20
Wanɨ nɔ akpamya Yeso kaukpumyo ɓambanzʉ ka Ndaɓʉ ko Kunzi?
(Matayɔ 21:23-27; Malɨkɔ 11:27-33)
Lɨsyɛ limoti, Yeso a ndɨ kapá mʉtɨwɨ na kaʉɓɨkyaga ɓambanzʉ Mongoni Manza ka Ndaɓʉ ko Kunzi. Ɓokumu-kumu na ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ ɓopuponoku kʉwa ndɨ pa imoti na ɓambɔkʉ-mbɔkʉ, ɓamuusa ɓɛ: «Tɨɓɨkya mbɛyɨ ambɛ wakagya makpʉmʉka mi nɨmana no ngu tino? Wanɨ nɔ ʉpá ndɨ ngu yi nɨyɔ?»
Yeso usikisya ndɨ ɓɛ: «Na mbɛyɨ gɔnɨ ɨmɨ kamumuuso lɨkpʉmʉka limoti aka. Iɓikyoni ambɛ: Iɓatiso ka Yuani apʉnya ndɨ kʉgʉ wa lɨsyɛ ikanɨ ka ɓambanzʉ?»
Luki limoti ɓapʉnga ndɨ kaɨnzɨnzɨnya luga kaɓʉ, ɓanaɓɨkya ɓɛ: «Takosikisya ɓɛ: ‹Apʉnya kʉgʉ wa lɨsyɛ›, atimuusatʉ ɓɛ: ‹Ko bulya ɨkɨ yɔ makaɓɨnɨkyanagʉ ndɨ lɨkpʉmʉka kakɨ?› Luki limoti, takosikisya ambɛ: ‹Ka ɓambanzʉ›, ɓatʉ ɓasɨ ɓatɨmakatʉ na matamʉ! Kyɛ ɓibagatʉ ɓɛ Yuani a ndɨ mugyalandʉ.» Kʉwa wa, ɓasikisya ndɨ Yeso ɓɛ: «Takibigʉ ambɛ apʉnya yanɨ.»
Yeso uɓikyoku kʉwa ɓɛ: «Gʉtʉgʉ ɨmɨ aka, nakamʉtʉmbʉlyɨgʉ gɔnɨ ikanɨ nagyaga makpʉmʉka mi nɨmɔ no ngu ka wanɨ.»
Yeso akatwa lizuni ka ɓagya-ligubo ɓʉɗɨya
(Matayɔ 21:33-46; Malɨkɔ 12:1-12)
Kumbuso yi, Yeso ʉtʉlya ndɨ ɓambanzʉ lizuni li nɨlɨ: «Alʉkʉ ɓemoti akʉna ndɨ tiko ya muzabibu. Kʉwa wa ʉkanana ndɨ na ɓagya-ligubo koɓuulyogo tiko yi nɨyɔ. Aga kʉwa ndɨ ka mugi ma ɓyɨ kʉ osyosyoku ndɨ mino ɓinyeku-nyeku. 10 Nɨyɔ ngbinga mubuulyo masɔlɔ ɨtʉlyana, atikoku ndɨ mʉgya-ligubo ɓemoti kʉ ka ɓagya-ligubo ɓi nɨɓɔ ɓʉkanana ndɨ na ɨɓʉ ɓɛ ɓapíku kʉwa masɔlɔ mi ma kakɨ. Luki limoti, ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓalya ndɨ alʉkʉ nɔ na bʉma ɓɨsʉsʉsʉ, ɓamigisoku maɓɔkʉ papuyi. 11 Mombukwono tiko atikoku ɓata ndɨ mʉgya-ligubo wagɔgɔ, luki limoti ɓagya-ligubo ɓi nɨɓɔ ɓabʉma ndɨ ɨyɨ ɓɛgɛyɔ, ɓaɓuɓisa ndɨ ɓitu na mosikoni, ɓamigisoku ndɨ gɔnɨ maɓɔkʉ papuyi. 12 Atɨka ndɨ ɓata mʉgya-ligubo wa masaa. Ɓakɔgɔ ndɨ ɓapwayɨ, ɓakpumyo. 13 Mombukwono tiko aɓɨkya kʉwa ɓɛ: ‹Nagya sɛ kʉwa ɓʉnɨ? Nakatɨka mikamɨ nɨnɔ mʉpaka. A abɛ ɓakwananatʉ kaɓanga.› 14 Luki limoti nɨyɔ ɓagya-ligubo ɓo tiko yi nɨyɔ ɓamɨna kodoku, ɓaɓɨkyana luga kaɓʉ ɓɛ: ‹Ɨyɨ nɔ mombukwana lisimo li nɨlɨ. Tamwini, kyɛ lisimo iki kʉwa lo kusu.› 15 Ɓapupisa kʉwa ndɨ no gilito kunzi wo tiko, ɓamwɔ.»
Kumbuso yi, Yeso umuusa ɓɛ: «Ɛɛɛ, mombukwono tiko yi nɨyɔ ʉgya sɛ kʉwa ndɛkɛ ɓʉnɨ?
16 Odoku ndɛkɛ, ulumwisogo ɓagya-ligubo ɓi nɨɓɔ, ʉpá kʉwa ɓagya-ligubo ɓagɔgɔ tiko yi nɨyɔ.»
Nɨyɔ ɓambanzʉ ɓʉkana mʉnzɨna mi nɨmɔ, ɓaɓɨkya ɓɛ: «Kɛgʉ ɓɛyɔ, kɨgyananɨgʉ ndɛkɛ gʉtʉgʉ iki yi aka!»
17 Luki limoti Yeso ʉnda ɓizumuuu, ʉɓɨkya ɓɛ: «Moɓiso ko Kunzi akaɓɨkya ɓɛ: ‹Lɨtalʉ nɨlɔ ɓopipiko ɓombimba ndɨ, ilu lɔ ɨɨta kʉwa lɨtalʉ lidingi la lindu.› 18 Mʉtʉ wasɨ nɨnɔ ogwa kʉgʉ wa lɨtalʉ li nɨlɔ oɓunikaga ndɛkɛ ɓɨsɛkɛ-sɛkɛ, na mʉtʉ yi nɨnɔ lɨtalʉ li nɨlɔ agwilya ndɛkɛ, akpʉta ndɛkɛ ɓɨsɛkɛ-sɛkɛ.»
Tupíni ɓangama makpʉmʉka kaɓʉ na tapá Kunzi ma kakɨ gɔnɨ
(Matayɔ 22:15-22; Malɨkɔ 12:13-17)
19 Ko ngbingo yi nɨnɔ aka nɔ, ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ na ɓokumu-kumu ɓa ndɨ kakɨsa kagwɨ Yeso kyɛ ɓa ndɨ nɨ ɓibini ɓɛ atwa ndɨ lizuni li nɨlɔ ko bulya kaɓʉ aka. Luki limoti, ɓʉɓanga ndɨ ɓambanzʉ. 20 Ɓapʉnga kʉwa ndɨ kaɓyɛ Yeso no miso ɓɨkyɛkyɛkyɛ. Ɓatɨkɨlya ɓatʉ ɓa ɓokoli nɨɓɔ ɓɨgyaga ndɨ abɛ ɓakiko ɓongbingbili. Ɓa ndɨ kamuusogo kyɛ ɓa ndɨ kapa kagwi na ɓʉnyɛ, ɓanakɨsa ɓɛɓɔ ka mʉnzɨna kakɨ. Ɓa kʉwa ndɨ kakɨsa no pisi tino yo ɓasʉta mino ka maɓɔkʉ ka ngama mudingi wa iwili. 21 Ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓʉtɨka ndɨ ɓɔ ɓamuusa kʉwa ɓɛ: «Muwonisilo, takaiba ambɛ nɨlɔ waɓɨkyaga, wanowonisilo ikaga ngbingbili. Wakʉndagɨgʉ ɨwɛ ɓambanzʉ kaɓyɛnɛnɛ na ɨbɨba kaɓʉ, luki limoti wowonisilogo pisi ko Kunzi ka ɓungbingbili. 22 Tɨɓɨkyanɔ, mʉtʉʉ kusu akpamyatʉ ikanɨ apakyatʉ koluo manzanza ka Kaizalɨ, Ngama mudingi ka Ɓalʉma?»
23 Luki limoti Yeso andʉnga ndɨ ɓokoli kaɓʉ, ʉɓɨkya ɓɛ: 24 «Iwonisiloni mbɛyɨ ambuma ɓemoti.» Kumbuso yi umuusa ɓɛ: «Mulundu no lino ka wanɨ lɔ a kʉgʉ yi?»
Ɓasikisya ndɨ ɓɛ: «A ma ka Kaizalɨ ngama mudingi wa Lʉma.»
25 Kʉwa wa Yeso ʉɓɨkya ɓɛ: «Kika nɛkɨ nɨ a ɓɛyɔ, mupóni Kaizalɨ makpʉmʉka nɨmɔ kakɨ. Mapá Kunzi nɨmɔ kakɨ gɔnɨ.»
26 Ɓakamɨnagʉ ndɨ na ɓʉnyɛ ka nɨmɔ aɓɨkya ndɨ kambwa ka ɓambanzʉ. Luki limoti, mʉnzɨna mi nɨmɔ usikisya ndɨ mɔ udikisa mʉnɔkʉ ɓɨdɛ, ɓadakyana ndɨ ɓiwo.
Yeso akanzɨna ko bulya bɨlɨla ka ɓamanda
(Matayɔ 22:23-33; Malɨkɔ 12:18-27)
27 Kʉwa wa Ɓasadukayɔ ɓemoti-ɓemoti ɓakpuɗoku ndɨ Yeso, (Ɓasadukayɔ ɓa ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓakaɓɨnɨkyanagɨgʉ ndɨ ɓɛ ɓopupagatʉ ka mbʉkʉ kumbusa wa kukwakʉ) ɓamuusa ndɨ Yeso ɓɛ: 28 «Muwonisilo, Musa atikpikilya ndɨ ɓɛ: ‹Mʉmbanzʉ kavanana, okwo, asa mukakɨ nɨ kɛgʉ na ɓomiki, okwononi ɓɛ mamakɨ amɨgɨlyɨ woko yi nɨnɔ kyɛ aɓʉkʉtɨlyagɨ mamakɨ ɓomiki.› 29 Wɨna sɛ, a ndɨ na ɓomiki ɓalʉkʉ ɓi maɗɨya na ɨka nɨɓɔ ɓopupa ndɨ mʉma mimoti. Pʉta ava ndɨ muko, luki limoti, okwa ndɨ nɨ koɓukutigʉ na ɨyɨ. 30 Syononogo kakɨ amɨgɨlya ndɨ woko yi nɨnɔ, kumbuso yi okwa ndɨ nɨ koɓukutigʉ ɨyɨ ɓɛgɛyɔ. 31 Kʉwa wa igyonosa ndɨ mʉɗɔngɔnɨ ka mamaɓʉ yi nɨnɔ wa masaa na kaɓʉ ɓasɨ maɗɨya na ɨka. Ɨɓʉ ɓasɨ ɓokwa ndɨ nɨ ɓakaɓukutigʉ miki gʉtʉgʉ ɓemoti aka. 32 Ka muliɓo, muko yi nɨnɔ okwa kʉwa ndɨ gɔnɨ ɨyɨ. 33 Ka lɨsyɛ lipupa ka ɓambʉkʉ, muko yi nɨnɔ ika ndɛkɛ muka wanɨ luga kaɓʉ? A ɓɛyɔ, ɨɓʉ ɓasɨ maɗɨya na ɨka ɓavatʉ ndɨ!»
34 Yeso ukikisya ɓɛ: «Ɓalʉkʉ na ɓoko ɓa ɔɓɨlɨ yi nɨmʉ ɓakavanana. 35 Luki limoti, ɓalʉkʉ na ɓoko ɓi nɨɓɔ Kunzi ʉmɨna ɓɛ ɓakwananatʉ kaika ka ɔɓɨlɨ nɨnɔ akodoku, na kopupa ka ɓambʉkʉ, ɓakavananɨgʉ ndɛkɛ. 36 A ɓɛyɔ, ɓakakwananɨgʉ ndɛkɛ kolumwogo, kyɛ ɔɓɨlɨ kaɓʉ ika ndɛkɛ kʉwa mʉɗɔngɔnɨ abɛ ɓamalaika. Ɓa ɓomika Kunzi, kyɛ ika kanɨ ɓopuponi ndɨ ka mbʉkʉ. 37 Gʉtʉgʉ Musa uwonisila ndɨ kambwa aka ɓɛ ɓamanda abɨlɨlatʉ ndɛkɛ. Kʉsɔ wa moɓiso nɨmɔ atʉmbʉlaga lɨkpʉmʉka la gbɔgɔ nɨyɔ a ndɨ kagbʉndɨkana nɨ kɛgʉ kosilogo, Musa akamaka Mombukwono-dosu ɓɛ: ‹Kunzi ka Abalahamʉ, Kunzi ka Isaka na Kunzi ka Yakɔbɔ.›»
38 Yeso omotiloku ɓɛ: «Kunzi kɛgʉ Kunzi ka ɓamanda, luki limoti a Kunzi ka ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓa ɓuɓisi na nɨɓɔ ɓʉsɨmaga ɓɛ ɓokwoni ndɨ, kyɛ ɨɓʉ ɓasɨ ɓa na ɔɓɨlɨ ko bulya kakɨ.»
39 Ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ ɓemoti-ɓemoti ɓaɓɨkya kʉwa ndɨ Yeso ɓɛ: «Muwonisilo, wosikisyiku ɓɨnza.» 40 A ɓɛyɔ, ɓakɨkpʉndagʉ ndɨ ɓata kamuusogo makpʉmʉka magɔgɔ.
Yeso akaɓɨkya ɓɛ Masiya nɨ Mombukwana ngama Daudi
(Matayɔ 22:41-46; Malɨkɔ 12:35-37)
41 Kʉwa wa Yeso ʉɓɨkya ɓata ɓɛ: «Ɓambanzʉ ɓakwanana pɨyɛ kaɓɨkya lɨkɨ ɓɛ Kilisito a miko-mika ngama Daudi? 42 Kyɛ ngama Daudi mombukwana-dakɨ yi akaɓɨkya ka kɨtaɓʉ ya Mambʉ ka Ɓayuda ɓɛ: ‹Mombukwono-dosu Kunzi aɓɨkya Mombukwana-damɨ ɓɛ: Da wiki ka kʉmbanzɨkanɨkɔ kamɨ, 43 na kadwɛ ko ngbingo yi nɨnɔ nubiso mino ɓomuyoniso kakʉ kusili wa ɓakagba kakʉ.› 44 A ɓɛyɔ, Daudi amakaga Masiya ɓɛ ‹Mombukwono-dosu›, igyonosa kʉwa lɨkɨ ɓɛ iki ɓata miko-mikakɨ?»
Makikonitɔgʉ abɛ ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ
(Matayɔ 23:1-36; Malɨkɔ 12:38-40)
45 Kumbuso yi, Yeso ʉɓɨkya ndɨ ɓaɓɨɓya kakɨ kambwa ka ɓatʉ ɓasɨ nɨɓɔ ɓa ndɨ kamʉkana wa ɓɛ: 46 «Wiɓuulyonito na ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ, ɓapaga kakpakyana nɨ ɓimokisyogini ɓalɔpʉ ɓakpʉkpʉ. Ɓapaga kʉgbɛ ɓɛ ɓiki kaumuuso na ɨbɨba ka ɓapa ɓaya musilyoni. Ɓakɨsaga kaiko ka moliki ma kambwa aka ka ɓandaɓʉ ɓaya malʉmba, na gɔnɨ ka moliki ma ɨbɨba ka ɓapa ɓaya ɓodumo. 47 Ɓʉkʉpyaga ɓowoko no ɓou makpʉmʉka masɨ nɨmɔ ɓikaga nomu, na ko ngbingo yi nɨnɔ gɔnɨ nɔ, ɓanʉɓɔɓɔ na malʉmba mandandanda kyɛ ɓinisoni abɛ ɓatʉ ɓanza. Kinili, Kunzi usombisa ndɛkɛ yapʉ kʉgbɛ.»