Kálaad Zɛmbî : Sɔ ̧ á Gúgwáan Wəhebʉrə̂ 11

Búgə́ sə́ mə́ dʉ́g nə obúgʉla ɔ́ ayág yí

1 Búgə́ jísə cidɔwʉ́lə lám mə́ múúd í kə́ cidɔw nə gúl sâ nə́, i é bə, kú yîl kú bəd yí; búgə́ jísə nə́mə́ magʉlə́lə lâm mə́ múúd í mágʉ́lə́ gúl sâ nə́, tɔɔ nyə aŋgɛ̂ nə dʉ́g gwo, jísə bʉ́bə́lɛ́ yí. 2 Obúgʉla ɔ́ ayág bwə́ á bə nə búgə́ jɔɔŋg. Gwə́ wə́ í á sá nə́ mínə́ máŋ mə́ nyíig Mícilyá mí Zɛmbî dɨ̂.

3 Búgə́ wə́ ŋgə́ sá nə́ shé ŋgə́g nə magʉlə nə́ Zɛmbî nyə á cɨ ciyá, shí nə gwɔ́w í mú bə. Ntɔ́ jɨ nə́ sâ jɛ̂sh shé ŋgə́ dʉ́g yí í á zhu sâ shé aŋgɛ̂ nə dʉ́g yííd.

4 Búgə́ í á sá nə́ Abɛl sáág Zɛmbî *mətúnʉga mə́ njúl ŋkí nywa cɔ̧́ mɛ́ mə́ Káan, Zɛmbî magʉlə mwo, a mú cɨ nə́ Abɛl jɨ tʉ́təlí muud. Nə́ ndɛɛ́, tɛɛm bə nə́ Abɛl nyə a mə́ bwey yə, a ŋgə ná lás nyə́dɨ́ búgə́ nyə á *búgʉla yííd.

5 Búgə́ í á sá nə́ Inɔɔg ŋkáŋʉ́g kə wə́ Zɛmbî kú fudə. Tɔɔ muud nyə a shígɛ́ ná dʉ́g nyə nəcé Zɛmbî nyə a sá nə́ a ŋkáŋʉ́g. Kálaad Zɛmbî ŋgə cɨ nə́ shúshwóógʉ́ nə́ a ŋkáŋʉ́g ɨɨ́, nyə á nywa Zɛmbî lámʉ́d. 6 Í njúl nə́, nda nəcé búgə́, muud nda bwɛlɛ nywa Zɛmbî lámʉ́d. Ntɔ́ jɨ nə́, muud mə cɛ́ɛ́l shísh Zɛmbî kúnə́-kúnə yɛ́ mə́ jəlá nə magʉlə nə́ Zɛmbî jisə; á jəlá nə magʉlə nə́mə́ nə́ buud bwə́ ŋgə́ wá lâm nə́ bwə́ sɔ̧́ Zɛmbî wá, Zɛmbî ŋgə yə bwo myə́na.

7 Búgə́ í á sá nə́ *Nówe gwágʉ́g məcwûŋ mə́ Zɛmbî a mú bwey mpu sâ í á bə nə́ í zə́ sɨ̂y yí, sâ jɔɔŋgʉ́ nda fwo bə. Nyə á ŋwa ciyá mə́ Zɛmbî nə məjilə, a mú lwɔ̧́ məma byɔ́ɔl, a cʉg njɔ́w búúd yé. Nyə á lwó nə sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ yé wɔɔŋg nə́ buud ɔ shí bwə́ á bə nə məbɛ̧ɛ̧́. Nə́ ndɛɛ́, búgə́ jé í á sá nə Zɛmbî cɨ́g nə́ a jɨ tʉ́təlí muud.

8 Búgə́ í á sá nə́ *Abʉraham sáág Zɛmbî məgwág ja Zɛmbî nyə a jɔ̂w nyə yí. Nyə a tɨ́ njɔɔnd kə́lə lɔɔm í á bə nə́ Zɛmbî mə bá yə nyə tâŋ lʉ́gí yí, a nda fwo mpu kʉ́l lɔɔm wɔɔŋg í á bə yí. 9 Búgə́ í á sá nə́ a kə́g ŋgə cʉgə nda njôŋ lɔɔm Zɛmbî nyə á kaag nyə yííd. Nyə á dʉ ŋgə ji mə́banda dɨ́, *Izaag ji nə́mə́ ntɔ́, tɔɔ *Yákwab, bwó buud bwə́ á lʉ́g nə isâ impwúd nyə á kaag Abʉraham yí. 10 Abʉraham nyə á dʉ ŋgə ji ntɔ́ nəcé nyə á ŋgə bwánd ŋgwə́la álal-límʉga í á bə nə́ Zɛmbî nyəmɛ́fwó mə bá cwɔ̧́ yuug, nyəmɛ́fwó lwɔ̧́ yí.

11 Búgə́ í á sá nə́ kundú múdá nda *Sara zə́g bə nə ŋkul mə bíí mpwoŋ buud a mə́ bwey shîn kə*. Nyə á bwey mpu nə́ Zɛmbî muud nyə á kaag ŋkaagə́ yɛ́ jɨ abúgʉ́lág. 12 Sá jɔɔŋg wə́ í á sá nə́, muud ŋgwúdʉ́ zə bə nə mpwoŋ buud, nyúúl mə́ shîn bwey kə. Mpwoŋ buud nyɛ́ mpyáánz nda wəacén-cénî wâ joŋ, nda shɛ̧ á bwûŋ lʉ́ ŋgwɔ̧ɔ̧́.

13 Obúgʉla ɔ́ ayág ɔ́nɨ bɛ̂sh bwə́ á ŋgə yə bwə́ ŋgə́ ná búgʉla Zɛmbî, njɨ bwə́ nda fwo bii mə́nywa Zɛmbî nyə á kaag bwo má. Bwə́ á yida dʉ́g mwo shwóg-shwóg, bwə́ mú shwas mwo. Bwə́ á magʉlə nə́ bʉ́sə ojóŋ wa shí gaád, ijigə-jigə. 14 Ja bwə́ lás ntʉ́nɨ yí, bwə́ lwó nə́ ŋgə́ŋ nə́ bwə́ ŋgə sɔ̧́ wúl lɔɔm í bá bə bwo nyáŋ mpwág yí. 15 Lɔɔm wáŋ í á mbə̂m ná ŋgə nyiŋgə sá bwo fund ɨɨ́, bwə́ á nywá nə́mə́ je bə nə fwála mə nyíŋgə́ nə mpʉ́s, kə wu. 16 Njɨ mpǔlə dʉ́g dɨ̂, bwə́ á ŋgə jɨɨ nə́ bwə́ kə́ lɔɔm á gwɔ̂w, lɔɔm í búl nywa cɔ̧́ wɔɔŋg bwə́ á dʉ ji yí. Sâ jɔɔŋg wə́ Zɛmbî jɨ́ nda gwág shwôn ja bwə́ jɔ́w nyə nə́ Zɛmbî wáŋ yí; ŋgaá nyə á mə́ kwəmʉsa bwo fwámɛ́ ŋgwə́la?

17 Zɛmbî nyə sá Abʉraham məkʉgʉlʉ nə́ a yánág cʉ́gə́ lʉ́ mwân dɛ́ Izaag, sá mə́túnʉga. Búgə́ í á sá nə́ Abʉraham mágʉləg, a ŋgə́ mpu nə́ Zɛmbî nyə á kaag nyə məŋkaagə́. 18 Nəcé Zɛmbî nyə á cɨ nə Abʉraham nə́: «Izaag wə́ mə́ bá byâ wo mpwoŋ buud mə́ á kaag wo yí.» 19 Njɨ, Abʉraham nyə á bə nə búgə́ nə́ Zɛmbî jɨ nə ŋkul gwúmʉshi búúd. Ntɔ́, Izaag nyə á bə Abʉraham ja jɔɔŋgʉ́d nda muud nyə á mə yə nə́ ndɛɛ́ a mə́ nyiŋgə gwûm yɛ́.

20 Búgə́ í á sá nə́ Izaag bwádánʉ́g nə Yákwab bá Eso shú cʉg í á ŋgə zə bwo shwóg yí. 21 Búgə́ í á sá nə́, ja Yákwab nyə á bə nə́ a zə́ yə yí, a ŋgə́g nə bwádan nə bwân ɔ́ Yósɛb ŋgwûd ŋgwûd nə́ ndɛɛ́ a mú jwaagʉwo nyə́dɨ́ fiidye dɨ́, yə Zɛmbî gúmə́.

22 Búgə́ í á sá nə́ ja Yósɛb nyə á bə nə́ a zə́ yə yí, a jááwʉg buud nda bwân ɔ́ *Izʉrəyɛ̂l bwə́ bá wú Igîpten, wɔ́ɔ́s nə nda bwə́ bág sá íyasə́ byé nə́†.

23 Búgə́ í á sá nə́, ja Moyîz nyə a byɛ̂l yí, obyɔ̂l bɛ́ bwə́ shwéélʉg nyə tâŋ oŋkwoond olɔ́ɔl nəcé bwə́ á dʉ́g nə́ nyə á bə mbíya jɔ̧jɔ̧ kʉ́kény. Mpə́ndí njwú-buud nyə a tə̂l yí í á shígɛ́ sá bwo ifwaas.

24 Búgə́ í á sá nə́, ja Moyîz nyə á bə muud yí, a bánʉg nə́ bwə́ kú dʉ jɔ̂w nyə nə́ mwân mə́ shilə mə Farawôŋ. 25 Nyə á yida cɛɛl nə́ bwə́ cúgʉ́g bə́nɔ̂ŋ kúl mə́ Zɛmbî, ntɔ̧ nə́ a kə́g bɛ̧ mə́nywa mâ kʉ́kʉ́l wəla cʉg *mísə́mʉ́d. 26 Nyə á kwey nə́ í nywa nə́ bwə́ sáág nyə isâ í shwôn nə́mə́ nda bwə́ bá sá *Krîst nə́, nəcé cínɔŋg wə́ jɨ́ fwámɛ́ tɔɔm ntɔ̧ wɔɔŋg á kúm á Igîpten. Mísh mɛ́ mə́ á ŋgə dʉ́g njɨ myə́na á bá bii mwɔ̂w mə́ zág má yí.

27 Búgə́ í á sá nə́ a wúg Igîpten kú fúndə nə́ njwú-buud nyə e nyada nə nyə. Nyə a yɨ́ɨm nyúul nda sá mə́ cɨ́ nə́ nyə á ŋgə dʉ́g Zɛmbî, í njúl nə́ muud cúgɛ́ nə ŋkul dʉ́g nyə. 28 Búgə́ í á sá nə́ Moyîz fwɔ̧́g *Páska, a cɨ nə́ búúd ɔ Izʉrəyɛ̂l bwə́ myɛ́ɛ́gʉg məcií bwə́dɨ́ mímpumbɛ́ mí mínjɔ́wʉ́d shú nə́ *éŋgəles á shwɨy nda gwú bwân báŋ ɔ́ acúmbâ.

29 Búgə́ í á sá nə́ bwân ɔ́ Izʉrəyɛ̂l bwə́ ntɔ̧́g mâŋ mə́ atɨ́tɨɨ̂ nə məkuú nda bwə́ á ŋgə kyey zhizhe shíd; ja búúd ɔ Igîpten bâŋ bwə́ á nywá zə ntɔ̧ ntɔ́ yí, məjúwó mə́ á zə byalʉga nə bwo, mə́ mú shîn gwú bwo.

30 Búgə́ í á sá nə́ mənyuŋg mə́ Zheríko‡ mə́ shínʉ́g shugʉla shí ja bwân ɔ́ Izʉrəyɛ̂l bwə́ á dʉ ciiŋgya cínɔŋg ŋgwə́la tâŋ mwɔ̂w zaŋgbá yí.

31 Búgə́ í á sá nə́ Ráhab mudá jaŋga bə́g kú yə ja búúd bwə́ á sá Zɛmbî miŋgáádə́ wá bwə́ á yə yí. Nəcé, nyə a lə́g buud bwə́ á kə ŋgə bigas ŋgwə́la shwoó wá. 32 Mə nyíŋgəg ná jaaw bɨ́ jɨ? Mə́ ká cɨ nə́ mə́ bwiiŋg bɨ́ miláŋ mí Zhedeyoŋ nə Barak nə Sámʉ́son nə Zhɛfʉté nə *Dávid nə Samyɛ̂l nə *buud ɔ mícúndə́, fwála fúfə mə.

33 Nəcé, búgə́ í á sá nə́ bwə́ lúmbʉ́líg nə məfaan məshús, bwə́ ntɔ̧ mwo; bwə́ á ŋgə kyey nə lɔɔm ótʉ́təlí dɨ̂ nə́ ndɛɛ́ bwə́ mú bii ísâ Zɛmbî nyə á kaag yí; bwə́ á fad ozhwambáŋkwuŋ mimpu. 34 Bwə́ á jímə ibɨɨmb-bɨɨmb íkuda, bwə́ faam íkʉ́l í á bə nə́ bwə́ gwûg bwo nə ikafwɛlɛ yí. Məbwas mə́ á dʉ bii bwo, Zɛmbî mú dʉ yálʉshi bwo, bwə́ mú bə óŋkáŋ ɔ́ dɔ́ɔ́mb, julya nə igwooŋg i dɔ́ɔ́mb yâ míl mílɔɔm. 35 Bɔ́ɔ́lʉ́gá búdá, buud báŋ bwə́ á yə wá bwə́ á nyiŋgə gwûm, bə́nɔ́ŋ nyiŋgə cʉgə.

Bɔ́ɔ́lʉ́gá búúd bwə́ á yida bwəma nə cúgə́ áyíyáág bwə́ fudə́ fudə́g. Bwə́ á ban nə́ bwə́ cúgɛ́ nə ŋkul cuwó kwoŋ nə Zɛmbî shú nə́ bwə́ fáámʉgɨ́ nə cúgə́. Bwə́ á sá ntɔ́ shú nə́ bwə́ bág bə nə fwámɛ́ cʉg ja bwə́ bá gwûm yí. 36 Bɔ́ɔ́l bwə́ á bwəma nə cóógʉ́, bɔ́ɔ́l bígə́, bɔ́ɔ́lʉ́gá kə mímbwug dɨ́ ŋgwówʉ́lá mə́ŋkəda nə mikwoolú mí íŋkwánz. 37 Bwə́ á gwú bɔ́ɔ́l nə məkwóógʉ́, bwə́ shigə bɔ́ɔ́l nə́ ndɛɛ́ sámb íkʉ́l íbá, gwú bɔ́ɔ́l nə ikafwɛlɛ. Bɔ́ɔ́lʉ́gá bâŋ, bwə́ á ŋgə kyey kə cɛ̧́ kə cɛ̧̂, bwə́ dʉ́gə́ bwáád njɨ íkúúdú í ncwəmbɛ nə ikúúdú í kálá, sâ jɛ̂sh fúfə bwo, bwə́ ŋgə́ bwəma nə cúgə́, buud bwə́ ŋgə́ jugʉshi bwo. 38 Váál búúd dáŋ í áshígɛ́ bə nə́ í jíg nə buud ɔ shí ga. Bwə́ á ka ŋgə jɛ̧́ gwɔ́w mə́shí mə́ ashwééshád nə mímbʉ́ŋʉ́d, bwə́ dʉ́gə́ ji míku mí mə́kwóógʉ́d nə míku mí mə́ndəlúd.

39 Tɛɛm bə nə́ Zɛmbî nyə á faag buud bɔɔŋgʉ́ nəcé búgə́ jáŋ, bwə́ á yə bwə́ kú fwo bii sâ Zɛmbî nyə á kaag yí. 40 Jɨ́ nə́, Zɛmbî nyə á ŋgə bwey kwəmʉsa shé sâ í búl nywa yí; nə́ ndɛɛ́, nyə a shígɛ́ jɨɨ nə́ bwə́ tɛ́ɛ́dʉ́g kə bə váál í jə́la yí, sə́ bâŋ lʉ́g mpʉ́s.

11:1 Rom 8.24; 2Kr 4.18

11:3 Mət 1.1; Sôm 33.6, 9; Rom 4.17; 2Kr 4.18

11:4 Mət 4.3-10

11:5 Mət 5.21-24

11:7 Mət 6.13-22; Rom 4.3; 1Pr 3.20

11:8 Mət 12.1-2

11:9 Mət 35.12, 27

11:10 13.14

11:11 Mət 17.19; 18.11-14; 21.2; Rom 4.19-20

*11:11 Bɔ́ɔ́lʉ́gá bwə́ cɨ na nə́: Búgə́ í á sá nə́ Abʉraham zə́g bə mbyɔ̂l a mú cwúcwúúl, fwála lʉ byâ mə́ bwey ntɔ̧, Sara ntâg kundú.

11:12 Mət 15.5

11:13 11.9; 13.14; Mət 23.4; 47.9; Sôm 39.13

11:16 13.14; MmN 3.6; Mat 22.32

11:17 Mət 21.12; 22.1-14; Zhk 2.21

11:19 Rom 4.17

11:20 Mət 27.27-29, 39-40

11:21 Mət 47.31–48.20

11:22 Mət 50.24-25; MmN 13.19

†11:22 Dʉ́gʉ́g Mət 50.24-25. Yósɛb nyə á cɨ nə́ bwə́ bág ŋwa íyasə́ byé, kyey nə byo, kə bá dʉl bwə́dɨ́ lɔɔm Zɛmbî nyə á bwey yə impáámbə́ byáŋ yííd.

11:23 MmN 1.22; 2.2

11:24 MmN 2.10-12

11:26 12.2; 13.13

11:27 MmN 2.15; 12.41

11:28 MmN 12.1-14

11:29 MmN 14.21-29

11:30 Zho 6.12-21

‡11:30 Buud ɔ fwála dɔɔŋg bwə́ á dʉ lwɔ̧̂ məma mə́nyuŋg tâŋ luŋgʉla lyɛ̧̌lə ŋgwə́la wɛ̂sh, ka lʉ́gə mímpumbɛ́.

11:31 Zho 2.11-12; 6.21-25; Mat 1.5; Zhk 2.25

11:32 OoM 6.11–8.32; 4.6–5.31; 13.2–16.31; 11.1–12.7; 1Sa 16.1–1Oj 2.11; 1Sa 1.1–25.1

11:33 OoM 14.6-7; 1Sa 17.34-36; Dan 6.1-27

11:34 Dan 3.23-25

11:35 1Oj 17.17-24; 2Oj 4.18-37

11:36 Zhe 20.2; 37.15

11:37 2Ib 24.21

11:38 1Sa 13.6