7
Yeso ahukusini mʉgya-ligubo ka ngama ka ɓasʉda wa Lʉma
(Matayɔ 8:5-13)
1 Ngbingo yi nɨnɔ Yeso ama ndɨ mino kaɓɨkyaga lɨkpʉmʉka lasɨ nɨlɔ a ndɨ na ilu ka ambaza nɨnɔ a ndɨ na ɨyɨ mukungulo nɔ, ogulya kʉwa ndɨ ka gʉɗʉ wa Kapɛlɛnaumu. 2 Kʉ ɓɛyɔ, ngama ɓemoti ka ɓasʉda wa Lʉma a ndɨ na mʉgya-ligubo nɨnɔ apaga ndɨ kʉgbɛ. Mʉgya ligubo yi nɨnɔ a ndɨ no koloɓu ɓuwobi kosisa lɨmbɛngɨ. 3 Nɨyɔ ngama ka ɓasʉda yi nɨnɔ ʉkana mongoni ka Yeso, atɨkɨlya ndɨ ɓambɔkʉ-mbɔkʉ ɓemoti-ɓemoti ka Ɓayuda ɓɛ ɓamokilyiku, oduku kahukuso mʉgya-ligubo kakɨ. 4 Nɨyɔ ɓambɔkʉ-mbɔkʉ ɓi nɨɓɔ ɓadwɛ kʉ Yeso a ndɨ mino, ɓɨtatanaga na ɨyɨ kʉgbɛ, ɓaɓɨkya ɓɛ: «A mʉtʉ nɨnɔ okwononi ɓɛ mʉgyɨlya ɓɛyɔ o mino kaʉɓɨkya, 5 kyɛ apagatʉ mugi kusu, ɨyɨ aka gɔnɨ nɔ atipikisilyo ndaɓʉ kusu ya malʉmba.»
6 Kʉwa wa, Yeso aga ndɨ pa imoti na ɨɓʉ. A kʉwa ndɨ ɓuwobi kadwɛ aka ka mʉsɛngɨ, kanɨ ngama yi nɨnɔ anatikilyoku ɓawai-dakɨ kaɓɨkya ɓɛ: «Mombukwono-dosu, wakigbomisonitɔgʉ mʉ. Kokwononigʉ ɓɛ wingyoku kʉnʉ ka ndaɓʉ kamɨ. 7 Kinili nimini ɓi gɔnɨ ɨmɨ ambɛ sokwononɨgʉ kaɨnda kʉ kakʉ. Luki limoti, ɓikyanɔ lɨkpʉmʉka limoti aka, mʉgya-ligubo kamɨ akwanana kahʉka. 8 Ɨmɨ, na kusili wa mʉtʉʉ ka ɓangama kamɨ, na gɔnɨ na na ɓasʉda kusili wa mʉtʉʉ kamɨ. Nakaɓɨkya ɓemoti ambɛ: ‹Waga!›, aga, nakaɓɨkya wagɔgɔ ambɛ: ‹Doku!›, odoku, nakaɓɨkya mʉgya-ligubo kamɨ ambɛ: ‹Gya ɓɛnɛ!›, agya ɓɛyɔ aka yɔ.»
9 Nɨyɔ Yeso ʉkana mʉnzɨna mi nɨmɔ ngama ka ɓasʉda a ndɨ kanzɨna mɔ, lɨkpʉmʉka ambanga. Oyikana ndɨ ka ambaza ka ɓambanzʉ nɨnɔ a ndɨ kaɓɨɓya nɔ, ɨyɨ aka ɓɛ: «Nakamʉɓɨkya ɓɨngbanganya ambɛ: Nakaninigʉ ndɛkɛ baya yidingi abɛ nɨyɨ lugo ko ɓomikya Ɓezaleli!»
10 Nɨyɔ ɓatʉ nɨɓɔ ɓʉtɨka ndɨ ɓosilo, ɓatakanya ndɨ mʉgya-ligubo nɨ oukini.
Yeso abililisini manda ko mika woko muko yi
11 Ɓʉgala ɓi, Yeso ɨnda kʉwa ndɨ ka mugi mimoti nɨmɔ ina ndɨ ɓɛ Naini, ɓaɓɨɓya kakɨ na ambaza mudingi ka ɓambanzʉ ɓa ndɨ pa imoti na ɨɓʉ. 12 Nɨyɔ ɓa kʉwa ndɨ ɓuwobi kadwɛ ka mupumi ma gʉɗʉ yi nɨnɔ, abangana ndɨ na ɓambanzʉ nɨ ɓanɨnda kolumbo manda ka mʉwanza ɓemoti. Ɨɓʉkʉta ndɨ ɨyɨ mʉkaka aka ka amakɨ, nɨnɔ a kʉwa ndɨ gɔnɨ woko. Ambaza mudingi ka ɓambanzʉ ɓa gʉɗʉ ɓa ndɨ pa imoti no woko yi nɨnɔ. 13 Nɨyɔ Mombukwono-dosu amɨna muko yi nɨnɔ, akwilya kumbu, aɓɨkya ɓɛ: «Wasa mʉgamʉ.» 14 Kumbuso yi, isisila ndɨ, avɨla sanda, ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓa ndɨ na iyu yɨbɨnɨka ɓamaga. Kʉwa wa Yeso aka ɓɛ: «Mikya-ɓawanzaaa, nakaʉɓɨkya ambɛ, wamaga!» 15 Wa aka wa, mikya ɓalʉkʉ yi nɨnɔ a ndɨ manda nɔ iko, apʉnga ndɨ kanzɨna. Kumbuso yi, Yeso apá ndɨ amakɨ.
16 Lɨkpʉmʉka lɔ uɓongisa ndɨ ɓambanzʉ ɓasɨ, ɓapʉnga ndɨ kabibisa Kunzi ɓanaɓɨkya ɓɛ: «Mugyalandʉ ɓemoti mudingi opupiniku luga kusu!» na gɔnɨ: «Kunzi osingyiniku lɨvananza kakɨ!»
17 Na mongoni ma lɨkpʉmʉka nɨlɔ Yeso agya ndɨ lɔ, ɨtʉlyana kʉwa ndɨ ka iwili yasɨ ya Yudɛa no giyo yasɨ nɨyɔ ɓuwobi-ɓuwobi wa.
Yeso nɨ Masiya nɨnɔ a ɓanʉ kodoku
(Matayɔ 11:2-19)
18 Ɓaɓɨɓya ka Yuani-Mubatizaɨ ɓapága ndɨ Yuani mongoni masɨ. Kʉwa wa, Yuani ʉmaka ndɨ ɓaɓa luga kaɓʉ, 19 ʉtɨka ndɨ kʉ ka Mombukwono-dosu kamuusa ɓɛ: «Ɨwɛ nɨ mʉtʉ yi nɨnɔ a ndɨ kodoku, ikanɨgʉ takwanana kaɓʉnda wagɔgɔ?»
20 Nɨyɔ ɓatu ɓi nɨɓɔ ɓadwɛ kʉ Yeso a ndɨ mino, ɓaɓɨkya ɓɛ: «Yuani-Mubatizaɨ atitikiku kaumuusa ɓɛ: ‹Ɨwɛ nɨ mʉtʉ yi nɨnɔ a ndɨ kodoku ikanɨgʉ takwanana kaɓʉnda wagɔgɔ?›»
21 Ko ngbingo yi nɨnɔ aka nɔ, Yeso uhukusa ndɨ ɓatʉ ɓudingi ɓa ɓokoloɓu dididi, nɨɓɔ ɓakɨgyagya, nɨɓɔ ɓa mambɛngɨ ma ɓʉnyɛ, uhukusa ndɨ gɔnɨ ɓatʉ ɓudingi nɨɓɔ ɓa ndɨ no koloɓu ya mamɔmɔ. 22 Kumbuso yi, Yeso usikisya ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓɛ: «Windoni katʉmbʉlyaga Yuani nɨlɔ mini na nɨlɔ mukoni: ɓatʉ ɓa ɓokoloɓu ɓaya mamɔmɔ ɓakaɨna ɓata, nɨɓɔ ɓa mʉtɨngbɨ ɓakakpakyana ngbingbili, ɓakeɓu-keɓu ɓoukini, ɓaadʉka ɓakaʉkana, ɓamanda akozuzuko na ɓatʉ ɓa payaya ɓakaʉkana Mongoni Manza. 23 Ɨgyagya ka mʉtʉ nɨnɔ kupigʉ ndɛkɛ kɛɓɨɓya ka baya!»
Yeso akanzɨna ko bulya ka Yuani-Mubatizaɨ
24 Nɨyɔ ɓatʉ ɓi nɨɓɔ Yuani utikoku ɓaga ndɨ, Yeso apʉnga ndɨ kanzɨnɨlya ambaza ka ɓambanzʉ ko bulya ka Yuani, anaɓɨkya ɓɛ: «Mɨnda ndɨ kaɨna ɨkɨ kʉ ka ɨsa? Lɨgʉgʉ nɨlɔ a ndɨ kodimbo na muvivi? Kalɨ! 25 Ambɛ, mɨnda ndɨ kaɨna ɨkɨ? Mʉmbanzʉ ɓemoti wakimokisyaga yanzanza? Luki limoti, niɓɔ ɓimokisyaga ɓotu ɓaya lɨgabʉ lapʉ, ɓika na ɔɓɨlɨ wanza, ɓikaga ka ɓandaɓʉ ka ɓangama. 26 Mɨnda sɛ kʉwa ndɨ kaɨna ɨkɨ? Mugyalandʉ ɓemoti? Iyo, nakamʉɓɨkya ambɛ akitogito mugyalandʉ. 27 Kyɛ ikpika ko bulya kakɨ ɓɛ:
‹Nakatɨka atʉtʉmbwa kamɨ kambwa kakʉ,
kyɛ uɓungusyili pisi.›»
28 Nakamʉɓɨkya ambɛ: «Kɛgʉ na mʉmbanzʉ nɨnɔ ɨɓʉkʉta na muko, nɨnɔ a mudingi kakɨtaga Yuani. Luki limoti nɨnɔ a mʉkɛɗɛ kʉgbɛ ka Ɓʉngama ko Kunzi a mudingi kakɨtaga ɨyɨ. 29 Nɨyɔ ɓambanzʉ ɓasɨ na gʉtʉgʉ ɓandɔmbɛ ɓa manzanza aka ɓamʉkana ndɨ, ɓiba ɓɛ Kunzi a ngbingbili, Yuani uɓotisa ndɨ. 30 Luki limoti Ɓafalisayɔ na ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ ɓakaɓɨnɨkyanagʉ ndɨ lɨkpʉmʉka li nɨlɔ Kunzi a ndɨ kapa kʉgʉ kaɓʉ, ɓamʉya ndɨ ɓɛ Yuani uɓotisi.»
31 Yeso aɓɨkya ɓata ɓɛ: «Nakwanana pɨyɛ kaukingyoso ɓatʉ ɓa lɨsyɛ li nɨlɨ na ɓɛkɨ? Ɓa mʉɗɔngɔnɨ abɛ ɓa wanɨ? 32 Ɓa mʉɗɔngɔnɨ abɛ ɓomiki ɓi nɨɓɔ ɓa ɓakikaga ka pa yangba, ɓanʉtʉɓɨlaga ɓɛngɛnɨ ɓɛ: ‹Tamungbotilyi ɓi ɓyɛmbɨ nɨ makoɓinigʉ! Tamumbimbilyi ɓi mambʉ ma idumasʉ nɨ makogomigʉ ɓɛgɛyɔ!› 33 A ɓɛyɔ, nɨyɔ Yuani-Mubatizaɨ odoku ndɨ, kalyagɨgʉ ndɨ mukati, kamwogigʉ ndɨ gɔnɨ vinya, iɓunu aka ɓɛ: ‹A na lɨmbɛngɨ la ɓʉnyɛ.› 34 Mika-mʉmbanzʉ odoku kʉwa ndɨ, analyalya, anomwo, iɓunu aka ɓɛ: ‹Mundoni alʉkʉ wa mʉsasa yi nɨmʉna, akalyalya na kamwo vinya pa imoti na ɓandɔmbɛ ɓa manzanza na ɓatʉ ɓa ɓʉnyɛ!› 35 Luki limoti, yimibo ko Kunzi inisononi ka ɓatʉ ɓasɨ nɨɓɔ ɓabaɨlya.»
Yeso ogulyini ka ndaɓʉ ka Simoni
36 Mufalisayɔ ɓemoti amaka ndɨ Yeso kalyalya ɨɓʉ na ɨyɨ kʉ kakɨ. Yeso ɨnda ndɨ kʉ ka alʉkʉ yi nɨnɔ, iko, ɓapʉnga kalyalya. 37 Muka ɓemoti wa yɨgya yanyɛ, ikaga ndɨ ka gʉɗʉ yi nɨnɔ. Nɨyɔ ʉkana ɓɛ Yeso akalyalya kʉ ka Mufalisayɔ nɔ, odoku ndɨ na mʉkɛʉ mimoti nɨmɔ ɓagya ndɨ na lɨtalʉ la alibati,*7:37 alibati: Ɓʉsɔlɔ ɓa tʉkʉtɔ totu nɨtɔ ɓalʉkaga ndɨ notu makpʉmʉka dididi abɛ: ɓambɨkɛ, mawɛngʉ, ɓosupa. otumini na malazi ɓɨɗɛ. 38 Amaga ndɨ kumbusa ka Yeso ka kpɔlɔ wa magʉ kakɨ. A ndɨ kagama, anuɗukusogo ɓomomiso-miso ka magʉ ka Yeso. Kumbuso yi akpaga kʉwa ndɨ no tukatʉ kakɨ, anopututo magʉ, akpazya ndɨ na malazi. 39 Nɨyɔ Mufalisayɔ yi ninɔ amaka ndɨ Yeso ɨna ɓɛyɔ, aɓɨkya ndɨ kʉsɔ kakɨ ɓɛ: «Kiko ɓi ɓɛ alʉkʉ yi nɨmʉ a mugyalandʉ walɨngʉnʉ, akwanano ɓi kaiba ɓɛ muko yi nɨnɔ akavɨvɨla nɔ a na yɨgya yanyɛ.»
40 Kʉwa wa, Yeso aɓɨkya Mufalisayɔ nɔ ɓɛ: «Simoni, na na lɨkpʉmʉka kaʉɓɨkya.» Simoni asikisya ɓɛ: «Muwonisilo, ɓɨkyanɔ.»
41 Yeso aɓikyoku ɓɛ: «Ɓalʉkʉ ɓaɓa ɓa ndɨ no luɓu ka mʉtʉ ɓemoti. Ɓemoti a ndɨ no luɓu wa ɓambuma ɓamɨya kuɓukumuti na wagɔgɔ ɓatɛkɛɓɛ kuɓukumuti. 42 Yɛkɨ ɨɓʉ ɓasɨ ɓaɓa ɓakɛgʉ ndɨ no ɓuyi kakalya luɓu yi nɨnɔ, ʉpɨlya ndɨ ɨɓʉ ɓasɨ ɓaɓa. Luga ka ɓatʉ ɓaɓa ɓi nɨɓɔ, wanɨ nɔ ika na sɨpananɨsɔ kʉgbɛ na alʉkʉ yi nɨnɔ?»
43 Simoni asikisya ɓɛ: «Nakaɨna abɛ nɨnɔ apɨlya ndɨ nɨ a na ɓuyi ɓudingi kʉgbɛ.» Yeso aɓɨkya ɓɛ: «Ɛɛɛ, wosikisyiku ngbingbili.»
44 Kumbuso, oyikana ndɨ kʉ ka muko yi nɨnɔ, aɓɨkya Simoni ɓɛ: «Watʉ kamɨna muko yi nɨmʉ? Wa nogulyiku mino kʉ kakʉ wanʉ, wakepigʉ liɓo la magʉ, luki limoti muko yi nɨmʉna esukusi magʉ no ɓomomiso-miso, ɛkpaga no tukatʉ kakɨ. 45 Waketitilyigʉ ɓi kepututo, luki limoti muko yi nɨmʉ kupigʉ kepututo magʉ katʉkya wa aka wa nogulyiku mino wanʉ. 46 Weketikiligʉ molingo ka mʉ, luki limoti ɨyɨ etikilito magʉ na malazi. 47 Kinili nakaʉɓɨkya ɓɨngbanganya ambɛ: sɨpananɨsɔ sidingi nɨsɔ owonisili, akaibisiso ɓɛ ɓapilyini ɓʉnyɛ ɓudingi nɨɓɔ kakɨ. Luki limoti, nɨnɔ Kunzi apɨlyaga ɓʉnyɛ ɓakɛɗɛ, owonisilaga sɨpananɨsɔ sɨkɛɗɛ gɔnɨ.»
48 Kumbuso yi, Yeso aɓɨkya kʉwa muko yi nɔ ɓɛ: «Ɓupilyini ɓʉnyɛ kakʉ.»
49 Ɓatʉ nɨɓɔ ɓa ndɨ kalyalya pa imoti na Yeso, ɓapʉnga ndɨ kaɨnzɨnzɨnya luga kaɓʉ ɓɛ: «Alʉkʉ yi nɨmʉna a mbɛyɨ wanɨ, kaɨkpʉnda kapɨlya ɓʉnyɛ?»
50 Luki limoti Yeso aɓɨkya kʉwa ndɨ muko yi nɨnɔ ɓɛ: «Baya kakʉ uhukusini, waga na mazɨyɔ.»
*7:37 7:37 alibati: Ɓʉsɔlɔ ɓa tʉkʉtɔ totu nɨtɔ ɓalʉkaga ndɨ notu makpʉmʉka dididi abɛ: ɓambɨkɛ, mawɛngʉ, ɓosupa.