11
Hay Aat Lazarus*Mid mapto' ya na'at hidin lawang (December) hidin 29 A.D., ya henen timpuy ma'alih Gutud di Nipaligligatan Jesus.
Hay Natayan Lazarus
1 Wada han tulun hina"agin nunhitud Bethany an da Lazarus†Hiyah ne ngadanah nan hapit di iGreece, ya hiyah ne ngadan an Eleazar hinan hapit di Hudyu. Ya hay pohdondan ibaga ya hi Apo Dios di bimmadang. ya hi Mary,‡Agguy tu'u inilay pohdon ten ngadan an ibaga. ya hi Martha.§Hay pohdonan ibaga ya babai. Mu nundogoh han agidan hi Lazarus. 2 Ya hi Mary din babain nangihiit hi bangbangluh nan hu'in Jesus, ya hay buu'nay namu'nahna.*Jn. 12:3. 3 Ya daden duwan nunhin'agin binabaiy nangipaad ay Jesus ti wah nan nob'on an babluy an inaliday, “Apu, nundogoh han ligwam an hi Lazarus an pa'appopohdom!”
4 Ya unat goh dengngol Jesus di aat Lazarus ya inalinay, “Manu ay niyabulut an nundogoh hiya ya bo'on hay atayanay dumalat ti hay ipabagtuan Apo Dios, ya ta way ato' goh an mipabagtun Imbaluyna.”
5 Ya penpenhod Jesus da Martha ay Mary, ya hi Lazarus. 6 Mu agguy immuy hi wadanda ti nihina pay hidih nan babluy an wadanah duway algaw. 7 Ya unat goh nalpah di duway algaw ya inalin Jesus ay da'min intudtuduwanay, “Mumbangngad tu'uh nan Provinciad Judea.”
8 Ya inalimiy, “Apu, din nakakan tu'ud Judea hidin hopapna ya hi'itangan puntapa da'a, ya goh ta alyom un tu'u mumbangngad hidi?”
9 Ya inulgud Jesus han nipa"el an ulgud ta panginnilaanmih un bo'on hiyay gutud di atayana ti agguy nalpah di tamuna, ya inalinay, “Gulat ta ete"an nan tagun muntamuh nan mawa'ah ya adukkoy di algaw hi puntamuana. 10 Mu gulat ta hay mahdom hiyay pundalanana ya mahalibdudan ti helong.”
11 Ya unat goh inalin Jesus hana ya inalina goh di, “Hi Lazarus an ligwa tu'u ya nolo', mu awni ta umuya' at banguno'.”
12 Ya inalimiy, “Apu, maphod hi un nolo' ta way aton nan dogohnan umadaog.” 13 Mu hay pohdon Jesus an alyon hi nolo'an Lazarus ya natoy, mu hay inilami ya un nolo' ya anggay.
14 At immohag Jesus an inalinay, “Natoy hi Lazarus, 15 ya maphod ta mi'ida' hidih nundoghana ta way panniganyuh ma'at ta way kumuluganyu. At umuy tu'u tigon hiyah wadana.”
16 Ya hi Thomas (an mungngadan hi Didymus†Hay pohdon daten duwan ngadan an ibaga ya nunduppel.) di nangalin da'miy, “Mi'yuy tu'un Apu tu'u ta mi'yatoy tu'un Hiya!” At immuy ami.
Nan Mummahu ya Mangidat hi Ataguan an hi Jesus
17 Unat goh dimmatong amin da Jesus ad Bethany ya inalin di tatagun Jesus di, “Miyapat‡Kinulug nan udumnan Hudyu an adi umadagwiy lennawan di natoy hi tulu an algaw ti pohdonan mumbangngad hinan odolna, mu nan miyapat an algaw ya umadagwi mahkay, at adi mumbangbangngad. ad ugwan hi algaw hi naluh hi nilubu'an Lazarus.” 18-19 Ya hay abung da Mary ya han aginan hi Martha ya do'olday immuy hi tatagu ta al'alu'onda dida§Hay timpun di punlungdayaan nan Hudyuh un way matoy ya 37 an algaw an na'uhi'uhig hinan tulun grupun di algaw: (1) nan hopap di algaw hi engganah nan miyatlu ya nidugdugah ahan di punlungdayaanda, ya (2) nan miyapat hi engganah miyapituy algaw ya nidugdugah di punlungdayaanda, ya (3) nan miyawaluh engganay miyatulumpulu ta pitun algaw ya nidugah goh damdamay punlungdayaanda. ti nunheglay lungdayadah natayan han agidan hi Lazarus. Danen tatagu ya nalpudad Jerusalem ti neheggon ad Bethany an un nin tuluy kilomitluy andagwina.
20 Ya unat goh dengngol Martha an na'uy hi Jesus ya immuy ta damuwona Hiya. Mu nataynan hi Mary hi abungda. 21 Ya inalin Martha ay Jesus di, “Apu, gulat ta imma"ali'aat agguy natoy han agimi! 22 Mu inila' an ta"on ad ugwan ya gulat ta way ibagam ay Apo Dios at atona.”
23 Ya inalin Jesus ay hiyay, “Mamahuan han agiyu.”
24 Ya inalin Martha di, “Inila' an mamahuan hi awnih angunuhnah amahuan an amin di tatagun nun'atoy.”
25 Ya inalin Jesus ay hiyay, “Ha"in di mummahuh tagu, ya Ha"in goh di mangidat hi ataguanda. At nan tatagun mangulug ay Ha"in ya ta"on unda matoy ti mi'tagudan Apo Dios hi mid pogpogna. 26 Ya nan tatagun mangunud ay Ha"in hi mi'tagun Apo Dios ya adida ipidpidwan matoy. At kulugom hete?”
27 Ya inalin Martha ay Hiyay, “Apu, kulugo' an He"ah Kristu an nan Alin Pento' Apo Dios hi mangipapto' hitun tatagu ti He"ay Imbaluynan intulagnah umalih tun luta!”
Hay Limmugwaan Jesus
28 Unat goh nalpah din inalin Martha ya immanamut hi abungda ta inayaganah Mary. Ya inyohhadan nunhapit, ya inalin Martha ay hiyay, “Immalih Apu tu'u an nen ipa'ayag da'a.” 29 Ya unat goh dengngol Mary din inalin Martha ya natana'dog, ya immuy hi awadan Jesus. 30 Mu agguy ni' dimmatong hi Jesus hinan higib ti nataynan eden wadan di nanamuwan Martha ay Hiya. 31 Ya unat goh tinnig din Hudyun wah dih abung da Mary an mangal'alu' ay hiya an himbumagga ya nakak hi Mary at inunudda hiya ti inalidan un umuy goh hinan way lubu' din aginan kumila.
32 Ya unat goh immatam hi Mary hi wadan Jesus ya tinnigna Hiya, ya nunhippih inayungana, ya inalinay, “Apu, un adya imma"ali'a at agguy natoy han agimi!”
33 Ya hidin tinnig Jesus hiyan kimmila ya umat goh hidin nitnud ay hiyan Hudyu at inggohgohana dida, ya nidugah di nunlungdayaana. 34 Ya inalinan diday, “Hay nangilubu'anyun hiya?”
Ya inaliday, “Umali'a, Apu, ta umuy tu'u tigon.”
36 At inalin din Hudyuy, “Ongol ahan di pamhodnah†Hiyah ne hapit di iGreece an phileo ti hiyah ne nan pamhod di nunhin'agi. nan natoy!”
37 Mu inalin din udumnay, “Hiyay nangipa'adaog hinan matan din nabulaw an lala'i, ya anaad udot ta agguyna impa'adaog din dogoh Lazarus ta agguy natoy?”
Hay Namahuan Lazarus
38 Nidugah di nunlungdayaan Jesus, at immuy hinan way lubu' an natangliban hidin ongol an batu. 39 Ya inalin Jesus di, “Anonyu nan tanglib!”
Mu inalin Martha an agin din natoy di, “Apu, nanattoy! At mun'agub ti opat di algaw di naluh hi nilubu'ana!”
40 Ya inalin Jesus ay hiyay, “Oo, mu inali' ay he"ay gulat ta waday pangulugmu at tigom di umipanoh'an mangipabagtun Apo Dios.”
41 At inaanda din tanglib. Ya intangad Jesus ad daya, ya inalinay, “Ama, munyamana' ay He"a ti dengngola'. 42 Inila' an dodonglona', mu manu ay alyo' hete ta way aton tun tatagun mangngol, ya ta way atondan mangulug an He"ay nannag ay Ha"in.”
43 Ya unat goh nalpah an inalin Jesus hene ya enlotnan nangalih, “Lazarus! Bumuhu"a!” 44 Ya bimmuhu' hi Lazarus an nateteplagan hidin teplag di natoy an ta"on nan hu'ina, ya ngamayna, ya nan angahna.
Ya inalin Jesus ay diday, “Ubadonyu nan teplagna ta punggina'uonyu ta way atonan umanamut.”
Hay Nunhahapitandah Atondan Mamatoy ay Jesus
45 Tinnig din do'ol an Hudyun nitnud ay Mary din inat Jesus, ya kinulugda Hiya. 46 Mu waday udumnan didan immuy hinan Pharisees ta inulgudday inat Jesus an nummahun Lazarus. 47 Ya na'amungda din Pharisees, ya din a'ap'apun di papadi, ya din a'ap'apun di Hudyu ya inaliday, “Hay aton tu'u nin? Ti henen tagu ya gunna ato'aton nan umipanoh'an adi olog di tagun mangat! 48 Ya gulat ta adi tu'u ipadinong at kulugon an amin nan tatagu Hiya, at boholon ditu'uh nan u'upihyal an iRome, at pa"ionday Timplun Apo Dios hitud Jerusalem, ya binahbah ditu'un Hudyu!”
49 Ya wada han ni'yamung ay didan hi Caiaphas di ngadana an Nabagtun Padin den tawon,‡Bahaom nan footnotes di Mat. 26:3 ya Lk. 3:2 ta innilaom di dalatna ta hiyay Nabagtun Padin den tawon. ya inalinan diday, “Mi'id ahan ah inilayuh atonyu!§Adi bumain nan Sadducees an mangipaha'it hi nomnom nan tatagu an ta"on unda punha'iton di nomnom nan ibbadan Sadducees. Hi Flavius Josephus (37-100 A.D.) an nuntudo' hinan historyn di Hudyuh din penghana ya intudo'nay, “Nan Sadducees ya impaha'itday nomnom nan i'ibbadan Sadducees an umat hinan inatdan nangipaha'it hi nomnom nan bunag.” Ya hi Caiaphas ya niddum hinan himpampunda. 50 Dan agguyyu inila an onaynah un ohay taguh mangiyatoy ay ditu'u ta mipaphod tu'un amin ta bo'on an amin tun tataguy ma'ubah?”
51 Mu bo'on hiyay ad nomnom enen inalina, ti hi Apo Dios di nangipanomnom hinan inalinan ma'at an hi Jesus di mangiyatoy hinan Hudyu. 52 Ya bo'on dida ya anggay di iyatoyna, ti matoy hi Jesus ta way aton nan tatagun Apo Dios hinan numbino'ob'on an babluy hitun lutan malammung ta himpampunda an paddungnay unda oha. 53 Ya nete"an den algaw ya nunhahapitda din a'ap'apun di Hudyuh atondan mamatoy ay Jesus. 54 At adi ami umuy munle'le'od ay da Jesus hinan abablubabluy hinan Provinciad Judea hi un waday tataguh mannig ay Hiya, at immuy amih dih nan ohan higib an mungngadan hi Ephraim an neheggon hinan mapulun ta hidiy ni'hinanmin amin.
Hay Timpun di Gotad di Punnomnomandah nan Namaliwan nan Anghel Apo Dios hidin Tatagu*Henen gotad ya ma'at hinan Nisan/Abib 14 (Opatna), 30 A.D. hinan Gutud di Nipaligligatan Jesus, ya hiyay March-April hinan calendar tu'u. Mu heten algaw ya Nisan/Abib (Alemana) 8, 30 A.D. (Jn. 12:1).
55 Ya unat goh magadyuh an madatngan din Gotad di Punnomnomandah nan Namaliwan nan Anghel Apo Dios hidin Tatagu ya do'olday tatagun nalpuh nan abablubabluy an immuy ad Jerusalem an mangat hinan ugalida ta way aton di nappuhin mapaniaw hi odoldan ma'aan ta way atondan midadaan ya un madatngan nan gotad. 56 Ya ana'anapondah Jesus. Ya unat goh na'amungdah nan Timplun Apo Dios ad Jerusalem ya numbabaggaandan inaliday, “Umali nin hi Jesus hitun gotad, unu adi?” 57 Ya enetlod nan ap'apun di papadi ya nan Pharisees hinan tatagu ta wa ay di mannig hi wadan Jesus ya imbagadan dida ta way atondan mampap ay Hiya.
*^ Mid mapto' ya na'at hidin lawang (December) hidin 29 A.D., ya henen timpuy ma'alih Gutud di Nipaligligatan Jesus.
†11:1 Hiyah ne ngadanah nan hapit di iGreece, ya hiyah ne ngadan an Eleazar hinan hapit di Hudyu. Ya hay pohdondan ibaga ya hi Apo Dios di bimmadang.
‡11:1 Agguy tu'u inilay pohdon ten ngadan an ibaga.
§11:1 Hay pohdonan ibaga ya babai.
*11:2 Jn. 12:3.
†11:16 Hay pohdon daten duwan ngadan an ibaga ya nunduppel.
‡11:17 Kinulug nan udumnan Hudyu an adi umadagwiy lennawan di natoy hi tulu an algaw ti pohdonan mumbangngad hinan odolna, mu nan miyapat an algaw ya umadagwi mahkay, at adi mumbangbangngad.
§11:18-19 Hay timpun di punlungdayaan nan Hudyuh un way matoy ya 37 an algaw an na'uhi'uhig hinan tulun grupun di algaw: (1) nan hopap di algaw hi engganah nan miyatlu ya nidugdugah ahan di punlungdayaanda, ya (2) nan miyapat hi engganah miyapituy algaw ya nidugdugah di punlungdayaanda, ya (3) nan miyawaluh engganay miyatulumpulu ta pitun algaw ya nidugah goh damdamay punlungdayaanda.
*11:35 Hete ya ho'ho'dod ahan an verse an nitudo' hinan Biblian di Ayangan ya Biblian di English (ti un 16 an letrah nan Ifugao ya 9 an letrah English an ta"on un 16 an letrah nan Biblian di iGreece), mu nan immannung an ho'ho'dod ahan an verse hinan Biblia ya I Thess. 5:16 an nitudo' hinan Biblian di iGreece (ti un 14 di letra an ta"on un 21 di letrah nan Ifugao ya 14 an letrah nan English).
†11:36 Hiyah ne hapit di iGreece an phileo ti hiyah ne nan pamhod di nunhin'agi.
‡11:49 Bahaom nan footnotes di Mat. 26:3 ya Lk. 3:2 ta innilaom di dalatna ta hiyay Nabagtun Padin den tawon.
§11:49 Adi bumain nan Sadducees an mangipaha'it hi nomnom nan tatagu an ta"on unda punha'iton di nomnom nan ibbadan Sadducees. Hi Flavius Josephus (37-100 A.D.) an nuntudo' hinan historyn di Hudyuh din penghana ya intudo'nay, “Nan Sadducees ya impaha'itday nomnom nan i'ibbadan Sadducees an umat hinan inatdan nangipaha'it hi nomnom nan bunag.” Ya hi Caiaphas ya niddum hinan himpampunda.
*11:54 Henen gotad ya ma'at hinan Nisan/Abib 14 (Opatna), 30 A.D. hinan Gutud di Nipaligligatan Jesus, ya hiyay March-April hinan calendar tu'u. Mu heten algaw ya Nisan/Abib (Alemana) 8, 30 A.D. (Jn. 12:1).