13
Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ ayap Banábas nɛ Sɔ̌l ató
Barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ nɛ batɔŋ Ɛyɔŋ Mandɛm báchi nyaka ndǔ Nkwɔ Yesu abhɛn Antiɔk. Bábhak Banábas, nɛ Símiɔn anɛ bábhɨ̀ŋɨ bɛ́ Ɛgírímɔ, nɛ Lusiɔs anɛ áfú Sírene, nɛ Manáen anɛ áchí nyaka mmʉɛrɛ kɛmbɔ́ anɛ Mfɔ Hɛ́rɔd Ántipas, nɛ Sɔ̌l. Ɛwak ɛ́mɔt, ɛnɛ báchí ndǔ nɛtarɛ́nsay nɛ nɛnɨkɨ́mʉɛt mánchyɛ nɔkɔ Mandɛm kɛnókó, Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ arɛm bɛ, “Dɔ̌ ká Banábas nɛ Sɔ̌l, mámbák nyáŋá ndu bɛtɨk ɛbhɛn mbɨŋɨ bɔ mankʉ.” Bághókó nɔ́kɔ́ nɔ, bárɔ́k ambɨ nɛ nɛtarɛ́nsay nɛ nɛnɨkɨ́mʉɛt. Mányáŋa yɛ amɔ anti Banábas nɛ Sɔ̌l manɨkmʉɛt, barɔ yɛ bɔ mandɔk.
Banábas nɛ Sɔ̌l bárɔk Sáyprɔs
Banábas nɛ Sɔ̌l bárɔk mbɔ ɛnyu Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ átó bhɔ. Bárɔ́k Sɛlusia básɔt achwǐnyɛ́n anɛ árɔ̀ŋ ndǔ ɛtɔk nɛ́ntɨ́nyɛn ɛnɛ babhɨŋɨ bɛ Sáyprɔs. Báchwɔ́bhɛ́ nɔkɔ arɛ ndu mɔ́tɔk anɛ bábhɨŋɨ bɛ́ Salamis, bárɔ áchwi nɛkunyɛ́n bákó ɛtɔk mángati nɔkɔ Ɛyɔŋ Mandɛm amɛm bɛkɛrɛ́ nɛnɨkɨ́mʉɛt bo Israɛl. Jɔ̌n Mák abhak nɛ bhɔ́, ankwak nɔkɔ bhɔ. Bárɔ́k ambɨ ɛnyuyɔ ndǔ bɛtɔk nɛ bɛtɔk kpát bákɨŋɨ ɛtɔk nɛntɨnyɛn Sáyprɔs ɛyɔ ɛnkɛm báchwɔp Pafɔs. Bátɛ́mɛri mmu Israɛl arɛ́ anɛ achi mǔnjɔ kɛ ǎpù bapu bɛ́ achí ndɛmɛkɛpɨ̌ntɨ Mandɛm. Aka nnyɛn bɛ́ Ba-Jesus. Achí nyaka mpoknkɛm nɛ gɔ́bhanɔ ɛtɔk ɛyɔ anɛ aka nnyɛ́n bɛ Sɛjɔs Paólɔs. Sɛjɔs Paólɔs abhak ndɨŋɨndak. Abhɨŋɨ Banábas nɛ Sɔ̌l mbɔnyunɛ áyàŋ nyaka nkwɔ bɛghok Ɛyɔŋ Mandɛm. [Nnyɛ́n Ba-Jesus nɛchak nɛchi nyaka bɛ́ Ɛ́límas nɔ chi mǔnjɔ ndu ɛyɔŋ Grik.] Ɛ́límas mǔnjɔ abho bɛ́kɛm ɛpʉ́ítí nɛ bhɔ ndu yi áyàŋ bɛ́kʉ gɔ́bhanɔ ákɛ́ koŋo mbi Yesu. Bɛtaŋ Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ bɛbhak nɛ Sɔ̌l anɛ nnyɛ́n ɛni nɛ́chák nɛ́chí nyaka bɛ́ Pɔ̌l. Pɔ̌l atɛp yi amɨ́k amʉɛt, 10 arɛm bɛ, “Wɔ mmɔ̌ Satan! Wɔ mmu ɔ́pábhɛ́ yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛchi chak bɛsí Mandɛm. Wɔ mmu bapu ájwí wɔ́ mɛniɛ. Ɔpú rɔ bɛkʉ mbi Mandɛm anɛ achí chak ambak ŋɔ́tíŋɔ́tí?” 11 Dɨŋɨ́ bɛ awɔ Mandɛm ákwɛn wɔ amʉɛt nɛ́nɛ. Nɛ chɔŋ amɨ́k ánɛmɛ wɔ, ɔ́kɛ́pɛrɛ kwáy bɛghɔ mbaŋ ndǔ mbɨŋɨ́ mpok. Tɛ́mté wu, nɛbháŋ nɛ́kúti yi amɨ́k ɛjuri ɛ́kwɛ́n yi bɛsí arɔbhɛ nɛmɛri nɛ́mɛ́ri ambɛbhɛ nɔkɔ mbák mmu achí anɛ ákway bɛkɛm yi awɔ ánjá yi mbi. 12 Gɔ́bhanɔ ághɔ́ nɔ́kɔ́ ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛ́fákári, anoko Mbok Ndɨ́ndɨ́ ɛ̌ti Yesu. Ɛ́bhak yi maknkay bɛ́ghok mɛnyɨŋ ɛbhɛn bátɔ̀ŋ ɛ̌ti Yesu Acha.
Pɔ̌l nɛ Banábas bárɔk Antiɔk atú Pisídia
13 Pɔ̌l nɛ bo abhɛn bákɔ̀ nɛ yi bachwe ɛtɔk Pafɔs, bákɔ́ anyɛ́n anyɛ́n barɔk bágháka Pɛ́ga atú Pamfília. Jɔ̌n Mák arɔ bhɔ́ arɛ apɛtnsɛm Yerúsalɛm. 14 Bárɔ Pɛga bárɔk ambɨ kpát báchwɔ́p Antiɔk atú Pisídia. Ɛ́gháká nɔ́kɔ́ nywɔbhɛ́ nɛywěmʉɛt bo Israɛl, bárɔk bachwe ɛkɛrɛ́ nɛnɨkɨ́mʉɛtí báchɔkɔ amɨk. 15 Bápáy nɔkɔ Ɛkáti Mandɛm mbɔ ɛnyu Moses asɨ́ŋɨ́ nɛ ɛnɛ ɛ́fú ndǔ basɨŋɨ́ barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ, bǒ batí ɛkɛrɛ́ nɛnɨkɨ́mʉɛtí ɛyɔ bátó mmu bɛ ángátí bɔPɔ̌l bɛ, “Bɔ̌ma, mbák bǎbhɔŋ ɛnyɨŋ ɛnɛ́ ɛkway bɛfyɛ bhɛsɛ ntɨ, ghatí ká bhɛsɛ.” 16 Pɔ̌l afate yɛ asá nɛ awɔ bɛ bo manchɔkɔ kpák. Abho yɛ bɛrɛm bɛ,
“Bo Israɛl nɛ bo bɛtɔk bɛ́chák abhɛn báchày Mandɛm, ghók ká! 17 Mandɛm bo Israɛl ayap nyaka bachǐmbɨ bhɛsɛ́ akʉ nnɛrɛ́kɛt bǒ bhɛsɛ áchɨk mpok báchí mankɔ amɛm ɛtɔk Íjip. Mandɛm afɛrɛ bhɔ́ ndu kɛsɛm arɛ́ nɛ bɛtaŋ ɛbhi ɛbhɛn bɛyǎ bɛcha. 18 Ndǔ mamiɛ́ bɛsa bɛpay, abhak nɛ bhɔ́ amɛm baso, abhɔ́ŋ ɛkɛ́bhɛ́ntɨ́ nɛ bhɔ. 19 Mpok babhɔŋɔ bɛ́chwe ɛtɔk Kánǎn akʉ mánáŋa manɛrɛ́kɛt bo tándrámɔt anɛ achi arɛ, achyɛ bo Israɛl mmɨk Kánǎn. 20 Ndǔ mamiɛ́ ankɛm anɛ́ bɔ báchɔ́kɔ́ ɛtɔk Íjip nɛ anɛ́ báchí amɛm baso kɛ báchwe Kánǎn ábhák mbɔ mamiɛ́ bɛsa bɛbay nsɛm byo (450). Achyɛ yɛ bhɔ bataŋá manyé nɛ bɔ babhak kpátɛ ndǔ mpok Samuɛl anɛ achi nyaka ndɛmɛkɛpɨ̌ntɨ Mandɛm. 21 Ɛ́gháká nɔ́kɔ́ mpok bábhɛ́bhɛ́ yɛ Samuɛl bɛ ánchyɛ bhɔ mfɔ, Mandɛm ayap Sɔ̌l, mmɔ̌ Kish. Kish afú ndǔ nnɛrɛ́kɛt Bɛnjamin. Sɔ̌l abhak mfɔ wap ndǔ mamiɛ́ bɛsa bɛ́pay. Kish afú nyaka ndu nnɛrɛ́kɛt Bɛnjamin. 22 Mandɛm áfɛ́rɛ́ nɔ́kɔ́ yi ndǔ ɛnɔkɔ́ kɛfɔ, ayap Debhít bɛ ambak mfɔ wap. Mandɛm arɛm ɛ̌ti Debhít bɛ, ‘Debhít mmɔ̌ Jése, chí mmu anɛ mbɔ́ŋɔ́ maŋák nɛ yi, mmu anɛ apú nɔ́k bɛkʉ yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ ɛnɛ ndɛ́mɛ́ yi ankʉ.’ 23 Mandɛm akʉ ɛbhárɛ́mɔ Debhít ambák Mpɛmɛ bo Israɛl bɛ́kóŋo bariɛp ami ntá bachǐmbɨ bhap. Mpɛmɛ wu chí Yesu. 24 Jɔ̌n anáŋ ayambɨ aghátí nyaka bo Israɛl mankɛm bɛ mántɨknsɛm ndǔ bɛbʉ́ bhap mámpɛtnsɛm ntá Mandɛm bɛ yi anjwiti bhɔ́, kɛ Yesu antwɔ. 25 Ɛ́rɔ́bhɛ́ nɔ́kɔ́ kɛ́kwɔ́t bɛ Jɔ̌n ánaŋa bɛtɨk ɛbhi, abhɛ́p bo bɛ, ‘Bǎkáysí bɛ́ mɛ kɛ nchí Mpɛmɛ anɛ ábhɔ́ŋɔ́ bɛ́twɔ kɛ? Chao! Puyɛ̌ mɛ! Ghók ka, yí átwɔ̀ mɛ ansɛm, nɛ mbɨ́kɨ́ kway mbɔ̌ŋ mmu anɛ áchoti, bɛfɛrɛ nkwɔbhánya bɛkak ɛbhi.’ ”
26 Pɔ̌l apɛt arɛm ntá yap bɛ, “Bɔ̌ma, bɛbhárɛ́bhɔ Ábraham, nɛ beká bo bɛtɔk bɛ́chák abhɛn báchày Mandɛm, chi ntá yɛsɛ kɛ Mandɛm átó yɛ ntó ɛnɛ́n nɛ́ghàti bhɛsɛ ɛnyu ɛnɛ́ yi akway bɛpɛmɛ bhɛsɛ! 27 Bǒ Yerusalɛm nɛ bǒbatí bhap bábhɨ́kɨ́ sɔt nyaka Yesu mbɔ Mpɛmɛ anɛ Mandɛm átó. Ɛkʉ bátáŋ yi, bakpɔt manyé yi bɛ babhɔŋ bɛway yi. Nɛ ndu bákʉ́ nɔ, ɛnyɨŋ ɛnɛ barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ bárɛ́mɛ́ nyaka ɛ̌ti yi ɛ́fú tɛtɛp. Nɛ yɔ kɛ bɔ bápày nyaka yɛ̌ntɨkɨ nywɔbhɛ́ nɛywɛ̌mʉɛt ɛnap. 28 Yɛ̌ndu bábhɨ́kɨ́ ghɔ́ ntí anɛ bábhɔ́ŋɔ́ bɛ́rɛm bɛ mangway yi, bárɛm bɛ Páílet andɔ mangway Yesu. 29 Nɛ mánáŋá nɔ́kɔ́ bɛ́kʉ yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ mbɔ ɛnyu Ɛkáti Mandɛm ɛ́rɛ́mɛ́ ɛ̌ti yi, báfɛ́rɛ yi amfǎy ɛkotákátí barɔk babhʉrɛ amɛm nnɛm ɛnɛ́n bághókó ndu sɛtárɛ́bhɛ́. 30 Yɛ̌ nɔ, Mandɛm akʉ yi apɛtnsɛm ndu nɛpɛ́m. 31 Nɛ ndu bɛyǎ manywɔp are bhesi bɛsí bo abhɛn bákɔ̀ nyaka nɛ yi bɛbho Gálili kpatɛ Yerúsalɛm. Bɔ́bhɔ kɛ báchí batísiɛ́ bhi ntá bo Israɛl. 32 Banábas nɛ mɛ sɛ́twɔ fá bɛ́gháti beka Mbok Ndɨ́ndɨ́ bɛ bariɛp amɛn Mandɛm afyɛ́ nyaka nɛ bachǐmbɨ bhɛsɛ́, 33 akʉ mɔ́ afǔ tɛtɛp ntá yɛsɛ́ bɛbhárɛ́ bhɔ́ bhap, ndu ákʉ́ Yesu apɛrɛnsɛm ndǔ nɛpɛ́m. Mandɛm akʉ bariɛp ɛmɔ afǔ tɛtɛp mbɔ ɛnyu ɛchi amɛm Ɛkáti Bakway, bɛbhɔ́k bɛpay bɛ Mandɛm arɛm bɛ:
‘Wɔ ɔchí Mɔ́wa,
nɛ ɛchɔŋ nchí rɛm kpoŋoroŋ bɛ Nchí Ɛtayɛ.’
34 Nɛ bɛ́yɨŋɨ nɛkʉ anɛ Mandɛm akʉ Yesu ámpɛtnsɛm ndǔ nɛpɛ́m ɛnyu ɛnɛ yi ápú pɛrɛ gú, Mandɛm arɛm nyaka bɛ́: ‘Chɔŋ nchyɛ́ bhe áfɔ́k mbɔ ɛnyu mfyɛ́ nyaka bariɛp nɛ Debhít nɛ njɛt yi nɛ ɛ́bhɔŋ bɛbhak ɛnyu ɛyɔ.’ 35 Nɛ ndu bɛ́rɔŋ ambɨ, ɛ́chí nɛbhʉɛt achák amɛm Ɛkáti Bakway bɛ Debhít arɛm ntá Mandɛm bɛ, ‘Ɔpú rɔ chɔŋ Mmu anɛ áchyɛ́ nɛpɛ́m ɛni ntá yɛ ámpɔ́ amɛm nnɛm.’ 36 Mandɛm abhɨ́kɨ́ rɛm nyaka mɛnyɨŋ ɛbhɛn chi ɛ̌ti Mfɔ Debhít mbɔnyunɛ Debhít ánáŋá nɔ́kɔ́ bɛtɨk Mandɛm áchyɛ́ yi ánkʉ́ fá amɨk ndu ayi mpok, agú akoŋo bachǐmbɨ bhi. Apɔɔ ndǔ nnɛm. 37 Mandɛm arɛm nyaka chi ɛ̌ti mmu achák, anɛ yi ákʉ́ ápɛ́rɛ́nsɛm ndǔ nɛpɛ́m anɛ mmʉɛt ayi abhɨkɨ pɔɔ. 38 Bɔ̌ma dɨŋɨ́ yɛ ká bɛ́ chí ɛ̌ti Yesu kɛ Mandɛm áfòŋori bɛbʉ́ mbɔ ɛnyu sɛ́ghàti bhe. 39 Dɨŋɨ́ ká bɛ yɛ̌ agha anɛ ánókó Yesu, Mandɛm ǎsɔ̀t bɛ yi achi chak bɛsí bhi. Ɛbhé Moses ɛ́pú kwáy bɛ́kʉ nɔ ntá mmu. 40 Sɔt yɛka mpok bɛ́ ɛnyɨŋ ɛnɛ́ barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ básɨ́ŋɨ́ ɛ́kɛ́ fakari nɛ bhe. Nɔ́ chi ɛnyɨŋ ɛnɛ́ básɨ́ŋɨ́ bɛ, 41 ‘Bě bho bǎbyàk ɛnyɨŋ ɛnɛ Mandɛm árɛ̀m, yɨŋɨ́ ka mbaŋ sayri, mǎmbák maknkay, nɛ mǎngu, nɛ ntí bɛ́ mɛ̌kʉ̀ ɛnyɨŋ ndu manywɔp ayɛka, ɛnɛ yɛ mángátí bhe, bǎpú noko wawak!’ ”
42 Ɛnɛ Pɔ̌l nɛ Banábas báfù ndǔ ɛkɛrɛ́ nɛnɨkɨ́mʉɛtí bo Israɛl, bo báre nɨk bɔ́ mmʉɛt bɛ́ mámpɛ́tnsɛm mandɔk ambɨ bɛghati bhɔ mɛnyɨŋ ɛbhɛn ndu nywɔbhɛ́ nɛywɛ̌mʉɛt ɛnɛ́n nɛ́twɔ̀ ambɨ. 43 Bo báfú nɔ́kɔ́ ɛkɛrɛ́ nɛnɨkɨ́mʉɛtí, bɛyǎ bo Israɛl nɛ bo abhɛn bápu bo Israɛl kɛ báchày Mandɛm, báré koŋo Pɔ̌l nɛ Banábas. BɔPɔ̌l básɛ́mti bhɔ́ bɛ́ mánté kpirí, mándɔkɔ nɔkɔ chi ambɨ bɛghɔkɔ mmʉɛt ndu bɛrɨ̌ndu Mandɛm.
44 Ɛ́gháká nɔkɔ nywɔbhɛ́ nɛywěmʉɛt ɛnɛn nɛ́kòŋo, ɛtɔk ɛnkɛm ɛ́twɔ́ bɛ́ghok Ɛyɔŋ Mandɛm. 45 Kɛ bo Israɛl bághɔ́ nɔ́kɔ́ ndǔ ngɛ́mtay bo báchɛ̀m arɛ́ ɛnyu ɛyɔ, bábhɔ́ŋ bɛyǎ mpabhamɨ́k nɛ bɔPɔ̌l. Bábhó bɛsɔkɔti Pɔ̌l mánkɛmɛ nɔkɔ ɛpʉ́ítí ndu yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ ɛnɛ yi árɛ̀m. 46 Ɛyɔ ɛ́kʉ́ Pɔ̌l nɛ Banábas bábhó bɛ́rɛm kɛbhɔŋ bɛcháy bɛ, “Bě bo Israɛl kɛ sɛ́bhɔ́ŋɔ́ bɛ́yámbɨ bɛ́gháti Mbok Ndɨ́ndɨ́ anɛ áfú ntá Mandɛm. Kɛ tɛ̌ndu bǎbyàk yɔ́, nɛ bǎyɨ́ŋɨ mmʉɛt ayɛka bɛ́ bǎbhɨ́kɨ́ kwáy bo abhɛn bábhɔ́ŋ nɛpɛ́m ɛnɛn nɛbhɨkɨ bhɔŋ ngwɛ́nti, sɛ́rɔ̀ yɛ be nɛ sɛ́rɔ̀ŋ ntá bo abhɛn bápú bo Israɛl nɛ yɔ. 47 Ɛnyu ɛyɔ kɛ Mandɛm Acha ághátí bhɛsɛ sɛnkʉ, mpok árɛ́mɛ́ bɛ,
‘Nkʉ wɔ ɔ́mbák ɛrɔ́ŋɔ́ ntá bo abhɛn bápú bo Israɛl,
bɛ́ ndǔ bɛtaŋ Mandɛm, ɔ́nkwak mmɨk nkɛm ambɔŋ nɛpɛ́m.’ ”
48 Bo abhɛn bápú bo Israɛl bághókó nɔ́kɔ́ nɔ, bábhɔŋ bɛyǎ maŋák, bábhó bɛ́chyɛ bakak ntá Mandɛm ɛ̌ti ɛyɔŋ ɛyi. Nɛ abhɛn Mandɛm áyábhɛ́ bɛ́ mámbɔ́ŋ nɛpɛ́m ɛnɛ́n nɛbhɨkɨ bhɔ́ŋ ngwɛnti, mánoko Mbok Ndɨ́ndɨ́ ɛ̌ti Yesu. 49 Ɛyɔŋ Mandɛm ɛ́táka atú ɛtɔk wu ankɛm. 50 Kɛ bo Israɛl abhɛn báchí arɛ́ mányɨ́kɨ́si batɨ bǒbatí ɛtɔk ɛyɔ nɛ manɛ́m baghɔrɛ́ abhɛn mánókó Mandɛm. Bákʉ bo báchyɛ Pɔ̌l nɛ Banábas nɛnyok kpát bábók bhɔ báfá atú ɛtɔk ɛyap. 51 Pɔ̌l nɛ Banábas bákwɛ́t mfok ɛtɔk ɛyɔ anɛ áchí bhɔ́ bɛkak bɛtɔŋ bɛ́ chɔŋ Mandɛm antáŋ bǒbhɔ ndu ɛnyɨŋ ɛnɛ́ bɔ́ bákʉ́. Báfa báré rɔ́ŋ Ikɔ́niɔm. 52 Bakoŋo Yesu abhɛn ɛtɔk Antiɔk, bájwi nɛ maŋák nɛ Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ abhak nɛ bhɔ́ sayri.