1 Aya ˆyakalooke, Yéesu akatamanya na míiji ˆɨrɨ foo ʉko ɨsɨ ya Galiláaya. Sɨ arɨɨngɨrɨra ɨsɨ ya Yudéea tʉkʉ, sa viintʉ vakʉ́ʉ́lʉ va Vayahúudi vasaakáa mʉʉlaa. 2 Haaha ngovi ya Vayahúudi ya matibu*ngovi ya Vayahúudi ya matibu: Nɨ ngovi Vayahúudi ˆvabweeyyáa kwa sikʉ mufungatɨ ˆvakahʉmʉle kuchwa sabíibu na seitúuni. Ngovi ɨhɨ vabweeyyáa ko kiikala matibwii ˆmeene vajeengáa na matáampi ya mɨtɨ ja nkʉmbʉkɨra ya vala baaba waavo kʉyeenda ɨsɨ ya ibaláángwii kwa myaaka makumi yanɨ (40). Laanga Valáawi 23:33-36, 39-43; Nkʉmbʉkɨra ya Miiro 16:13-17. ɨjáa yaséngerɨɨre. 3 Jeyyo, vandʉʉ vaachwe vakamʉsea, “Inʉka aha, ʉtamanye na Yudéea sa vapooji vaako voone myuujíisa ˆwootʉmama. 4 Koonɨ mʉʉntʉ yoosaaka ataangɨkane kwa vaantʉ, mɨrɨmo yaachwe ˆyootʉmama sɨ arɨ kɨɨtʉmama kimbiso tʉkʉ. Weewe tʉmama wiise aya masáare, iyonekye kwa weerʉ.” 5 Baa vaanaavo na Yéesu sɨ vamuruma tʉkʉ. 6 Yéesu akavasea, “Mpɨɨndɨ jaanɨ sɨ jinafika tʉkʉ, maa kaa, nyuunyu tamanya mʉrɨ mpɨɨndɨ jojoosi ˆmʉsáakire. 7 Weerʉ sɨ ɨrɨ vasʉʉla nyuunyu tʉkʉ, maa kaa, yaansʉʉla nɨɨnɨ sa nookɨɨyonekya kɨkomi yootʉmama ʉvɨ. 8 Nyuunyu ambuki na Yerusaléemu ngovii. Nɨɨnɨ sɨ nookaambʉka tʉkʉ, sa mpɨɨndɨ jaanɨ jikaarɨ fika.” 9 ˆAkavawyɨɨre jeyyo, maa akachaala ʉko ɨsɨ ya Galiláaya.

10 Vandʉʉ va Yéesu ˆvakalooke na ngovii, Yéesu ne akaambʉka na Yerusaléemu, maa kaa, kwa kimbiso sɨ iiyonekya tʉkʉ. 11 Mpɨɨndɨ ja ngovi, vakʉ́ʉ́lʉ va Vayahúudi vamʉsaakɨráa Yéesu aho ngovii. Vakavuurya vaantʉ voosea, “Hai arɨ ʉra mʉmaka?” 12 Vaantʉ ˆvarɨ foo vangʼuuláa sa Yéesu voosea, “Nɨ mʉʉntʉ mʉʉja.” Na vɨɨngɨ vaseáa, “Yoovakoovera vaantʉ.” 13 Maa kaa, kusiina mʉʉntʉ ˆamʉlʉʉsáa Yéesu mbere ja vaantʉ tʉkʉ, sa voofáa vakʉ́ʉ́lʉ va Vayahúudi.

14 Mpɨɨndɨ ja sikʉ ja ngovi ˆjikafike katɨkatɨ, Yéesu akɨɨngɨra na waámii ya Kaaya Njija ya Ijʉva, maa akaanda kiindya. 15 Vayahúudi vakahwaalariwa nɨ ukiindya waachwe, vakasea, “Eri, ʉhʉ mʉʉntʉ nɨ hai ˆafumya ʉmanyi ʉhʉ na yeeye sɨ anakiindiwa tʉkʉ?”

16 Aho, Yéesu akavasea, “Ʉhʉ ukiindya sɨ waanɨ tʉkʉ, nɨ wa ʉra ˆaantʉma. 17 Mʉʉntʉ yoyoosi ʉra ˆasáawʉlaa kʉtʉmama vira ˆvyoosaakwa nɨ Mʉlʉʉngʉ, amányire ukiindya ʉhʉ wafuma kwa Mʉlʉʉngʉ, na sɨ masáare yaanɨ tʉkʉ. 18 Vara ˆvalʉ́ʉsɨkaa sa voovo, vasáakaa nkongojima jaavo vooveene, maa kaa, mʉʉntʉ ʉra ˆasáakaa kʉmʉnyemya ʉra ˆamʉtʉma, alʉ́ʉsɨkaa kɨmáárɨ vii, sɨ ʉloongo tʉkʉ. 19 Eri, Mʉ́sa sɨ avaheera Miiro? Baa jeyyo, kusiina baa ʉmwɨ waanyu ˆakwáatyaa ɨyo Miiro tʉkʉ. Haaha sa che moosaaka kʉʉnjʉlaa?”

20 Ɨra mpuka ya vaantʉ ɨkamʉsea, “Weewe watɨɨte murimʉ mʉvɨ. Ani yoosaaka kʉkʉʉlaa?” 21 Yéesu akavasea, “Nabweeyya muujíisa ʉmwɨ vii sikʉ ya Sabáato, na nyuunyu voosi mwahwaalala.✡Laanga Yooháani 5:1-15. 22 Mʉ́sa avalairirya kʉvatwaala na kɨbawii vasinga voosi va kɨɨntʉ kɨlʉme, baa neembe ɨhɨ tʉʉva sɨ yafuma kwa Mʉ́sa, maa kaa, kwa vala baaba waanyu. Kɨrɨ vyoova jeyyo, nyuunyu mwatwáalaa vasinga na kɨbawii baa sikʉ ya Sabáato. 23 Koonɨ musinga atwáalwaa na kɨbawii baa sikʉ ya Sabáato sa Miiro ya Mʉ́sa ɨdɨɨre wunwa, joolɨ de mookʉʉnkalarɨra nɨɨnɨ so horya mʉʉntʉ sikʉ ya Sabáato? 24 Reki lamʉrɨra mʉʉntʉ kwa kɨra ˆmookoona weerwii, kɨrɨ vyoova jeyyo, lamuriri kwa ʉwoloki.”

25 Haaha, vamwɨ va vaantʉ va Yerusaléemu vakaanda sea, “Eri, ʉhʉ sɨ noo ʉra mʉʉntʉ ˆvoosaaka mʉʉlaa tʉkʉ wʉʉ? 26 Hoonɨ laangi, amwɨ yoolʉʉsɨka novo kɨweerwii na baa sɨ voomuwyɨɨra kɨɨntʉ chochoosi tʉkʉ? Ifaanaa vikava vakʉ́ʉ́lʉ vatáangire ʉhʉ noo Masía wʉʉ? 27 Suusu tamányire ʉhʉ mʉʉntʉ kʉʉntʉ ˆafuma. Maa kaa, Masía ˆarɨ kʉʉja sɨ tʉrɨ taanga kʉʉntʉ ˆarɨ fuma tʉkʉ.”

28 Yéesu akatuuba kiindya waámii wa Kaaya Njija, akalʉʉsɨka na sawúti nkʉʉlʉ yoosea, “Nyuunyu mwaamányire nɨɨnɨ, na mwamányire kʉʉntʉ ˆnafuma. Nɨɨnɨ sɨ nʉʉja kwa ngururu jaanɨ tʉkʉ. Maa kaa, ʉra ˆaantʉma nɨ wa kɨkomi na nyuunyu sɨ mwamʉmányire tʉkʉ. 29 Nɨɨnɨ namʉmányire, sa nafuma kwaachwe, na yeeye noo aantʉma.”

30 Aho, vakayera mʉkwaata, maa kaa, kusiina mʉʉntʉ yoyoosi ˆadaha mʉkwaata tʉkʉ, sa mpɨɨndɨ yaachwe ɨjáa ɨkaarɨ fika. 31 Vaantʉ ˆvarɨ foo vajáa aho, vakamuruma, na vakasea, “Eri, Masía ˆarɨ kʉʉja, tʉmama arɨ isháara na myuujíisa mɨkʉʉlʉ kʉlookya ɨhɨ ˆyootʉmama ʉhʉ mʉʉntʉ wʉʉ?”

32 Mafarisáayo vakateera vaantʉ vookiihweehera ayo masáare ya Yéesu. Aho, Mafarisáayo na vakʉ́ʉ́lʉ va veeneɨsɨ va Ijʉva vakatʉma valʉkalʉka va Kaayii Njija, vakamʉkwaate Yéesu. 33 Yéesu akavasea, “Nɨɨnɨ mwaarɨ na nyuunyu kwa mpɨɨndɨ nduudi vii, aho, hɨndʉka ndɨrɨ kwa ʉra ˆaantʉma. 34 Kʉʉnsaakɨra mʉrɨ, maa kaa, sɨ mʉrɨ kʉʉnyona tʉkʉ, na haantʉ ˆndɨrɨ veera, nyuunyu sɨ mʉrɨ daha kʉʉja tʉkʉ.”

35 Aho, Vayahúudi vakiiyurya voovo kwa voovo voosea, “Ʉhʉ mʉʉntʉ nɨ na hai ˆyoodoma haantʉ sɨ ˆtʉrɨ daha kʉmoona? Bakʉ saaka iise adome na kwa Vayahúudi vara ˆviipasa míijii ya Vagiríki, sa avakiindye Vagiríki wʉʉ? 36 Nɨ kɨɨntʉ che ɨkɨ ˆyoolʉʉsa, ‘Kʉʉnsaakɨra mʉrɨ, maa kaa, sɨ mʉrɨ kʉʉnyona tʉkʉ, na haantʉ ˆndɨrɨ veera, nyuunyu sɨ mʉrɨ daha kʉʉja tʉkʉ?’ ”

37 Sikʉ yo herererya ngovi ya matibu, nɨ sikʉ nkʉʉlʉ ɨjáa. Yéesu akɨɨma katɨ na katɨ ya waama wa Kaaya Njija, akalʉʉsɨka kwa sawúti nkʉʉlʉ yoosea, “Koonɨ ʉrɨ na nyóota yeenda na kwaanɨ jɨ unywe. 38 Masáare ˆYarɨ Mpeho yalʉʉsa, ‘Ʉra ˆaanduma nɨɨnɨ, maboote ˆyiíkaa maaji ya nkaasʉ fuma yarɨ isii yaachwe.’ ”✡Laanga Isáaya 44:3; 55:1; 58:11. 39 Yéesu alʉʉsɨkɨra Mʉtɨma Mʉʉja. Ʉhʉ Mʉtɨma Mʉʉja, vaantʉ voosi ˆvamurúmaa Yéesu lo mʉhokera varɨ. Mpɨɨndɨ ijo, Mʉlʉʉngʉ ajáa akaarɨ mʉtʉma Mʉtɨma Mʉʉja na kwa vaantʉ ˆvamuruma Yéesu, sa Mʉlʉʉngʉ ajáa akaarɨ laɨra nkongojima kwa Yéesu.

40 Vamwɨ va vaantʉ va ɨra mpuka ˆvakateere ayo masáare, maa vakasea, “Kɨkomi, ʉhʉ noo ʉra mʉláali na mʉtwe ˆtawóojeraa fuma kwa Mʉlʉʉngʉ.”✡Laanga Nkʉmbʉkɨra ya Miiro 18:15-22. 41 Vamwɨ vakasea, “Ʉhʉ noo Masía!” Maa kaa, vɨɨngɨ vakasea, “Tʉkʉ, Masía sɨ arɨ fuma Galiláaya tʉkʉ. 42 Masáare ˆYarɨ Mpeho yasea, Masía fuma arɨ ichinii ra mʉtemi Daúdi, vyaarɨrwa arɨ múujii wa Betelehéemu, múuji haantʉ mʉtemi Daúdi ˆiikala.”✡Laanga 2 Samwéeli 7:12-16; Míika 5:2; Matáayo 2:5-6. 43 Sa jeyyo, vaantʉ vakiigava sa Yéesu. 44 Vamwɨ vaavo vakasaaka kʉmʉkwaata, maa kaa, kusiina ˆayera kʉmʉkwaata tʉkʉ.

45 Valʉkalʉka ˆvakahɨndʉke na kwa vakʉ́ʉ́lʉ va veeneɨsɨ va Ijʉva na Mafarisáayo, ˆveene vajáa vavatúmire vakamʉkwaate Yéesu, maa vakuuriwa, “Sa che sɨ mʉmʉréetire?” 46 Valʉkalʉka vakavasea, “Kusiina mʉʉntʉ wɨɨngɨ ˆanalʉʉsɨka ja ʉhʉ mʉʉntʉ tʉkʉ.” 47 Mafarisáayo vakavasea, “Arumi, baa nyuunyu mwakóovɨɨrwe wʉʉ? 48 Eri, kwatɨɨte mʉkʉ́ʉ́lʉ ʉmwɨ au Mʉfarisáayo ʉmwɨ ˆamuruma wʉʉ? 49 Tʉkʉ! Maa kaa, ɨhɨ mpuka ya vaantʉ ˆvoomuruma, sɨ vamányire Miiro tʉkʉ. Ava, vajumwa.”

50 Aho, Nikodéemu, ʉra ˆajáa ʉmwɨ waavo sikʉ ɨmwɨ ajáa adoma na kwa Yéesu nuuchikʉ, akuurya, 51 “Eri, Miiro yiitʉ yaruma kʉheera mʉʉntʉ irya baa mʉteerera no taanga kɨra ˆatʉ́mamaa tʉkʉ wʉʉ?” 52 Novo vakamʉsea, “Bakʉ baa weewe nɨ Galiláaya wafuma wʉʉ? Doma kasole neeja Masáare ˆYarɨ Mpeho, aho, taanga ʉrɨ kusiina mʉláali na mʉtwe wa Ijʉva ˆafúmaa Galiláaya tʉkʉ!”

53 Aho, kɨra mʉʉntʉ akatamanya na kaayii kwaachwe.