Balʉwa wa mambwa
nɨnɔ Pɔlɔ ukpikilya ndɨ
Ɓatesalonika
Lɨkpʉmʉka la mambwa
Balʉwa wa mambwa nɨnɔ Pɔlɔ ukpikilya ndɨ ɓakilisito ɓa Tesalonika nɨmʉ. Pɔlɔ aga ndɨ kʉ ɓɛyɔ, ʉɓɨkyaga Mongoni Manza ka Yeso-Kilisito (Wanda Ligubo ka ɓatʉtʉmbwa 17:1-10). Ɓatesalonika ɓapʉnga ndɨ kaɓyɛ pisi ka Kilisito. Luki limoti, kumbuso wo ngbinga mʉkɛɗɛ, Ɓayuda ɓemoti-ɓemoti nɨɓɔ ɓa ndɨ luga kaɓʉ ɓʉkpamya ndɨ ɓambanzʉ kavɨkɨmanaga na Pɔlɔ ɨɓʉ na wai-dakɨ. Ɓakilisito ɓasʉma ndɨ Pɔlɔ ɨɓʉ na ɓawai-dakɨ. No biti, ɓopupa ndɨ na ɨɓʉ kunzi wa gʉɗʉ, Pɔlɔ aga ndɨ na ɓawai-dakɨ ka gʉɗʉ wa Bele.
Kumbusa wa ɓyanga ɓɨɓa, Pɔlɔ atɨka ndɨ Timotio kaundoku Ɓakilisito ɓa Tesalonika ɓɛyɔ ɓa ndɨ mino kakpokyoniso ɔɓɨlɨ kaɓʉ. Nɨyɔ igoku, aɓɨkya Pɔlɔ ɓɛ ɓa mbɛyɨ kaɓyɛ pisi ka Kilisito aka. Luki limoti, ɓemoti-ɓemoti luga kaɓʉ ɓakɛgʉ kapa kagya ligubo ko bulya yɨbɨnɨka ɓuti ɓa ɔɓɨlɨ kaɓʉ. Ɓakaɓɨkya ɓɛ Yeso akaigoku mbɨya wanʉ, kagya ɓata ligubo, kɛgʉ na ɨzangɨya. Ɓagɔgɔ ɓa kʉwa ndɨ mambɛngɨ ɓɨɗa, kyɛ ɓaɓʉkʉta kaɓʉ ɓudingi na ɓawai-daɓʉ ɓokwogoni, luki limoti, Yeso kanigikugʉ. Kinili, Pɔlɔ ukpikilya ndɨ kautumiso mambɛngɨ, ʉtʉmbʉlyaga gɔnɨ ɓɛyɔ Yeso igoku ndɛkɛ mino, na ɓɛyɔ ʉgya ndɛkɛ mino ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓaɓɨnɨkyana. Kʉwa wa gɔ wa, ɓakwanana kaiko na mʉtamanagɨ ɓɛ ɓika ndɛkɛ ɓongbinga ɓasɨ pa imoti na Mombukwono-dosu.
Yɨgbananaga ya kɨtaɓʉ yi nɨyɨ:
Yuuso 1:1
Ɓɛyɔ Ɓatesalonika ɓaɓɨnɨkyana ndɨ mino 1:2–3:13
Ɔɓɨlɨ nɨnɔ aɓosilogo Kunzi 4:1-12
Mʉtamanagɨ kaigoku ka Kilisito 4:13–5:11
Mʉtɨwɨ, na yuuso ya muliɓo 5:12-28
1
Yuuso
Ɨmɨ Pɔlɔ pa imoti na Silivanɔ ɨɓʉ na Timotio, tamumuusogito iɓunu ɓomomosu ɓa Kanisa ya Tesalonika. Tamukpikilyi iɓunu balʉwa yi nɨmʉ, Kanisa nɨyɔ ko Kunzi Obosu na Mombukwono-dosu Yeso-Kilisito. Ɓʉɓʉnga na mazɨyɔ iki na iɓunu!
Yɨgya na baya ka Ɓatesalonika
Tamigisilyaga Kunzi ɓongbinga ɓasɨ ɨbɨba ko bulya kunu. Tamʉtwaga masyɛ masɨ wa tikaga mino kalʉmba. Tamʉtamanaga ɓongbinga ɓasɨ ka yɨgya kunu ko misa ko Kunzi Obosu: iki ko pisi ya baya kunu ikanɨ ko pisi ya sɨpananɨsɔ ɓɛyɔ mo mino kagya ligubo na ɓɛyɔ mobiso mino mʉtamanagɨ kunu ka Mombukwono-dosu Yeso-Kilisito. Ɓamamakɨ, takaiba ɓɛ Kunzi amuponi, amupunogoni ndɨ kaiko ɓatʉ kakɨ. A ɓɛyɔ, ngbingo yi nɨnɔ taɓɨkyaga ndɨ mino Mongoni Manza ku kunu, takaɓɨkyagagʉ ndɨ na mʉnzɨna aka, luki limoti, a ndɨ ko ngu na ko pisi ya Lɨmbɛngɨ-Lotu, na ka lɨngʉnʉ. Mibatʉ ndɨ ɓɛyɔ ɔɓɨlɨ kusu a ndɨ mino luga kunu, ko bulya ɨzangɨya kunu. Mapʉnga ndɨ kaɓyɛ yɨgya kusu na nɨyɔ ka Mombukwono-dosu, gʉtʉgʉ ɓɛyɔ ma ndɨ mino ka ɓʉkpɛkɨ-kpɛkɨ yɔ, pisi ka Lɨmbɛngɨ-Lotu, mabayatʉ ndɨ lɨkpʉmʉka ko Kunzi na magyagya. Kinili, miitoni kʉwa likingyosi lanza ka ɓatʉ ɓasɨ nɨɓɔ ɓaɓɨnɨkyana ndɨ ɓa iwili ya Makedonia na ka nɨyɔ ya Akaya. A ɓɛyɔ, lɨkpʉmʉka ka Mombukwono-dosu apʉnga ndɨ kaɨgbata katʉkya ku kunu, adwɛ ka Makedonia na ka Akaya. Na gɔnɨ, mongoni ma baya kunu ko Kunzi itulyononi ndɨ ka ɓapa ɓayasɨ, gʉtʉgʉ iɓusu aka takɛgʉ ɓata no luki nɨlɔ takwanana kamatɨla. Ɓambanzʉ ɓasɨ ɓatʉmbʉlagatʉ ndɨ ɓɛyɔ matɨtɨlya ndɨ mino, ngbingo yi nɨnɔ taga ndɨ mino ku kunu. Ɓatʉmbʉlaga gɔnɨ ɓɛyɔ mʉsa ndɨ mino ɓokunzi, mapʉnga kagugubyo Kunzi nɨnɔ a na ɔɓɨlɨ na walɨngʉnʉ, 10 na ɓɛyɔ mikaga mino kaɓʉndaga Mikakɨ ɓɛyɔ ka Yeso nɨnɔ akotukyoku kʉgʉ wa lɨsyɛ. Ɨyɨ nɔ Kunzi abililisa ndɨ luga wa ɓamanda, kyɛ atɨkʉlagɨ ka ngbʉta ko Kunzi nɨyɔ akodoku.