Galetiya
Yeisu ana totugugunayao
Galetiya goi adi leta
Livala Aba Vaita
Leta ame Paulo igini ietune ina Yeisu ana totugugunayao Galetiya dadavina goi yaidi. Galetiyayana parovinsi tayamo gagaina Roma ina kaba lovina sinaena go, parovinsiyana sinaena goi asa badabadaidi sikaaiyaka. Tutayana Paulo leta ame igini, Antiyoki goi ikaaiyaka. Guinuwa 14:28 kugīte.
Galetiya goi Paulo boi ivanibiníbita Vala Dedevina itaalavaite tomota yaidi, e badabadaidi sinumise. Moe nakona tala potisikisi (46) ina tala potieita (48) go, nauyayanaidi. Ina vanibitayadi tetelidi moe Guinuwa 13:14 ina 14:23 be nakae 16:1-6 sikaaiyaka.
Ame letayana Paulo tala 49 sinaena igini. Nakona ame letayana Paulo ina leta vakuumgoina igimigini.
Kidi Yeisu ana totugugunayao Galetiya goi nakona liliudi Totuyoyowo, tauna Diyuu geya sibadebadeta. Paulo ina talavaita mlina, Yeisu ina tonumisayao Diyuu maniyedi sina Galetiya goi ituli ta vatulúkwana tonumisa sivatulukoidi. Idi vatulukwanayana goi kadi, ‘Numisa dedevina go, neta latuwomi bego Yaubada ina bodao goi kokaaiyaka, e mainao sakavaimi kokupoidi be nakae ina Katukeda ana lovina kokibobosidi.’ Nakona lovinayadi áika manuna, sakava ana kúpwana be nakae Sabati ana kabikáwana. Nakona Totuyoyowo nuumisaidi maniyedi simatoita, tuwo maniyedi bego sitagona sakavaidi sikupoidi.
Go kina Pauloyana ina vatulúkwana moe moitamo. Ina vatulukwanayana ame nakae: Numisa pasina Yaubada ivayokoida kita tokibóbwata Yeisu Guyau ina kámasa kerose goi pasina. Itoboineda kada, ‘Tauyana kita ada katumapu.’ E moeko goi Atukedayana ana masi bogina imalatomota. Tauna neta Yeisu tanumise, moe nakae kita takámasa kerose goi Yeisu taiyao. Ago avatau neta numisa kaka ikalave go, Yaubada ina Katukeda ana guinuwa inumise bego Yaubada ivayoko kina tokibóbwata, e amo tauyana nava ina goyo goi ikaaiyaka be nakae Atukedayana iinumise kana, ‘Kom toogoyoim itoboinem kukámasa.’ Moeko goi tauyana Yeisu ina kámasa ana dedevina bei geya ibabaneyeta. Ame nakae Paulo da Galetiya tonumisa ivatulukoidi.
Ame letayana ana masi gagaina ame nakae: Paulo latuwona tauyadi vala polapola sikalave go, Vala Dedevina itaalavaite sinumiseyamo. Aiyuwoina Valayana Paulo itaalavaite goi ilatuwokoida avatauwa neta Yeisu sinumiseyamo, amo tauyadi moitamo Yaubada ina bodao. Aitonina Valayana Paulo itaalavaite ilatuwokoida manakaeda Yaubada matana goi taketoiya dókana.
Kidi Diyuu nuumisaidi simatoita neta Yaubada ina Katukeda geya, e kidi Totuyoyowo nuumisaidi manakaedi bei siyagoi sinapu dedevina. Go Paulo kana, ‘Baloma Kimaasabaina yaida goi ivakededa.’
Leta Luluna
1. Paulo ina kawoi moe Yeisu be Yaubada goi ima 1:1-5
2. Vala Dedevina Paulo itaalavaite moe vala mooitamoina 1:6—2:21
3. Da Galetiya bogina Yaubada ina bodao mooitamoidi idi numisa pasina 3:1—4:31
4. Vala Dedevina Paulo itaalavaite da Galetiya goyo ina togaga goi italigeidokoidi 5:1—6:10
5. Paulo ina katumátala vaamliyaina 6:11-18
Paulo ina kawoi
moe Yeisu be Yaubada goi ima
1
(Galetiya 1:1-5)
1-2 Komi Yaubada ana totugugunayao Galetiya dadavina goi,
Yau Paulo Yeisu ina vamoléyana tayamo go, tomota geya sivamoleyeguta paisewa ame aguuinuwe. Nakae geya vatau tayaamo ikawoigu bego yau vamoléyana tayamo, go sem Yeisu Guyau be nakae Yaubada Tamada, Tauyana boi Yeisu tokámasa yaidi goi ikaitáoe, e ame Tauyadi sikawoigu bego yau idi vamoléyana.
Yau nakae sedao liliudi taiyao kakaaiyaka ami leta ame kagini kaetune iwo yaimi.
Yaubada Tamada be ida Tomoya Yeisu Guyau idi kanuwóiya be nakae idi tuboina bei sivinimi. Yeisuyana toinina ikasale ámasa goi kita ida goyo pasidi 1Ko 15:3. bei goyo ana tuta ame goi italigeida. Moe ida Yaubada Tamada ina nuwonúwana nakae. Tauyana aba taimámina ame tuta nakae tuta simamaima!
E nakae!
Vala Dedevina Paulo itaalavaite
moe vala mooitamoina
(Galetiya 1:6—2:21)
Paulo nuwona iwówana
da Galetiya idi guinuwa pasina
Iyaa! Nuwogu iwówana gagaina imi guinuwa pasina. Boi Guyau ina kanuwóiya goi Guyau ina kanuwóiya goi: Boi nimatu tomota maniyedi leta ame sigite sitadamane bego tomota asa liliudi itoboinedi sigite go, kopi badabadaidi sisowóduwo. Kopi maniyedi ame nakae: Tomoya ina kanuwóiya goi Yaubada ikinavemi. Go maniyedi ame nakae: Yaubada ina kanuwóiya goi ikinavemi. Tupwana sivavasa unana Yaubada ina kanuwóiya moe tauna Yeisu Guyau ina kámasa. Yaubada iduduwemi bego komi ina bodao go, geya kovamumugoneta, e Tauyana kokalave go, ituli ta vala kosabokuliye! Go moe valayana geya kada Vala Dedevina mooitamoina geya! Go tomota maniyedi nukotomi sikiwoowonidi be nakae sipooikíkina Guyau Valena Dedevina sisobale. Taabu moe valayana kosabookulīye, go sem boi Vala Dedevina bogina kataalavaite yaimi, neta kai Yeisu ina vamoleyanayao o anerose guma yábana ituli ta vala italavaite yaimi, e kotavilēiye Yaubada ina liuna manuna! Atu 7:26, 13:17; Iys 6:18, 7:1,11, 22:20. Nakae kalatuwokoimi, e ame aiyuwoina kalatuwokomneimi: Avatauwa neta Vala Dedevina boi bogina kataalavaite yaimi geya sitalavaiteyeta, go sem ituli ta vala sitalavaite yaimi, kotavileiyēdi Yaubada ina liuna manuna!
10 Moitamo. Mae guna livalayadi kasakasaidi go, manakae? Tomota ataamyabidi gea Yaubada aatamyabi? Geya, komi tomota! Guna livalayadi goi latuwogu atamyabimi bego Vala Dedevina avatuulukoimi kosabokuliyemnei. Manakae? Guna livalayadi goi nava apooikíkina bego tomota avauyaonedi? Geya! Neta latuwogu guna livala goi tomota siuyaonegu, moe nakae yau geya kada Guyau ina pákwana geya!
Vala Dedevina Paulo
itaalavaite Yaubada goi ima
11 E segowo, Vala Dedevina boi yau ataalavaite yaimi latuwogu koyagoi bego moe tomota idi nuwonúwana goi geya imaita. 12 Moe moitamo. Vala Dedevinayana tomota goi yau geya ababaneyeta nakae geya vatau tayaamo ivatulukoigu, go sem Yeisu Guyau ikaiwoduwe yaigu.
13 Ame moitamo. Geya tayaamo tuta tomota itoboinedi sivatulukoigu. Guna sinapu bogina konove bego boi tutayana kai Diyuu ima tapwaroro ina lovina ayoisikaavatedi. Amo tutayana magu salau Yeisu ana totugugunayao Yaubada italiigogoidi ayogedegededokoidi be nakae apooikíkina bei amtulidi. Gui 8:3, 22:4-5, 26:9-11. 14 Tuwaina, kai Diyuu ima tapwaroro ana vatulúkwana akibobosidoko. Nakae segowo badabadaidi guna malamalágata goi akalisavedi unana tubumao goi ima gulagula magu salau ayoisikavatedokoidi. Gui 22:3. 15 E boi yau nava sinagu gamona sinaena Yaubada ina kanuwóiya goi igimikimasabegu be nakae ivayokoigu Yeisu ana totalavaita. Go tutayana ilovina 16 bei Natuna ikaiwoduwe yau yaigu bego Tauyana Valena atalavaite Totuyoyowo yaidi, e mainao geya anoita tomota goi bego alumadadedi idi nuwonúwana Valayana manuna. Gui 9:3-6,15, 22:6-10, 26:15-18. 17 Aiyuwoina geya atukoita Yerusalema goi bego kidi Yeisu ina vamoleyanayao vakuumgoidi Valayana sivatulukoigu, go sem yau ana Arábiya. Niga go, akaluvilamna ama Damasiko goi akaaiyaka.
18 Niga tala aito mlidi atuko ana Yerusalema goi Kepasi avadade. Akaaiyaka tauyana taiyao maliyalina ana badabada yawou ainima. Gui 9:26-30. 19 Go guna kaiyakayana amoko goi Yeisu ina vamoleyanayaoyadi liliudi geya agitedita. Ida Tomoya siyana toina Yemesa anetava agite. 20 Yaubada iyagoida! Ame livalayadi aaginidi moe moitamo; geya apoleta geya! 21 Niga Yerusalema akalave go, ana Siriya dadavina be nakae Silisiya dadavina goi akaaiyaka. 22 E tauyadi Guyau ana totugugunayao Yudiya dadavina goi maisigu geya sigiteyeta 23 go, valegu kaka tauna sinooveyamo, kadi,
‘Tauyana boi iyogedegededa go, bogina ame tuta Vala Dedevina itaalavaite. Kita ame Valayana ana tonumisayao boi ipoikikida bego imtulida.’
24 Tuwo valeguyana sinove, yau pasigu Yaubada ina togaga ana káeyana sikamoitamoe.

1:4 1Ko 15:3.

1:6 Guyau ina kanuwóiya goi: Boi nimatu tomota maniyedi leta ame sigite sitadamane bego tomota asa liliudi itoboinedi sigite go, kopi badabadaidi sisowóduwo. Kopi maniyedi ame nakae: Tomoya ina kanuwóiya goi Yaubada ikinavemi. Go maniyedi ame nakae: Yaubada ina kanuwóiya goi ikinavemi. Tupwana sivavasa unana Yaubada ina kanuwóiya moe tauna Yeisu Guyau ina kámasa.

1:8 Atu 7:26, 13:17; Iys 6:18, 7:1,11, 22:20.

1:13 Gui 8:3, 22:4-5, 26:9-11.

1:14 Gui 22:3.

1:16 Gui 9:3-6,15, 22:6-10, 26:15-18.

1:18 Gui 9:26-30.