12
Nunkiru andǝ ɓakɓabum
(Matiu 10:26-31)
1 Anggo ka, lang ɓwabundǝa mǝnana làkkì malea nda á-pas à yì ramǝna a ban Yesu, gandǝa à kǝ parki rǝarǝia ka, Yesu tita nacau peatu nǝ alaggana male ama:
Wu parkir wun arǝ yis*12:1 yis: Mǝnia ka nda kanigir mala swarkiban ko ɓǝmbǝri aɓwana.mala amǝ Farisi. Mǝ nda ban nacau amur kúnɓárína malea.†12:1 Ɓalli gbal aɓa: Mat 16:6; Mar 8:15. 2 Kǝ gìr pà kàm mǝnana gire sǝ à pà nǝ̀ ndǝli raka, sǝ koya gir'sǝmbǝrǝa ka à nǝ̀ pusǝ ce.‡12:2 Ɓalli gbal aɓa: Mar 4:22; Luk 8:17. 3 Ace mani ka, cau mǝnana wu ne a pǝndǝa ka, à nǝ̀ ok ce bwāng, sǝ mǝnana wu sheri aɓa kiru aɓa ndà-nongŋo ka, à nǝ̀ hamnǝ ce amur akurǝm.
4 Ən nggǝ na wun, wun agyajam mem, wu kǝa ɓanggi aɓwana mǝnana à nǝ̀ wal-lú ɓwa, sǝ anzǝmi ka à pànǝ kǝgìr mǝnana à nǝ̀ pàk ka ɗàng. 5 Mǝ nǝ lǝmdǝa wun rǝ ɓwa mǝnana wun nǝ̀ ɓanggi wi ka. Wu ɓanggi Ɓakuli, mǝnana ɓǝ̀ walna ɓwa ka, ndanǝ rǝcandǝa mǝnana nǝ̀ ramta ɓwa a lú-bǝsa ka. Ɓafo, ǝn nggǝ na wun, wu ɓanggi wi!
6 Nggearǝì ka amǝpuɗeng tongno mbo sǝ à kǝ kúria kwapo ɓari? Kat andǝ amani ka kǝ ɓè pà kàm mǝnana Ɓakuli lorǝi ka ɗàng. 7 Wu sǝni! Ko nggearǝ anyang ɓamuru wun ngga à ɓalnia kat. Ace mani ka, ɓangciu ɓǝ̀ kǝa pakka wun ɗàng, wu kútí amǝpuɗeng kat nǝ ɓoarɓwa.
Bang paɓamuru mô amur Yesu
a ɓadǝm ɓwapǝndǝa
a ɓadǝm ɓwapǝndǝa
(Matiu 10:32-33; 12:32; 10:19-20)
8 Ən nggǝ bangga wun, ɓwa mǝnana kat bang paɓamuru male arǝàm a ɓadǝmbǝ aɓwana ka, mim Muna mala Ɓwa ka mǝ nǝ bangce gbal ama yì ka, mem na a ɓadǝmbǝ amǝturonjar mala Ɓakuli. 9 Sǝ ɓwa mǝnana kat makgìr súrǝàm a ɓadǝm ɓwapǝndǝa ka, mǝ nǝ makgìr súrǝè gbal a ɓadǝm amǝturonjar mala Ɓakuli.
10 Ɓwa mǝnana kat bangcau mǝɓane amur Muna mala Ɓwa ka, à nǝ̀ twali wi banì, sǝ ɓwa mǝnana na caukyauwikiban amur Bangŋo Mǝfele ka, à pà nǝ̀ twalbani ɗàng.§12:10 Ɓalli gbal aɓa: Mat 12:31,32; Mar 3:29.
11 *12:11 Ɓalli gbal aɓa: Mat 10:19,20; Mar 13:11; Luk 21:14,15.Ɓǝà wari nǝ wun aɓalǝ andakpapi, a ɓadǝmbǝ amǝ'ɓashi andǝ amurǝma ka, ɓǝ̀ ɓalǝ wun ɓǝ̀ kǝa kasǝkia arǝ pǝlǝcau, ko mana wun nǝ̀ na ka ɗàng. 12 Acemǝnana àkǝ̀ banì, Bangŋo Mǝfele nǝ̀ kania wun cau mǝnana wun nǝ̀ na ka.
Kanicau arǝ mǝkume
mǝ ɗwanyi sǝlǝe
mǝ ɗwanyi sǝlǝe
13 Ɓè ɓwa aɓa ɓwabundǝa ne Yesu ama, <<Malǝm, ne mǝ'eambam ɓǝ̀ sǝm gau gǝna mǝnana tár sǝm nyingga sǝm ngga.>>
14 Yesu pǝlǝi wi ama, <<Ɓwabura, yana ciem mǝ'ɓashi ko mǝgaugir anre wun?>>
15 Pǝlǝa ne ɓwabundǝa ama, <<Wu parkir wun, wu yál rǝ wun arǝ koya ulang kikil ka, acemǝnana làkkì mala agirkuma mala ɓwa ka, nda yilǝmi ɗàng.>>
16 Pǝlǝa nea wia mǝnia yì kanicau ka ama:
Ɓaban mala ɓè mǝkume pusǝ girlina kǝ̀rkǝ́r. 17 Pǝlǝa ne ɓamúrì ama, <<Mana ado mǝ nǝ pa? Ən panǝ ban mǝnana mǝ nǝ ram girlina mem kàm ngga ɗàng.
18 <<Mǝnia ka nda gìr mǝnana mǝ nǝ pàk ka, mǝ nǝ arki abá mem sǝ mǝ nǝ ɓakki amǝgulke, mǝ nǝ so girlina andǝ acili agirkuma mem kàm. 19 Sǝ mǝ nǝ ne yilǝmem ama, <A ndanǝ gǝna kǝ̀rkǝ́r aban ramba mǝnana nǝ̀ twalki apǝlǝa pas ka, panzǝ rǝò, lìli, nu, sǝ wu pak banɓoarnado.> >>
20 Sǝ Ɓakuli ne wi ama, <<We gǝm ɓwa! Àkǝ̀ bu du mǝnia ka, à nǝ̀ twal yilǝmio a rǝò. Sǝ agirbunda mǝnia a rambi ɓamuro ka, à nǝ̀ duk mala yana?>>
21 A masǝlǝate ka Yesu bang ama, <<Anggo sǝ nǝ̀ kum ɓwa mǝnana rambi ɓamúrì gǝna, sǝ yì ka, mǝ'tǝ̀r na aban Ɓakuli ka.>>
Ɓabum wun ɓǝ̀ kǝa kiɗiki ɗàng
wu gūlì arǝ Ɓakuli
wu gūlì arǝ Ɓakuli
(Matiu 6:25-34)
22 Yesu pǝlǝa ne alaggana male ama:
Ən nggǝ na wun ama ɓabum wun ɓǝ̀ kǝa pi ace gìr mǝnana wun nǝ̀ li ace do nǝ yilǝmu, andǝ mǝnana wun nǝ̀ oasǝo arǝ wun ngga ɗàng. 23 Acemǝnana yilǝmu ka kútì girlina, sǝ nggūrǝu gbal ka kútì agir-nggūrǝu. 24 Wu sǝna arǝ agang'lang pé! À kǝ̀ ɓealɓeale ɗang, à kǝ ram girɓaban ɗang, ko nggearǝ ban tsǝk girlina ko bà ka à pànǝi ɗàng. Kat andǝ amani ka Ɓakuli kǝ linǝia. Sǝ ɓoarɓwa ma'wun aban Ɓakuli ka kútì mala amuna-nyal! 25 Sǝ yana aɓalǝ wun ɗe mǝnana ɗenyicau mala ɗwanyi nǝ̀ tsǝk yilǝmi nǝ̀ sauwa a ɓanza nǝ bu-pwari mwashat ka? Kǝɓwa pà kàm ɗàng. 26 Sǝ ɓǝ̀ pà wu nǝ̀ gandǝ pak gìr mǝkyauwe kǝla mǝnia raka, palang sǝ wu kǝ pisǝ ɓalǝ wun arǝ acilia?
27 Wu sǝni, lang sǝ apwasǝo-bondo kǝ gulo! À kǝ̀ pak túró ko à kǝ pyau nkonggúr ɗàng. Sǝ ǝn nggǝ na wun ama, nggearǝ Murǝm Solomon aɓa kume andǝ gulo male kat ka oasǝ agir-nggūrǝu kǝla malea ɗàng.†12:27 Ɓalli gbal aɓa: 1Amur 10:4-7; 2Kpa 9:3-6. 28 Sǝ ɓǝ̀ anggo sǝ Ɓakuli kǝ ɗenyi nǝ abondo mǝnana à ndya à kǝ sǝnia yalung, sǝ li ka à turnia a bǝsa ka, sǝ nǝ wun? Pà nǝ̀ pakka wun mǝnana kútì malea ka re? Gūliarǝu ma'wun kyau fat!
29 Ɓǝ̀ ɓabum wun ɓǝ̀ kǝa pi ace agir mǝnana wun nǝ̀ li, ko wun nǝ̀ nu ka ɗàng, wu kǝa pak ɗenyicau amurí ɗàng. 30 Amǝɓanza ka à kǝ ɓangŋa atà amǝnia yì agir kat ka. Sǝ Tár wun sǝlǝna ama wu kǝ pak-tǝla amǝnia yì agir ka. 31 Wu alta Domurǝm mala Ɓakuli a dǝmba nǝ ko man ngga, sǝ amǝnia yì agir ka à nǝ̀ pà wunia gbal.
Kume aɓa bangŋo
(Matiu 6:19-21)
32 Domwan mǝkyauwe, ɓangciu ɓǝ̀ kǝa pakka wun ɗàng, acemǝnana Tár wun ngga ban kǝ ɓoari wi ɓǝ̀ pà wun agir mǝɓoarne mala Domurǝm male. 33 Wu makki agirkuma ma'wun, wu pè amǝ'tǝ̀r boale. Wu kumbi ɓamur rǝ wun andaboalo mǝnana à kǝ sangi raka, sǝ wu tsǝk kume ma'wun a kùli aban mǝnana pà nǝ̀ amsǝa, sǝ amǝn'í pa nǝ̀ gbashì, ko tatǝmdi nǝ̀ kiɗiki raka. 34 Acemǝnana ban mana kume mò ndakam ngga, akàm sǝ ɓabumo nǝ̀ pa.
Amuna-ɓala mǝnana à
dum nǝ tsǝkiru ka
dum nǝ tsǝkiru ka
(Matiu 24:45-51)
35 Wu kur rǝwun ace túró, apitǝla ma'wun ɓǝà kǝ ta.‡12:35 Ɓalli gbal aɓa: Mat 25:1-13. 36 Kǝla aɓwana mǝnana à kǝ kundǝmur mǝtala-ɓala malea ɓǝ̀ nyàrî ban pakkiɗire isǝban ngga. Acemǝnana ɓǝ̀ nyarǝna sǝ yi walkina kunɓala ka, à nǝ̀ lo a kaurǝa, à nǝ̀ mǝnbi wi.§12:36 Ɓalli gbal aɓa: Mat 13:34-36. 37 Ban nǝ̀ ɓoari amǝno yia amuna-ɓala ka, yì mǝnana ɓǝ̀ mǝtala-ɓala yiu yi kumia andǝ amǝsǝia ka. Ən nggǝ na wun ɓafo, nǝ̀ kur rǝì, nǝ̀ nea wia ɓǝà do, sǝ nǝ̀ pea wia girlina. 38 Ban nǝ̀ ɓoari amǝno yì amuna-ɓala ka, yì mana mǝtala-ɓala malea yi kumia aɓa gilǝrǝu ka, ko ɓǝ̀ yiu nǝ ɓadu, ko ɓǝ̀ nggu mala nǝ̀ ɓua ka. 39 *12:39 Ɓalli gbal aɓa: Mat 24:43,44.Wu sǝlǝ ama, ɓǝ̀ mǝtala-ɓala sǝlǝna rǝ bu-pwari mǝnana mǝn'í nǝ̀ yiu nǝi ka, pà nǝ̀ eare mǝn'í nǝ̀ kutio a ɓala male ɗàng. 40 Sǝ wun gbal ka, wu do nǝ kur-rǝu, acemǝnana Muna mala Ɓwa nǝ̀ yiu a bu-pwari mǝnana wu tsǝk ɓalǝu ama nǝ̀ yiu nǝi raka.
Muna-ɓala mǝ'mǝsǝcau nì andǝ
mana pànǝ mǝsǝcau raka
mana pànǝ mǝsǝcau raka
(Matiu 24:45-51)
41 Bitǝrus ɗiban ama, <<Mǝtalabangŋo, sǝm nda a nakiya sǝm mǝnia yì kanicau ka le ko a ndaban ne aɓwana kat?>>
42 Mǝtalabangŋo Yesu eare ama:
Yana nda muna-ɓala mǝnana mǝsǝle na, à nǝ̀ earnǝi ka? Yì ka, nda ɓwa mǝnana mǝtala-ɓala male nyinggi wi ɓala a buì, ɓǝ̀ pè acilia amuna-ɓala girlina ɓǝ̀ pwari malea pangŋǝna ka. 43 Mǝno yì muna-ɓala ka ndanǝ banɓoarnado yi mǝnana ɓǝ̀ mǝtala-ɓala male nyare yi kumi ndaban pak túró mǝnana à pe wi ka. 44 Ən nggǝ na wun ɓafo, mǝtala-ɓala male nǝ̀ yia tsǝì amur girkuma male kat. 45 Sǝ ɓǝ̀ muna-ɓala ne ɓamúrì ama, <<Mǝtala-ɓala mem ngga pà nǝ̀ nyar tù ɗàng.>> Sǝ ɓǝ̀ kùtí a wal amuna-ɓala, aburana andǝ amamǝna, kǝ li, kǝ nu, sǝ kǝ wal-wale ka, 46 mǝtala-ɓala mala mǝno yì muna-ɓala ka, nǝ̀ nyare a bu-pwari mǝnana muna-ɓalae tsǝkbum raka, a pwari mǝnana pànǝ sǝlǝe raka. Nǝ̀ yia koè, nǝ̀ kasǝki wi anpenye, sǝ nǝ̀ nyesǝi aɓalǝ amǝ'ɗwanyi kpata mǝsǝcau.
47 Muna-ɓala mǝnana súrǝ̀ kani mala mǝtala-ɓala male, sǝ kur rǝi ace, ko pak kǝgìr ace raka, à nǝ̀ koè kǝ̀rkǝ́r. 48 Sǝ ɓwa mǝnana sǝlǝ ɗang sǝ pak gìr mǝnana ɓoaro ɓǝà koè ace ka, à nǝ̀ koè bǝti. Ɓwa mǝnana à pè wi kpǝm ngga, à nǝ̀ alte a buì kpǝm. Sǝ ɓwa mǝnana à pè wi kàm kpǝm ngga, à nǝ̀ ɗice a buì gbal kàm kpǝm.
Yesu nda tǝ́r gakkya
(Matiu 10:34-36)
49 Ən yiu ace soa bǝsa a ɓanza. Eare mem ngga ɓǝ́ bǝshe ka ndaban earke! 50 Mǝ ndanǝ batisǝma mala tanni mǝnana à nǝ̀ pakkam ngga, ado ka ndaban pisǝam a ɓalǝam, she ɓǝà pàngŋǝ̀nì ka.†12:50 Ɓalli gbal aɓa: Mar 10:38. 51 Wu kǝ sǝni kǝla ǝn yiu ace yinǝ dorǝpwala a ɓanza le? Awo! Ən nggǝ na wun, gakkya na ǝn yiu nǝi ka. 52 A dǝmba ka, àkǝ ɓala mǝ'mwashati mǝnana aɓwana kàm tongno ka, à nǝ̀ gakki rǝia. Aman tàrú ka à nǝ̀ ɓinǝmǝsǝ aman ɓari ka, amǝnana ɓari ka à nǝ̀ ɓinǝmǝsǝ amǝnana tàrú ka. 53 Tárrú nǝ̀ ɓinǝmǝsǝ muna-ɓwabura male, sǝ muna-ɓwabura gbal ka nǝ̀ ɓinǝmǝsǝ tárrí. Nggeau nǝ̀ ɓinǝmǝsǝ muna-ɓwama male, sǝ muna-ɓwama gbal ka nǝ̀ ɓinǝmǝsǝ ngge. Nggeau nǝ̀ ɓinǝmǝsǝ mālá muni, sǝ ɓwama nǝ̀ ɓinǝmǝsǝ nggea burí.‡12:53 Ɓalli gbal aɓa: Mik 7:6.
Súrǝ̀ agir-lǝmdǝa mala
masǝlǝata apwari
masǝlǝata apwari
(Matiu 16:2-3)
54 Yesu ne ɓwabundǝa ama:
Ɓǝ̀ wu sǝn pǝrɓang aban eauwe, nǝ njar-nzali ka, wu kǝ na ama, <<Mbulo ndo nǝ̀ nya,>> sǝ nǝ̀ nya gbal. 55 Sǝ ɓǝ̀ gung njar-kunmur ɓua ka, wu na ama <<Ban ndo nǝ̀ pi yalung,>> sǝ ban nǝ̀ pi gbal. 56 Wun amǝ'kúnɓárína! Wu súrǝ̀ kusǝpa mala agir mǝnana a nzali andǝ bumkuli ka, sǝ palang sǝ wu gandǝ súrǝ̀ kusǝpa mala agir-lǝmdǝa mala nza ma'sǝm man ɗang?
Gilǝki nre wun wunǝ ɓeomǝbura
(Matiu 5:25-26)
57 Palang sǝ wu gandǝ gakkita mǝɓoarne andǝ mǝɓane ɗàng? 58 Ɓǝ̀ a ndaban o a ndaɓashi wunǝ ɓwa mǝnana wulio ka, ɓariki wu gilǝki cau wunǝi amur njargula, ɓǝ̀ ana raka nǝ̀ nungio aban ká a ban mǝ'ɓashi, sǝ mǝ'ɓashi nǝ̀ tasǝ takwaro a ban amǝ'munagara, sǝ yià ka à nǝ̀ ramto a ndàkurban. 59 Ən nggǝ na wun, a pà wu nǝ purî ban mǝno ka ɗàng, she ɓǝà kpǝrina tà lǝpan mò ka.
*12:1 12:1 yis: Mǝnia ka nda kanigir mala swarkiban ko ɓǝmbǝri aɓwana.
†12:1 12:1 Ɓalli gbal aɓa: Mat 16:6; Mar 8:15.
‡12:2 12:2 Ɓalli gbal aɓa: Mar 4:22; Luk 8:17.
§12:10 12:10 Ɓalli gbal aɓa: Mat 12:31,32; Mar 3:29.
*12:11 12:11 Ɓalli gbal aɓa: Mat 10:19,20; Mar 13:11; Luk 21:14,15.
†12:27 12:27 Ɓalli gbal aɓa: 1Amur 10:4-7; 2Kpa 9:3-6.
‡12:35 12:35 Ɓalli gbal aɓa: Mat 25:1-13.
§12:36 12:36 Ɓalli gbal aɓa: Mat 13:34-36.
*12:39 12:39 Ɓalli gbal aɓa: Mat 24:43,44.
†12:50 12:50 Ɓalli gbal aɓa: Mar 10:38.
‡12:53 12:53 Ɓalli gbal aɓa: Mik 7:6.