4
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús
ki̱vi̱ ñaníma̱ ndiva̱ꞌa káꞌno xi̱to ndoso ña ra
(Mt. 4:1-11; Mr. 1:12-13)
Ta níma̱ ta̱Jesús chútú ní ña xíꞌin ndee̱ Níma̱ Ndios, ta ke̱e ra yu̱ta Jordán, ta Níma̱ Ndios ni̱ka̱ꞌa̱n ña xíꞌin ra ko̱ꞌo̱n ra no̱o̱ yóo yuku̱ yi̱chí. Ta o̱vi̱ si̱ko̱ ki̱vi̱ yóo ta̱Jesús yuku̱ yi̱chí, ta ñaníma̱ ndiva̱ꞌa káꞌno xíto ndoso ña ra, chi kóni ña sandáꞌví ña ra. Ta nda̱ loꞌo o̱n vása ní‑xixi ta̱Jesús, chi ni̱xi̱yo soꞌon ra o̱vi̱ si̱ko̱ ki̱vi̱, ta saá xíꞌi̱ ní ra so̱ko. Ta ki̱xaa̱ ñaníma̱ ndiva̱ꞌa káꞌno no̱o̱ ra ña koto ndoso ña ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ña xíꞌin ra, káchí ña saá:
―Tá ndixa Sa̱ꞌya Ndios kúu ún, ta va̱ꞌa kaꞌnda chiño ún no̱o̱ yu̱u̱ ña ndóo yóꞌo ná nduu ña si̱ta̱ va̱ꞌa ―káchí ña xíꞌin ta̱Jesús.
Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús, káchí ra saá xíꞌin ñaníma̱ ndiva̱ꞌa:
―To̱ꞌon Ndios káchí ña saá: “O̱n si̱ví nina ña xíxi ni̱vi kúu ña xíni̱ ñóꞌó kutaku̱ na. Ta xíni̱ ñóꞌó kandixa va̱ꞌa na to̱ꞌon Ndios, ta saá kutaku̱ na”, káchí to̱ꞌon Ndios ―káchí ta̱Jesús xíꞌin ñaníma̱ ndiva̱ꞌa.
Ta saá ñaníma̱ ndiva̱ꞌa káꞌno ni̱ka̱ꞌa̱n ña xíꞌin ta̱Jesús ko̱ꞌo̱n ra xíꞌin ña, ta nda̱a na ñii yuku̱ síkón ní, ta ñandiva̱ꞌa sa̱náꞌa ña ra ndiꞌi ñoo ña yóo ñoyívi yóꞌo, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ñaníma̱ ndiva̱ꞌa xíꞌin ta̱Jesús, káchí ña saá:
―Taxi i̱ nda̱yí ndaꞌa̱ ún kuu ún ta̱káꞌno no̱o̱ ndiꞌi ñoyívi yóꞌo, ta taxi i̱ ndiꞌi ñakuíká xíꞌin ndiꞌi ñava̱ꞌa ndaꞌa̱ ún. Saá chi ña̱ꞌa mi̱i i̱ kúu ndiꞌi ña, ta yóo yichi̱ i̱ taxi i̱ ña ndaꞌa̱ ni̱vi na káchí ini mi̱i i̱ xíni i̱. Tá kuxítí ún no̱o̱ i̱, ta kasa to̱ꞌó ún yi̱ꞌi̱, ta taxi i̱ ndiꞌi ña kómí i̱ ndaꞌa̱ ún ―káchí ñaníma̱ ndiva̱ꞌa xíꞌin ta̱Jesús.
Ta ta̱Jesús nda̱kuii̱n ra, ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ña:
―¡Kutaꞌa ún no̱o̱ i̱, yóꞌó, ñaníma̱ ndiva̱ꞌa káꞌno Satanás! Chi káchí to̱ꞌon Ndios saá: “Ndasaá kuiti Ndios kasa to̱ꞌó yó, ta kasa ndivi yó chiño ra, ta o̱n kasa to̱ꞌó yó, ni o̱n kasa ndivi yó chiño inka̱ na”, káchí to̱ꞌon Ndios ―saá ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíꞌin ñaníma̱ ndiva̱ꞌa.
Ta saá ñaníma̱ ndiva̱ꞌa káꞌno ni̱ka̱ꞌa̱n ña xíꞌin ta̱Jesús ko̱ꞌo̱n ra xíꞌin ña, ta ni̱xaa̱ na yíta na si̱ni̱ torre veꞌe ño̱ꞌo káꞌno ñoo Jerusalén, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ñaníma̱ ndiva̱ꞌa xíꞌin ra:
―Tá ndixa Sa̱ꞌya Ndios kúu ún, ta sakana xíꞌin mi̱i ún nda̱ ni̱no̱, 10 chi saá káchí to̱ꞌon Ndios:
Ndios tiꞌví ra ángel ña chindeé na yóꞌó ta kundaa va̱ꞌa na yóꞌó.
11 Ta naángel natiin na yóꞌó kanóo ún no̱o̱ ndaꞌa̱ na,
ko̱to̱ nakava ún no̱o̱ yu̱u̱, ta takuéꞌe̱ ún,
káchí to̱ꞌon Ndios ―káchí ñaníma̱ ndiva̱ꞌa xíꞌin ta̱Jesús.
12 Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús:
―Saá tuku káchí to̱ꞌon Ndios: “O̱n váꞌa koto ndoso yó Ndios” ―káchí ta̱Jesús.
13 Ta ndi̱ꞌi xi̱to ndoso ñaníma̱ ndiva̱ꞌa ta̱Jesús, ta ke̱e ña kua̱ꞌa̱n ña, ta ndáti ña inka̱ ki̱vi̱ ña ndikó ña koto ndoso ña ra.
Ta̱Jesús ki̱xáꞌá ra kísa ndivi ra chiño Ndios
(Mt. 4:12-17; Mr. 1:14-15)
14 Ta saá ndi̱kó ta̱Jesús kua̱ꞌa̱n ra, ta na̱xaa̱ ra estado Galilea, ta ndee̱ Níma̱ Ndios yóo ña xíꞌin ra. Ta ni̱xi̱ta̱ níꞌnó to̱ꞌon xa̱ꞌa̱ ra ñii ñii ñoo. 15 Ta ta̱Jesús sánáꞌa ra ni̱vi na nákutáꞌan kua̱ꞌa̱ ní veꞌe ño̱ꞌo sinagoga ña yóo estado Galilea yóꞌo. Ta ndiꞌi ni̱vi na xíni̱ so̱ꞌo ña káꞌa̱n ra, va̱ꞌa ní káꞌa̱n na xa̱ꞌa̱ ra.
Ta̱Jesús na̱xaa̱ ra ñoo Nazaret
(Mt. 13:53-58; Mr. 6:1-6)
16 Ta ta̱Jesús na̱xaa̱ ra ñoo Nazaret no̱o̱ xa̱ꞌno ra. Ta ndiꞌi saá ki̱vi̱ yi̱i̱ ña nákindée najudío xáꞌa̱n ra veꞌe ño̱ꞌo sinagoga. Ta saá ñii ki̱vi̱ yi̱i̱, na̱kundichi ra ña kaꞌvi ra to̱ꞌon Ndios no̱o̱ inka̱ ni̱vi na na̱kutáꞌan veꞌe ño̱ꞌo yóꞌo. 17 Ta ta̱xi na ndaꞌa̱ ra to̱ꞌon Ndios ña ni̱taa ta̱profeta Isaías xi̱na̱ꞌá. Ta ta̱Jesús na̱ndika ra ña, ta na̱níꞌi ra no̱o̱ káꞌa̱n ña saá:
18 Níma̱ Ndios yóo ña xíꞌin i̱,
ta na̱ka̱xin ña yi̱ꞌi̱ va̱xi i̱ ña ndato̱ꞌon i̱ to̱ꞌon va̱ꞌa xíꞌin nandáꞌví.
Ti̱ꞌví ña yi̱ꞌi̱ ña sandúva̱ꞌa i̱ ni̱vi na táꞌvi̱ níma̱.
Ta ti̱ꞌví ña yi̱ꞌi̱ va̱xi i̱ saña i̱ na nóꞌni ndaa xíꞌin kua̱chi na.
Ti̱ꞌví ña yi̱ꞌi̱ sandaꞌa i̱ nduchu̱ no̱o̱ nakuáá, ña va̱ꞌa koto na,
ta saka̱ku i̱ ni̱vi na xóꞌvi̱ no̱o̱ ña sáxo̱ꞌvi̱ ñaꞌá.
19 Ta ti̱ꞌví ña yi̱ꞌi̱ va̱xi i̱ ka̱ꞌa̱n ndoso i̱ xíꞌin ni̱vi ndí vitin ni̱to̱nda̱a ki̱vi̱ Ndios chindeé ra na,
káchí to̱ꞌon Ndios ña ni̱taa ta̱Isaías ña ka̱ꞌvi ta̱Jesús.
20 Ta saá na̱kasi ta̱Jesús tutu yóꞌo, ta na̱taxi ra ndaꞌa̱ ta̱a ta̱ xíka chiño no̱o̱ veꞌe ño̱ꞌo sinagoga, ta xi̱koo ra, ta ndiꞌi ni̱vi ndáti na, xíto na no̱o̱ ta̱Jesús. 21 Ta ki̱xáꞌá ta̱Jesús káꞌa̱n ra xíꞌin na, káchí ra saá:
―Mi̱i ki̱vi̱ vitin, Ndios xa ki̱sa ndivi ra to̱ꞌon ra ña xi̱ni̱ so̱ꞌo ndó ka̱ꞌvi i̱ ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
22 Ta ndiꞌi ni̱vi va̱ꞌa ní káꞌa̱n na xa̱ꞌa̱ ra. Ta na̱kaꞌnda ini na ndóo na, chi va̱ꞌa ní káꞌa̱n ra. Ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon táꞌan na:
―¿Án o̱n si̱ví sa̱ꞌya ta̱José kúu ta̱yóꞌo? ¡Nda̱chun va̱ꞌa ní xíni̱ ra! ―káchí na.
23 Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíꞌin na:
―Kúnda̱a̱ ini i̱ ndí kóni ndó ka̱ꞌa̱n ndó xíꞌin i̱: “Ndotor, kasa ta̱ta̱n xíꞌin mi̱i ún.” Saá chi xi̱ni̱ so̱ꞌo ndó xa̱ꞌa̱ ñava̱ꞌa ke̱ꞌé i̱ ñoo Capernaum, ta vitin kóni ndó ña ñii ki̱ꞌva saá keꞌé i̱ ñava̱ꞌa ñoo i̱ yóꞌo ―káchí ra xíꞌin na.
24 Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ka̱ ra xíꞌin na, káchí ra saá:
―Ndixa káꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó, nda̱ ñii ta̱profeta, o̱n vása nákiꞌin va̱ꞌa na ra ñoo mi̱i ra. 25 Nakáꞌán ndó to̱ꞌon Ndios xa̱ꞌa̱ ta̱profeta Elías, ta̱a ta̱ ni̱ka̱ꞌa̱n ndoso to̱ꞌon Ndios xi̱na̱ꞌá. Ki̱vi̱ ni̱xika ta̱Elías ñoyívi yóꞌo, ta Ndios ke̱ꞌé ra ña o̱n vása ní‑koon sa̱vi̱ u̱ni̱ kui̱ya̱ sava, ta ndiꞌi ni̱vi ndeé ní ni̱xiꞌi̱ na so̱ko. 26 Tá mií saá ñoo Israel ni̱xi̱yo kua̱ꞌa̱ ní náñaꞌa̱ nándáꞌví, ná ni̱xiꞌi̱ yii̱. Ta saá ni, Ndios o̱n vása ní‑tiꞌví ra ta̱Elías ko̱ꞌo̱n ra nda̱ ñii veꞌe náñaꞌa̱ yóꞌo ná táku̱ ñoo Israel ña nataxi ná ñaxíxi ndaꞌa̱ ra. Ta ñii ñoo xíká na̱ní Sarepta, ña nákaa̱ no̱o̱ ñoꞌo̱ na̱ní Sidón, kúu ñoo no̱o̱ ti̱ꞌví Ndios ta̱Elías kua̱ꞌa̱n ra koo ra veꞌe ñii ñaꞌa̱ ndáꞌví ñá ni̱xiꞌi̱ yii̱. 27 Ta inka̱ kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá ta̱profeta Eliseo ni̱ka̱ꞌa̱n ndoso ra to̱ꞌon Ndios xíꞌin ni̱vi, ta ni̱xi̱yo kua̱ꞌa̱ ní naIsrael na xi̱ndeé ní ndóꞌo kue̱ꞌe̱ táꞌyí na̱ní ña lepra. Ta Ndios o̱n vása ní‑sandaꞌa ra nda̱ ñii ni̱vi nañoo Israel na xi̱komí kue̱ꞌe̱ lepra, ta Ndios sa̱ndaꞌa ra ñii la̱á ta̱Naamán, ta̱a ta̱ñoo Siria xi̱kuu ra. Ta̱yóꞌo o̱n si̱ví ta̱Israel xi̱kuu ra, ta ta̱yóꞌo kúu ta̱a ta̱ sa̱ndaꞌa Ndios ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
28 Tá ni̱vi na ndóo veꞌe ño̱ꞌo sinagoga ñoo Nazaret xíni̱ so̱ꞌo na to̱ꞌon ña ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús, ta ni̱saa̱ ní na xi̱ni na ra. 29 Saá na̱kuita na, ta ti̱in na ra, ta ta̱va na ra no̱o̱ ñoo, ta kua̱ꞌa̱n na xíꞌin ra ñii xi̱ki̱ síkón. Saá chi kóni na sakana na ra nda̱ ni̱no̱ no̱o̱ kónó. 30 Ta o̱n vása ní‑kuchiño na sakana na ra, chi ta̱Jesús ni̱yaꞌa ra ma̱ꞌñó na, ta na̱kiꞌin ra kua̱ꞌa̱n ra.
Ta̱Jesús na̱kutáꞌan ra xíꞌin ñii ta̱a ta̱ kómí níma̱ ndiva̱ꞌa
(Mr. 1:21-28)
31 Ta ni̱xaa̱ ta̱Jesús ñoo Capernaum estado Galilea, ta ki̱ndo̱o ra yóꞌo. Ta ndiꞌi saá ki̱vi̱ yi̱i̱ ña nákindée najudío, kíꞌvi ra veꞌe ño̱ꞌo sinagoga, ta sánáꞌa ra ni̱vi. 32 Ta na̱kaꞌnda ini ni̱vi xíni̱ so̱ꞌo na ña káꞌa̱n ra, chi sánáꞌa ra na nda̱tán sánáꞌa ñii ta̱a ta̱ kómí nda̱yí.
33 Ta veꞌe ño̱ꞌo sinagoga yóꞌo yóo ñii ta̱a ta̱ kómí níma̱ ndiva̱ꞌa, ta ñii ndeé ní ni̱ka̱ꞌa̱n ñandiva̱ꞌa, káchí ña saá:
34 ―Yóꞌó kúu ta̱Jesús ta̱ñoo Nazaret, ta, ¿nda̱chun sándiꞌi ún ndi̱ꞌi̱? ¿Án xa ki̱xaa̱ ún sandiꞌi ún xa̱ꞌa̱ ndi̱ vitin? Xíni̱ va̱ꞌa i̱ yu kúu ún, yóꞌó kúu Ta̱a ta̱Yi̱i̱ ta̱ ki̱xi no̱o̱ Ndios ―káchí ña xíꞌin ta̱Jesús.
35 Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíꞌin ñandiva̱ꞌa, káchí ra saá:
―¡Kasi yuꞌu̱ ún ta saña ún ta̱yóꞌo!
Ta níma̱ ndiva̱ꞌa sa̱nakava ña ta̱ ndeé ndóꞌo nda̱ no̱o̱ ñoꞌo̱, no̱o̱ ndiꞌi ni̱vi. Ta saá sa̱ña ña ra, ta nda̱ loꞌo o̱n vása ní‑satakuéꞌe̱ ña ra. 36 Ta ndiꞌi ni̱vi na ndóo, na̱kaꞌnda ini na xi̱ni na ñayóꞌo, ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon xíꞌin táꞌan mi̱i na:
―¿Yukía̱ yóꞌo? ¡Saá chi kómí ra ndee̱ xíꞌin nda̱yí, ta xáꞌnda chiño ra no̱o̱ níma̱ ndiva̱ꞌa, ta kísa ndivi ña ña káꞌa̱n ra! ―káchí na.
37 Ta kama ní ni̱xi̱ta̱ níꞌnó to̱ꞌon xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús ndiꞌi ñoo ña ñóꞌo yatin.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús ki̱vi̱ sa̱ndaꞌa ra
ñaꞌa̱ ñási̱so ta̱Simón
(Mt. 8:14-15; Mr. 1:29-31)
38 Ta ke̱e ta̱Jesús veꞌe ño̱ꞌo sinagoga yóꞌo, ta na̱kiꞌin ra kua̱ꞌa̱n ra veꞌe ta̱Simón* Inka̱ ki̱vi̱ na̱ní ta̱Simón kúu Pedro. ta ni̱xaa̱ ra veꞌe ta̱yóꞌo. Ta ñaꞌa̱ ñási̱so ta̱Simón ndeé ní ndóꞌo ñá kue̱ꞌe̱ kaꞌni̱. Ta ni̱ndukú na ñava̱ꞌa no̱o̱ ta̱Jesús chindeé ra ñá. 39 Ta saá ta̱Jesús ni̱to̱nda̱a yatin ra no̱o̱ kándúꞌu̱ ñá, ta kíxáꞌá ra xáꞌnda chiño ra no̱o̱ kue̱ꞌe̱ ña saña ña ñáyóꞌo. Ta xa̱ndi̱ko̱n sa̱ña kue̱ꞌe̱ xíꞌin ñá, ta ndu̱va̱ꞌa ñá. Ta nda̱koo ñá, ta ki̱xáꞌá ñá kísa ndivi ñá ña kuxu na.
Ta̱Jesús sándaꞌa ra kua̱ꞌa̱ ní na ndeé ndóꞌo
(Mt. 8:16-17; Mr. 1:32-34)
40 Tá xikuaa ni̱ke̱tá ño̱ꞌo, ta kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi kua̱ꞌa̱n na xíꞌin natáꞌan na, na ndeé ndóꞌo, ta ni̱xaa̱ na no̱o̱ ta̱Jesús. Ta ta̱Jesús ni̱to̱nda̱a ndaꞌa̱ ra ñii ñii na, ta sa̱ndúva̱ꞌa ra na. 41 Ta ta̱va ra kua̱ꞌa̱ ní níma̱ ndiva̱ꞌa xi̱komí sava na. Tá ke̱e níma̱ ndiva̱ꞌa ni̱vi, ta xíꞌin to̱ꞌon ndason ni̱ka̱ꞌa̱n ña xíꞌin ta̱Jesús, káchí ña saá:
―Yóꞌó kúu Sa̱ꞌya Ndios ―káchí ña.
Ta ta̱Jesús o̱n vása ní‑taxi ra ka̱ꞌa̱n ka̱ ñaníma̱ ndiva̱ꞌa, chi xíni̱ ña Cristo kúu ra.
Ta̱Jesús káꞌa̱n ndoso ra to̱ꞌon Ndios
kua̱ꞌa̱ ní ñoo estado Galilea
(Mr. 1:35-39)
42 Tá ni̱ti̱vi inka̱ ki̱vi̱, ke̱e ta̱Jesús kua̱ꞌa̱n ra ñii xiiña no̱o̱ o̱n ko̱ó ni̱vi. Ta kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi ke̱e na kua̱ꞌa̱n na nandukú na ra. Ta ni̱xaa̱ na no̱o̱ ta̱Jesús, ta o̱n xi̱in na taxi na kee ra ko̱ꞌo̱n ra inka̱ ñoo. 43 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíꞌin na:
―Xíni̱ ñóꞌó ka̱ꞌa̱n ndoso i̱ to̱ꞌon ñava̱ꞌa xa̱ꞌa̱ yichi̱ Ndios no̱o̱ ni̱vi na inka̱ ñoo, chi xa̱ꞌa̱ ñayóꞌo Ndios ti̱ꞌví ra yi̱ꞌi̱ va̱xi i̱ ñoyívi yóꞌo ―káchí ra xíꞌin na.
44 Ta saá ta̱Jesús ke̱e ra kua̱ꞌa̱n ra kua̱ꞌa̱ ní veꞌe ño̱ꞌo sinagoga estado Galilea, ta káꞌa̱n ndoso ra to̱ꞌon Ndios no̱o̱ ni̱vi.

*4:38 Inka̱ ki̱vi̱ na̱ní ta̱Simón kúu Pedro.