Barʉ́wa ya
Yʉ́ʉda
Mʉlongooryo
Barʉ́wa ɨhɨ, yaandɨkwa nɨ Yʉ́ʉda mwaanaavo na Yaakúupu (1:1). Na vamanyi vaséaa yaandɨkwa kati ya myaaka ya 65-70 keende Kirisitʉ ˆavyaalwa. Yʉ́ʉda na Yaakúupu nɨ vaanaavo na Yéesu vajáa (Matáayo 13:55; Maáriki 6:3). Yʉ́ʉda aandɨka masáare aya kwa vaantʉ voosi ˆvamuruma Yéesu.
Yʉ́ʉda oonekya kɨɨntʉ ˆasaakáa aandɨke lwa ncholo nɨ ʉlamuriri (1:3). Maa kaa, avarindʉla mʉryʉʉngʉ waachwe akaandɨka masáare yo vadalavya vaantʉ ˆvarɨɨngɨrɨráa kwa vaantʉ ˆvamuruma Yéesu, de vandoovalongowera masáare ya nduwo ya Mʉlʉʉngʉ. Yʉ́ʉda avawyɨɨra vaantʉ ˆvamuruma Yéesu valaange neeja karɨ vakumuririwe tʉkʉ nɨ avo vakiindya va ʉloongo (1:17-21). Vakiindya avo vavakiindyáa vavalandʉle nduwo ya Mʉlʉʉngʉ sa ɨvarʉmɨre vatuube kiikala ja kúri (1:4). Kei vamusiitáa Yéesu ja Mweenevyoosi na baa vahɨɨntɨkɨra mirimʉ ya kurumwii (1:8-10). Barʉ́wa ɨhɨ yavawyɨɨra vaantʉ ˆvamuruma Yéesu vakasane kʉkwaatya kumwiilaangya kwaavo Yéesu na vatuube tamanya na mbere (1:20-21).
1
Lʉmbɨ
1 Nɨɨnɨ Yʉ́ʉda mʉtʉmami wa YéesuKirisitʉ, ndɨrɨ mwaanaavo na Yaakúupu. Nɨ kʉvaandɨkɨra niise nyuunyu ˆmwaanɨrɨrwa nɨ Mʉlʉʉngʉ Taáta. Yeeye Mʉlʉʉngʉ aveenda na avaálamɨraa sa Yéesu Kirisitʉ. 2 Riiso ra wʉʉja, mwiikalo mʉʉja na kwiiyenda ˆkʉrɨ foo kʉve na nyuunyu.
Ʉlamu wa Vakiindya va Ʉloongo
3 Vanaviitʉ naveenda. Nɨjáa natɨɨte mpɨɨma yo vaandɨkɨra masáare ya ʉlamuriri voosi ˆtatɨɨte. Maa kaa, nɨɨ́ne nasaakwa nɨvaandɨkɨre na nɨvaloombe mʉnʉmʉʉnʉ, mʉkwaate neeja kʉra kuruma ˆkweene vaantʉ vaaja vakwaatiwa kamudu kwa mpɨɨndɨ joosi. 4 Nɨ vaandɨkɨra niise aya sa kwatɨɨte vaantʉ ˆviifenyekererya kimbiso kʉrɨ nyuunyu, vaantʉ ava keende aho kalɨ, vaandɨkɨrwa kʉheewa irya ɨrɨ. Ava nɨ vara sɨ ˆvatúubaa kɨra Mʉlʉʉngʉ wiitʉ ˆasáakaa, na kei, vaválandʉlaa masáare ya nduwo yaachwe sa yavarʉmɨre vayeende ja kúri. Kei, vamʉhéeraa moongo Yéesu Kirisitʉ, yeeye ˆarɨ Mweenevyoosi na Mweeneevyo wiitʉ yeemweene.
5 Haaha noosaaka nɨvakumbusikye baa neembe mʉmányire aya masáare, Mweenevyoosi ajáa avalamurirya ta Viisiraéeli fuma Mísiri, maa de akavamala vara sɨ ˆvamuruma.✡Laanga Ʉvalo 14:26-35; 26:64-65. 6 Kei kumbukiri ɨra mirimʉ ˆmyeene sɨ yɨɨmɨrɨra nkalo jaavo ja wiimiriri. Ɨkareka nkalo jaavo ja mwiikalo waavo wa ufumo. Mʉlʉʉngʉ iichuunga mɨnyololwii kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero, kʉʉntʉ ˆkʉrɨ na kilwiirya kʉnʉ yoowoojera ʉlamu wa sikʉ ɨra nkʉʉlʉ. 7 Baa kei Sodóoma na Gomóora na míiji ˆɨjáa mʉkaaya vavyeendáa ʉhangutii, na ja kúri vatuubáa ʉláku wa mʉvɨrɨ ˆwiísimire na wʉʉmbo waavo. Valamʉrɨrwa valaɨrwe chiirʉ mootwii kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero, sa vave nɨ ukiindya kwa vaantʉ vɨɨngɨ.✡Laanga Ncholo 19:1-26.
8 Viivyo baa ava vaantʉ vamʉkáanaa Yéesu. Njori jaavo javabwéeyyaa vabweeyye mɨvɨrɨ yaavo ɨve na njeo, vakáanaa wiimiriri wa Mʉlʉʉngʉ na vahɨ́ɨntɨkɨraa viúumbe ˆviri na nkongojima vya kurumwii. 9 Maa kaa, baa Mɨkaéeli, mʉkʉ́ʉ́lʉ wa mirimʉ miija, mpɨɨndɨ ˆiidalavyáa na ˆiirutáa ndihi na Ikʉ́ʉ́lʉ ra Mirimʉ Mɨvɨ sa mʉvɨrɨ wa Mʉ́sa, sɨ ayera kʉrɨheera irya Ikʉ́ʉ́lʉ ra Mirimʉ Mɨvɨ na kituki tʉkʉ. Yeeye asea, “Mweenevyoosi mweeneevyo akwaamirirye!” 10 Vaantʉ ava, vahɨ́ɨntɨkɨraa masáare sɨ ˆvayamányire na yara masáare ˆvamányire vabwéeyyaa ja maka ja isaka jira ˆjitáangaa kwa wʉʉmbo, kei jisiina mɨryʉʉngʉ. Na aya masáare noo yoovabweeyya viisaambʉle.
11 Nɨ mpolaɨ yaavo! Voovo vootuuba njɨra ya Kaíni,✡Laanga Ncholo 4:1-16. na sa kɨsapʉ vatúubire ʉkwaata wa Baláamu✡Laanga Ʉvalo 22–24; 31:16. na vasírire imalo kwa ʉsaambʉ wa Kóora.✡Laanga Ʉvalo 16:1-35. 12 Ava vaantʉ nɨ ja mabandawʉ miirʉ ingwii njerʉ kati ˆvoorya na nyuunyu chákurya cho rya hamwɨ ko kwiiyenda, varíjaa baa soni tʉkʉ na nɨ viiríshaa vooveene vii. Kei voovo nɨ ja machu ˆyasiina mbula varɨ, machu yara ˆyafwíirikiwaa nɨ mpeho. Na kei nɨ ja mɨtɨ ˆyaláhɨɨre matʉ́ʉ́tʉ ɨra sɨ ˆɨtʉ́ʉngaa varɨ, mɨtɨ ɨra ˆyʉʉma ngʼangʼala, ɨkakʉʉlwa. 13 Vaantʉ ava viifwɨ́ɨne na mapúunta ˆyahʉʉmba ya mayiyii yara ˆyafóokaa na viintʉ ˆvabwéeyyaa vyaréetaa soni ja ifulo ˆrɨrɨ foo. Voovo nɨ ja nyényeeri ˆjoorɨmɨrɨra kilwiiryii ˆcheene javɨkɨrwa kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero.
14 Enóoki mʉʉntʉ wa mufungatɨ fuma kwa Adáamu,✡Laanga Ncholo 5:21-24.ajáa alaala na mʉtwe kwa vaantʉ ava yoosea, “Laanga, Ijʉva yookʉʉja na mirimʉ yaachwe miija ˆɨrɨ mayana na mayana. 15 Yeeye yookʉʉja noo lʉʉsa irya kwa vaantʉ voosi, no valaɨra chiirʉ voosi ˆvatúubaa mwiikalo sɨ ˆutúubaa kɨra Mʉlʉʉngʉ ˆasáakaa, kwa nteendo jaavo. Kei yoolʉʉsa kʉvalaɨra chiirʉ vavɨ vara sɨ ˆvatúubaa kɨra Mʉlʉʉngʉ ˆyoosaaka, sa masáare yaavo mavɨ ˆmeene yakálaryaa ˆvalʉʉsa kʉrɨ Ijʉva.” 16 Ava vaantʉ vangʼúulaa na viirɨ́rɨraa. Mwiikalo waavo nɨ wo tuuba ʉláku waavo. Mɨlomo yaavo yalʉ́ʉsaa viintʉ vyo kiivaa vipeembe kwa vaantʉ sa masáare yaavo mavɨ yawoloke.
Kuyimirirya
17 Maa kaa, yakumbukiri masáare ˆyalʉʉswa nɨ vatumwi va Yéesu Kirisitʉ Mweenevyoosi wiitʉ. Vanaviitʉ naveenda. 18 Vajáa vavasea, “Sikʉ jo kiimikirirya, fʉmɨra varɨ vaantʉ ˆveene vandoomʉsekerera Mweenevyoosi, vaantʉ ˆvatúubaa ʉláku waavo kwa mwiikalo sɨ ˆutúubaa kɨra Mʉlʉʉngʉ ˆasáakaa.”✡Laanga 2 Peéteri 3:3. 19 Avo vaantʉ noo ˆvoovagavagava nyuunyu, avo ˆvatúubaa ʉláku wa wʉʉmbo wa weerʉ, vasiina Mʉtɨma wa Mʉlʉʉngʉ tʉkʉ. 20 Maa kaa, nyuunyu ijeengi kʉrɨ kuruma kwaanyu kʉʉja. Nyuunyu naveenda. Luusiki na Ijʉva kwa ngururu ja Mʉtɨma Mʉʉja. 21 Kwa njɨra ijo, imi neeja kʉrɨ kweenda kwa Mʉlʉʉngʉ, kʉnʉ moowoojera kʉʉja kwa Mweenevyoosi wiitʉ, Yéesu Kirisitʉ, yeeye kwa riiso ra wʉʉja waachwe ˆvatwaala arɨ na kʉrɨ nkaasʉ ya sikʉ ˆjisiina ʉhero. 22 Mʉndoovalaanga na riiso ra wʉʉja vara ˆvarɨ na kivundu. 23 Valamuriryi vɨɨngɨ fuma mootwii, na vɨɨngɨ valaangi na riiso ra wʉʉja ko laanga neeja kʉnʉ moojisʉʉla baa ɨngo jaavo ˆjiri na mabandawʉ fuma ʉláku wa mɨvɨrɨ yaavo.
Ntálarya
24 Mʉlʉʉngʉ noo adáhaa kʉvɨɨmɨrɨra mʉdɨɨre kuwya, na avaréetaa nyuunyu mbere ya nkongojima yaachwe baa sɨ mʉngʼʉ́ʉrɨrwaa tʉkʉ. 25 Kʉrɨ yeeye ˆarɨ yeemweene vii Mʉlʉʉngʉ Mʉlamuriri wiitʉ, ɨve nkongojima, ʉkʉ́ʉ́lʉ, ngururu na lʉvɨro lo kɨɨmɨrɨra kwa njɨra ya Yéesu Kirisitʉ Mweenevyoosi wiitʉ, keende aho kalɨ, haaha na sikʉ ˆjookʉʉja ˆjisiina ʉhero! Kɨkomi!