Ɓonziki
ka Yuani
Lɨkpʉmʉka la mambwa
Yuani nɨnɔ a ndɨ atʉtʉmbwa ka Yeso nɔ akpika ndɨ balʉwa yi nɨmʉ. Atʉmbʉlaga masɨ nɨmɔ okpika ndɨ, masɨ nɨmɔ ina ndɨ, na masɨ nɨmɔ ʉkana ndɨ ɨyɨ mombukwana-dakɨ yi. Aɓɨkya ɓɛ a lɨmbɛngɨ ko Kunzi lɔ asilya ndɨ kyɛ ibi masɨ mi nɨmɔ.
Ɓagwi ndɨ Yuani, ɓaga na ɨyɨ ko uzu wa Patimosi nɨnɔ a ka Azia. Kinili, akpika ndɨ balʉwa yi nɨmʉ kautumiso ɓakilisito mambɛngɨ, kyɛ ɓikaga ndɨ kaʉgyagya kʉgbɛ. Kʉwa wa gɔ wa, ʉɓɨkya ndɨ ɓɛ ɓigwi mambɛngɨ aka kadwɛ ka lɨsyɛ la muliɓo, na kaiko na mʉtamanagɨ kyɛ Yeso aɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Mʉtʉ yi nɨnɔ opupa ndɛkɛ tutungyo, nasɨlya ndɛkɛ kalya bumo ya sɨbʉkʉsɔ nɨsɔ apága ɔɓɨlɨ, a ko tika ko Kunzi.» (Wanda Ɓonziki 2:7.) A ɓɛyɔ, Yeso akodoku kaɗɨtaga ɓʉnyɛ.
Kɨtaɓʉ yi nɨyɨ a na makpʉmʉka ma ɨzangɨya: Lɨkpʉmʉka la mambwa a ɓɛ mambɛngɨ ma ɓʉnyɛ akagya ligubo ka ɔɓɨlɨ yi nɨmʉ, ɓakilisito ɓigyogyisatʉ ndɛkɛ, kadwɛ kʉ kwa kʉ ɓagɔgɔ luga kaɓʉ ɓokwaga ndɛkɛ mino.
Lɨkpʉmʉka ya yɨɓa a ɓɛ Yeso nɨnɔ a Mombukwono-dosu, ika ndɛkɛ tutungyo kʉgʉ ka ɓatʉ nɨɓɔ ɓakapagɨgʉ Kunzi, gʉtʉgʉ kʉgʉ wa mambɛngɨ ma ɓʉnyɛ aka.
Lɨkpʉmʉka la yɨsaa a ɓɛ Kunzi ubisilyoni ɓatʉ nɨɓɔ ɓaɓɨnɨkyana mʉkalya, kʉgbɛ yi, nɨɓɔ ɓʉmwɔgɔ ndɨ ko bulya kakɨ. Mʉnzɨna mi nɨmɔ a no ngu, a gɔnɨ na mʉtamanagɨ ka ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓinisono na yigyogyiso yapʉ.
Mʉnzɨna mi nɨmɔ owonisilatʉ gɔnɨ ɓɛ gʉtʉgʉ ɓatʉ ɓa Lʉma ɓugyogyisatʉ ndɨ, Mikya kɔndɔlɔ ko Kunzi ʉkʉlagatʉ ndɛkɛ kyɛ ɨyɨ nɔ a tutungyo. Iyu yɔ utumisa ndɛkɛ mambɛngɨ kʉgbɛ.
Nɨyɔ a ɓonziki nɨɓɔ Yuani ɨna ndɨ, mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ ɔɓɨlɨ yi nɨmʉ ika ndɛkɛ mino na muliɓo, a mongoni mi nɨmɔ Kunzi omosa ndɛkɛ, na ɓɛyɔ uhukusa ndɛkɛ mino ɓatʉ ɓasɨ nɨɓɔ ɓamʉkana ndɨ.
Kunzi aɓɨkya ndɨ ɓɛ iki Mumuyoniso ikanɨ ɓatʉ kakɨ ikanɨ ɓamalaika kakɨ, Yeso opupa ndɛkɛ tutungyo kʉgʉ kaɓʉ, ʉɗɨkɨta ndɛkɛ ka lɨɓyɛ lodu kʉgbɛ. Ɔɓɨlɨ wambɨya na gʉɗʉ wambɨya ikatʉ ndɛkɛ kʉgʉ wa lɨsyɛ lambɨya. Kʉwa wa gɔ wa, Kunzi ɨɓʉ na Mombukwono-dosu Yeso pa imoti na ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓamʉkana ndɨ, ɓikatʉ ndɛkɛ mino.
Yɨgbananaga ya kɨtaɓʉ yi nɨyɨ:
Yuuso 1:1-8
Yeso iwonisilini ka Yuani 1:9-20
Balʉwa ka ɓakilisito wa ɓagʉɗʉ maɗɨya na ɨka 2:1–3:22
Bibiso ya kʉgʉ wa lɨsyɛ 4:1-11
Kɨtaɓʉ nɨyɔ ɓoɗika ndɨ nganga maɗɨya na ɨka 5:1–6:17
Bibiso kambwa ko kiti ko Kunzi nɨnɔ wa ɓʉngama 7:1-17
Ɓasɨɓa maɗɨya na ɨka 8:1–11:19
Gbɨta, na ɓanyama ɓaɓa 12:1–13:18
Ngbanga ka ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓakanokwogigʉ, na nɨɓɔ ɓakʉlɨkanaga 14:1–15:8
Ɓakɔpɔ nɨɓayɔ a ndɨ na ngbʉta ko Kunzi 16:1-21
Ɓʉɗɨtagatʉ ndɛkɛ ɓomuyoniso ko Kunzi 17:1–20:10
Ngbanga wa muliɓo 20:11-15
Kʉgʉ wa lɨsyɛ lambɨya, na ɔɓɨlɨ wambɨya 21:1-8
Yelusalɛma wambɨya 21:9–22:5
Yigoku ka Kilisito 22:6-21
1
Lɨkpʉmʉka la mambwa
1 Kɨtaɓʉ yi nɨyɨ a na ɓodikiɗi nɨɓayɔ Kunzi awonisila ndɨ Yeso-Kilisito. Agya ndɨ ɓɛyɔ kyɛ Yeso-Kilisito umibisi ɓagya-ligubo kakɨ ɓɨngbanganya makpʉmʉka nɨmɔ akwanana kaigyonoso kumbusa wo ngbinga mʉkɛɗɛ. Kilisito amibisa ndɨ mugya-ligubo kakɨ ɓɛyɔ ka Yuani ɓodikiɗi ɓi nɨɓayɔ pisi ka malaika kakɨ. 2 Yuani aɓɨkya ndɨ ɓɨngbanganya ɓɛ masɨ nɨmɔ ɨna ndɨ, a lɨkpʉmʉka ko Kunzi na lɨkpʉmʉka la lɨngʉnʉ nɨlɔ Yeso-Kilisito aɓɨkya ndɨ. 3 Ɨgyagya ka mʉtʉ nɨnɔ atangʉlaga kambwa ka ɓambanzʉ moɓiso ma ɓugyalandʉ mi nɨma. Ɨgyagya ka nɨɓɔ ɓʉkanaga mongoni mi nɨmɔ, ɓanoɓuulyo nɨmɔ ikpikaga kʉsɔ yɨ, kyɛ ngbingo wa makpʉmʉka mi nɨmɔ a kʉwa ɓuwobi kaɨtʉlyana.
Yuuso ka makanisa maɗɨya na ɨka
4 Ɨmɨ Yuani, nakamukpikilyo iɓunu makanisa maɗɨya na ɨka, ka iwili ya Azia: Kunzi nɨnɔ atʉ, nɨnɔ a ndɨ na nɨnɔ akodoku amʉpɨ́ Ɨzɨyɔ na mazɨyɔ. Makpʉmʉka mi nɨmɔ akotukyoku gɔnɨ ka mambɛngɨ maɗɨya na ɨka nɨmɔ a kambwa wo kiti kakɨ wa ɓʉngama, 5 akotukyoku ka Yeso-Kilisito, dɛmʉ wongbingbili. Ɨyɨ nɔ a mʉtʉ wa mambwa kopupa ka mbʉkʉ, ngama ka ɓangama ɓakpʉkpʉ ɓasɨ ɓa ɔɓɨlɨ.
Atɨpa, atɨkʉlaga ka ɓʉnyɛ kusu pisi ka ɓangʉ kakɨ. 6 Atɨpá ɓʉngama ko ɓokumu ɓɛkyɛ tiki kagugubyo Kunzi nɨnɔ Abakɨ. Ɨbɨba no ngu ka ɓɛnzɛ na ɓɛnzɛ iki ya kakɨ! A ɓɛyɔ.
7 Wikweni, akodoku ka ɓɛkʉɓa,
ɓatʉ ɓasɨ ɓamɨnatʉ,
gʉtʉgʉ nɨɓɔ ɓatuma ndɨ no syogbu, 1:7 Wanda ka Zakalia 12:10; Yuani 19:37.
na ɓɛvananza ɓayasɨ ɓaya ɔɓɨlɨ ɓagamanatʉ ndɛkɛ ko bulya kakɨ.
Iyo, a ɓɛyɔ!
8 Mombukwono-dosu Kunzi akaɓɨkya ɓɛ: «Ɨmɨ nɨ Alʉfa na Ɔmɛga,* 1:8 Alʉfa na Ɔmɛga: a liɓiso la mambwa na la muliɓo ka ligiliki. nɨnɔ atʉ, nɨnɔ a ndɨ na nɨnɔ akodoku, nɨnɔ wo Ngu-Kʉgbɛ.»
Yuani akatʉmbʉlaga ɨbɨba ka Yeso
9 Ɨmɨ momonu ɓɛyɔ ka Yuani, namʉmatɨkana na iɓunu pisi ka kaigyogyiso, pisi ka ɓʉngama na ko pisi ya lɨmbɛngɨ lɨnda kʉsɔ ka Yeso. Ɓegwi ndɨ, ɓaga na ɨmɨ ko uzu nɨyɔ ɓalɨkyaga ɓɛ Patimosi kyɛ na ndɨ kaɓɨkyaga lɨkpʉmʉka ko Kunzi, na na ndɨ dɛmʉ ka Yeso. 10 Ka lɨsyɛ ka Mombukwono-dosu, Lɨmbɛngɨ ko Kunzi esilya ndɨ, nʉkana ndɨ lɨyʉ lapʉ kumbusa kamɨ abɛ lɨyʉ la sɨɓa. 11 Lɨyʉ li nɨlɔ aɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Kpikaga makpʉmʉka nɨmɔ wakaɨna ka kɨtaɓʉ, watɨka ka makanisa maɗɨya na ɨka mi nɨma: Ɛfɛsɔ, Simuluna, Peligamu, Tuatɛla, Salidi, Filadelifia na Laodikia.»
12 Kʉwa wa, noyikana ndɨ kyɛ namɨnɨ mʉtʉ yi nɨnɔ a ndɨ kɛnzɨnɨlya nɔ. Nɨyɔ noyikono, nʉmɨna kʉwa ɓatala maɗɨya na ɨka nɨɓɔ ɓa ɔlɔ. 13 Luga wa ɓatala ɓi nɨɓɔ, nɨna ndɨ luki limoti abɛ mika-mʉmbanzʉ. Mʉtʉ yi nɨnɔ a ndɨ wakimokisyo kanzʉ mʉnda, ikpikilini mʉkaɓa ma ɔlɔ ka mbanzɨ. 14 Mʉ no tukatʉ kakɨ a ndɨ ɓitu abɛ pamba, iyo abɛ libu. Miso kakɨ ananzɛ abɛ lɨɗaɗa lo ɓuku. 15 Magʉ kakɨ a ndɨ kangɨnga abɛ ɓakagya ndɨ na ngwɛɨ ya lɨgabʉ lapʉ kʉgbɛ kumbuso kabʉsya ko ɓuku, na lɨyʉ kakɨ a ndɨ kaʉngwa abɛ dungo yo liɓo lidingi. 16 A ndɨ na mangʉtʉ maɗɨya na ɨka mugwi ka kʉɓɔkʉkɔ kakɨ kwa kʉmbanzɨkanɨkɔ. Dʉkpa nɨyɔ yɨpyɛ ka mutili masɨ mɨɓa a ndɨ kopupoku ka mʉnɔkʉ kakɨ. Miso kakɨ ananzɛ abɛ mɔnɨ wa mʉsɨkatʉ. 17 Nɨyɔ namɨna, nogwa ɓɨngɔmʉ ka magʉ kakɨ abɛ nakokwo mukwo. Kʉwa wa, ebisa ndɨ na kʉɓɔkʉkɔ kakɨ kwa kʉmbanzɨkanɨkɔ, aɓɨkya ɓɛ: «Wakoɓongonitɔgʉ, ɨmɨ nɨ mʉtʉ wa mambwa na wa muliɓo, 18 ɨmɨ na na ɔɓɨlɨ. Nokwatʉ ndɨ, luki limoti, mbɨya wanʉ na na ɔɓɨlɨ ka ɓɛnzɛ na ɓɛnzɛ. Na na lifungula la kukwakʉ na nɨlɔ la mugi ka ɓabɨlɨ. 19 Kpikaga nɛkɨ nɨlɔ wini, nɨlɔ atʉ na nɨlɔ igyonosa ɓanʉ kumbuso yi. 20 Dikiɗi ya mangʉtʉ maɗɨya na ɨka nɨmɔ wini ka kʉɓɔkʉkɔ kamɨ kwa kʉmbanzɨkanɨkɔ na ɓatala maɗɨya na ɨka nɨɓɔ ɓʉgya ndɨ na ɔlɔ nɨyɨ: Mangʉtʉ maɗɨya na ɨka nɨ ɓamalaika† 1:20 ɓamalaika: A ɓambɔkʉ ɓa makanisa mi nɨmɔ ɓa makanisa maɗɨya na ɨka na ɓatala maɗɨya na ɨka nɨ makanisa maɗɨya na ɨka.»