40
Hay Nangaanandah Bangkeleng Jeremiah
Ni'hapit goh hi Apo Dios ay ha"in an hi Jeremiah hidin nangaanan nan ap'apun di guwalyan di iBabylon an hi Nebuzaradan hi bangkeleng'uh din niyayanmid Ramah.* Bahaom nan footnote di Jer. 31:15 ta innilaom an inyuyda hiyah leman kilomitlu ya anggay an nalpud Jerusalem. Ti inah'upana' ay hiya an nabangkelengan an niddum hidin i'ibba' an iJerusalem ya nan udum an iJudah an miyuy ad Babylon. Ta"on un imbo'tan Nebuzaradan hi Jeremiah (Jer. 39:11-14) mu dimmalat nan naguguluandad Judah ya nibalud goh, ya nabangkelengan. At impidwan Nebuzaradan an nangibo'tan ay hiya. Ya hidin inimmatunana' eden ap'apun di tindalu ya inalinan ha"in di, “Hi Apo Dios an un'unudom ya nahhun an inalinah nan tataguh ten ma'ma'at an apa"ian di babluyyu. At ad ugwan ya impa'annungna ta na'at din inalina ti nihimung an mungngohoy ayun Hiya an agguyyu din'ug nan pumbaholan an impa'enghayu. At hiyanan ten impa'annungna din inalinan pummoltanan da'yu. Mu ad ugwan ya ano' nan bangkeleng hi ngamaymu ta wa adya ta pohdom an mi'yalin ha"in hi ad Babylon ya tigo' ta mipapto"ah di. Mu adim ay pohdon an mi'yali ya okod'ah nan pohdom an umayan.” Mu hidin wan umuya' ya inalin goh Nebuzaradan di, “Mumbangngad'ah awadan Gedaliah an hina' Ahikam an ap'apun Shaphan an pento' nan alih mumpapto' hinan babluy ad Judah ta hidiy umuymu ihinan ta da'yun amin hinan i'ibbayun tatagun ipapto'na. Bo'on ay ya immuy'ah nan pohdom an umayan ta okod'a.”
Umat hinay inalin Nebuzaradan. Ya indatana' hi ma'an ya adaw, ya nakaka' hidi.
At immuya' hi awadan Gedaliah hi ad Mizpah, Hay pohdonan ibaga ya binattu an manalimun (Gen. 31:49). Ya hay nihinana ya wadah appit hi iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw an himpulu ta duwan kilomitluy inadagwina an nipalpud Jerusalem. ya ni'hitua' hinan oh'ohhan na'angang an iJudah.
Hay Immanamutan nan Tindalun iJudah
(Jer. 41:1-3; II Ki. 25:22-26)
Ya wadaday udum an a'ap'apun di tindalud Judah ya nan tindaluda an agguy ginubat nan iBabylon ti bo'on hinan babluy di nihinandah din awadan di gubat. Ya awni ya dengngoldan hi Gedaliah an hina' Ahikam di pento' nan alid Babylon hi gobelnadol. At hiyay mumpapto' hinan nun'awotwot an agguy niyuy ad Babylon. At unat goh dengngoldah de ya immuydad Mizpah ta umuyda tigon hi Gedaliah. Ya daden immuy ad Mizpah ya da Ishmael an hina' Nethaniah, ya da Johanan ay Jonathan an dana' Kareah, ya hi Seraiah an hina' Tanhumeth, ya nan imbabaluy Ephai an nalpud Netophath, ya hi Jaazaniah an holag Maakah, ya an amin nan tindaluda. Ya inalin Gedaliah ay diday, “Adi ayu tuma'ot hinan iBabylon. At mihina ayuh tu ta itamuanyu nan alid Babylon, at maphod an lumenggop ayu. 10 Ha"in ay ya hitud Mizpah di punhituwa' ta ha"in di mangihapit ay da'yuh unda umali nan iBabylon. Ya da'yu ay ya okod ayun mumpilih nan pohdonyun ihinan hitud Judah. Ya numpugah ayuh nan miyammah bayah, ya nan miyammah lana ya nan udum an bungbungaan ya intaleponyu.”
11 Ya unat goh dengngol nan udum an Hudyu an wad Moab, ya ad Ammon, ya ad Edom, ya nan udum an babluy an nan alid Babylon ya waday inangangnah nan tatagud Judah ya pento'nah Gedaliah an hina' Ahikam an ap'apun Shapan hi gobelnadolda 12 at numpumbangngaddad Judah. Mu immuydah nahhun ad Mizpah an ni'hapit ay Gedaliah. Ya unda mahkay mumpapanguy hinan numbino'ob'on an babluy ad Judah ta umuyda mumpugah hinan bungbungaan, at do'ol di pinugahdah nan miyammah bayah ya nan udum an bungbungaan.
13 Ya palpaliwan ya immuy goh ad Mizpah da Johanan an hina' Kareah ya an amin nan u'upihyal di tindalu an didana nan agguy nihinah nan babluy hidin immalian din gumubat ta umuyda mi'hapit ay Gedaliah. 14 Ya inaliday, “Immali ami ta ipa'innilamin he"ah unmu inila an hi Ba'alis an alin nan i'Ammon ya ninomnomnan ipapatoy da'a ay Ishmael an hina' Nethaniah.” Mu adi kulugon Gedaliah heden impa'innilada.
15 Ya awni ya ohah Johanan an hina' Kareah an immuy ni'hapit ay Gedaliah hi ad Mizpah. At hidin immuy ya inalinay, “Iyabulutmu ta umuy'u patayon hi Ishmael, mu tigo' ta mi'id di manginnilan ha"in di nangat. Ti nan iJudah an na'angang hitu ya he"ay hahalimidondah bumadang ay dida. Ti hay ma'at nin goh ay da'mih un da'a patayon ay Ishmael? Umannung ahan an pumpatoy da'mi, ya na'utawda nan udum!”
16 Mu tembal Gedaliah an inalinay, “Johanan, adim aton nan ninomnommu ti adia' patayon ay Ishmael.”

*40:1 Bahaom nan footnote di Jer. 31:15 ta innilaom an inyuyda hiyah leman kilomitlu ya anggay an nalpud Jerusalem.

40:1 Ta"on un imbo'tan Nebuzaradan hi Jeremiah (Jer. 39:11-14) mu dimmalat nan naguguluandad Judah ya nibalud goh, ya nabangkelengan. At impidwan Nebuzaradan an nangibo'tan ay hiya.

40:6 Hay pohdonan ibaga ya binattu an manalimun (Gen. 31:49). Ya hay nihinana ya wadah appit hi iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw an himpulu ta duwan kilomitluy inadagwina an nipalpud Jerusalem.