Ⅺ
Hitaaku káyinan
Ⅰ Weyme uyem káyinan? Káyinan ayem nuutaakaa cíki nii efuutaakaa eeha nuuyemaa ha ti hítuulu, nuuŋatoolutaa ti eeha nuucukutaa ha. Ⅱ Símaama unaa, káyinan ka kiteyii kuwune Pútuun pa mpúmulii. Ⅲ Káyinan kuwune núumeyiyaa nii púlunta pa piliileeliil pínapii ti pákupal Pútuun pa, ancuk waah wa weecukee wa uliilutee púfulii ti waah weecukee.
Ⅳ Káyinan kuwune Abel naawaaseen Pútuun pa kaawaaseen keefisake kiti púnuwoo Kayin. Kamma káyinan ka kiteyoo*11:4 Niŋ ekina tom: “Kamma kaawaaseen ka kiteyoo” Pútuun pa mpucokoo nii an eecoonoole, mpíyisan nii pisayanoosayan loho pisayanaa uwaaseen wa uteyoo. Abel, háati fa naakete fa, aloŋaa ti káakup nuunaa pínapii ti káyinan ka kiteyoo.✡11:4 Púcook 4:3-10
Ⅴ Káyinan kuwune Enok náaseepinee patiila, ancuk timpi asiikan eket. “Acukutee nene kaatuko Pútuun pa píseepinoo patiila.” Antúŋ hilim ha hiti Pútuun pa nihisok nii, akina éesuume Pútuun pa le niŋ afaacoopee.✡11:5 Púcook 5:24 Ⅵ An ayinaat hísuumu Pútuun pa niŋ ataakut káyinan, kaatuko an óo an éekeyii ti Pútuun pa, fo áyinan nii pitaakaataako, mpucooycooy keeŋese po ka.
Ⅶ Káyinan kuwune Nowe, ta náakupananee ta kiti waah ewwa uloot ucukee fala, ti hifeyu Pútuun pa, naamemanool piteen penfakat kati afakan miin ma miteyoo. Fiyuu Nowe náayisane nii, niŋ Pútuun pa pisiiŋanaa pakati púlunta pa ti pisiya efipitaak tooñaa. Pútuun pa mpucokoo nii an eecoonoole kamma káyinan ka kiteyoo.✡11:7 Púcook 6:13-22
Ⅷ Káyinan kuwune, Abraham ta Pútuun pa mpiyonkaloo ta kati akaay ti mah emma ammeya nii, hátikin efimiyeno miteyoo, naacoon naañak, apan ámiit pa naayem pa ti pikaayu. Ⅸ Káyinan kuwune naacaakin ti mah ma emma Pútuun pa mpíyinananoo ma samat nii akaawoola, naakin ti púkuut niŋ Isaak niŋ Jakob keekaakaay ka hisayu neyoo eeha Pútuun pa mpíyinanane ha.✡11:9 Púcook 12:1-5; 26:3; 35:12 Ⅹ Abraham áhinaahin eehuu kaatuko ayenaayeno hítuulu kati akin ti saatee ya eyya efeetowo ya fo cancowiyaaw, eyya ammeya ya nii Pútuun pa pímeene mpisiiŋan yo. Ⅺ Káyinan kuwune, Abraham niŋ aaloo Sara nkáyini hitaaku añii,†11:11 Eekiice ya eehe asokut nii Abraham walla Sara. háati fa nkamuuse fa hitaaku añii apan Sara caakonta. Abraham naataak káyinan nii Pútuun pa éfipihin eeha mpíyinananoo ha.✡11:11 Púcook 18:11-14; 21:2 Ⅻ Kamma eehe, miin menfakat úmmufulii ti áyiin a oonool a aŋe, Abraham, apan akina eemaamane tatip, waah utowiitoo ínfulaa eket. Miin emme immimeeŋ meemak samat nii picaaŋaŋ pa piti patiila, miyinaatee kafinu samat nii fa an naayinaat fa kafinu esiya ya eti kantant kaatii ka.✡11:12 Púcook 22:17
ⅩⅢ Payenke fiye púlooŋ ti káyinan nkaloŋe fo ta nkakete ta. Kataakut waah wa ewwa Pútuun pa mpíyinananii wa, kacukaacuk wo lamma pállaaŋe ínsuumii, nkasok nii pánipani poko pakati púlunta pe tom pale ekaawoola niŋ keeyem ti himuusu. ⅩⅣ Pakan kéekupe fiye, káyisanaayisan nii unka ti hiŋesu mah miteyii. ⅩⅤ Niŋ kayenaayeno hínum káamiilool mah emma nkáfulii ma temmo, anti káyini puñoho po. ⅩⅥ Pale nkálafi mah meefisake, meeyem alacana. Ekina ewune Pútuun pa pusuuwut pipiyonkalee Pútuun pa piteyii, kaatuko pimemanoolii-memanool saatee.
ⅩⅦ Káyinan kuwune Abraham, ta Pútuun pa mpuwinkiyoo ta, naacoon kati awaaseen añiinoo Isaak. Akina Abraham Pútuun pa mpíyinanane, naasiiŋo kati awaaseen añiinoo oonool a kóŋ,✡11:17 Púcook 22:1-14 ⅩⅧ háati fa Pútuun pa mpusokoo fa nii: “Ti Isaak aafataak miin emma inci íyyinananuu ma.”✡11:18 Púcook 21:12 ⅩⅨ Abraham naasokoolo nii Pútuun pa píyiniyini kalitan añiinoo Isaak ti eket ya, apan mpiñahanoo añiinoo pucuk fiye nii an éelitaniyee ti eket ya.
ⅩⅩ Káyinan kuwune Isaak naasampan Jakob niŋ Esawu kiti heekaakaay ha pitaako hátikin ti eloŋ ya eteyii.✡11:20 Púcook 27:1-40
ⅩⅪ Káyinan kuwune Jakob, ta naayeniye ta eket, naasampan añii óo añii ati Josef, náasik ti hikasap ha hiteyoo náamul Pútuun pa.✡11:21 Púcook 47:31; 48:1-20
ⅩⅫ Káyinan kuwune Josef, ta eketoo néelohanii ta, náakup apusok ta pakati Israyel éfikaful ti mah ma miti Esipt. Naasokii, niŋ kayeniyaa hífulu nkacoopool picecoo.✡11:22 Púcook 50:24-25
ⅩⅩⅢ Káyinan kuwune Móyiis pupukayoo nkayoloo fo kiim kíhaaciil ta naapukee ta, kamma nkacuke nii ciñii ca cíwalliwalli, apan kafeyut hípucu hilim ha hiti amansa ya.✡11:23 Efúlii 1:22; 2:1-5 ⅩⅩⅣ Káyinan kuwune Móyiis, ta náayankii ta, naapook apiyonkalee añii ya ati ámaacul a ati amansa ya ati Esipt. ⅩⅩⅤ Naafisakanool apikallanee niŋ pakan paka pakati Pútuun pa pihaŋ piyeno ti pásuuma piti kaamuuyen empa etipifiyo. ⅩⅩⅥ Naacuk nii fisaka apiteñalee samat nii Eenucee ya, pihaŋ apitaak hisaanumate ha hiti Esipt. Amíiloolaa-míilool eehe kamma náalaakane ti cooy ya eeyemoo ya hátikin.
ⅩⅩⅦ Káyinan kuwune Móyiis náaful Esipt peefeyut káñiken ka kiti amansa ya, naamukut pucuk fiye nii acukaacuk Pútuun pa peeyinaatee pa hicuku. ⅩⅩⅧ Káyinan kuwune naasiiŋan pahaaño pa piti Himuusu ha, naasok ñutum ña ñisancalee hísim ancuk, niŋ maleekoo ya eti himuku ha emuusaa toko, etemukal pikampaani pa pákacook paka pakati Israyel.✡11:28 Efúlii 12:21-30
ⅩⅩⅨ Káyinan kuwune pakati Israyel nkafiitan Kaatii ka Kéecunke ka ti etaam eesuuce, pale pakati Esipt ta nkayoope ta kaafiitan tenko, nkáseemal.✡11:29 Efúlii 14:21-31
ⅩⅩⅩ Káyinan kuwune kiniŋ ka kiti saatee ya eti Jeriko nkunow, ta pakati Israyel nkaposoole ko ta fo kunoom isak niŋ kúsupak.✡11:30 Josuwa 6:12-21
ⅩⅩⅪ Káyinan kuwune Lahap aal a ahaañiya ya amukutee niŋ pakati saatee ya keepooke ka hítuulu Pútuun pa, kamma naawanane mikelecoola ma miti pakati Israyel.✡11:31 Josuwa 2:1-21; 6:22-25
ⅩⅩⅫ Weyme nene inci iññaŋe hisoku? Ti káasiiŋuma enke, etitaakano hisoku aluu kiti Gideyon, kiti Palak, kiti Samson, kiti Yefutah, kiti Dawid, kiti Samiyel, niŋ kiti piyaamakoola pa pakati Pútuun pa. ⅩⅩⅩⅢ Kamma káyinan ka kiteyii nkaheek hícump pisaatee ti hikam, nkáhin tan óo tan pakan paka kíiti pucoonool, nkataak lompo eeha Pútuun pa mpíyinananii ha. Pakakee teyii nkacotal ñutum picata. ⅩⅩⅩⅣ Pakakee paka nkahokal seemak senfakat, pakakee paka nkafak ti sipees kéelafiyii ka himuku niŋ úkuntu. Nkataak sempe ensa nkataakut sa. Nkáyenoonii pikama kenfakat, nkateyal niŋ uyoŋ pusoocaali uti pikee pisaatee. ⅩⅩⅩⅤ Pakakee pakaal, nkawufanee pakanii keekete ka kéelitaniyee ka ti eket. Intaak pakakee keekallanee fo kaket, kamma nkapooke kayesan pusonii Pútuun pa kati kakatanee. Eeha nkálafiye ha fanfaŋ hiyem kati kalitanee ti eket nkataak eloŋ eefisake. ⅩⅩⅩⅥ Pakakee nkápalahoolee ti caalenken nkasapee niŋ kisawut. Pakakee nkacenkee niŋ ñiseel nkakulee. ⅩⅩⅩⅦ Pakakee nkamukee ti kaanunkalee pukumpa. Pakakee nkafiitee ti pututa, niŋ fotom nkamukee niŋ úkuntu. Pakakee nkayeno kaamuumuusool, wañ ewwa nkataake wa teyii lamma uyem upaŋ písaacii niŋ fotom upaŋ pifil. Kataakut waah cántum, nkakancool neyii nkakallanii. ⅩⅩⅩⅧ Nkayeno kaalelentool ti úhaaŋ tes niŋ ti pítintiŋ pa, nkakin ti uyeen niŋ ti uwuŋ. Payenke kanapaanap fo muus, fo púlunta pa mpiyinaatii kayekan.
ⅩⅩⅩⅨ Pútuun pa mpúmul payenke fiye púlooŋ kamma káyinan ka kiteyii, pale háati fo, akee teyii ataakut eeha Pútuun pa mpíyinananii ha, ⅩⅬ kaatuko Pútuun pa pimemanoolaa-memanool unaa waah weehaŋe panap. Fiyuu etikayeno kéetuuniye taamanta uyeniitaa neyii nantoonool.
*Ⅺ:Ⅳ 11:4 Niŋ ekina tom: “Kamma kaawaaseen ka kiteyoo”
✡Ⅺ:Ⅳ 11:4 Púcook 4:3-10
✡Ⅺ:Ⅴ 11:5 Púcook 5:24
✡Ⅺ:Ⅶ 11:7 Púcook 6:13-22
✡Ⅺ:Ⅸ 11:9 Púcook 12:1-5; 26:3; 35:12
†Ⅺ:Ⅺ 11:11 Eekiice ya eehe asokut nii Abraham walla Sara.
✡Ⅺ:Ⅺ 11:11 Púcook 18:11-14; 21:2
✡Ⅺ:Ⅻ 11:12 Púcook 22:17
✡Ⅺ:ⅩⅦ 11:17 Púcook 22:1-14
✡Ⅺ:ⅩⅧ 11:18 Púcook 21:12
✡Ⅺ:ⅩⅩ 11:20 Púcook 27:1-40
✡Ⅺ:ⅩⅪ 11:21 Púcook 47:31; 48:1-20
✡Ⅺ:ⅩⅫ 11:22 Púcook 50:24-25
✡Ⅺ:ⅩⅩⅢ 11:23 Efúlii 1:22; 2:1-5
✡Ⅺ:ⅩⅩⅧ 11:28 Efúlii 12:21-30
✡Ⅺ:ⅩⅩⅨ 11:29 Efúlii 14:21-31
✡Ⅺ:ⅩⅩⅩ 11:30 Josuwa 6:12-21
✡Ⅺ:ⅩⅩⅪ 11:31 Josuwa 2:1-21; 6:22-25