Mba kɨ́ dɔsa̰y kɨ́ Pol ɔw kdɔ mbḛ Poyta kɨ́ Majɨ
13
Njékəwna̰-je dꞌində Barnabasɨ kɨ̀ Sol tagay kdɔ kullə lə Lubə
Dan njékəwna̰-je-tɨ kɨ́ ɓebo Antiosɨ-tɨ lé, njépata-je kɨ́ ta Lubə-tɨ, kɨ̀ njéndó dow-je ndukun-je kɨ́ dꞌisɨ mbunə̰-dé-tɨ ə́n: Barnabasɨ rəm, Simiyɔ̰ kɨ́ ꞌɓa-é dow kɨ́ ndul rəm, Lusiyusɨ kɨ́ ɓebo Sirḛn-tɨ rəm, Manayḛn kɨ́ dꞌutɨ-é natɨ kɨ̀ Erodɨ kɨ́ njèkɔ̰ɓe rəm, ɓá Sol rəm tɔ* 13:1 Luk 3:1. Beɓa ndɔ káre bè kɨ́ dꞌisɨ ꞌpole ꞌƁaɓe ɓá dꞌɔgɨ rɔ-dé nékuso kɨ̀ man ka̰y dꞌisɨ ꞌpa ta kɨ̀ Lubə lé, Ndil kɨ́ aa njay idə-dé panè: «Ɔri Barnabasɨ-je kɨ̀ Sol indəi-dé tagay adi-mi, kdɔ kullə kɨ́ mꞌɓa-dé kdɔ lé.» Lokɨ dꞌɔgɨ rɔ-dé nékuso kɨ̀ man ka̰y ꞌpa ta kɨ̀ Lubə lé, dḛ dꞌində ji-dé dɔ-dé-tɨ ɓá dꞌin̰ə-dé kadɨ dꞌɔw.
Barnabasɨ-je kɨ̀ Sol dɔnangɨ Siprə-tɨ
Ndil kɨ́ aa njay ulə Barnabasɨ-je kɨ̀ Sol adɨ dꞌɔw Selesi-tɨ ngá ɓá dꞌal bato dꞌɔw dɔnangɨ Siprə-tɨ. Ngà lokɨ ꞌtḛḛ ɓebo Salamin-tɨ lé, dḛ ꞌpa ta lə Lubə mḛḛ kəykəwna̰-je-tɨ lə jipɨ-je. Ngonnjèkullə lə-dé Ja̰ Markɨ ɔw sə-dé natɨ. Lokɨ dꞌində dɔnangɨ Siprə kɨ́ tò dan ba-tɨ ꞌgangɨ lé, dꞌɔw njal ɓebo Paposɨ-tɨ. Lo kin-tɨ lé, dꞌingə mbəli káre kɨ́ ꞌɓa-é Bar Jeju. Ḛ to jipɨ ə oo rɔ-é kɨ njèpata kɨ́ ta Lubə-tɨ rəm, ɓá to njèkisɨ dɔ ji Gubərnər-tɨ kɨ́ ri-é lə Sɛrjiyusɨ Polusɨ kɨ́ to dingəm kɨ́ njènégə rəm. Gubərnər lé, adɨ ꞌɓa Barnabasɨ-je kɨ̀ Sol kdɔ ḛ ndigɨ koo ta lə Lubə. Ngà dow káre bè kɨ̀ to mbəli, ri-é lə Elimasɨ kɨ̀ ta grɛkɨ, ɓá ndigɨ al, adɨ ḛ sangɨ kadɨ nꞌtəl dɔ gubərnər dɔ kadmḛḛ-tɨ liə. Beɓa Sol kɨ́ ꞌɓa-é Pol kɨ́ Ndil kɨ́ aa njay rusɨ mḛḛ-é lé oo-é ngətɨ-ngətɨ 13:9 Knj 22:27, 10 ɓá idə-é panè: «I dingəm kɨ́ kədɨ ta kɨ̀ né ra kɨ́ go rəbɨ-é-tɨ al ya rusɨ mḛḛ-i, i ngon lə Sú, njèkɔsɨ ta né-je lay kɨ́ to né kɨ́ njururu. I lé, ndɔ kɨ́ rá-tɨ ɓá ꞌa taakoo ta tujɨ kɔjra-je-tɨ lə ꞌƁaɓe kɨ́ to kɔjra-je kɨ́ njururu kinlé wa? 11 Yən, kɨ́ ngɔsnè-tɨ kin ya, ꞌƁaɓe à kində-i kɔjɨ-i ə kəm-i à tɔɔ, adɨ ꞌa koo ndógɨ kàdɨ̀ al ya dɔkaglo asɨ tatɨ.» Beɓa tajinatɨ nè ya lo ndul kəm Elimasɨ-tɨ ndḭ-ndḭ, adɨ mam lo ba-ba sangɨ-né dow kadɨ ndɔr-é. 12 Lokɨ Gubərnər oo né kɨ́ ra-né kinlé rəmə, adɨ mḛḛ-é, kdɔtalə néndó kɨ́ sɔbɨ dɔ ꞌƁaɓe lé, ɔr ndil-é.
Pol ndó ta lə Lubə ɓebo Antiosɨ kɨ́ tò dɔnangɨ Pisidi-tɨ
13 Pol kɨ̀ madkullə-je liə dꞌal mḛḛ bato-tɨ kɨ́ ɓebo Paposɨ-tɨ, dꞌɔw ɓebo Pɛrje-tɨ kɨ́ tò dɔnangɨ-tɨ kɨ́ Pampili. Ja̰ tusɨ-dé in̰ə-dé lo-é-tɨ kin, ə təl ɔw ɓebo Jorijalḛm-tɨ gogɨ 13:13 Knj 12:12. 14 Dḛ dꞌḭ ɓebo Pɛrje-tɨ, dꞌɔw ɓebo Antiosɨ-tɨ kɨ́ tò dɔnangɨ Pisidi-tɨ. Rəmə dꞌɔw kəykəwna̰-tɨ lə jipɨ-je ndɔ taakoo-tɨ lə jipɨ-je ə dꞌisɨ lo-é-tɨ nɔ̰ɔ̰. 15 Lokɨ ꞌndó mbete ndukun lə Moiyijɨ rəm, ɓá ꞌndó mbete lə njépata kɨ́ ta Lubə-tɨ rəm lé, njékun dɔ kəykəwna̰ lə jipɨ-je dꞌulə kulə dꞌidə Pol-je ꞌpanè: «Ngankɔ̰-ji-je, kinə ɔwi kɨ̀ ta madɨ kdɔ kadɨ uləi-né dingəm mḛḛ njékəwna̰-je-tɨ rəmə, tarəbɨ tò tagɨ kadɨ ꞌpai.» 16 Beɓa Pol ḭ taá yəkɨ ji-é adɨ dꞌisɨ selele ɓá panè: «Sə̰i Israyel-je rəm, sə̰i kɨ́ ꞌɓəli Lubə rəm, ꞌyəli mbi-si ooi-né ta lə-m! 17 Lubə lə gin dow-je lə-ji kɨ́ ꞌto Israyel-je mbətɨ ka-ji-je. Ḛ adɨ kɔr-dé usɨ dɔ madɨ-é-tɨ, lokɨ dꞌisɨ-né ɓe mba-tɨ dɔnangɨ Ejiptɨ-tɨ, ɓá adɨ-dé ꞌtḛḛ kɔgɨ dɔnangɨ-tɨ kinlé kɨ̀ takul tɔ́gɨ-é kɨ́ n̰a̰. 18 Ḛ ul-dé asɨ ɓal kɔrsɔ diləlo-tɨ§ 13:18 Tḛt 1:7; 12:51; Det 1:31.. 19 Ɓəy ɓá ḛ tɔɔ ko gin dow-je siri dɔnangɨ Kana̰-tɨ ə təl kɨ̀ dɔnangɨ lə-dé adɨ dow-je liə néndubə-tɨ* 13:19 Det 7:1; Joj 14:1. 20 Né-je kin lay lé, ra né asɨ ɓal ɓusɔ kɨ̀ kɔrmḭ je bè.»
«Go-tɨ gogɨ ɓá, ḛ ində njégangta-je adɨ ka-ji-je sar tḛḛ-né kaglo-tɨ lə Samiyel kɨ́ to njèpata kɨ́ ta-é-tɨ. 13:20 Njg 2:16; 1Sa 3:20 21 Ngá ɓá dḛ ꞌdəjɨ ngar, ɓá Lubə adɨ-dé Saul kɨ́ ngon lə Kisɨ kɨ́ to kɨ́ gin kojɨ-tɨ lə Benjamḛ adɨ ɔ̰̀ ɓe dɔ-dé-tɨ ɓal kɔrsɔ. 22 Ngà go-tɨ gogɨ, lokɨ Lubə mbatɨ Saul lé, ḛ adɨ Dabidɨ to ngar lə-dé. Ta kɨ́ Lubə pa dɔ Dabidɨ-tɨ ə́n: “Ma̰ mꞌingə Dabidɨ, ngon lə Jese, kɨ dow kɨ́ mḛḛ-m ndigɨ, ḛ à ra né-je lay kɨ́ mḛḛ-m ndigɨ. 13:22 1Sa 8:5; 8:19; 10:21; 13:14; Pa 89:21.23 Gin ka-tɨ lə Dabidɨ lé, ɓá Lubə adɨ dꞌojɨ Jeju kɨ́ to njèkajɨ Israyel-je, titɨ kɨ́ ḛ un-né mindɨ-é kete lé. 24  13:24 Mar 1:4; Luk 3:3Kete nɔ̰̀ ree Jeju-tɨ lé, Ja̰ ilə mbḛ adɨ gin Israyel-je lay kadɨ ꞌra batḛm kdɔ kadɨ tɔjɨ kin̰ə kɨ́ dꞌin̰ə panjiyə-dé-je kɨ́ majɨ al kɔgɨ. 25  13:25 a Ja̰ 1:20; b Mat 3:11; Mar 1:7; Luk 3:16; Ja̰ 1:27Ngà dɔkaglo-tɨ kɨ́ Ja̰ tɔl ta kullə liə lé, ḛ panè: “Mꞌto dow kɨ́ sə̰i ꞌngəbi-é kinlé al. Ooi bè, ḛ kɨ́ à ree go-m-tɨ lé, kulə saba kɨ́ nja-é-tɨ ya kàrè mꞌtuwə kadɨ mꞌtutɨ al.§ 13:25 Ja̰ 1:20,27; Mat 3:11; Luk 3:16”»
26 «Ngankɔ̰-m-je, sə̰i kɨ́ ꞌtoi nganka Abrakam rəm, dḛ kɨ́ dan-si-tɨ nè kɨ́ ꞌɓəl Lubə rəm lé, jə̰i ya ɓá ta kajɨ kinlé sɔbɨ dɔ-ji. 27 Kdɔ dow-je kɨ́ ɓebo Jorijalḛm-tɨ kɨ̀ ꞌboy-je lə-dé lé, ꞌgə Jeju al rəm, ɓá ta-je lə njépata-je kɨ́ ta Lubə-tɨ kɨ́ dow-je ꞌndó kɨ̀ ndɔ taakoo-je lə jipɨ-je lay-lay kinlé kàrè ꞌgə mḛḛ-é al rəm tɔ. Ta kɨ́ dḛ ꞌgangɨ dɔ Jeju-tɨ kin, dḛ ꞌra dꞌadɨ ta-je lay kinlé né-é ra-né né tɔ. 28  13:28 Mat 27:22,23; Mar 15:13,14; Luk 23:21-23; Ja̰ 19:15Dḛ dꞌingə ta kɨ́ asɨ koy-é al, ya ꞌdəjɨ Pilatɨ kadɨ adɨ ꞌtɔl-é. 29  13:29 Mat 27:57-61; Mar 15:42-47; Luk 23:50-56; Ja̰ 19:38-42Ngà lokɨ dḛ ꞌra siə né-je lay kɨ́ ꞌndàngɨ mḛḛ mbete-tɨ kɨ́ aa njay sɔbɨ-né dɔ-é lé, dḛ dꞌɔr-é kagdəsɨ-tɨ dꞌɔw ꞌdubɨ-é.* 13:29 Mat 27:22; Mar 15:13,42; Luk 23:21,50; Ja̰ 19:15. 30 Ngà Lubə adɨ-é tɔsɨ ndəl ində lo tḛḛ. 31  13:31 Knj 1:3Dḛ kɨ́ dꞌḭ siə dɔnangɨ Galile-tɨ ꞌdan-é dꞌɔw siə ɓebo Jorijalḛm-tɨ lé, ḛ tḛḛ sə-dé busɨ-busɨ ya asɨ ndɔ n̰a̰. Dḛ lé ɓá ɓone bè ꞌtəl ꞌto njépata-je liə kadɨ dow-je kɨ́ to Israyel-je.»
32 «Jḛ kàrè, jꞌree jꞌilə mbḛ Poyta kɨ́ Majɨ kinlé jꞌadɨ-si jꞌpanè: Kunmindɨ kɨ́ Lubə un adɨ ka-ji-je lé, 33 ḛ adɨ né-é ra né dɔ-ji-tɨ, jə̰i nganka-dé-je, kɨ̀ takul tɔsɨ kɨ́ ḛ adɨ Jeju tɔsɨ ndəl ində lo tḛḛ, titɨ kɨ́ ꞌndàngɨ-né ta-é mḛḛ mbete Pa-je-tɨ lo kɔr-é-tɨ kɨ́ joo ꞌpanè:
“I ꞌto Ngon-m, ɓone Ma̰ ya mꞌto Bɔbɨ-i.”»
34 «Tɔsɨ kɨ́ Lubə adɨ Jeju tɔsɨ ndəl ində lo tḛḛ lé, ḛ adɨ-é tḛḛ kdɔ kadɨ ndum gogɨ al ngá lé ɓá pa-né panè:
“Mꞌa kadɨ-si né-je kɨ́ aa njay
kɨ́ mꞌun mindɨ-m dɔ-tɨ, mꞌadɨ Dabidɨ.
To kun mindɨ kɨ́ mꞌa̰ dɔ-tɨ njángɨ.”»
35 «Gin-é kin ɓá Lubə pa-né mḛḛ mbete-tɨ kɨ́ rangɨ ɓəy panè:
“I ꞌa kin̰ə-m ma̰ dow lə-i kɨ́ mꞌaa njay kadɨ mꞌndum al 13:35 Pa 16:10; Eja 55:3.”
36 «Dabidɨ lé, lokɨ ḛ ra kullə kaglo-tɨ liə tɔl-né ta kɔjra-je lə Lubə lé, oy adɨ ꞌdubɨ-é mbɔ́ ka-é-je-tɨ ə ḛ ndum 13:36 1Ng 2:10. 37 Ngà ḛ kɨ́ Lubə adɨ-é tɔsɨ ndəl ində lo tḛḛ lé, ndum al. 38 Beɓa ngankɔ̰-m-je, kadɨ ꞌgəi majɨ, to takul Jeju lé ɓá jꞌilə-né mbḛ kin̰ə go majal-je lə-si kɔgɨ 39 rəm, ɓá né-je lay kɨ́ ndukun lə Moiyijɨ asɨ kɔr ta-é dɔ-si-tɨ al lé, ná̰-ná̰ kɨ́ adɨ mḛḛ-é Jeju lé, ta-é ɔr dɔ-é-tɨ kɔgɨ lay rəm tɔ. 40 Beɓa ooi go rɔ-si majɨ, kadɨ né-je kɨ́ njépata-je kɨ́ ta Lubə-tɨ ꞌpa dꞌadɨ-si kinlé tḛḛ dɔ-si-tɨ al. Dḛ ꞌpanè:
41 “Ooi majɨ, sə̰i njénədɨ dow-je, adi ndil-si tḛḛ sa̰y ə igi yɔm.
Kdɔtalə mꞌa ra né káre dɔkaglo-tɨ lə-si nè ya.
Né kɨ́ mꞌa ra lé, lé dow ɔr-si poy-é ya kàrè
a kooi kɨ ta kɨ́ tɔgrɔ-tɨ al§ 13:41 Aba 1:5!”»
42 Ngà lokɨ Pol-je kɨ̀ Barnabasɨ ꞌtḛḛ kəykəwna̰-tɨ lə jipɨ-je lé, ꞌdəjɨ-dé kadɨ ꞌtəl ꞌree kɨ̀ ndɔ taakoo kɨ́ gogɨ rangɨ kadɨ ꞌpa ga̰ ta kinlé, dꞌadɨ-dé ɓəy. 43 Ngà go kəw-na̰-tɨ lé, jipɨ-je kɨ̀ jipɨ təl-je kɨ́ ꞌto njékilə kujɨ dɔ Lubə-tɨ n̰a̰ ya dꞌun go Pol-je kɨ̀ Barnabasɨ. Pol-je lé, dꞌɔjɨ sə-dé ta rəm, ɓá dꞌulə dingəm mḛḛ-dé-tɨ, kdɔ kadɨ ramajɨ lə Lubə lé, dꞌoy go-tɨ rigɨ-rigɨ ya.
44 Ndɔ taakoo-tɨ kɨ́ gogɨ rangɨ lé, dow-je kɨ́ mḛḛ ɓebo-tɨ ꞌkəw-na̰ n̰a̰ ya kdɔ koo ta lə Lubə, adɨ ndəgɨ dow-je nà̰y n̰a̰ al. 45 Ngà lokɨ jipɨ-je dꞌoo kosɨ dow-je kin bè lé, jangɨ ra-dé n̰a̰ adɨ ꞌpa takɔbɨ kɨ̀ Pol ꞌmbatɨ-né ta liə. 46 Beɓa Pol-je kɨ̀ Barnabasɨ dꞌidə-dé ta kɨ̀ mḛḛnda ka̰y ꞌpanè: «Ooi bè, sə̰i ɓá lé, tò kdɔ kadɨ tokɨ pa ta lə Lubə kadɨ-si kete mɔkɨ. Ngà kɔsɨ kɨ́ sə̰i ɔsi ta lé ngərəngɨ ə sə̰i ya ooi rɔ-si kɨ dow-je kɨ́ ꞌtuwə kiskəm kɨ́ sartagangɨ kin al ngá lé, ɓá jḛ jꞌtəl-né kəm-ji rɔ dow-je-tɨ kɨ́ ꞌto jipɨ-je al tin. 47 Beɓa né kɨ́ ꞌƁaɓe un ndu dɔ-tɨ kadɨ jꞌra ə́n:
“Ma̰ mꞌində-i kadɨ ꞌto londógɨ lə gin dow-je kɨ́ ꞌto jipɨ-je al.
Kdɔ kadɨ ɔw kɨ̀ ta kajɨ njal ꞌtḛḛ-né ngangɨ dɔnangɨ-tɨ* 13:47 Eja 49:6.”»
48 Ngà lokɨ dḛ kɨ́ ꞌto jipɨ-je al, dꞌoo ta kinlé, rɔ-dé nəl-dé adɨ ꞌpitɨ ta lə ꞌƁaɓe Lubə. Dḛ kɨ́ kiskəm kɨ́ sartagangɨ tò kdɔ ta lə-dé lé, ꞌtəl njékadmḛḛ-je. 49 Beɓa ta lə ꞌƁaɓe sane kɨ̀ go dɔnangɨ lə-dé kin lay. 50 Ngà jipɨ-je ꞌsulə dené-je kɨ́ ꞌto jipɨ təl-je kɨ́ ꞌto dow-je kɨ́ boy-boy rəm, ꞌsulə dow-je kɨ́ boy-boy kɨ́ mḛḛ ɓebo-tɨ adɨ dꞌulə kəm Pol-je kɨ̀ Barnabasɨ ndoo, ɓá ꞌtubə-dé kɔgɨ dɔnangɨ-tɨ lə-dé rəm tɔ. 51  13:51 Mat 10:14; Mar 6:11; Luk 9:5; 10:11Beɓa Pol-je kɨ̀ Barnabasɨ ꞌtində kodɨ kɨ́ nja-dé-tɨ kɨ dɔ-dé-tɨ ə dꞌɔtɨ dꞌɔw ɓebo Ikoniyɔm-tɨ. 52 Ngà njéndó né-je kɨ́ mḛḛ ɓebo Antiosɨ-tɨ lé, rɔ-dé nəl-dé n̰a̰ rəm, ɓá Ndil kɨ́ aa njay rusɨ mḛḛ-dé rəm tɔ.

*13:1 13:1 Luk 3:1

13:9 13:9 Knj 22:27

13:13 13:13 Knj 12:12

§13:18 13:18 Tḛt 1:7; 12:51; Det 1:31.

*13:19 13:19 Det 7:1; Joj 14:1

13:20 13:20 Njg 2:16; 1Sa 3:20

13:22 13:22 1Sa 8:5; 8:19; 10:21; 13:14; Pa 89:21.

13:24 13:24 Mar 1:4; Luk 3:3

13:25 13:25 a Ja̰ 1:20; b Mat 3:11; Mar 1:7; Luk 3:16; Ja̰ 1:27

§13:25 13:25 Ja̰ 1:20,27; Mat 3:11; Luk 3:16

13:28 13:28 Mat 27:22,23; Mar 15:13,14; Luk 23:21-23; Ja̰ 19:15

13:29 13:29 Mat 27:57-61; Mar 15:42-47; Luk 23:50-56; Ja̰ 19:38-42

*13:29 13:29 Mat 27:22; Mar 15:13,42; Luk 23:21,50; Ja̰ 19:15.

13:31 13:31 Knj 1:3

13:35 13:35 Pa 16:10; Eja 55:3

13:36 13:36 1Ng 2:10

§13:41 13:41 Aba 1:5

*13:47 13:47 Eja 49:6

13:51 13:51 Mat 10:14; Mar 6:11; Luk 9:5; 10:11