39
Hay Na'abakan ad Jerusalem
(II Ki. 25:1-12; Jer. 52:4-16)
Ya umat hituy na'at hi ad Jerusalem. Hidin miyapuluh bulan hidin miyahiyam an tawon* Unu hidin January 15, 588 B.C. hi nun'alian Zedekiah hi ad Judah ya immali da Nebuchadnezzar an alid Babylon ya nan titindaluna ta ginubat da'min iJerusalem. Mu engganah din miyahiyam hi algaw hidin miyapat hi bulan hidin miyapulu ta ohay tawon Unu hidin July 18, 586 B.C. Hay anabayag nan nunli'uban nan iBabylon hidid Jerusalem ya duway tawon ya han godwa ya anggay. ya unda pa"ion nan allup hitud Jerusalem. Ya hinumgopdan amin nan u'upihyal Nebuchadnezzar, ya immuyda inumbun hinan ma'alih Nigagwan Pantaw di Allup ta mipa'innilan bagidah den babluy. Ya danen u'upihyal ya da Nergal-Sharezer Hay pohdonan ibaga ya he"a, Nergal, ya baliwam nan ali. Hi Nergal ya ohan bulul di iBabylon, ya ipapto'na anu nan tagun hay malgom di pa"ionda (II Ki. 17:30). Ya hi Nergal-Sharezer di inapun nan Alin hi Nebuchadnezzar ti inahawanay babain imbaluyna. Ya palpaliwan ya natoy nan ali, ya hi Amil-Marduk di nipallog an nun'ali, mu inamnawan Nergal-Sharezer nan haadna, at pinatoyna ta hiyay nehnod an nun'alih nan Pumpapto'an nan iBabylon, ya hay nun'aliana ya hidin 560-556 B.C. an iSamgar,§ Hay pohdon ten ngadan di babluy an ibaga ya hom'on da'mi. ya hi Nebo-Sarsekim an ap'apun nan u'upihyal, ya hi Nergal-Sharezer* Mattig an duwadan upihyal an numpaddung di ngadanda, at nan nahhun ya alyonday iSamgar hiya. an nabagtun upihyal, ya an amin nan udum an u'upihyal nan alid Babylon. At unat goh tinnigda hanan hinumgom hi ad Jerusalem ya limmayaw da Zedekiah an alid Judah ya nan titindaluna. At tinaynanda nan babluyda eden nahdom an ene'wadah nan galden di ali an numbattanan nan duwan allup. Ya inipluydah nan nundotal an Jordan.
Mu numpudug damdama nan iBabylon dida, ya inah'upanda didah nan nundotal ad Jericho. Ya tiniliwdah Zedekiah ta inyuydah awadan Nebuchadnezzar an alid Babylon hi ad Riblah hidid Hamath. Nan duwan babluy an ad Riblah hi ad Hamath ya wadah nan puun di Duntug an Hermon an wah nan igad ad Israel ya ad Syria, ya neheggon hinan Wangwang an Orontes (Num. 34:8, 11). At hi Nebuchadnezzar di nangalih mamoltah Zedekiah. At hidid Riblah di nangipipatayan nan alid Babylon hinan linala'in imbabaluy Zedekiah hi hinagangna. Ya ni'patoyda goh an amin din u'upihyal ad Judah. Ya inukitda nan duwan matan Zedekiah ya unda bangkilingan hi gambang, ya inyuydad Babylon.
Ya genhobda goh nan a'abung ad Jerusalem an ta"on un nan palasyun di ali. Ya numpa"ida goh nan allup hidi. Ya imbalud Nebuzaradan Hay pohdonan ibaga ya munholag hi Nebo. Hi Nebo ya ohan bulul di iBabylon, ya ipapto'na anu nan mun'ad'adal.§ Immali hiyad Jerusalem hidin August, 586 B.C. (Jer. 52:12). an ap'apun di guwalyan Nebuchadnezzar nan na'angang an tatagud Jerusalem, ya inyuyna didad Babylon, at didan amin hidin udum an i'ibbadan iJudah an niddum tuwalih nan iBabylon. 10 Mu inangang Nebuzaradan di udum hinan nun'awotwot hi ad Judah, ya indatana didah punhabalandah greyp ya nan payawonda.
11 Ya hi Nebuchadnezzar ya inalinan Nebuzaradan an ap'apun di guwalyanay, 12 “Awitom hi Jeremiah, ya impapto'mu. Ya tigom ta mi'id di ma'at ay hiyah nappuhi, ya atom an amin nan ibagana.” 13 At hi Nebuzaradan an ap'apun di guwalya, ya hi Nebushazban* Hay pohdonan ibaga ya Nebo, baliwana'! Hi Nebo ya ohan bulul di iBabylon, ya ipapto'na anu nan mun'ad'adal. an ap'apun di tindalu, ya hi Nergal-Sharezer an ohan nabagtun upihyal, ya nan udum an u'upihyal Nebuchadnezzar 14 ya hennagday immalin nangawit ay ha"in hinan nibaluda' hinan gettaw di mungguwalyah nan palasyun di ali. Ya ene'koda' ay Gedaliah Hiyay imbaluy Ahikam an nan nangibaliw ay Jeremiah hidin nun'alian Jehoiachin (Jer. 26:24), at ongol di homo' ten hina"aman hiya. Ya palpaliwan ya numbalin hi Gedaliah hi gobelnadol ad Judah (Jer. 40:5). an hina' Ahikam an ap'apun Shaphan ta inyuya' ay hiyan iniddum hinan i'ibba' an na'angang an iJudah.
15 Ya hidin nibaluda' ta'wa ya wada goh di impa'innilan Apo Dios 16 an inalinay, “Umuy'a ta ibaagmu ay Ebed-Melek an i'Ethiopia ta alyom di, Elam at ti magadyuh mahkay an ipa'annung nan nidugah di abalinanan Dios an dayawon tu'un holag Israel din inalina an apa"ian ten babluy. At bo'on hay pumhodanyuy ma'at. 17 Mu gapu ta Hiyay nangiyokodam Hay nangipattiganah nan nangiyokodanan Apo Dios ya nan maphod an pangatnan nibaag hinan Jer. 38:7-13. at mabaliwan'ah nan buhul an tuma'tam. 18 Ti baliwan da'a ta adi'a matoy hinan gubat. Ha"in an hi Apo Dios di nanapit ene.”

*39:1 Unu hidin January 15, 588 B.C.

39:2 Unu hidin July 18, 586 B.C. Hay anabayag nan nunli'uban nan iBabylon hidid Jerusalem ya duway tawon ya han godwa ya anggay.

39:3 Hay pohdonan ibaga ya he"a, Nergal, ya baliwam nan ali. Hi Nergal ya ohan bulul di iBabylon, ya ipapto'na anu nan tagun hay malgom di pa"ionda (II Ki. 17:30). Ya hi Nergal-Sharezer di inapun nan Alin hi Nebuchadnezzar ti inahawanay babain imbaluyna. Ya palpaliwan ya natoy nan ali, ya hi Amil-Marduk di nipallog an nun'ali, mu inamnawan Nergal-Sharezer nan haadna, at pinatoyna ta hiyay nehnod an nun'alih nan Pumpapto'an nan iBabylon, ya hay nun'aliana ya hidin 560-556 B.C.

§39:3 Hay pohdon ten ngadan di babluy an ibaga ya hom'on da'mi.

*39:3 Mattig an duwadan upihyal an numpaddung di ngadanda, at nan nahhun ya alyonday iSamgar hiya.

39:5 Nan duwan babluy an ad Riblah hi ad Hamath ya wadah nan puun di Duntug an Hermon an wah nan igad ad Israel ya ad Syria, ya neheggon hinan Wangwang an Orontes (Num. 34:8, 11).

39:9 Hay pohdonan ibaga ya munholag hi Nebo. Hi Nebo ya ohan bulul di iBabylon, ya ipapto'na anu nan mun'ad'adal.

§39:9 Immali hiyad Jerusalem hidin August, 586 B.C. (Jer. 52:12).

*39:13 Hay pohdonan ibaga ya Nebo, baliwana'! Hi Nebo ya ohan bulul di iBabylon, ya ipapto'na anu nan mun'ad'adal.

39:14 Hiyay imbaluy Ahikam an nan nangibaliw ay Jeremiah hidin nun'alian Jehoiachin (Jer. 26:24), at ongol di homo' ten hina"aman hiya. Ya palpaliwan ya numbalin hi Gedaliah hi gobelnadol ad Judah (Jer. 40:5).

39:17 Hay nangipattiganah nan nangiyokodanan Apo Dios ya nan maphod an pangatnan nibaag hinan Jer. 38:7-13.