3
Pa' Juan Bautista qa hats i'nq'ijatshen pa'aj.
(Mateo 3:1-12; Marcos 1:1-8; Juan 1:19-28)
Pa' qi wittata Tiberio qa hats yamijets pa'aj quince (15) ƚeqe'ninqapitsij in wittata pa' Roma. Pa' Poncio Pilato hikpa' gobernadorijek na' sehe' Judea, qa pa' Herodes qa gobernadorijek na' Galilea, qa pa' ƚek'inij pa' Herodes ƚii Felipe qa gobernadorijek pa' Iturea qa pa' Traconite, qa pa' Lisanias qa gobernadorijek pa' Abilinia.* Mt 14:1; 27:2 Pa' Anás qa pa' Caifás hik pekhewe' uja'xƚe in qitsji' in pa'il ƚatatal, hik pakha'aj pa' Dios qa nithinetsju' pa' Juan ƚa's pa' Zacarías, in i'ni' pa' ham i'ni'i'.* Jn 18:13,24; Hch 4:6; Mt 26:3 Qa pa' Juan qa ikijik'iju' pa' ƚekuwe' pa' week haqqi' Jordán. Qa nifeli'm pe' week qu' nili'ij in yaqsiijkii pe' uƚ'ets qa' nempuli'jju', hats'inha qu' netwumhiti'yik'ui pe' ƚewuƚ'ets. Qa in ƚ'anye'jek pa'aj kakha' we'nika'ajji' pa' witfaakanek ƚe'lijei pa' profeta'ik'i Isaías in yit'ij pa'aj: —Ewi'ƚ pa' wit'ax taya'yi'kii pa' ham i'ni'i', yit'ij: “Aqsi'ji'ƚik'i pa'qu' ƚikheyije' pa' Yatsat'ax'inij. Qa' natsathen iye hasu'uj q'if'imme' pe'qu' ƚ'ikheijeye'. Week pa'qu' kiimiyetaxju' qa' nenenjiju' sehe'ye' qa' ƚ'ajaye' wetju'ƚ, week ne' utekui qa ne' utekui ƚelits qu' newetts'ejinhetifikii qa' week ƚ'ajaye' wetju'ƚ pa' wit'ikheyi'j. Ne' q'if'imtax wit'ikheijei qa' nawattsathenket iye, qa ne' f'ulummik'i wit'ikheijei qa' nete'nila'sju' qa' lememmi'ik'i iye. Week aka' wit'eseninye'j qu' ni'wen hatse' pa' ƚeqiƚinkeya'x pa' Dios.”—(Is 40:3-5) Qa hik ta'ƚijupi' pa'aj pa' Juan in yit'ijji'ju' pekhewe' olots nektaxii qu' nenimpulijinju': —¡Hik ejunyejeyi'ƚ q'oiq'oyits ƚelits! ¿Ƚekpa' nefeliƚi'm qu' ƚeke'ye' qu' ilati'ƚik'ui hatse' pa' qi iftsax ƚawak pa' Dios qu' nanamtax?* Mt 12:34; 23:33 Manaqsiji'ƚju'ha yijat'ij pa'qu' ejunyejeyi'iƚ qu' yijaayi'ija qu' menink'aihiti'ƚ hats'inha qa' ne'twenhetii, qa hasu'uj umti'iƚ qu' nelithiniƚik'ui hatse' pa' qi ƚawak hatse' pa' Intata qu' it'iƚij: “Yekheweli'ƚ hata'ƚi'ƚets pa' Abraham'ik'i” qe yijaa'ija qu' hit'iƚij ewets pa' Dios in ƚeke' qu' naqsiijkii ene' utel qu' ƚelitsi'ij pa' Abraham'ik'i.* Jn 8:33 Qa pe' witfejinetki' qa hats we'nenijupju' pa' ƚefitets pe' najkakui. Qa hik ta'ƚijupi', week pe'qu' najkak'e qu' nite' ƚe'sitse' pe'qu' ƚeye' qa' newetfekinifi qa' netwumhitiiji'ju' pa' fe't.—* Mt 7:19; Lc 13:6-9 10 Ma' qa pe' olots jukhew qa efuts qa nifaakanij pa'aj: —¿Pa'n ƚiyek pa'qu' haqsiiƚijkii?—* Hch 2:37-38 11 Pa' Juan qa yeku'ƚ pa'aj: —Pa'qu' nana'li'm wetsjuk'e ƚ'uihitjiyitse' qa netisij ewi'ƚe' pa'qu' wiikfi' ham ƚ'uihitjiye'. Qa pa'qu' nana'li'm pe'qu' ƚaqatse' qa' netisij iye pe'ye' pa'qu' wiikfi' ham ƚaqe'.—* Is 58:7 12 Qa nekets iye pekhewe' yijaninkii wekwek qu' nenimpulijinju' iye, pekhewe'en qa yit'ijets iye: —Maestro, ¿pa'n qu' yeqfenyejeyi'iƚ yiwekek?—* Mt 9:10-11; 21:31-32; Lc 5:29-30; 7:29; 15:1 13 Ma' qa pa' Juan qa yeku'ƚ iye: —Hasu'uj anhinƚi'iƚi' pa' hats uja'x pa' ƚ'ayajaxtiyiƚijets qu' ijanini'ƚkii ekewe' wekwek.— 14 Qa na'l iye pe' uja'x oq'opheƚinetsilets qa nifaakan iye pa'aj: —Qa yekheweli'ƚ, ¿ƚekpa' qu' haqsiiƚijkiyek?— Qa yeku'ƚ iye pa'aj pa' Juan: —Hasu'uj aqani'ƚijkii pe'qu' e'lijeyi'iƚ ma' qa' neƚisij pe'qu' ƚ'astaye' pa'qu' ijiweikiti'ƚkii. Hasu'uj iye mowotk'oniƚijkii iye qu' it'iƚijets qu' naqsiijkii pa'qu' uƚ'axe' pa'qu' hamtax uƚ'axe' qu' naqsiijkii. I'wejuƚeni'ƚij yijat'ij pekhewe' qu' ajaleji'ji'ƚ in oq'opheƚinetsiletsi'ƚ.— 15 Qa in ƚunyejeyek pekhewe' jukhew qa efuts in na'l pakha' notkitaxiikii, qa week ƚatawjetsƚeji' in watfaakanƚeji'ij, yijamtijijets pa' Juan qu' hik pakha'ye' pa' Cristo.* Jn 1:19-20 16 Qa pa' Juan qa yeku'ƚik'i pa'aj aka'an, qa yit'ijji'ju' pekhewe' week: —Yakha' k'empuujini'ƚji' ha'ne iweli'ƚe, qa pakha'ƚe teke'lenju' qu' nanam hatse', pakha'an les t'un, t'anyipji', hik pakha' nite' ye'weju'ƚij iye qu' henit'ijji' pe' ƚeqniihayij pe' ƚ'otshilaxtii, pakha'an qa' nempuujini'ƚji'ek pa' Espíritu Santo qa pa' fe't iye.* Mt 3:11-12; Mr 1:7-8 17 Hats t'eku'mi'kii pe' ƚeqe tseyem qe qa' niwu'mpha'mkii qu' naqsijijji' pe' trigo hats'inha pa' t'unik'i qa' niwu'mkii pe' ƚ'ajits. Qa pe' ƚoi qa' naqsi'j qa' nenifi pe' ƚextsi'ij, qa pekhewe'ƚe ƚ'ajits qa' niwu'mji'ju'kii pa' fe't nite' yom.—* Is 30:24; Mr 9:43,48 18 Qa olots iye pekhewep iye nifel pa' Juan in yakakƚinij eke' ƚe'sits wi'tlijei pe' jukhew qa efuts iye. 19 Pa' Juan yaq'ayintaxij iye pa'aj pa' tenek'enhei Herodes in ƚewhe'ye'ej pe' Herodías ƚewhe'ye'tax pa'aj pa' ƚek'inij ƚii Felipe, qa week iye pekhewep iye uƚ'ets in yaqsiijkii yaq'ayintaxij iye pa'aj.* Mt 14:1,3; Mr 6:17; Lc 3:1 20 Qa week ekewe'en in hats uƚ'etstax in yaqsiijkii qa yukinets iye aka'an in yaqsiijkii: in yophe'ƚ pa'aj pa' Juan.
Pa' Juan Bautista qa yimpuujin pa' Jesús.
(Mateo 3:13-17; Marcos 1:9-11)
21 Qa ƚunye'jkii pa'aj in nimpulijinju' pekhewe' olots pa' Juan, pa' Jesús qa wempili'j iye pa'aj. Qa in mexe iyin pa'aj pa' Jesús, qa qhofii pa'aj na' wa's.* Mt 14:23; Lc 5:16; 9:18,28-29 22 Qa pa' Espíritu Santo qa te'nilit'etsju' pa'aj qa i'nipji' hik ƚunye'jtax na'aj ofo'. Qa pa' wit'ax qa nokesji'pha'm pa'aj na' wa's, qa yit'ij: —Akha' K'ayaasija qi in k'esu'un. Akha' qi in ƚets-sinheti'mkii.—* Sal 2:7; Is 42:1; Mt 17:5; Lc 9:35; 2P 1:17
Pe' ƚawa'mhitsik'i pe' ta'ƚets pa' Jesucristo.
(Mateo 1:1-17)
23 In hats i'nju' pa'aj qu' nenfel eke' ƚe'sits wi'tlijei, pa' Jesús qa hats yamets pa'aj treinta (30) pe' ƚeqe'ninqapits. Titijiti'yijets qu' ƚa'se' pa' José. Ta'ƚets pa' Elí, * Ta'ƚets pa' Elí: Ikji', María ta'ƚets pa' Elí. 24 pa' Eli'ik'i pa' ƚatata ƚii Matat. Pa' Matat'ik'i pa' ƚatata ƚii Leví. Pa' Levi'ik'i pa' ƚatata ƚii Melquí. Pa' Melqui'ik'i pa' ƚatata ƚii Jana. Pa' Jana'ik'i pa' ƚatata ƚii José. 25 Pa' Jose'ik'i pa' ƚatata ƚii Matatías. Pa' Matatias'ik'i pa' ƚatata ƚii Amós. Pa' Amos'ik'i pa' ƚatata ƚii Nahúm. Pa' Nahum'ik'i pa' ƚatata ƚii Esli. Pa' Esli'ik'i pa' ƚatata ƚii Nagai. 26 Pa' Nagai'ik'i pa' ƚatata ƚii Maat. Pa' Maat'ik'i pa' ƚatata ƚii Matatías. Pa' Matatias'ik'i pa' ƚatata ƚii Semei. Pa' Semei'ik'i pa' ƚatata ƚii Josec. Pa' Josec'ik'i pa' ƚatata ƚii Judá. 27 Pa' Juda'ik'i pa' ƚatata ƚii Joanán. Pa' Joanan'ik'i pa' ƚatata ƚii Resa. Pa' Resa'ik'i pa' ƚatata ƚii Zorobabel. Pa' Zorobabel'ik'i pa' ƚatata ƚii Salatiel. Pa' Salatiel'ik'i pa' ƚatata ƚii Neri. 28 Pa' Neri'ik'i pa' ƚatata ƚii Melquí. Pa' Melqui'ik'i pa' ƚatata ƚii Adí. Pa' Adi'ik'i pa' ƚatata ƚii Cosam. Pa' Cosam'ik'i pa' ƚatata ƚii Elmadam. Pa' Elmadam'ik'i pa' ƚatata ƚii Er. 29 Pa' Er'ik'i pa' ƚatata ƚii Josué. Pa' Josue'ik'i pa' ƚatata ƚii Eliezer. Pa' Eliezer'ik'i pa' ƚatata ƚii Jorim. Pa' Jorim'ik'i pa' ƚatata ƚii Matat. 30 Pa' Matat'ik'i pa' ƚatata ƚii Leví. Pa' Levi'ik'i pa' ƚatata ƚii Simeón. Pa' Simeon'ik'i pa' ƚatata ƚii Judá. Pa' Juda'ik'i pa' ƚatata ƚii José. Pa' Jose'ik'i pa' ƚatata ƚii Jonam. Pa' Jonam'ik'i pa' ƚatata ƚii Eliaquim. 31 Pa' Eliaquim'ik'i pa' ƚatata ƚii Melea. Pa' Melea'ik'i pa' ƚatata ƚii Mena. Pa' Mena'ik'i pa' ƚatata ƚii Matata. Pa' Matata'ik'i pa' ƚatata ƚii Natán. 32 Pa' Natan'ik'i pa' ƚatata ƚii David. Pa' David'ik'i pa' ƚatata ƚii Isaí. Pa' Isai'ik'i pa' ƚatata ƚii Obed. Pa' Obed'ik'i pa' ƚatata ƚii Booz. Pa' Booz'ik'i pa' ƚatata ƚii Sala. Pa' Sala'ik'i pa' ƚatata ƚii Naasón.* Mt 1:1-6 33 Pa' Naason'ik'i pa' ƚatata ƚii Aminadab. Pa' Aminadab'ik'i pa' ƚatata ƚii Admin. Pa' Admin'ik'i pa' ƚatata ƚii Arni. Pa' Arni'ik'i pa' ƚatata ƚii Esrom. Pa' Esrom'ik'i pa' ƚatata ƚii Fares. Pa' Fares'ik'i pa' ƚatata ƚii Judá. 34 Pa' Juda'ik'i pa' ƚatata ƚii Jacob. Pa' Jacob'ik'i pa' ƚatata ƚii Isaac. Pa' Isaac'ik'i pa' ƚatata ƚii Abraham. Pa' Abraham'ik'i pa' ƚatata ƚii Taré. Pa' Tare'ik'i pa' ƚatata ƚii Nacor.* Gn 11:26-30; 1Cr 1:24-27 35 Pa' Nacor'ik'i pa' ƚatata ƚii Serug. Pa' Serug'ik'i pa' ƚatata ƚii Ragau. Pa' Ragau'ik'i pa' ƚatata ƚii Peleg. Pa' Peleg'ik'i pa' ƚatata ƚii Heber. Pa' Heber'ik'i pa' ƚatata ƚii Sala. 36 Pa' Sala'ik'i pa' ƚatata ƚii Cainán. Pa' Cainan'ik'i pa' ƚatata ƚii Arfaxad. Pa' Arfaxad'ik'i pa' ƚatata ƚii Sem. Pa' Sem'ik'i pa' ƚatata ƚii Noé. Pa' Noe'ik'i pa' ƚatata ƚii Lamec.* Gn 5:3-32; 1Cr 1:1-4 37 Pa' Lamec'ik'i pa' ƚatata ƚii Matusalén. Pa' Matusalen'ik'i pa' ƚatata ƚii Enoc. Pa' Enoc'ik'i pa' ƚatata ƚii Jared. Pa' Jared'ik'i pa' ƚatata ƚii Mahalaleel. Pa' Mahalaleel'ik'i pa' ƚatata ƚii Cainán. 38 Pa' Cainan'ik'i pa' ƚatata ƚii Enós, Pa' Enos'ik'i pa' ƚatata ƚii Set. Pa' Set'ik'i pa' ƚatata ƚii Adán. Pa' Adan'ik'i ƚatata pa' Dios.

*3:1 Mt 14:1; 27:2

*3:2 Jn 18:13,24; Hch 4:6; Mt 26:3

*3:7 Mt 12:34; 23:33

*3:8 Jn 8:33

*3:9 Mt 7:19; Lc 13:6-9

*3:10 Hch 2:37-38

*3:11 Is 58:7

*3:12 Mt 9:10-11; 21:31-32; Lc 5:29-30; 7:29; 15:1

*3:15 Jn 1:19-20

*3:16 Mt 3:11-12; Mr 1:7-8

*3:17 Is 30:24; Mr 9:43,48

*3:19 Mt 14:1,3; Mr 6:17; Lc 3:1

*3:21 Mt 14:23; Lc 5:16; 9:18,28-29

*3:22 Sal 2:7; Is 42:1; Mt 17:5; Lc 9:35; 2P 1:17

*3:23 Ta'ƚets pa' Elí: Ikji', María ta'ƚets pa' Elí.

*3:32 Mt 1:1-6

*3:34 Gn 11:26-30; 1Cr 1:24-27

*3:36 Gn 5:3-32; 1Cr 1:1-4