36
Hay Nana'ta'tan nan Alid Assyria hinan iJudah
(II Ki. 18:13, 17-37; II Chron. 32:9-19)
1 Hidin miyapulu ta opat di tawon hi numpapto'an nan Alin hi Hezekiah ad Judah*Unu hidin 701 B.C. ti hay nun'alian Hezekiah ad Judah ya hidin 715-686 B.C., at 715 - 14 = 701. ya ginubat nan alid Assyria an hi Sennacherib†Hay nun'alianad Assyria ya hidin 705-681 B.C. ya nan tindaluna, ya inabakdan amin nan babluy an nun'a'allup hi ad Judah. 2 Ya hennag nan alid Assyria nan a'ap'apun di tindaluna ya nan do'ol an tindalunan nihinad Lachish‡Hay inadagwin ten siudad an mipalpud Jerusalem hi appit hi agwan hi un hagangon di buhu'an di algaw ya 48 an kilomitlu. ta umuyda mi'hapit hinan Alin hi Hezekiah hi ad Jerusalem. At immuyda, ya nihinadah dih nan kalatan neheggon hinan ala' an pun'ammaandah lo'ob. Nan danum eden ala' ya hay nalpuh nan Nammagtun Lobong. 3 Ya immuyda ni'hapit ay dida da Eliakim§Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di mangamma. an hina' Hilkiah an mumpapto' hinan palasyu, ya hi Shebna an puntudtud'on di ali,*Hay kulugon nan udum ya hiyay umat hinan Secretary of State hi gubilnu an bo'on hay secretary an gun muntudo'. ya hi Joah†Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di paddungnay agi' an lala'i. an hina' Asaph an mumpapto' hinan nitudo' an kumintun den babluy.
4 Ya inalin nan a'ap'apun di tindalud Assyria ay diday,
“Ipa'innilayun Hezekiah daten inalin nan alimid Assyria. Inalinay, Undan ngadan ahan nan e'ehdolmu? 5 Inalim di nunhahapit ayuh nan titindalum hi atonyun mi'gubat ay da'mi, mu undan ammunah nen nunhahapitanyu ya mangabak ayuh gubat? 6 Ma'adennol ayu ti badangan da'yuh nan i'Egypt, mu undan agguyyu inila an nan alid Egypt ya mipaddung hinan na'ipung an atlubong an tumli' hi ngamay hi un ibayug? At umat hinay aat nan alida an adi madenolan! 7 Mid mapto' ya alyonyuy, Hay pundenolanmi ya hi Apo Dios an dayawonmin holag Israel. Mu undan bo'on Hiyay ad bagih din pun'onngan an numpa"in Hezekiah hinan nun'abagtun lugal? Ya inalinay un ad Jerusalem ya anggay di pundayawanyu?‡II Ki. 18:4; II Chron. 31:1.
8 At ad ugwan ya donglonyuy inalin nan alimid Assyria ti inalinay, Mabalin an idatnan da'yuy duway libun kabayuh un waday duway libu goh hi titindaluyuh mitakay ay dida! 9 Mu ta"on hi un da'yu badangan hinan i'Egypt ta idatan da'yuh kalesa ya nan titindalun muntakay hinan kabayu mu adiyu damdama abalinan an abakon nan nun'a'ampa ahan an titindalumin i'Assyria! 10 Ya hay oha ya undan umali amin mangubat ay da'yuh un bo'on hi Apo Dios di pi'yibbami? Ya hi Apo Dios di nangali ay ha"in hi umali ami ta gubatonmi da'yu ya pina"imi tun babluyyu!”
11 Ya inalin da Eliakim, ya hi Shebna, ya hi Joah hinan upihyal di, “Ihapitmu ni' hi Aramaic, at ma'awatanmi! Ya adiyu ihapit hinan hapitmin Hebrew ta adi donglon nan tatagun wah nan allup.”§Nan Aramaic ya hiyay ihapit nan ohan gubilnuh unna pohdon an mi'hapit hinan oha goh an gubilnu an hay ipaddunganad ugwan ya English, mu nan Hebrew ya hiyah ne tuwali hapit di Hudyu. Mu hinan timpun di New Testament ya manghan di mangawat hi Hebrew ti hiyah ne umat hinan dadan an hapit, mu do'do'ol di nanginnilah Aramaic.
12 Mu inalin din ap'apun di tindalu di, “Nan alimi ya pohdonan mipadngol heten da'yun amin ta bo'on da'yu ya anggay di mangngol! Ti pohdonan innilaonyun amin an da'mi ya li'ubonmih ten babluyyu, at la'tot ya ononyuy malpuh odolyu, ya inumonyuy ibhuyu!”
13 Ya un nalpah an inalin din ap'apun di tindaluh de ya init'u'nah hapit di Hebrew an inalinay,
“Donglonyuh ten ipa'innilan nan alid Assyria ay da'yun 14 inalinay, Adi ayu pedpedngolan hinan pamalbalin Hezekiah! Ti mid ahan abalinanan mamaliw ay da'yu! 15 Adiyu abuluton hi unna alyon di, Hi Apo Dios di pange'kodan tu'u, at ibaliw ditu'u. At adi mabalin an abakon ditu'uh nan i'Assyria ta hakupondah ten babluy tu'u. 16 Ya ten ipidwa an alyon di, Adiyu dongdonglon hi Hezekiah ti nan alimid Assyria ya inalinay, Mi'pohhodan ayun da'mi, ya imbughulyu nan pantaw di babluyyu, ya bimmuhu' ayu. At iyabulut'un da'yuy okod hinan inhabalyu, ya umat goh an waday inumonyun malpuh obobyu 17 ta engganay iyuy'u da'yuh udum an babluy. Ya henen babluy an umuyyu pi'hituwan ya umat goh damdamah tun babluyyun do'ol di ma'ala an bungan di nitanom an umat hi greyp ya wheat. 18 At adi ayu nongkay pedpedngolan hinan gun alyon Hezekiah an hi Apo Dios di mangibaliw ay da'yu. Ti hinan udum an babluy ya mi'id hinan dayawonday nangibaliw hi babluyda ta agguy pina"in nan alimid Assyria! 19 Ya umat hi nangubatanmid Hamath, ya ad Arpad, ya ad Sepharvaim*Hanan tulun siudad ya nihakup ad Aram (unu ad Syria). an uggoh mah ta binaliwan nan bululda ta agguyda na'abak?†Nan iSepharvaim ya impiyuy nan alid Assyria didad Samaria ta makakdah nan babluydad Aram (unu ad Syria). Ya inyuyday bululda an da Adrammelech ay Anammelech, ya ta"on hi unda numpabadang hinan bululda mu na'abakda damdama. Ya ta"on un ad Samaria ya agguy binaliwan nan bululdah nangubatan nan alimid Assyria! 20 Mi'id ahan di ohah nan bulul ay danen babluy hi nangibaliw hi babluydah din nangubatan nan alimi! At undan da'yu ay ya ibaliw Apo Dios tun ad Jerusalem ta abakon da'min i'Assyria?”
21 Mu nan tatagu ya unda immu'ugong an agguyda temtembal ti hiyah ne inalin nan Alin hi Hezekiah hi atonda.
22 At unat goh numbangngad da Eliakim an hina' Hilkiah, ya hi Shebna, ya hi Joah an hina' Asaph hi awadan Hezekiah ya henekhekday lubungdan dumalat din inalin nan ap'apun di titindalu. Ya inalida din inalin nan ap'apun di tindalun di i'Assyria.
*36:1 Unu hidin 701 B.C. ti hay nun'alian Hezekiah ad Judah ya hidin 715-686 B.C., at 715 - 14 = 701.
†36:1 Hay nun'alianad Assyria ya hidin 705-681 B.C.
‡36:2 Hay inadagwin ten siudad an mipalpud Jerusalem hi appit hi agwan hi un hagangon di buhu'an di algaw ya 48 an kilomitlu.
§36:3 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di mangamma.
*36:3 Hay kulugon nan udum ya hiyay umat hinan Secretary of State hi gubilnu an bo'on hay secretary an gun muntudo'.
†36:3 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di paddungnay agi' an lala'i.
‡36:7 II Ki. 18:4; II Chron. 31:1.
§36:11 Nan Aramaic ya hiyay ihapit nan ohan gubilnuh unna pohdon an mi'hapit hinan oha goh an gubilnu an hay ipaddunganad ugwan ya English, mu nan Hebrew ya hiyah ne tuwali hapit di Hudyu. Mu hinan timpun di New Testament ya manghan di mangawat hi Hebrew ti hiyah ne umat hinan dadan an hapit, mu do'do'ol di nanginnilah Aramaic.
*36:19 Hanan tulun siudad ya nihakup ad Aram (unu ad Syria).
†36:19 Nan iSepharvaim ya impiyuy nan alid Assyria didad Samaria ta makakdah nan babluydad Aram (unu ad Syria). Ya inyuyday bululda an da Adrammelech ay Anammelech, ya ta"on hi unda numpabadang hinan bululda mu na'abakda damdama.