँल।  
प्ह्रिबै क्ल्ह्यो: रोम सहर मुँलै।  
प्ह्रिबै त्हे ई. सं. ६४ साल, अथवा बि. सं. १२७ सालजरे ग।  
प्ह्रिबै ताँ: लूकाइ चु सैं तोंबै ताँ प्ह्रिमा येशू इस्राएली म्हिमैंए ल्हागिर नेरो अरू ताँन् ह्रेंर्बै म्हिमैंए ल्हागिर जोगेमिंबै म्हि तम् बिसि उँइँमुँ। चु कितबर्बै मुख्य ताँ आयोंब्मैंने सैं तोंबै ताँ बिद् बिसि परमेश्वरजी येशू कुल्मिंइ बिसि लूकाइ प्ह्रिइमुँ। अझै तोइ सैलैया खाँचो तबै म्हिमैं म्रोंसि प्रभु येशूजी ल्हयो खबै ताँमैं चु कितबरि मुँ। चु कितबर सैं तोंबै ताँ तो मुँ बिस्याँ ओंसोंबै पाठर येशू फिबै बारेर धै लिउँइँबै पाठर येशू स्वर्गर ह्याबै ताँ मुँ। चु कितब तिगोंन् मुख्य ताँ प्लि प्ह्रिइमुँ:  
१. प्राथना लब,  
२. परमेश्वरए पबित्र प्ल्ह,  
३. च्हमिरिमैंइ येशूए सेवा लब,  
४. परमेश्वरजी खीए फिर बिश्वास लब्मैंए पाप क्षमा पिंब।  
येशू धबै स्वर्गर ह्याबै लिउँइँ ताँन् क्ल्ह्योजरेबै म्हिमैंइ प्रभु येशूए फिर बिश्वास लबै बारेर्बै ताँमैं या लूकाइ “कुल्मिंबै चेला चिब्मैंए केमैं (प्रेरित)” बिबै कितबर प्ह्रिइमुँ।  
चु कितबर्बै मुख्य ताँमैं  
ओंसोंबै ताँ १:१-४  
बप्तिस्मा पिंबै यूहन्ना नेरो येशू फिब धै कोलोर्बै ताँ १:५—२:५२  
बप्तिस्मा पिंबै यूहन्नाइ लबै के ३:१-२०  
येशूजी बप्तिस्मा किंबै लिउँइँ दुष्टइ जाँच लब ३:२१—४:१३  
येशूजी गालील ह्युलरि के लब ४:१४—९:५०  
येशू गालील ह्युलउँइँले यरूशलेमर ह्याब ९:५१—१९:२७  
येशूजी यरूशलेमर परमेश्वरए ताँ लोमिंब नेरो म्हिमैंइ येशूलाइ क्हासि सैवाब १९:२८—२३:५६  
येशू सिबउँइँले धबै सोसि रेखब, चेलामैंने त्होब धै स्वर्गर ह्याब २४:१-५३   
 1
ओंसोंबै ताँ 
  1 ओ चिब थियोफिलस छ्याज्यालो मुँ!  
ङ्योए म्हाँजोरि तो-तो केमैं तइ बिसि ल्हें म्हिइ प्ह्रिल।   2 ओंसों ओंनोंन् चु ताँन् ताँ म्रोंब नेरो येशूउँइँले खबै सैं तोंबै ताँ बिमिंबै म्हिमैंइ च ताँमैं ङ्योलाइ सेल् पिंल। छतसि चमैंउँइँले ल्हें ताँमैं योंसि म्हिमैंइ प्ह्रिना।   3 छतमा ङज्यै या चु ताँन् के ओंसों ओंनोंन् खैले तइ बिसि छेन्ले मैंसि क्हिए ल्हागिर ओंसोंउँइँले लिउँइँ समा तबै ताँमैं तों फ्यार्ले प्ह्रिब ठिक तलै ङ्हाँसि प्ह्रिइमुँ।   4 म्हिमैंइ क्हिने ओंसोंन् लोमिंबै ताँमैं क्ह्रोंसेंन् तना बिब क्हिइ अझै छेनाले सेरिगे बिसि ङइ चु ताँ प्ह्रिइमुँ।   
यूहन्ना फिम् बिसि स्वर्गदूतइ ओंसोंन् बिमिंब 
  5 यहूदीया ह्युलर्बै हेरोद म्रुँए पलोर चु केमैं तखइ। यहूदीमैंए म्हाँजोर जकरिया बिबै ख्रो पिंबै खेगि घ्रि मुँल। च स्योंम्बै अबिया बिबै ख्रो पिंबै खेगिए खलकर्बै म्हि मुँल। चए प्ह्रेंस्योए मिं इलिशिबा मुँल। इलिशिबाए आबा या ख्रो पिंबै खेगि मुँल।✡1:5 १ इति २४:१०   6 चमैं ङ्हिंइ परमेश्वरए उँइँर ठिक के लमल धै परमेश्वरए ताँमैं ङिंसि ठिमर बिब् धोंले छेनाले प्रमल।   7 इलिशिबा थरि मुँल। छतसि च्ह-चमिं तोइ आरेल। च्हौ मत्त्रे आङिंना, चमैं ङ्हिंना-ङ्हिंन् खिब् माँब् तयाल।   
 8 तिगें जकरियाल मन्दिरर ख्रो पिंबै पलो तल। छतसि चइ खेगिए के लरिल।   9 खेगिमैंए रोस अनुसार चिट्ठा झोंमा परमेश्वरए मन्दिर न्होंर होंसि धुप झोंबै के जकरियाए मिंर फेइ।   10 चइ न्होंर धुप झोंरिमा बैरुबै म्हिमैं परमेश्वरने प्राथना लरिल।   11 च त्हेर्न परमेश्वरए स्वर्गदूत घ्रि धुप झोंबै क्ल्ह्योए क्योलोउँइँ रारिब् म्रोंसि   12 जकरिया बेल्ले आदिदिसि ङ्हिंयाँइ।   
 13 दिलेया स्वर्गदूतइ चने बिइ,  
“ओ जकरिया, क्हि आङ्हिंन्!  
तलेबिस्याँ परमेश्वरजी क्हिए ताँ थेइमुँ।  
तारे क्हिए प्ह्रेंस्यो इलिशिबाइ च्ह घ्रि फिब्मुँ,  
च च्हए मिं क्हिइ यूहन्ना थेंन्।   
 14 च्ह फिबइले क्हि बेल्ले सैं तोंब्मुँ।  
धै अरू ल्हें म्हिमैं या सैं तोंब्मुँ।   
 15 तलेबिस्याँ च च्ह परमेश्वरए उँइँर थेब तब्मुँ।  
चइ प्हा नेरो अरू म्हेरबै सैमैं खोंयोंइ थुँरिब आरे।  
च आमाए फोउँइँलेन् परमेश्वरए पबित्र प्ल्हजी प्लिंब्मुँ।✡1:15 गन्ती ६:३   
 16 चइ इस्राएल ह्रेंर्बै ल्हें म्हिमैंलाइ खेंमैंए याहवेह परमेश्वर ङाँइ एपखब्मुँ।   
 17 परमेश्वरजी एलिया अगमबक्तालाइ शक्ति पिंब् धोंलेन्  
क्हिए च्हज्यै या पबित्र प्ल्ह नेरो शक्ति योंब्मुँ।  
छतसि चइ आबामैं नेरो च्ह-चमिए म्हाँजोर क्ह्रिमिंब्मुँ,  
धै परमेश्वरजी बिब् आङिंब्मैंलाइ छ्याँबै घ्याँर डोरेब्मुँ।  
छले परमेश्वरजी कुल्मिंबै म्रुँ म्हाँदिबै ल्हागिर चइ म्हिमैं तयार लब्मुँ।”✡1:17 मला ४:५-६   
 18 दिलेया जकरियाइ स्वर्गदूतने बिइ, “ङ खेब् तयाल् खाँइ, ङए माँबै या माँब् तयाइमुँ। छतसि ङिइ च्ह योंम् बिसि खैले क्वेंब?”   
 19 स्वर्गदूतइ बिइ, “ङ गब्रिएल ग। ङ परमेश्वरए उँइँर रारिम्। क्हिने ताँ लबर नेरो चु सैं तोंबै ताँ बिद् बिसि परमेश्वरजी ङलाइ कुलब् ग।✡1:19 दान ८:१६; ९:२१   20 दिलेया ङइ बिबै ताँ क्हिइ आक्वेंसेरो क्हि लडा तब्मुँ। चु ताँ पूरा आतन् समा क्हि पोंल् खाँरिब् आरे। ङइ बिबै ताँ ठिक त्हेर खैले बिलेना पूरा तब्मुँ।”   
 21 छ तरिमा बैरु खागु तबै म्हिमैं जकरिया पैंरिल। जकरियाइ मन्दिर न्होंर क्हैल् लबइले म्हिमैं प्लेटोयाल।   22 लिउँइँ जकरिया बैरु त्होंयुमा च म्हिमैंने पोंल् आखाँसि योइ हस्ता लइ। छतमा मन्दिर न्होंर चइ स्वर्गदूत म्रोंना बिबै ताँ बैरुबै म्हिमैंइ सेइ।   
 23 झाइले जकरियाइ खेगिए के लल् खाँसि ह्रोंसए धिंर ह्याइ।   24 च लिउँइँ चए प्ह्रेंस्यो इलिशिबाइ प्हसे नोइ। धै म्हैंन ङ्हल् समा धिंर्न लोसि टिरिमा चइ बिइ,   25 “म्हिमैंए उँइँर ङ हेल् आतरिगे बिसि ङए फिर ल्हयो खसि परमेश्वरजी ङलाइ प्हसे नोल् पिंइमुँ।”   
स्वर्गदूतइ मरियमने येशू फिम् बिसि ओंसोंन् बिमिंब 
  26 इलिशिबाइ प्हसे नोबै म्हैंन ट्हुलर परमेश्वरजी गब्रिएल स्वर्गदूत गालील ह्युलर्बै नासरत बिबै नाँसर कुल्मिंइ।   27 च नाँसर मरियम बिबै कन्ये घ्रि मुँल। च स्योंम्बै दाऊद म्रुँए कुलर्बै योसेफ बिबै म्हिइ ब्ह्या लब् बिसि ह्रिथेंल। परमेश्वरजी गब्रिएल स्वर्गदूत मरियम ङाँर कुल्मिंइ।✡1:27 मत्ती १:१८   28 गब्रिएल स्वर्गदूत च ङाँर युसि बिइ, “ओ नानि, च्हमिरिमैं न्होंर क्हि बेल्ले ङ्हो सब् मुँन। तलेबिस्याँ परमेश्वर क्हिने बालु मुँ, छतसि खीजी क्हिए फिर आशिक पिंइमुँ।”   
 29 स्वर्गदूतइ बिबै ताँ थेसि मरियम बेल्ले ङ्हिंसि “ङने तले छ बिगे? चुइ बिल् म्हैब तो मुँगे?” बिसि मैंबर होंइ।   
 30 धबै स्वर्गदूतइ मरियमने बिइ,  
“ओ मरियम, क्हि आङ्हिंन्!  
तलेबिस्याँ परमेश्वरजी क्हिए फिर ल्हयो खइमुँ।   
 31 थेद्! तारे क्हिइ प्हसे नोसि च्ह फिब्मुँ।  
क्हिइ खीए मिं येशू थेंन्।✡1:31 मत्ती १:२१   
 32 खी बेल्ले कालदिब तब्मुँ।  
धै ताँन् म्हिमैंइ खीलाइ धाँसे थेबै परमेश्वरए च्ह बिब्मुँ।  
खीए खे दाऊद धोंले परमेश्वरजी खीलाइ म्रुँ लमिंब्मुँ।   
 33 याकूबए कुल इस्राएली म्हिमैंए फिर खीजी खोंयोंन् बिलै ग्याल्स लब्मुँ।  
खीए ग्याल्स खोंयोंइ म्हरिब् आरे।”✡1:32-33 २ शमू ७:१२-१३,१६; यशै ९:७   
 34 दिलेया मरियमइ स्वर्गदूतने बिइ, “ङ कन्ये ग। ङइ खैले च्ह फिमुँ?”   
 35 स्वर्गदूतइ चने बिइ,  
“पबित्र प्ल्ह क्हिए फिर युब्मुँ,  
धै ताँन् भन्दा थेबै परमेश्वरए शक्तिए छरिउँइँले क्हिइ प्हसे नोब्मुँ।  
छतसि क्हिए प्हसे पबित्र तब्मुँ,  
म्हिमैंइ खीने परमेश्वरए च्ह बिब्मुँ।   
 36 च्हौ मत्त्रे आङिं,  
क्हिए नातो न्होंर्बै आना इलिशिबा माँब् तबै त्हेरै या प्हसे नोइमुँ।  
तारे चइ प्हसे आफि, थरि तयाइ बिसि म्हिमैंइ बिमल।  
दिलेया चइ प्हसे नोसि तोगो म्हैंन ट्हुल् तइमुँ।   
 37 तलेबिस्याँ परमेश्वरजी लल् आँखाँबै सै तोइ आरे।”✡1:37 उत १८:१४   
 38 झाइले मरियमइ बिइ, “ङ परमेश्वरए के लबै च्हमिरि ग। क्हिइ बिब् धोंले ङए छ्हर तरिगे।” च लिउँइँ स्वर्गदूत मरियमउँइँले ह्याइ।   
मरियम इलिशिबाने त्होनेब 
  39 स्वर्गदूतए ताँ थेसि मरियम आतुरले यहूदीया ह्युलर्बै कोंर मुँबै नाँस घ्रिर ह्याइ।   40 च जकरियाए धिंर होंसि खीए आना इलिशिबालाइ छ्याज्यालो लइ।   41 मरियमइ छ्याज्यालो बिब इलिशिबाइ थेमा चए फो न्होंर्बै कोलो ओलेइ, च तोदोंन् इलिशिबा पबित्र प्ल्हजी प्लिंयाँइ।   42 झाइले इलिशिबाइ थेबै कैले मरियमने बिइ,  
“ओ नानि, च्हमिरिमैं न्होंरि क्हिइ बेल्ले आशिक योंइमुँ,  
धै क्हिए फोर्बै कोलोलाज्यै या परमेश्वरजी आशिक पिंइमुँ।   
 43 क्हि ङए प्रभुए आमा तसेया  
ङ ङाँर खबइले ङ बेल्ले ङ्हो सब् तइमुँ।   
 44 तलेबिस्याँ क्हिइ हुइब ङइ थेबै तोदोंन्  
ङए फोर्बै कोलो सैं तोंसि ओलेइ।   
 45 परमेश्वरजी क्हिने बिबै ताँमैं पूरा तब्मुँ बिब् क्वेंसि  
क्हि बेल्ले ङ्हो सब् तइमुँ।”   
मरियमइ परमेश्वरए मिं क्वेब 
  46 झाइले मरियमइ बिइ,  
“ङए सैं न्होंउँइँले परमेश्वरए मिं क्वेमुँ।   
 47 ङलाइ जोगेमिंबै परमेश्वरने बालु ङ बेल्ले सैं तोंम्।   
 48 तलेबिस्याँ ङ धों तबै आह्र आसेबै ह्रोंसए केब्स्योए फिर खीजी ल्हयो खसि ङ्ह्योइमुँ,  
तारे पिरु ताँन् म्हिमैंइ ङने ‘ङ्हो सब् मुँन,’ बिब्मुँ।✡1:48 १ शमू १:११   
 49 तोन्दोंरि लमिंल् खाँबै परमेश्वरजी ङए ल्हागिर बेल्ले थेबै के लमिंइमुँ।  
खीए मिं पबित्र मुँ।   
 50 खीए मान लब्मैंए पुस्ता-पुस्ताए फिर खीजी ल्हयो खम्।   
 51 खीजी ह्रोंसए भोंबै योजी थेबै केमैं लइँमुँ,  
सैं न्हों-न्हों छलम् छुलम् बिसि थेब् प्हैंब्मैंलाइ सग्याँ-प्हुग्याँ लवाइमुँ।   
 52 खीजी थेब् प्हैंबै म्रुँमैं चमैंए राजगद्दिउँइँले तवाइमुँ,  
आयों आख्युब्मैंलाइ कैंडो लमिंइमुँ।✡1:52 अयू ५:११; १२:१९   
 53 फो ख्रेंब्मैंलाइ खीजी लिंबै सैमैं चल् पिंइमुँ,  
दिलेया प्लोब्मैंए यो बिस्याँ खीजी क्होतेन् लसि एमिंइमुँ।   
 54 परमेश्वरजी ङ्योए खेमैंने फैबै बाछा पूरा लसि  
ह्रोंसलाइ म्हाँदिबै इस्राएलीमैं ल्होबर खी युइमुँ।   
 55 ङ्योए खे अब्राहाम नेरो खीए कुलर्बै सन्तानमैंने  
खीजी खोंयोंन् बिलै ल्हयो खरिम्।”✡1:46-55 १ शमू २:१-१०✡1:55 उत १७:७   
 56 च त्हेर मरियम म्हैंन सोंल्दे इलिशिबाने टिसि ह्रोंसए धिंर ह्याइ।   
बप्तिस्मा पिंबै यूहन्ना फिब 
  57 झाइले इलिशिबाए सुत्केरि तबै त्हे तसि च्ह फिइ।   58 परमेश्वरजी इलिशिबाए फिर च्हौ थेबै ल्हयो खसि बेल्ले थेबै के लइमुँ बिबै ताँ थेसि इलिशिबाए ङ्हेब्-ट्हुब्मैं नेरो ह्रजे-म्हजेमैं चने बालुन् सैं तोंइ।   
 59 कोलो प्रेरो तबै लिउँइँ कोलोए ज्युर चिनु लसि मिं थेंबर ताँन् ङ्हेब्-ट्हुब्मैं नेरो ह्रजे-म्हजेमैं खागु तइ। चमैंइ कोलोए मिं आबाए मिं धोंन् तब जकरिया थेंल् म्हैल।✡1:59 लेबी १२:३   60 दिलेया चए आमाइ “आङिं, चुए मिं यूहन्ना थेंब् ग,” बिइ।   
 61 चमैंइ बिइ, “दिलेया क्हेमैंए ह्रजे-म्हजेमैं न्होंरि छाबै मिं खाबलै आरे।”   62 छतमा चमैंइ कोलोए आबाने हस्ता लसि “कोलोए मिं तो थेंदा ङ्हाँइमुँ?” बिसि ङ्योएमा   
 63 चइ प्ह्रिबै सै ह्रिसि “चुए मिं यूहन्ना ग बिसि” प्ह्रिमिंइ। छतमा चमैं ताँन् प्लेटोयाइ।   64 च तोदोंन् जकरिया पोंल् खाँब् तइ, धै परमेश्वरए मिं क्वेंबर होंइ।   65 परमेश्वरजी लबै छाबै के म्रोंसि चमैंए ङ्हेब्-ट्हुब्मैं छक्क तसि परमेश्वरने ङ्हिंइ। चु ताँए बयन यहूदीया ह्युलर्बै कों-कोंजरे थेनेइ।   66 च ताँ थेब्मैं ताँनइ “चु कोलो लिउँइँ खैब तब् ङ्हे?” बिसि ह्रोंसए सैंर मैंइ। तलेबिस्याँ परमेश्वरए शक्ति चए फिर मुँल।   
जकरियाइ परमेश्वरए मिं क्वेब नेरो लिउँइँ तखबै ताँ बिमिंब 
  67 जकरिया पबित्र प्ल्हजी प्लिंसि अगमबाणि पोंबर होंइ,   
 68 “इस्राएलीमैंइ म्हाँदिबै परमेश्वरए मिं थेब तरिगे।  
तलेबिस्याँ ह्रोंसए म्हिमैं जोगेमिंबै ल्हागिर खी युइमुँ।   
 69 खीजी दाऊद म्रुँए कुलर ङ्यो जोगेमिंबै ल्हागिर  
थेबै शक्ति मुँबै मुक्तिदाता कुल्मिंइमुँ।   
 70 खीजी चु ताँ स्योंम् ओंनोंन् ह्रोंसए पबित्र अगमबक्ताए सुँउँइँले पोंल।   
 71 खीजी ङ्योए शत्तुरमैं नेरो  
ङ्योए फिर खैच्हिजिले पोंब्मैंउँइँले ङ्यो जोगेमिंइमुँ।   
 72 खीजी ङ्योए खेमैंने फैबै पबित्र बाछा मैंसि  
ङ्योए फिर ल्हयो खमिंइमुँ।   
 73 खीजी ङ्योए खे अब्राहामने क्ह्रोंसेंन ङइ फैबै बाछा पूरा लमिंब्मुँ बिसि बाछा फैल।   
 74 छतसि ङ्योए शत्तुरमैंए योउँइँले ङ्यो फ्रेमिंब्मुँ,   
 75 छतसि ङ्यो आङ्हिंनाले ह्रोंसए छ्ह तिगोंन् परमेश्वरए के छेनाले लसि  
खीए उँइँर छ्याँबै छ्ह थोल् खाँरिगे बिबै ताँ ओंसोंन् पोंल।   
 76 ओ ङए च्ह, क्हि ताँन् भन्दा थेबै अगमबक्ता तब्मुँ,  
तलेबिस्याँ परमेश्वरजी कुल्मिंबै म्रुँए ओंसों ह्यासि  
खीए ल्हागिर क्हिइ घ्याँ छ्याब्मुँ।✡1:76 मला ३:१   
 77 पापउँइँले क्षमा योंसि मुक्ति योंब्मुँ बिबै ताँ  
क्हिइ परमेश्वरए म्हिमैंने लोमिंब्मुँ।   
 78 तलेबिस्याँ ङ्योए परमेश्वरए ल्हयो म्हाँया मुँब मुँ,  
छतसि न्हाँगर प्योबै त्हिंयाँ धोंले खीए चारबै ह्वे स्वर्गउँइँले ङ्योए फिर चारब्मुँ।   
 79 झाइले मिछु खैबर टिब्मैं नेरो कालए सुँर फेल् म्हैब्मैंइ चारबै ह्वे योंब्मुँ,  
धै च ह्वेइ ङ्यो शान्तिए घ्याँर डोरेब्मुँ।”✡1:79 यशै ९:२   
 80 च लिउँइँ कोलो यूहन्ना थेब् तदै ह्यासि सैं या चिदै ह्याइ। दिलेया इस्राएलीमैंए म्हाँजोर चु ताँमैं बिबै त्हे आतन् समा च म्हि आटिबै क्ल्ह्योर्न टिइ।   
✡1:5 1:5 १ इति २४:१०
✡1:15 1:15 गन्ती ६:३
✡1:17 1:17 मला ४:५-६
✡1:19 1:19 दान ८:१६; ९:२१
✡1:27 1:27 मत्ती १:१८
✡1:31 1:31 मत्ती १:२१
✡1:33 1:32-33 २ शमू ७:१२-१३,१६; यशै ९:७
✡1:37 1:37 उत १८:१४
✡1:48 1:48 १ शमू १:११
✡1:52 1:52 अयू ५:११; १२:१९
✡1:55 1:46-55 १ शमू २:१-१०
✡1:55 1:55 उत १७:७
✡1:59 1:59 लेबी १२:३
✡1:76 1:76 मला ३:१
✡1:79 1:79 यशै ९:२