12
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ sa̱kaaꞌ María xa̱ꞌa̱n xavixínꞌ xata̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ Jesús ñu̱u̱ Betania
(Mt. 26:6-13; Mr. 14:3-9)
Iñu̱ taꞌan ka̱ kivi̱ꞌ kuní te̱ ko̱o̱ vi̱koꞌ pascua ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ xa̱a̱ Jesús ñu̱u̱ Betania miiꞌ nduꞌu̱ꞌ Lázaro, te̱ ni̱ xiꞌi̱, te̱ ni̱ sa̱na̱tiaku ña̱ꞌaꞌ a̱. Te̱ i̱kanꞌ ni̱ xa̱va̱ꞌa̱ ne̱ yivi̱ꞌ ña̱ xaxi̱ꞌ i̱i̱n xa̱kuaa̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ tiinꞌ kaꞌnuꞌ ni̱a̱ Jesús. Marta nduuꞌ ñaꞌ xikaꞌ nuuꞌ i̱kanꞌ, te̱ Lázaro nduuꞌ i̱i̱n te̱ nduꞌu̱ꞌ xixiꞌ xiinꞌ Jesús nuu̱ꞌ mesa. Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ki̱ꞌi̱n María yatinꞌ sa̱va̱ litro xa̱ꞌa̱n xavixínꞌ kooꞌ chukuuꞌ, ña̱ nduuꞌ mi̱iꞌ ndiꞌiꞌ nardo, ña̱ ndiaa yaꞌviꞌ kooꞌ chukuuꞌ, te̱ ni̱ sa̱kaaꞌ aꞌ xata̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ Jesús, te̱ ni̱ sa̱na̱yaaꞌ aꞌ a̱ xiinꞌ i̱xiꞌ xíniꞌ aꞌ. Te̱ ni̱ chi̱tuꞌ ka̱niiꞌ ti̱xi̱n vi̱ꞌe̱ ja̱a̱nꞌ xiko̱ xa̱ꞌa̱n xavixínꞌ ja̱a̱nꞌ. I̱kanꞌ te̱ Judas Iscariote, te̱ nduuꞌ tu̱ i̱i̱n te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ Jesús, te̱ sa̱na̱kuaꞌa ña̱ꞌaꞌ nda̱ꞌaꞌ te̱ kuuꞌ kaꞌnuꞌ sie yaꞌa̱, ni̱ kaꞌa̱n ndii:
―Va̱ꞌa̱ ka̱ naaꞌ ni̱ keꞌvi̱ a̱, te̱ ko̱ndi̱a̱ yaꞌviꞌ a̱ xu̱ꞌunꞌ ña̱ ki̱ꞌi̱n i̱i̱n te̱ yivi̱ꞌ naaꞌ sa̱chuunꞌ ra̱ uni̱ ciento kivi̱ꞌ, te̱ xiinꞌ xu̱ꞌunꞌ ja̱a̱nꞌ ku̱vi̱ chi̱ndi̱e̱eꞌ e̱ꞌ ne̱ ndaꞌvi kuuꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
Ndisu̱ süu̱ꞌ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ ndiꞌni̱ xna̱ꞌa̱ ra̱ xaꞌa̱ꞌ ne̱ ndaꞌvi kuuꞌ, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii xaꞌa̱ꞌ ña̱ te̱ kuiꞌna̱ꞌ nduuꞌ ra̱. Te̱ su̱vi̱ ra̱ nduuꞌ te̱ xitoꞌ tindaa̱ꞌ xu̱ꞌunꞌ, te̱ xaá ndii xakuiꞌnaꞌ ra̱ xu̱ꞌunꞌ ña̱ kié ti̱xi̱n ña̱ ja̱a̱nꞌ. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ ra̱ ndii:
―Na ko̱o̱ aꞌ sa̱kanꞌ, kua̱chi̱ ndii i̱i̱n chu̱u̱n va̱ꞌa̱ ni̱ xa̱a̱ aꞌ xaꞌa̱ꞌ i̱. Ñaꞌ kaa̱ꞌ ndii, ni̱ ta̱xa̱ꞌa̱ aꞌ xa̱ꞌa̱n xavixínꞌ kaa̱ꞌ, te̱ ni̱ xa̱ki̱n a̱ ñu̱ꞌuꞌ ndeꞌi̱ i̱, te̱ ko̱o̱ tu̱ꞌva̱ a̱, te̱ ndiee̱ a̱ kii̱ꞌ ku̱vi̱ i̱. Sa̱kanꞌ ña̱ ne̱ ndaꞌvi kuuꞌ ndii, nde̱e̱ ndiꞌiꞌ ni̱ kivi̱ꞌ ko̱o̱ ni̱a̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ, te̱ ku̱vi̱ chi̱ndi̱e̱eꞌ ña̱ꞌaꞌ ndo̱ꞌ a̱ma̱a̱ ka̱ kuní ndo̱ꞌ. Ndisu̱ yuꞌu̱ ndii, süu̱ꞌ nde̱e̱ ndiꞌiꞌ ni̱ kivi̱ꞌ ka̱ka̱ i̱ te̱i̱n ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ Jesús.
Ndatuꞌunꞌ tuní sutu̱ kuuꞌ nu̱uꞌ ña̱ ka̱ꞌni̱ꞌ tu̱ ra̱ Lázaro
Kuaꞌa̱ꞌ va̱ ne̱ judío, kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ ni̱a̱ kuento ña̱ nduꞌu̱ꞌ Jesús ñu̱u̱ Betania ndii, ni̱ ki̱xi̱n ko̱to̱ ña̱ꞌaꞌ ni̱a̱. Te̱ süu̱ꞌ Jesús kui̱ti̱ꞌ ni̱ ki̱xi̱n ko̱to̱ ni̱a̱, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii ni̱ kuni̱ tu̱ ni̱a̱ ku̱ni̱ ni̱a̱ Lázaro, te̱ xa̱ ni̱ xiꞌi̱, te̱ ni̱ sa̱na̱tiaku ña̱ꞌaꞌ Jesús. 10 Sa̱kanꞌ na ni̱ kaꞌa̱n tuní sutu̱ kuuꞌ nu̱uꞌ ña̱ ka̱ꞌni̱ꞌ tu̱ ra̱ Lázaro, 11 sa̱kanꞌ ña̱ te̱ ja̱a̱nꞌ xaaꞌ sa̱kanꞌ, te̱ kuaꞌa̱ꞌ ne̱ judío ja̱a̱nꞌ ni̱ ku̱xi̱o̱o̱ nuu̱ꞌ ña̱ saniaꞌá sutu̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ndikún ni̱a̱ Jesús.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ndaꞌniꞌ Jesús kuaꞌa̱n a̱ ñu̱u̱ Jerusalén
(Mt. 21:1-11; Mr. 11:1-11; Lc. 19:28-40)
12 Te̱ ni̱ kitu̱ꞌ tu̱ku̱ kivi̱ꞌ ndii, ni̱ xi̱ni̱ tu̱ꞌu̱n ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ kooꞌ chukuuꞌ, ne̱ kua̱xi̱ vi̱koꞌ ñu̱u̱ Jerusalén ja̱a̱nꞌ, ña̱ kua̱xi̱ tu̱ Jesús ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ. 13 Sa̱kanꞌ na ni̱ xaꞌnu̱ ni̱a̱ ñuu̱ꞌ, te̱ niꞌiꞌ ni̱a̱ a̱ kuaꞌa̱n na̱taꞌanꞌ ni̱a̱ xiinꞌ a̱, te̱ tiꞌeꞌ kuaaꞌ ni̱a̱ kaꞌán ni̱a̱ ndii:
―¡Na na̱ti̱i̱n xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ Ndiosí ña̱ xakaꞌnuꞌ ña̱ꞌaꞌ e̱ꞌ! ¡Sañuꞌuꞌ va̱ a̱ ña̱ kua̱xi̱ kuenta a̱ kaa̱ꞌ, te̱ ña̱ kaa̱ꞌ nduuꞌ ña̱ xaꞌndia chuunꞌ nuu̱ꞌ yooꞌ, ne̱ vi̱ꞌe̱ Israel! ―kachi ni̱a̱.
14 Te̱ Jesús ndii, yoso̱ꞌ a̱ mburru sie, tiꞌ ni̱ ta̱tu̱ a̱ ja̱a̱nꞌ, naa kaꞌán ña̱ yoso̱ꞌ nuu̱ꞌ tu̱tu̱ Ndiosí ndii:
15 Kä̱ka̱ nimá ndoꞌó, ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ Sión.
Ko̱to̱ ndo̱ꞌ, kaa̱ꞌ kua̱xi̱ rey ndo̱ꞌ,
nduꞌu̱ꞌ a̱ xata̱ꞌ i̱i̱n mburru sie.
Sa̱kanꞌ kachi a̱.
16 Te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ndii, nï̱ ku̱nda̱ni̱ ra̱ ña̱ ni̱ yoo̱ ja̱a̱nꞌ ña̱ nu̱uꞌ, ndisu̱ kii̱ꞌ ni̱ na̱ti̱a̱ku̱ Jesús, te̱ ni̱ ti̱i̱n kaꞌnuꞌ ña̱ꞌaꞌ Ndiosí ndii, ni̱ na̱ka̱ꞌanꞌ ra̱ ña̱ xa̱ yoso̱ꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱, te̱ niiꞌ sa̱kanꞌ xna̱ꞌa̱ ni̱ ndo̱ꞌo̱ a̱. 17 Te̱ ne̱ yivi̱ꞌ, ne̱ ni̱ xi̱ni̱ kii̱ꞌ ni̱ ka̱na̱ Jesús Lázaro nde̱e̱ ti̱xi̱n yavi̱ ndi̱i̱, te̱ ni̱ na̱ti̱a̱ku̱ ra̱ ndii, ndieeꞌ yu̱ꞌuꞌ te̱ ndieeꞌ yu̱ꞌuꞌ ni̱a̱ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ ja̱a̱nꞌ. 18 Xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na ni̱ ki̱e̱e̱ kuaꞌa̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ, te̱ ni̱ ki̱xi̱n na̱taꞌanꞌ ni̱a̱ xiinꞌ Jesús, sa̱kanꞌ ña̱ ni̱ xi̱ni̱ ni̱a̱ kuento xaꞌa̱ꞌ chu̱u̱n kaꞌnuꞌ ña̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ ja̱a̱nꞌ. 19 Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ ni̱ kaꞌa̱n xiinꞌ taꞌanꞌ te̱ fariseo ndii:
―Ko̱to̱ ndo̱ꞌ, sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ndikún xata̱ꞌ te̱ kaa̱ꞌ, kö̱o̱ꞌ a̱ ku̱vi̱ sa̱a̱ xa̱chiꞌ e̱ꞌ vi̱ti̱n ―kachi ra̱.
Kuní a̱ na̱ko̱o̱ e̱ꞌ ña̱ kuní mi̱iꞌ e̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ndikún e̱ꞌ i̱chiꞌ Jesús
20 Te̱ ni̱ ka̱ꞌni̱ tu̱ sa̱va̱ te̱ griego te̱i̱n ne̱ ni̱ ka̱a̱ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ te̱ sa̱kaꞌnuꞌ ra̱ Ndiosí kii̱ꞌ yoo vi̱koꞌ ja̱a̱nꞌ. 21 Te̱ ni̱ ku̱ya̱ti̱n te̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ Felipe, te̱ Betsaida, ña̱ kanduꞌu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Galilea. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ ndii:
―Tákuiꞌe, kuni nda̱tuꞌunꞌ ndu̱ xiinꞌ Jesús ―ni̱ kachi̱ ra̱.
22 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ xaꞌa̱n Felipe, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ Andrés, te̱ uvi̱ sa̱aꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ni̱ xaꞌa̱n ta̱xi̱ kuento nuu̱ꞌ Jesús. 23 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:
―Xa̱ kuyatinꞌ kivi̱ꞌ ña̱ ti̱i̱n kaꞌnuꞌ Ndiosí ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ. 24 Ña̱ nda̱ku kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ña̱ naaꞌ kïꞌvi̱ i̱i̱n ndi̱kinꞌ trigo ti̱xi̱n ñu̱ꞌuꞌ, te̱ ku̱vi̱ a̱ ndii, nä̱taꞌvi̱ꞌ a̱. Ndisu̱ naaꞌ ku̱vi̱ a̱ ti̱xi̱n ñu̱ꞌuꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, na̱taꞌvi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ a̱. 25 Yo̱o̱ ka̱ kundani̱ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ mi̱iꞌ ndii, ku̱vi̱ ni̱a̱, ndisu̱ yo̱o̱ ka̱ chïndiaa yaꞌviꞌ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ mi̱iꞌ ni̱a̱ i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ndani̱ ka̱ ni̱a̱ yuꞌu̱ ndii, na̱ti̱i̱n ni̱a̱ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ ña̱ kö̱o̱ꞌ kivi̱ꞌ ndiꞌiꞌ. 26 Yo̱o̱ ka̱ kuni ka̱ka̱ nu̱u̱ nuu̱ꞌ i̱ ndii, na ku̱ndiku̱n ni̱a̱ yuꞌu̱, te̱ ne̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ i̱ ndii, ku̱ndi̱e̱e̱ ni̱a̱ miiꞌ nduꞌu̱ꞌ i̱, te̱ ti̱i̱n kaꞌnuꞌ tu̱ ña̱ꞌaꞌ yu̱vaꞌ i̱ Ndiosí.
Yoꞌoꞌ kaꞌán Jesús ndee ña̱ ku̱ndo̱ꞌo̱ a̱ te̱ ku̱vi̱ a̱
27 ’Ndiꞌni̱ va̱ nimá i̱ vi̱ti̱n. ¿Ndee ña̱ kaꞌa̱n i̱? ¿Ñáá kaꞌa̱n i̱ ndii, “Ta̱taa̱, sa̱kakú u̱nꞌ yuꞌu̱ nuu̱ꞌ ña̱ ku̱ndo̱ꞌo̱ i̱ vi̱ti̱n”? Kü̱vi̱ kaꞌa̱n i̱ sa̱kanꞌ, kua̱chi̱ ndii xa̱ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ kua̱xi̱ i̱. 28 Ta̱taa̱, niaꞌa̱ u̱nꞌ ña̱ kumiꞌ u̱nꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ ndi̱e̱eꞌ ―ni̱ kachi̱ Jesús.
Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ tiaku̱ kaꞌán i̱i̱n tachi̱ꞌ nde̱e̱ ndi̱viꞌ ndii:
―Xa̱ ni̱ niaꞌa̱ i̱ ña̱ ndi̱e̱eꞌ ña̱ kumiꞌ i̱, te̱ niaꞌa̱ ka̱ e̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.
29 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ, ne̱ itaꞌ i̱kanꞌ, ne̱ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ tachi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ, ña̱ savi̱ꞌ ni̱ ndeꞌi̱, te̱ sa̱va̱ tu̱ku̱ ni̱a̱ ni̱ kaꞌa̱n ndii:
―I̱i̱n ángele, ña̱ yoo ndi̱viꞌ, ni̱ kaꞌa̱n xiinꞌ ra̱ ―ni̱ kachi̱ ni̱a̱.
30 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús ndii:
―Süu̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ va̱ꞌa̱ yuꞌu̱ ni̱ tiaku̱ kaꞌán tachi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii xaꞌa̱ꞌ ndoꞌó ni̱ tiaku̱ a̱. 31 Xa̱ ni̱ xa̱a̱ kivi̱ꞌ ña̱ sa̱naꞌmá Ndiosí ne̱ yivi̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ, te̱ vi̱ti̱n tu̱ ndoo̱ kuiꞌe xa̱chiꞌ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱, ña̱ xaꞌndia chuunꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ. 32 Te̱ kii̱ꞌ nda̱ni̱ꞌi̱ ra̱ yuꞌu̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ ndii, sa̱kaꞌán i̱ nimá sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ña̱ ki̱xi̱n ni̱a̱ nuu̱ꞌ i̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.
33 Te̱ xiinꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ ni̱ sa̱kuniꞌ Jesús ne̱ ja̱a̱nꞌ sa̱a̱ ku̱vi̱ a̱. 34 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ a̱ ndii:
―Xiní ndu̱ ña̱ kaꞌán tu̱ꞌu̱n nde̱iꞌ Ndiosí ña̱ Cristo, ña̱ sa̱kakú yoo ndii, ko̱o̱ a̱ xiinꞌ e̱ꞌ nde̱e̱ ndiꞌiꞌ ni̱ kivi̱ꞌ, sa̱kanꞌ na kuiiꞌ, ¿ndichun kaꞌán yoꞌó ña̱ kuní a̱ nda̱ni̱ꞌi̱ ra̱ ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ? ¿Yo̱o̱ nduuꞌ ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ ña̱ kaꞌán u̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ ja̱a̱nꞌ? ―ni̱ kachi̱ ni̱a̱.
35 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ ni̱a̱ ndii:
―Ndee i̱i̱n xaꞌaꞌ kui̱ti̱ꞌ yoo i̱ te̱ nduuꞌ i̱ ñuꞌu̱ nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ. Ka̱ka̱ ndo̱ꞌ vi̱ti̱n ña̱ yoo i̱ te̱ sa̱yiꞌé i̱ nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ, te̱ sa̱kanꞌ kä̱nando ña̱ i̱i̱n yaví ndoꞌó. Sa̱kanꞌ ña̱ ne̱ xikaꞌ ni̱a̱a̱ꞌ ndii, xïní ni̱a̱ miiꞌ kuaꞌa̱n ni̱a̱. 36 Vi̱ti̱n ña̱ yoo i̱ te̱ sayiꞌé i̱ nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ ndii, ka̱ndi̱xaꞌ ndo̱ꞌ yuꞌu̱, te̱ ku̱ndu̱u̱ ndo̱ꞌ kuenta ne̱ yiꞌé ñuꞌu̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Kii̱ꞌ ndi̱ꞌi̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús ña̱ ja̱a̱nꞌ ndii, kuaꞌa̱n a̱ te̱ ni̱ ti̱si̱ꞌe a̱ nuu̱ꞌ ne̱ ja̱a̱nꞌ.
Nï̱ kuni̱ ne̱ yivi̱ꞌ i̱ni̱ ni̱a̱ ku̱ni̱ ni̱a̱ Jesús
37 Tee̱ꞌ ndee kuaꞌa̱ꞌ va̱ chu̱u̱n kaꞌnuꞌ ni̱ xa̱a̱ Jesús nuu̱ꞌ ni̱a̱ ndii, nï̱ i̱ni̱ ni̱a̱ ku̱ni̱ ña̱ꞌaꞌ ni̱a̱. 38 Sa̱kanꞌ ni̱ xkaꞌndi̱a̱ a̱, te̱ ni̱ xinu̱ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n Isaías, te̱ ni̱ kaꞌa̱n tiakú tu̱ꞌu̱n Ndiosí xta̱ꞌanꞌ kii̱ꞌ ni̱ kaꞌán ra̱ ndii:
Tákuiꞌe, nde̱e̱ i̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ nï̱ kandixaꞌ ña̱ ni̱ sa̱niaꞌá ndu̱.
Te̱ sa̱kanꞌ tu̱ nde̱e̱ i̱i̱n kö̱o̱ꞌ ni̱ natiinꞌ ña̱ ni̱ niaꞌa̱ u̱nꞌ xiinꞌ ña̱ ndi̱e̱eꞌ u̱nꞌ nuu̱ꞌ ni̱a̱.
Ni̱ kachi̱ ra̱.
39 Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ nï̱ ku̱vi̱ ka̱ndi̱xaꞌ ni̱a̱ a̱, xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na ni̱ kaꞌa̱n tu̱ Isaías ndii:
40 Ni̱ nda̱si̱ a̱ ndu̱chiꞌ nuu̱ꞌ ni̱a̱,
te̱ ni̱ xa̱xi̱i̱ tu̱ a̱ nimá ni̱a̱,
ko̱to̱ ka̱ ku̱ni̱ ni̱a̱ xiinꞌ ndu̱chiꞌ nuu̱ꞌ ni̱a̱,
te̱ ku̱nda̱ni̱ ni̱a̱ xiinꞌ nimá ni̱a̱,
te̱ na̱ndi̱koꞌ ni̱a̱ nuu̱ꞌ i̱, te̱ sa̱ndaꞌa ña̱ꞌaꞌ i̱.
41 Ni̱ kaꞌa̱n Isaías ña̱ ja̱a̱nꞌ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ ra̱ ña̱ ndi̱e̱eꞌ kooꞌ chukuuꞌ ña̱ ku̱miꞌ Jesús, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xaꞌa̱ꞌ a̱. 42 Nde̱e̱ sa̱a̱ ka̱ ni̱ ndii, kuaꞌa̱ꞌ va̱ te̱ xaꞌndia chuunꞌ ni̱ i̱ni̱ xini ña̱ꞌaꞌ. Ndisu̱ nï̱ ndieeꞌ yu̱ꞌuꞌ ra̱ xaꞌa̱ꞌ a̱, sa̱kanꞌ ña̱ yiꞌvi ra̱ ña̱ ta̱va̱ꞌ xa̱chiꞌ ña̱ꞌaꞌ te̱ fariseo vi̱ꞌe̱ miiꞌ nakayá ne̱ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ. 43 Sa̱kanꞌ ña̱ ni̱ xta̱ni̱ ka̱ ra̱ ña̱ ndoo̱ va̱ꞌa̱ ra̱ nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ te̱ sa̱kanꞌ ña̱ ndoo̱ va̱ꞌa̱ ra̱ nuu̱ꞌ Ndiosí.
Yoꞌoꞌ kaꞌán Jesús ña̱ kua̱xi̱ a̱ te̱ sa̱kakú yooꞌ
44 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n tiꞌeꞌ Jesús nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Yo̱o̱ ka̱ i̱ni̱ xini yuꞌu̱ ndii, süu̱ꞌ i̱ni̱ ni̱a̱ xini ni̱a̱ yuꞌu̱ kui̱ti̱ꞌ, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii i̱ni̱ tu̱ ni̱a̱ xini ni̱a̱ ña̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ yuꞌu̱ i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ. 45 Te̱ sa̱kanꞌ tu̱ yo̱o̱ ka̱ xini yuꞌu̱ ndii, xini tu̱ ni̱a̱ ña̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ yuꞌu̱ i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ. 46 Yuꞌu̱ nduuꞌ ñuꞌu̱ ña̱ sayiꞌé nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ, te̱ ni̱ xa̱a̱ i̱ i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ. Te̱ yo̱o̱ ka̱ i̱ni̱ xini yuꞌu̱ ndii, ndöo̱ ni̱a̱a̱ꞌ xa̱chiꞌ nimá ni̱a̱. 47 Naaꞌ yo̱o̱ ka̱ xini so̱ꞌo̱ ña̱ kaꞌán i̱, te̱ säxinú ni̱a̱ a̱ ndii, süu̱ꞌ yuꞌu̱ nduuꞌ ña̱ ka̱tunꞌ ña̱ꞌaꞌ, sa̱kanꞌ ña̱ nï̱ xa̱a̱ i̱ te̱ ka̱tunꞌ i̱ ne̱ yivi̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii ni̱ xa̱a̱ i̱ te̱ sa̱kakú ña̱ꞌaꞌ i̱. 48 Yo̱o̱ ka̱ saxioꞌ yuꞌu̱, te̱ küni na̱ti̱i̱n ni̱a̱ ña̱ kaꞌán i̱ ndii, xa̱ yoo i̱i̱n ña̱ ka̱tunꞌ ña̱ꞌaꞌ. Tu̱ꞌu̱n ña̱ ni̱ kaꞌa̱n i̱ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ ña̱ ka̱tunꞌ ña̱ꞌaꞌ kivi̱ꞌ soꞌo̱ꞌ ndiꞌiꞌ. 49 Sa̱kanꞌ ña̱ süu̱ꞌ ña̱ kaꞌanꞌ mi̱iꞌ i̱ nduuꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n i̱ ja̱a̱nꞌ. Süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii yu̱vaꞌ e̱ꞌ Ndiosí, ña̱ ni̱ ti̱ꞌviꞌ yuꞌu̱ i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ, nduuꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ xiinꞌ i̱ ndee ña̱ kaꞌa̱n i̱, te̱ sa̱a̱ kaꞌa̱n e̱. 50 Te̱ xiní i̱ ña̱ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ a̱ xiinꞌ i̱ ndii, taxiꞌ a̱ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ ña̱ kö̱o̱ꞌ kivi̱ꞌ ndiꞌiꞌ, sa̱kanꞌ na kuiiꞌ kaꞌán i̱ sa̱a̱ niiꞌ ni̱ kaꞌa̱n yu̱vaꞌ e̱ꞌ xiinꞌ i̱ kui̱ti̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.