12
Onom di algaw ya un madatngan nan Gotad an Punnomnomandah nan Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Tatagu, at immuy hi Jesus ad Bethany an babluy din natoy an minahuan Jesus an hi Lazarus.
Hay Nangihiitan han Babaih Nanginan Danum hi Hu'in Jesus*Na'at hidin Nisan/Abib (March-April) 12 (Adwana), 30 A.D. hinan Simana Santa an Gutud di Nipaligligatan Jesus (Mk. 14:1).
(Mat. 26:6-13; Mk. 14:3-9)
Ya indadaanday pe"anan Jesus ay dida ti minangilida Hiya, ya hi Martha di nangipapto' hi ma'an, ya ni'yubung han aginan hi Lazarus ay Jesus hinan lamehaandah pangananda.Agguy ni'yibun nan Hudyuh nan lamehaanda ti unda ni'yubung. Ya innal Mary din na'angnginan lanan danum an nard an ma"aphod ahan di hunghungna, mu hay nittun de ya duway howo', ya inhiitnah hu'in Jesus, ya pinu'nahanah buu'na. At ma'ahhunghung din bangbanglu eden abung.
Ya wah di ohan da'min intudtuduwan Jesus an hi Judas Iscariot an mangitudun Jesus ta dapoponda an nanamyaw hinan inat Mary an inalinay, “Adyu'ah ten lana ti gulat ta un ila'u at do'ol hi pihhuy midat hinan nun'awotwot! Ti hay balulna ya heldun di ohah taguh hintawon.” Ya inalinah ne an ay paddungnay unna igohgohan nan nun'awotwot, mu adina, ti manu ay umat hinay nangalina ya un mangakaw ti hiyay mangmangdon hinan luyun ittuwan di pihhuh idat di tatagun dida, mu pun'ipo"oynay udumna.
Ya inalin Jesus ay hiyay, “Adim amuyuan hiya! Ya okod hiya ta ipo"oyna nan na'angang an lana ta nangamung madatngan nan algaw hi pangidadaananah odol'un milubu'. Ti wagwada damdaman da'yu nan nun'awotwot hi pangidatanyuh nan gohgohyu, mu Ha"in ya awniat mi'ida' ay da'yu.”
Hay Nunhahapitandah Atondan Mamatoy ay Lazarus
Ya unat goh dengngol din do'ol an Hudyu an wah Jesus ad Bethany ya immuydah di ta tigondah Jesus, ya penhodda goh an pi'tigaw hi Lazarus an minahuan Jesus. 10 Ya inalin goh din a'ap'apun di papadi an pi'patoydah Lazarus 11 ti nan namahuanay dumalat hi agguy nangunudan nan tatagun dida, ti hi Jesus kinulugda.
Hay Nangalyan nan Tataguh un Alih Jesus hi Inayanad JerusalemNa'at hidin Nisan/Abib 10 an ma'alih Palma an Dumingguh din 30 A.D. hinan Simana Santa an Gutud di Nipaligligatan Jesus.
(Mat. 21:1-11; Mk. 11:1-10; Lk. 19:28-40)
12 Unat goh nabiggat ya do'olday tatagun wah did Jerusalem an ne'egtad.§Heten algaw an Dumingguh nan mapuyaw ta engganah nabiggat an Lunes an gutud di pamto'an nan Hudyuh nan uyaw an kalniluda an mid ah ganitna ta ay mibalud hiyah opat di algaw ta engganay un madatngan di Gotad di Punnomnomandah nan Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Hudyuh din Penghana an mete"ah Opatnah nan mahdom (Ex. 12:1-13). At paddungnay inalin Jesus hinan Hudyu eden algaw di, “Ha"in di Uyaw an Kalniluyu, at pot'ona' ni' ahan!” Ya unat goh dengngoldan na'uy hi Jesus an dumatong ad Jerusalem 13 ya nun'aladay tubun di palma an umat hi liyug, ya immuyda dinamuh Jesus. Ya nun'it'u'dan inaliday,
“Nabagbagtuh ten Ali tu'u!
Ya mi'id pogpog di panapihapitan nan tataguh
amaphodan nan Ali tu'un Pento' Apo Dios!
Ipaphod Apo Dios nan Alin di i'Israel!”*Psa. 118:25-26.
14 Ya inah'upan Jesus nan uyaw an dongki, ya nuntakay, at nipa'annung din impitudo' Apo Dios an inalinay,
15 “Adi ayu tuma'ot an tatagud Jerusalem
ti na'uy nan Aliyun nuntakay hinan uyaw an dongki.”Zech. 9:9.
16 Ya agguymi inilan intudtuduwan Jesus din immayanmid Jerusalem hi un ipa'annung Jesus henen nitudo', mu unat goh hidin namahuana ya ninomnommin impa'annungna din nitudo'.
17 Ya din tatagun ni'yuy ay Jesus hidin nangayaganan Lazarus hinan nilubu'anah din nummahuana ya inulgudday tinnigda. 18 Ya hiyah te dimmalat hi nanamuwan din do'ol an tatagun Jesus ti din dengngoldan inatnan umipanoh'a. 19 Ya unat goh tinnig din Pharisees an do'ol di tatagun mundayaw ay Hiya ya nunhahappitandan inaliday, “Hay aton tu'u mah? Ti ten an amin di tatagu ya unudonda Hiya, at mid olog tu'un mangipadinong hinan atona!”
Hay Namhodan nan iGreece an Mannig ay Jesus
20 Wadaday iGreece an Hentil an ni'yuy ad Jerusalem an mundayaw ay Apo Dios eden gotad. 21 Ya immuydan Philip an iBethsaida hinan Provinciad Galilee, ya inalidan hiyay, “Apu, pohdonmin tigon hi Jesus.”
22 At immuy hi Philip ay Andrew ta immuydan duwan nangali ay Jesus an waday mamhod an mannig ay Hiya. 23 Ya tembal Jesus an inalinay, “Magadyuh di gutud hi ipabagbagtua' an Imbaluy di Tagu. 24 Ya immannung heten alyo': adi dumo'ol nan oho' hi un adi meho' hinan luta ya napitay. Ti gulat ta humangaw henen neho' at do'ol di bungana. Ya umat hinan ataya' ti milubu'a', mu unat goh mamahuana' ya baliwa' di do'ol hi tatagu. 25 Ya nan tagun hay itaguanah tun lutay hunnonah nomnomnomon ya milahhin ay Apo Dios hi mi'id pogpogna, mu nan tagun adina hunnon an nomnomon di itaguanah tun luta ya mi'tagun Apo Dios hi munnononnong. 26 Ya nan tagun mamhod an mangitamun Ha"in ya mahapul an unudona'. Ya nan baal'un mangat hina ya awniat mi'yalidan mi'hitun Ha"in ad abuniyan. Ti an amin di mangitamun Ha"in ya ipabagtun Ama.”
Hay Nangulgudan Jesus hi Atayana
27 Inalin Jesus di, “Munha'it hi punnomnoma'! Gulat ta alyo' ay Amay, Adia' ni' mipaligligat ad ugwan ta adia' matoy! Mu adi mabalin an alyo' hene ti hiyaat unna' nahnag ta umalia' an mipaligligat ad ugwan.”
28 Ya inalin goh Jesus di, “Ama, ipattigmuy anabagtum!”
Ya waday nambal ad abuniyan an inalinay, “Impattig'uy anabagtu', at ipidwa' goh an mangat.”
29 Ya dengngol nan tatagun wah din na'amung nan himmapit, ya inaliday, “Un immidul!”
Ya inalin din udumnay, “Waday anghel Apo Dios an ni'hapit ay Hiya!”
30 Ya inalin Jesus hinan tataguy, “Manu ay waday himmapit ad abuniyan ya bo'on Ha"in dimmalat an unna ipadngol ay da'yu ta hiyay panginnilaanyuh un dengngol Apo Dios di inali' ay Hiya. 31 Ti magadyuh di gutud hi pummoltaan Apo Dios hinan tataguh tun lutan adi kumulug, ya magadyuh goh di a'abakan nan ap'apun an amin di nun'appuhin tataguh tun lutan hi Satanas. 32 Ya hay ihalangana' di hiyay a'al'alu'an nan tatagun nunhitun amin hinan abablubabluy ta kulugona'.” 33 Ya manu ay inalinah ne ta ipa'innilanan diday aat di atayana.
34 Ya tembaldan inaliday, “Hay inilamih nitudo' hi nitud'an nan inyuldin Moses ya alyonay, Hi Kristu ya minaynayun di ataguanah mid pogpogna.Psa. 89:36; 110:4; Isa. 9:7; Dan. 7:14. Ya anaad ta inalim hi un mihalangan nan Imbaluy di Tagu? Hay ngadan ne han Imbaluy di Tagu?”
35 Ya inalin Jesus ay diday, “Ha"in an paddungnay Potang ya un na'amtang di pi'hina' ay da'yu. At ad ugwan an wadaa' ay da'yu ya paddungnay napatalan ayu ta paddungnay dumalan ayuh nan patal an nan panguluganyuh nan Maphod an Tugun'u. At elanyu ta adi ayu mahelngan ti nan tagun paddungnay hay nahelngan di pange'wana ya mi'id tigonah umayana. 36 Ad ugwan ya wagwada nan ay Potang ay da'yu, at maphod hi unyu kulugon nan ay Potang ta da'yuy ma'alih paddungnay napatalan an tagu.”
Hay Agguy Kimmulugan nan Hudyun Jesus
Unat goh nalpah an inalin Jesus hana ya tinaynana din tatagu, ya immuy nipo"oy. 37 Mu ta"on un tinnitinnig nan Hudyuy ina'inat Jesus an adi olog di tagun mangat ya agguyda damdama kinulug Hiya. 38 Ya hanan na'at ya hiyay nangipa'annung hidin intudo' nan propetan hi Isaiah an inalinay,
“Apu, mi'id nangulug hinan inulgudmi,
ya mi'id nanginnilah aat din inatmun abalinam an mangat hinan adi olog di tagu.ӤIsa. 53:1.
39 Ya imbaag Isaiah goh di anaad ta adida kumulug, ti inalinay,
40 “Ay paddungnay binulaw Apo Dios di matada ta adi mittig,
ya ay paddungnay impahelot Apo Dios di nomnomda ta adida pa"innila.
At adida muntutuyuh baholda ta way ato' an mamaliw ay dida.”*Isa. 6:10.
41 Ya manu ay inalin Isaiah hana ti ay titinnignay ma'at hi awnin hay anabagtun Jesus, at inulgudnay aatna.
42 Ya do'olday ap'apun di Hudyun kimmulug ay Jesus, mu timma'otdah nan Pharisees, at agguyda inul'ulgud di aat di pangulugdah un way tatagu ti ini ya pakakonda dida ta adida mibilang hinan himba'an an a'amunganda. 43 Ti danen tatagu ya pohpohdonday pangibilangan nan tatagun dida ya un nan pangibilangan Apo Dios ay dida.
Hay Hinapit Jesus hi Mihumalyah nan Tatagu
44 Init'u' Jesus an inalinay, “Nan tagun mangulug ay Ha"in ya bo'on Ha"in ya anggay di kulugona ti ta"on un nan nannag ay Ha"in goh! 45 Ya nan tagu goh an nanginnilah aat'u ya hiya goh di nanginnilah aat nan nannag ay Ha"in. 46 Ya immalia' hitun lutan paddungnay Potang ta patala' nan nahelngan ti nan tagun adi kumulug ya ay paddungnay nahelnganda. Mu nan kumulug ay Ha"in ya adida mahelngan. 47 Nan tagun mangngol hinan hapito' ta adina kulugon ya bo'on hay punhumalyaa' ay diday immalia' hitun luta, ti hay immalia' ya nan pamaliwa' hinan tatagu. 48 Mu nan tagun mangngol hinan hapito' ta adida kulugon ya waday mihumalyan didah udum di algaw. Ti heden gutud di ahumalyaan an amin di tataguh nan angunuhna ya nan hinapit'uy mihumalyan didan agguy nangunud, at mamoltada. 49 Ya manu ay mamoltada ti agguyda kinulug din intudun Aman hi Apo Dios hi hapito' ti Hiyay ad nomnom an bo'on Ha"in. 50 Ya gulat ta unudon nan tatagu nan intugun Ama at mi'tagudan Hiyah mi'id pogpogna. At tun hapito' ya immannung an Tugun Aman inalinan Ha"in ta ibaag'u.”

*12:1 Na'at hidin Nisan/Abib (March-April) 12 (Adwana), 30 A.D. hinan Simana Santa an Gutud di Nipaligligatan Jesus (Mk. 14:1).

12:2 Agguy ni'yibun nan Hudyuh nan lamehaanda ti unda ni'yubung.

12:11 Na'at hidin Nisan/Abib 10 an ma'alih Palma an Dumingguh din 30 A.D. hinan Simana Santa an Gutud di Nipaligligatan Jesus.

§12:12 Heten algaw an Dumingguh nan mapuyaw ta engganah nabiggat an Lunes an gutud di pamto'an nan Hudyuh nan uyaw an kalniluda an mid ah ganitna ta ay mibalud hiyah opat di algaw ta engganay un madatngan di Gotad di Punnomnomandah nan Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Hudyuh din Penghana an mete"ah Opatnah nan mahdom (Ex. 12:1-13). At paddungnay inalin Jesus hinan Hudyu eden algaw di, “Ha"in di Uyaw an Kalniluyu, at pot'ona' ni' ahan!”

*12:13 Psa. 118:25-26.

12:15 Zech. 9:9.

12:34 Psa. 89:36; 110:4; Isa. 9:7; Dan. 7:14.

§12:38 Isa. 53:1.

*12:40 Isa. 6:10.