1 Ma' qa iyetik'ui iye ha' Jesús he' jukhew qa efuts, qa ewi'ƚij iye in yit'iji' ke' yejeyumtshenijupi', qa yit'ij: 2 —Na' tenek'enheiji' na' Dios hik ƚunye'j iye na'aj ewi'ƚ ƚe'wis neƚu yaqsiijkii na'aj ewi'ƚ qi wittata t'ejuyets in tewhe'yei pa' ƚa's.* Mt 13:24; Lc 12:36; Jn 2:2; Ap 19:7 3 Qa yukin pe' ƚeqejkunenhei yiihettaxii pe' hats jutsiqets qu' nanamii pa' ƚe'wis neƚu witiwhe'yejii. Enewe'en qa nite'ƚe namiyu'ui pa' ƚe'wis neƚu.* Est 6:14; Pr 9:3,5 4 Qa ewi'ƚij in yukintaxii iye pekhewep iye ƚeqejkunenhei, qa yit'ijets: “Aka' it'iƚijets hekhewe' hats jutsiqetstax qu' nanamii: ‘Hats hajilettaxi'ƚ ek'ui na' qi aqi'ƚ. Hats talanhetiiju' ke' wakka'ik'i qa kekhewe' iye wakka ƚelitsik'i ne'ej we'nujenin, qa week hats yijat'etsju', te'ƚuniƚii qu' eneki'ƚets nakha' ƚe'wis neƚu witiwhe'yejii.’ ”* Pr 9:2; Mt 21:36 5 Pekhewe' wit'eqemhiitax qa nite' tek'en iye. Pekhewe'en ewi'ƚ pakha' ik yamii pa' ƚeq'ejinqa'wet qa pakhap iye qa yamiyek pe' ƚaqhatjii. 6 Qa pekhewep iye wit'eqemhii qa t'eku'mi' pe' ƚ'ukinheitax pa' wittata qa yilanje'mkii qa pekhewep qa nilaanju'ha. 7 Ma' qa qi in nayu'kii pa' wittata qa yiyaji'ets pe' ƚelits oq'opheƚinetsilets, qa ikii qa nilanju' pekhewe' eqek'unhets qa ne'ƚijju' iye pa' ƚetsetik'i. 8 Ma' qa i'nk'aƚe qa yit'ijets iye pa' wittata pe' ƚeqejkunenhei: “Na' witiwhe'yejii hats week yijat'axju', qa kekhewe'ƚe yojotax in wit'eqemhiitax qa nite'ƚe weju'ƚtaxij qek nanamii.* Mt 10:11; Hch 13:46 9 Qa hik ta'ƚijupi', yape ma'aƚetsfik'i ne' les qits wit'ikheijei, qa' eqe'mi'ƚets week pa'qu' i'weni'ƚji' hats'inha qu' nanamii ha'ne ƚe'wis neƚu witiwhe'yejii.”* Ez 21:21; Abd 14 10 Pe' witqejkunenhei qa iketsfik'i pe' wit'ikheijei. Qa no'thet wetju'ƚ week pekhewe' yi'wen, pe' uƚ'etstax qa pe' ƚe'sits. Ma' qa hats topo'oj pe' wititsi' pe' wit'eqemhinel. 11 Ma' qa in uyetsji' pa' wittata qu' ni'wen pe' namii pa' ƚe'wis neƚu, qa yi'wen pa' ewi'ƚ jukhew in nite' yeqhinataji' pe' witqhinatai t'ejuyets na'aj tewhe'yei.* Ap 19:8; 22:14 12 Pa' wittata qa yit'ijets: “Waika', ¿pa'n ƚunye'j in ƚentenuyetsji' ha'ne ƚe'wis neƚu in nite' ƚeqhinataji ke' t'ejuyets na'aj tewhe'yei?” Pakha'an qa ham pa'qu' nit'ij.* Mt 20:13; 26:50 13 Ma' qa pa' wittata qa yit'ijets pe' ƚeqejkunenhei: “Ophe'ƚi'ƚ ne' ƚokoyei qa ne' ƚef'iyei iye qa' iwu'mi'ƚiifik'i na' i'nfik'i qi nookii qa' hik nakha'a' qu' qi qu' napi' qa' nat'aitaxji' iye ƚek'unhetii.” 14 Qe olots nekhewe' teniyaitaxets, qa nite'ƚe olots ne' te'nekumhi'yiiji' ujaa'xkii.—* Mt 20:16; Ap 17:14

15 In yili'ij ha' Jesús ekewe'en, qa he' fariseol qa ikkii qa iyetijju' pa'n ƚunye'j qu' net'eku'mi' ha' Jesús qu' nata'ƚets pa'qu' nit'ij hakha'an. 16 Hekhewe'en qa nukinii he' ƚ'ijatshenheiƚe qa ƚijts'eyek hekhewe' yijayanek ha' Herodes, ma' qa yit'ijets: —Maestro, tsikfe'li'ƚetsha in akha' yijaa'ija na'aj ƚit'ij qa yijaa'ija iye in ƚi'nq'ijatshenij pa' yisu'un pa' Dios, ma' qa nite' ƚenwu'mpha'm qu' ink'aihitik'ui pakha' hats ƚisu'un qu' ƚunye'je' qu' nata'ƚets pa'qu' ƚunye'je'ƚe ene' jukhew, qe akha' week eqjunyejeyij.* Mr 2:8; 3:6; 8:15; Jn 3:2; Hch 10:34; 13:10; 18:26 17 Qa hik ta'ƚijupi', enfeli'ƚ ye'm pa'qu' umti'ek. ¿Me ƚe'wisijupi' in jitajaninkii ekewe' wekwek qu' net'ejuyets pa' César, Roma ƚatata? ¿Me nite'?—* Mr 12:14,16-17; Lc 2:1; 3:1; 20:22,24-25; Jn 19:12,15 18 Ha' Jesús qa hatsƚe nikfe'lets in nite' ƚe'wis pa' neqfenyejeyutaxij hekhewe'en, qa yit'ijets: —Ejtitsits, hik ejunyejeyi'ƚ qu' wetsjuk'e ejusitsi'iƚ. ¿Inhats'ek in ƚ'ewqeleitaxi'ƚ yik'ui? 19 Ets'ethini'ƚij ewi'ƚe' ƚ'astaki'ye' nijket pekhewe' t'ejuyets in tajaikii eke' wekwek.— Hekhewe'en qa yethinij ke' ewi'ƚ denario.* Ewi'ƚ denario, ƚajanye'j pa'aj pa'qu' jukhewe' in ewi'ƚ neƚu qu' net'ithayii. 20 Ha' Jesús qa yit'ijets hekhewe'en: —¿Ƚek ƚeju's ha'ne witeqsi'nq'al i'nji' qa ƚek ƚii iye ha'ne i'nji'?— 21 Qa yeku'ƚ hekhewe'en: —Pa' César, Roma ƚatata ƚesi'nq'al.— Ha' Jesús qa yit'ijets: —Ye'ehe, qa' ƚisi'ƚij pa' Roma ƚatata (César) pekhewe' yatsat'etsƚi'ijek in Roma ƚatata (César), qa na' Dios pekhewe' yatsat'etsƚi'ijek in Dios.—* Mt 17:25; Ro 13:7 22 In yepi'ye' ek'i aka'an hekhewe'en, qa qi in yitjuƚaxijpha'mkii, ma' qa ikik'uikii.

23 Qa hik kakha' iye ka' neƚuji', he' uja'x hekhewe' saduceol qa nekii iye ha' i'ni' ha' Jesús qe naqfaakanheyu'uj pe'ye'. He saduceol yit'ijets in nite'te' iƚii iye hatse' pe' naxju'.* Mt 3:7; Hch 4:1; 23:8 24 Ma' qa yit'ijets ha' Jesús: —Maestro, pa' Moises'ik'i yit'ij pa'aj: “Pa'qu' nawa'm in mexe hamtax ƚelitsi'iƚ pe'qu' ƚewhe'ye'ye', ma' qa pa' ƚek'inij i'nƚi'i qu' ƚamats'e qa' hik pakha' qu' ƚewhe'ye'yi'ij pe' ƚewju'lelax. Ma' qa qu' nataltsa'yi'ƚ qa' hikpa' qu' ƚa'si'ij pa' wa'm ƚewhe'ye'ek'i.”(Dt 25:5) 25 Ha'ne ha'ni'ƚi' na'l ka' ewi'ƚ hik ƚunye'j aka'an wetsjuk tatsai (7) pe' witjefeye'k. Pa' yojo in tewhe'yeitax qa wa'm, qa mexeƚe hamtax ƚa'si'iƚ pe' ƚewhe'ye'tax. Qa nejettaxij qu' ƚewhe'ye'yi'ij pa' ƚek'inij, 26 qa wa'mifi iye. Qa hik ƚunyejei iye pekhewep iye ma' qa week naxju' pe' wetsjuk tatsai (7) witjefeye'k. 27 In hats week naxju' qa wa'm iye pe' efu'uk'i. 28 Qa hane'ej qu' iƚiye'tax iye pe' hats nanaxtaxju' ¿qa pa'n ƚunye'j pa'qu' ƚewhe'ye'yi'ij pekhewe' wetsjuk tatsai (7) pe' efu'uk'i? Qe hats week ƚewhe'yetstaxij pekhewe'en.— 29 Qa yeku'ƚ ha' Jesús qa yit'ijiju'ƚ: —Ekheweli'ƚ qi in ƚijaniƚik'i qe nite' ƚenikfe'li'ƚik'i ke' Intata ƚe'lijei, qa nite' ƚenikfe'li'ƚetsha iye na' qi ƚet'unha'x na' Dios. 30 Qe qu' iƚiye'tax pe' naxju', pe' jukhew qa efuts nite' tewhe'yeiju' hatse', qe hik qu' ƚunyejeye' yijat'ij ne' angelits wa's ƚeiƚets.* Mt 24:38; Lc 17:27 31 Ye'ehe, in t'ejuyets qu' iƚiye'tax pe' naxju', ¿me nite' ƚiyineniƚik'i na' Dios in yit'iƚij ewets: 32  “Yakha' ƚeqe Dios ka' Abraham qa ka' Isaac qa ka' Jacob”?(Ex 3:6) Na' Dios ƚeqe Dios ne' iƚii. Qa nite' ƚeqe Dios pe' naxju'.—* Ex 3:15-16; Hch 7:32 33 Hekhewe' olots jukhew qa efuts, in yepi'ye' ek'i ekewe' i'nq'ijatshenij ha' Jesús qa qi in yitjuƚaxijpha'mkii aka' ƚunye'jkii.

34 Qa hekhewe'ƚe fariseol in impi'ye'ej he' saduceol in ham pa'qu' nit'ijiju'ƚ ha' Jesús, qa ewi'ƚ we'neni'.* Lc 10:25-28 35 Qa ha' ewi'ƚ hekhewe' fariseol hakha' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei qa yijaajintax iye, qa yit'ijets:* Lc 7:30; 10:25; 11:45; 14:3 36 —Maestro, ¿pa'n ƚunye'j pa'qu' les qiye'ji'ha kekhewe' ƚe'lijei pa' Dios tisij pa'aj pa' Moises'ik'i (mandamientos)?— 37 Qa ha' Jesús qa yeku'ƚ qa yit'ij: —Isu'unija pa' Yatsat'ax'inij eqe Dios weekij pa' atawe'j, qa weekij iye pa' iƚa'x, qa weekij iye pa' aqjamtikineye'jkii.(Dt 6:5)* Lc 10:27 38 Aka'an hik aka' ka' les in qiji' qa hik aka' iye yojo'ok'oi kekhewe' wenit'ij qu' nanaqsiijkii. 39 Qa ka' yojo'opji' qa hik ƚunye'j iye aka'an in yit'ij: “Isu'un week pa'qu' mete' e'm jukhew qa efuts in ejunye'jek in ƚewetsu'unƚe.”(Lv 19:18)* Mt 19:19 40 Ekewe' wetsjuk wi'tlijei hik ekewe' ƚetkui ke' week testi'yij ka' Moises'ik'i qa ke' i'nq'ijatshenij iye ke' profeta'ik'i.—* Mt 7:12; Ro 13:8-10; Ga 5:14

41 Qa in mexe ewi'ƚ i'ni' he' fariseol, qa ha' Jesús qa nifaakanji'ju', 42 qa yit'ij: —¿Pa'n ƚumti'iƚ qu' ƚunye'je' pa' Cristo? ¿Pa'n ƚii pa'qu' nata'ƚets?— Qa yeku'ƚ hekhewe'en: —Ta'ƚte'ets hatse' pa' David'ik'i.— 43 Ma' qa yit'ijets ha' Jesús: —Ye'ehe, ¿qa inhats'ekek ka' David'ik'i pa' Espíritu Santo in ta'ƚets, qa yit'ijets: “Yatsat'axyij?” Qe ka' David'ik'i yit'ij:* 2S 23:2; Ap 1:10; 4:2 44  “Pa' Intata qa yit'ijets pa' Yatsat'axyij: ‘Niju' ni'iju' ha'ne ts'iyayik'i ipƚu'ui qu' hentaxiiju' ne' ef'iyei qa' otsi'pji'kii ne' ejuihifets.’ ”(Sal 110:1)* Hch 2:34-35; 1Co 15:25; He 1:13; 10:13 45 Pa' David'ik'i in yit'ijets, “Yatsat'axyij.” ¿Qa pa'n ƚunye'j iye qu' nit'ijets qu' ƚa'se'?— 46 Hekhewe'en qa ham pa'qu' neku'ƚijiju'ƚ pe'qu' ƚe'lijeye', ma' qa hik aka'aj ka' neƚuji' qa ta'ƚi' in hats ham pa'qu' nanfaakanij pe'ye'.* Mr 12:34; Lc 14:6; 20:40