1 Qa ƚunye'jkii pa'aj pekhewe' neƚutsji' in t'atsji'ƚfik'i pa' ƚafaakanek pa' qi Roma ƚatata ƚii Augusto, hats'inha qu' ne'nika'ajji' (censo) pe' week jukhew, efuts, omehets in uja'xek pe' week witsetits pa' Roma ƚeqe sehe'.*Mt 22:17; Lc 3:1 2 Aka'an hik aka' pa' yojo pa'aj in i'nk'aƚe wanaqsiijkii in wenika'ajji'kii (censo), hik pakha'aj pa' ƚahats'ij pa' Cirenio mexe gobernador ipji' pa' sehe' Siria.*Mt 4:24 3 Ma' qa week ikiikii qu' namiikii pekhewe' ƚetsetits pe' ta'ƚetskii ƚawa'mhitsik'i, hats'inha qu' ne'nika'ajji'kii. 4 Qa hik ta'ƚijupi' pa'aj pa' José in ikik'ui pa' witset Nazaret, i'ni' pa' sehe' Galilea, qa yamii pa'aj na' ƚetset'ek pa' David'ik'i witset ƚii Belén nakha' sehe' Judea, qe pa' José ta'ƚets pa'aj pa' David'ik'i,*Lc 1:27 5 qe qa' ne'nika'aƚijji' ke' María, hikke' hayiits jutsiqaxij pa'aj qu' ƚewhe'ye'yi'ij, kikhe'en iwkajitshen pa'aj. 6 Qa ƚunye'jkii pa'aj pekhewe'en in mexe i'ni' pa'aj ha' Belén, ke' María qa yamets pa'aj ƚahats'ij qu' nanqala'x. 7 Qa nekfik'i pa'aj pa' yojo in ƚa's, qa yijupheƚiji' pa'aj pe' penyilots qa yiwhinjiju' pa' wakka ƚenexkutjiyij, qe hats ham pa'aj pa'qu' ƚetset'e pekhewe' ƚewhitil.

8 Meti'm ha' Belén pa'aj pe' uja'x kots'etets yejeƚ i'wiji' pa'aj pe' ƚeƚinhei in naja'xij pa' ƚ'ejinqa'wet. 9 Qa te'nethinets pa'aj pa' ewi'ƚ ƚaqa ángel pa' Yatsat'ax'inij, qa pa' ƚesa'x pa' Yatsat'ax'inij qa napjuyit'ipji' pekhewe'en. Qa qi in nijiwei pa'aj.*Lc 1:11; 24:4; Hch 5:19; 12:7 10 Qa pa' ángel qa yit'ijets pa'aj: —Hasu'uj e'nijiwe'yi'ƚ qe yakha' henka'xi'ƚ ewetsju' ka' ewi'ƚ qi ƚe'wis witiihet, qa hikka' week qu' ni'sinheti'mkii*Mt 14:27 11 qe hane'ej hats neki'ƚ ewetsfik'i na' ƚetset'ii ka' David'ik'i, na' ewi'ƚ Eqiƚina'x, hik nakha' Cristo Yatsat'ax'inij.*Mt 1:16,21; 16:16,20; Jn 4:42; 11:27; Hch 2:36; 5:31; 10:36 12 Na'l ka' jutsiqaxij qu' i'weni'ƚ na' omeƚa's, wetjuphe'ƚji' ne' penyilots qa weniwhinjiju' ne' wakka ƚenexkutjiyij.—*1S 2:34; 2R 19:29; 20:8-9; Is 7:11,14 13 Qa hik pakha'aj qa laxa pekhewep iye olots angelits ewi'ƚ i'ni'ƚi' pa' hayiits we'nethinetsju' pa'aj, qa yiwqinhetji'ha pa' Dios, qa yit'ijju': 14 —¡Qi'ija in ƚe'wis pa' Dios i'ni' pa' les toxpha'mha! ¡Wit'ikesimeya'xƚekii ha'ne sehe' ipji' pekhewe' qu' netk'enetsha nakha'an!—*Mt 21:9; Lc 3:22; 12:51; 19:38; Ef 1:9; Fil 2:13 15 Ma' qa in hats wapiletspha'mkii iye pe' angelits na' wa's, qa pe' kots'etets yejeƚ qa yifaakateji' pa'aj: —Yape jiyamii ha' Belén qa jinte'wen pakha' nifel ine'm iku'uj pa' Yatsat'ax'inij.— 16 Qa qi in itaqsunii pa'aj, ma' qa wo'oikii qa yi'wen pa'aj ke' María qa pa' José qa pa' omeƚa's i'wji'ju' pa'aj pe' wakka ƚenexkutjiyij. 17 In yi'wen pa'aj, ma' qa nifelimik'i week pa' yit'ijets pa'aj pa' ángel in t'ejuyets pa' omeƚa's. 18 Qa week pekhewe' yepi'ye'ji'jij qa yitjuƚaxjiijpha'mkii pe' wekwek tefelhiti'yi'm pa'aj pe' kots'etets yejeƚ. 19 Ke' María yaqsi'jija pa'aj week na'aj yepi'ye'jiik'i ekewe' wekwek ƚunyejeikii, ma' qa yijamtijiijupkii.*Lc 2:51 20 Qa pe' kots'etets yejeƚ in hats wapilkii pa'aj, qi in yiwqinhetji'ha pa'aj pa' Dios, qe ta'ƚets week pekhewe' yepi'ye' qa yi'wen iye, qa hik ƚunye'j pakha' hats tefelhiti'yi'm pa'aj.*Mt 9:8

21 Qa in yamets wetshetk'ewi'ƚ tatsai (8) ƚeqe neƚuts in teƚuifik'i qa yisaxji' pa' ƚaxpa's qa testi'yij qu' ƚiyi'ij Jesús. Hik aka' hayiits yit'ijets pa'aj pa' ángel ke' María qu' ƚiyi'ij in mexente' iwkajitshen pa'aj.*Lc 1:31,59 22 Ma' qa in yafits iye pa'aj pa' uja'x pe' neƚuts pekhewe'en qu' naqsiijkii qu' hik ƚunye'je' qu' mexe netetlij eku'uk'uiju' pe' witlijtsitjii, in ƚ'anye'jek pakha' wenit'ij yika' pa'aj pa' Moises'ik'i. Qa neka'xii pa'aj pa' omeƚa's ne' qi witlijtsitjii na' Jerusalén qe qa' netisij pa' Yatsat'ax'inij,*Lv 12:6-8 23 in ƚ'anye'jek kakha' we'nika'ajji' yit'ij (ley) pa'aj pa' Yatsat'ax'inij in yit'ij: —Pakha' qu' nojo qu' wita'se' jukhew pakha'an yatsat'axij na' Yatsat'ax'inij.—(Ex 13:2,12; Nm 11:13) 24 Qa qu' nilanifi pe'qu' inqa'metetse' ma' qa yaqsiijkii kakha' hats yit'ij pa'aj (ley) pa' Yatsat'ax'inij: —wetsjuk pe'qu' k'iwukitetse' i'nƚi'i qu' wetsjuk'e pe'qu' ofotets ƚelitse'.—(Lv 12:6-8)*Lv 5:11

25 Na'l pa'aj pa' ewi'ƚ jukhew na' witset Jerusalén ƚii Simeón, ha'ne jukhew yatsathen qa yijayaanija iye pa' Intata. Notkitaxiikiiha qu' nanam pakha' qi qu' ni'fen ene' Israel. Pa' Espíritu Santo i'nipji' pakha'an.*Lc 1:6; 2:38; 23:51; Mr 15:43 26 Pa' Espíritu Santo qa yikfelitets in nite' wa'm qu' mexe nite' ni'wene' pa' Cristo nukinju' hatse' pa' Yatsat'ax'inij.*Mt 2:12; Sal 89:48; Jn 8:51; He 11:5 27 Pa' Simeón qa ikii pa'aj ne' qi witlijtsitjii qe pa' Espíritu Santo hik pakha'ƚe in ta'ƚets. Qa pekhewe' ƚ'alhei pa' omeƚa's Jesús in neka'xii qu' naqsiijkii pakha' hats wenit'ij pa'aj qu' net'ejuyets pa' omeƚa's, 28 pa' Simeón weikuti'ƚ wetju'ƚ pekhewe'en pe' witlijtsitjiyifi qa tik'eyij pa'aj pa' omeƚa's, qa iyinetspha'm pa' Dios, qa yit'ij pa'aj: 29 —Hane'ej, Yatsat'axyij, yape exke'yi'ij qu' ƚe'wise'ƚe qu' hats nawa'm ha'ne eqejkunenek, in ƚunye'jek kakha' hats ƚit'ij, 30 qe ene' yitooyija in hats yi'wen ha'ne eqiƚinkeye'j.*Sal 119:166,174; Is 52:10; Lc 3:6 31 Ha'ne hayiits ƚajilet pa'aj qu' ni'wen hatse' ene' week witsetits. 32 Hik qu' ƚunye'je' fetitjii qa' nanaliti'pji' pe' nite' Israel ƚelits,(Is 42:6) qa' nata'ƚets iye qu' niwqinhetji' pe' nite' Israel ha'ne etse't Israel.—*Is 9:2; 46:13; 49:6,9; Hch 13:47; 26:23 33 Qa pe' ƚ'alhei pa' omeƚa's qa qi in yitjuƚaxijpha'mkii pa'aj ekewe' wekwek yit'ij pa'aj pa' Simeón in t'ejuyets pa' Omeƚa's Jesús. 34 Pa' Simeón ma' qa iyinipji' pa'aj pekhewe'en. Ma' qa yit'ijets pa'aj ke' María ƚenene ha' Jesús: —Ek'en qeku'nek, ha'ne omeƚa's taqsijkitiyijkii qu' nata'ƚets qu' olotse' pe'qu' nanamju'kii qa pe'qu' neniipha'mkiyek ene' Israel. Hik ha'ne iye qu' jutsiqaxi'ij pe'qu' net'ejuyiju'ƚ,*Mt 21:44; 1Co 1:23; 2Co 2:16; 1P 2:8 35 qe qa' netwenhetiyetsju' pa' ƚunyejeeyija pe' ƚaqjamtikineyejeikii pe' olots wittawjets, qa akha'ƚe qa' qi qu' aats'e' qa qu' ika'metkii iye, María, hik qu' ƚunye'je' qu' nat'atsjiƚ'ejfik'i pa'qu' witqatsjikinet'e.— 36 Na'l iye pa'aj pe' ewi'ƚ profetaki' ƚii Ana, ƚasi' pa' Fanuel'ik'i ta'ƚetsek pa'aj pe' ƚawa'mhitsik'i pekhewe' ta'ƚetsek pa' Aser'ik'i. Pekhe'en hats ƚawa'mhi'ija pa'aj. Mexe inanyi' pa'aj in tewhe'yei qa wetsjuk tatsai (7) ƚeqe'ninqapitsij pa' ƚewhe'ye' qa wa'm pa'aj, qa nite'ƚe tewhe'yei iye.*Lc 2:38; Hch 21:9; Jos 19:24; 1Ti 5:9 37 Qa in hats wikiihale'ej pa'aj qa yamijets ochenta y cuatro (84) ƚeqe'ninqapitsij. Nite' ikik'uifik'i pe' qi witlijtsitjii, qe t'ithayi'yi'm yijat'ij pa' Dios neƚuts qa najai iye, yaqsi'j jiijkii qa nite' tekji'ij qa iyiinjiija iye pa'aj.*Lc 5:33; Hch 13:3; 14:23; 1Ti 5:5 38 Ma' qa pe' Ana qa namijets pa'aj pa' ƚunye'jkii, ma' qa yit'ijetspha'm pa'aj ƚe'wisij pa' Dios, ma' qa nifelji'ijkii pa' omeƚa's, nifelji'ji'm week pekhewe' notkitaxik'ui pakha' yiwejinfik'i hatse' na' Jerusalén.*Is 52:9; Lc 1:68; 2:25

39 Ma' qa in hats week naq'axijipji' pa'aj in yaqsiijkii pekhewe' yit'ij pa'aj pa' Yatsat'ax'inij qu' nanaqsiijkii (ley), qa wapilii iye pa'aj ha' sehe' Galilea pa' ƚetset'ija Nazaret.*Mt 2:23; Lc 1:26; 2:51; 4:16 40 Pa' omeƚa's qa hats qiyu' pa'aj qa hats t'uniyu' iye pa'aj, week neƚuts t'ijayijfik'i pa' ƚikfeliya'xkii, qa pa' ƚeqi'fenkeye'j pa' Dios qa i'nipji' pakha'an.*Lc 1:80; 2:52

41 Pe' ƚ'alhei hayiitsƚe yamji'jii ha' Jerusalén week ininqapits yaqsiijkii qa yamji'jets pe' ƚe'sits neƚuts Pascua.*Ex 12:11; 23:15; Dt 16:1-6 42 In hats doce (12) pa'aj ƚeqe'ninqapits pa' Jesús qa yamets iye pa'aj ƚahats'ij qu' nami'ƚii pe' ƚ'alhei pa' Jerusalén, pakha' hats ƚunyejeiji'ij qa yamji'jets pa' ƚe'wis neƚu.*Dt 16:16-17 43 Qa in hats wapiltaxkii iye pa'aj pekhewe'en, in hats week naxijik'i pa'aj pe' ƚe'sits neƚutsik'i, qa pa' omeƚa's Jesús qa amanji' pa' witset Jerusalén. Nite' nikfe'lets pe' ƚ'alhei in amanji' pa' witset.*Ex 12:15 44 Yumtitax qu' na'n ji'teje'm pekhewepe' pekhewe' olots in ikkii pa'aj qa hats ewi'ƚ neƚu pa'aj in ikijje'm in ikkii, qa yapeƚek qa wo'taxiikii pa'aj qa nifaakantaxij pe' ƚejefets qa pe' nikfe'li'ƚ wetju'ƚ iye. 45 Qa hamƚe yi'wene' pa'aj. Ma' qa wapilijii pa'aj ha' Jerusalén qu' nowo'oikii. 46 Qa ƚunye'jkii pa'aj in hats wetshetk'ewi'ƚ neƚuts qa yi'weni' pa'aj ke' qi witlijtsitjiyifi, i'nji'ju' ƚeqewuk'u pa'aj pekhewe' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei. Tek'enets in iyetik'ui qa nifaakankii iye pa'aj. 47 Week pekhewe' yepi'ye' pa'aj in iyet qi in yitjuƚaxijpha'mkii pa' ƚikfeliya'xets qa in yasiinjiik'iha iye qa yeku'ƚjiik'i na'aj tafaakanhetiiji'ijtaxij. 48 In yi'wenij pa'aj aka'an pe' ƚ'alhei qa qi in yitjuƚaxijpha'mkii pa'aj, qa pe' ƚenene qa yit'ij: —Ya's, ¿inhats'ek in eqfenyejeyi'ƚyij aka'an? Ha'ne atata qa yakha' qi in howotaxi'ƚ eikii qa qi iye in ƚesƚ'ileheti'ƚ iye.—*Mt 12:46; Lc 2:49; 3:23; 4:22 49 Ha' Jesús qa yeku'ƚ pa'aj: —¿Inhats'ek in pekhel ƚamiƚijji'kii in ƚowotaxiƚyiikii? ¿Inhats'ek in nite' ƚenikfe'li'ƚets in les ƚe'wis qu' ha'nifi ene' ƚetsi' na' Tata?— 50 Qa pe' ƚ'alhei qa nite'ƚe nikfe'lik'i kakha' yit'ijets pa'aj.*Mr 9:32; Lc 9:45; 18:34 51 Ma' qa ƚijts'eyek pa'aj in wapilkii qa yamii iye pa'aj ha' Nazaret. Qi in tek'en pa' omeƚa's, tek'eenetsha pe' ƚ'alhei. Qa ke' ƚenene yaqsi'jija pa'aj week na'aj yepi'ye'jiik'i ekewe' wekwek ƚunyejeikii.*Lc 2:19 52 Pa' Jesús hats t'ijaipha'mha pa'aj pa' ƚikfeliya'xkii qa pa' ƚ'a'j iye, qa yape'enha iye les in yisu'un pa' Dios qa pe' jukhew pakha' ƚunye'j pa' Jesús.*Lc 2:40