1 Ti ɨɨn sutu kuñaꞌnu un ni jikajnuꞌun da Esteban, ti ni kachi da:

―¿Jandaa kuu jnuꞌun ka kaꞌan chaa jaꞌa nu? ―ni kachi da.

2 Yukan ti ni kachi Esteban:

―Tendɨꞌɨ niꞌin chaa ka kuñaꞌnu naa ni jiin taka ga yɨvɨ kaꞌiin jaꞌa, kunsoꞌo ni na kaꞌan na. Ka jini yo ja tundo kejnaꞌan jiin Yandios, ko ni ndenda ya nuu Abraham, ti Abraham ni jini da ya jiin nuu da. Ti jnaꞌan Abraham ka kuu yo. Nɨ kancha ga da ñuu Mesopotamia, ti kiꞌin ga da Harán na ni jini da Yandios.

3 Ti ni kachi Yandios nuu da: “Kuxio ñuu ra, xndoo jnaꞌan ra, ti kiꞌin ra ɨɨn ñuu nuu xnaꞌan ri roꞌo”, ni kachi Yandios. 4 Yukan kuu ja ni xndoo Abraham ñuu Mesopotamia nuu kanchuku yɨvɨ Caldea, ti kuaꞌan da ñuu Harán. Yukan ni kuncha da. Yukan ni jiꞌi tata da. Ti ni kachi Yandios nuu da ja na ndiji da ñuu Israel nuu kanchuku yo jaꞌa vijna. 5 Tu ni kuni Yandios ja kuñavaꞌa da ñuꞌun maa da, ni vasu ɨɨn tɨꞌlɨ nuu kuañu da, ko ni kachi Yandios nuu da: “Kuaꞌa ndɨꞌɨ ri ñuꞌun jaꞌa nuu ra kuu ra. Nu na jaa ɨɨn kɨvɨ kuū ra, ko kendo jiin jnaꞌan ra”, ni kachi Yandios jiin Abraham, vasu ti koo ga seꞌe da.

6 Suni ni kachi Yandios: “Jaku ni kuiya kunchuku jnaꞌan ra ɨɨn ñuu jika, nuu kanchuku ɨnga yɨvɨ. Chayɨka yɨvɨ un da saꞌa da jniñu, kuaꞌa tau da, ti kondoꞌo da kuun ciento kuiya ja tu kinyaꞌu da ni ɨɨn xuꞌun”, ni kachi Yandios. 7 Ti suni ni kachi ya: “Ruꞌu na xndichi ri yɨvɨ kuaꞌa nundoꞌo nuu jnaꞌan ra un. Xnaka kondoꞌo da sa kekoyo da, ti nchakoyo da ñuꞌun Israel jaꞌa, ti kunchañuꞌun da ruꞌu”, ni kachi ya.

8 Siaꞌan ni kachi Yandios nuu Abraham undi na janaꞌan. Yukan kuu ja ni xndoo Yandios ɨɨn jnuꞌun ja na saꞌa yɨvɨ ɨɨn seña yɨkɨ kuñu da nava ni kachi Yandios. Suni siaꞌan ni saꞌa Isaac jiin seꞌe da Jacob, ti suni siaꞌan ni saꞌa Jacob jiin ndɨ uxi uu seꞌe da. Ni ka jaꞌnu chaa un, ti ni ka xnukoo da nación Israel ―ni kachi Esteban nuu yɨvɨ un.

9 Siin Esteban kaꞌan da nuu chaa ka kuñaꞌnu un, ti ni kachi da:

―Ti ni iyo ɨɨn seꞌe Jacob ni nani José, ti taka ñani da un ni ka kuu kuasun ini jiin da. Yukan kuu ja ni ka xiko da José nuu chaa ka jika ichi ja kuankoyo ichi ñuu Egipto, ko Yandios tu ni xndoo ya maa da. 10 Maa ya ni saꞌa ja tu ni iyo xaan da nundoꞌo. Ni chindee Yandios José, ti Faraón, chaa ni kuñaꞌnu nuu nɨ ñuu Egipto yukan, ni jini da ja iyo inijnuni José, chi chindee Yandios maa da. Yukan ni kuu ja ni jaꞌa da jniñu nuu José, ti José ni taꞌu da jniñu nɨ ñuu Egipto, ti suni ni taꞌu da jniñu nuu yɨvɨ ni ka junukuachi ini veꞌe Faraón ―ni kachi Esteban nuu yɨvɨ un.

11 Siin Esteban kaꞌan da nuu chaa ka kuñaꞌnu un, ti ni kachi da:

―Kuiya jña ni kii ɨɨn jnama xaan nɨ ñuu Egipto jiin Canaán, ti ni ka jiꞌi yɨvɨ soko. Ti jnaꞌan yo na janaꞌan un, tukaa ga ni ka niꞌin da ja kaji da. 12 Ko nu ni jini Jacob ja iyo triu ñuu Egipto, ti ni taji da seꞌe da ni ka jan kuan da triu yukan. Ni ka jaꞌan da ɨɨn jinu. 13 Ni ka nandeokuñɨ tuku da ɨnga jinu, sa ni stuu José nuu da naa da ja ñani da kuu da. Yukan ti ni jini Faraón chaa ka kuu jnaꞌan José. 14 Yukan na ti ni kachi José jiin ñani da ja na kiꞌin tata da Jacob jiin taka ga jnaꞌan da un. Ti ja tɨndɨꞌɨ da, iyo uni xiko xiaꞌun yɨvɨ. 15 Yukan ti kuaꞌan Jacob ñuu Egipto. Yukan ni kuncha da undi ni jiꞌi da. Ti tɨndɨꞌɨ seꞌe da ni ka jiꞌi yukan. 16 Yukan ti ni jaa ɨɨn kɨvɨ ja ni ka nakiꞌin jnaꞌan da un yɨkɨ da jiin yɨkɨ taka seꞌe da kuanoꞌon undi ñuu Siquem, ti ni ka chunduji da yɨkɨ un ɨɨn ñaña nuu ni jaan Abraham nuu seꞌe Hamor undi najanaꞌan. Ja ni chaꞌu da jiin xuꞌun plata na ni kuncha da ñuu Siquem.

17 Ni ka kaya xaan jnaꞌan Abraham ñuu Egipto un. Kuan kuyajni kuiya ja kuaꞌa Yandios ñuꞌun nuu jnaꞌan Abraham nava ni kachi ya undi nuu. 18 Nu ni kɨvɨ ɨnga chaa taꞌu jniñu ñuu Egipto, tu ni jini da jniñu ni saꞌa José, chi ja ni kuu naꞌan xaan ni jiꞌi da. 19 Ni xndaꞌu chaa taꞌu jniñu un jnaꞌan yo, ti ni ka jito da nundoꞌo. Ko ni ka kaya xaan da naa da. Ti ni kachi chaa taꞌu jniñu un ja nu ni kaku ɨɨn suchi lulu, na skaña da i ti na kuū i, chi kuan kaya xaan jnaꞌan Abraham, ni kachi chaa taꞌu jniñu un.

20 Kuiya jña ni kaku Moisés. Ni kuncha i uni yoo jiin tata i, ko ni jini Yandios ja kuu i ɨɨn suchi vaꞌa, ti ni jajnaꞌan ini ya maa i. 21 Ni jaa ɨɨn kɨvɨ ja tukaa ga ni kuu kɨsaꞌyɨ i veꞌe i, ti ni ka chajiyo tata i maa i. Ko seꞌe sɨꞌɨ maa chaa taꞌu jniñu un ni naniꞌin yɨ, ti ni na kiꞌin ña kuaꞌan jiin ña. Yukan ni skuaꞌnu ñaꞌan un nava seꞌe maa ña. 22 Yukan ni skuaꞌa Moisés taka ja ka jini chaa Egipto, ti ni kuñaꞌnu da. Ni kuu ndichi xini da jiin taka jniñu ni saꞌa da jiin yɨvɨ. 23 Nu uu xiko kuiya da, ti ni ndoꞌo ini da ja kin ndeꞌe da nasa kanchuku jnaꞌan da ñuu Israel. 24 Ɨɨn kɨvɨ ni jini da ja kani ɨɨn chaa Egipto un ɨɨn jnaꞌan da, ti Moisés ni nama da jnaꞌan da un, ni kani da chaa Egipto un, ti ni jaꞌni da. 25 Ni ndoꞌo ini da ja kachi jnaꞌan da un ja Yandios ni taji maa da ja na nama da, ko tu ni ka chaku ini chaa un.

26 Ti ɨnga kɨvɨ ni jini da ka kanaa uu chaa Israel un, ti ɨɨn da kundee jiin ɨnga da. Ti ni ndoꞌo ini Moisés ja kaꞌan da jiin da na ndumani da, ti ni kachi da: “Kunsoꞌo naa ra, tu vaꞌa ja ka kanaa ra, chi kuu jnaꞌan ra naa ra.” 27 Ti chaa ni kundee un ni chindaꞌa da Moisés, ti ni kachi da: “Ansu niꞌin kuu chaa taꞌu jniñu nuu na ja xndichi ni saña naa na. Tundo ni taꞌu jniñu nuu ni. 28 Xi kuni ni kaꞌni ni saña nanu ni jaꞌni ni chaa Egipto un iku”, ni kachi da. 29 Nu ni jinisoꞌo Moisés ja ni kaꞌan chaa un siaꞌan, ni yuꞌu da ti kuaꞌan da ɨnga ñuu nani Madián. Yukan ni kuncha da ɨɨn ñuu jika un. Yukan ni nandaꞌa da, ti ni iyo uu seꞌe da ―ni kachi Esteban nuu yɨvɨ un.

30 Siin Esteban kaꞌan da:

―Yukan ni kuncha Moisés uu xiko kuiya, ti ɨɨn kɨvɨ ni jaꞌan da nuu ñuꞌun teꞌe un. Ni yaꞌa da yuku nani Sinaí, ti ni ndeꞌe da kayu nuꞌiñu ndiꞌi un. Maꞌñu ñuꞌun un kandichi ɨɨn ángel ja kuu tajnu ni taji Yandios. 31 Nu ni jini da yukan ti ni naa ini da. Kuan tuꞌva da ja kin ndeꞌe vaꞌa da. Ti ni jinisoꞌo da kaꞌan Yandios. 32 Ti ni kachi ya: “Maa ri kuu Yandios. Tendɨꞌɨ jnaꞌan ra najanaꞌan ni ka nchañuꞌun da ruꞌu. Abraham, Isaac jiin Jacob ni ka nchañuꞌun da ruꞌu”, ni kachi ya. Ti ni kejaꞌa Moisés nɨꞌɨn da ja ni yuꞌu da, ti tukaa kuni da ndeꞌe da yukan. 33 Ti ni kachi tuku Yandios nuu da: “Tava ndijña ra, chi kachi ri ja ñuꞌun ii kuu nuu kandichi ra jña. 34 Jini ri ja ni ka ndoꞌo yɨvɨ Israel ñuu Egipto, ti kundaꞌu ini ri. Ni jinisoꞌo ri ka kaꞌan i ja tukaa ga ka kundee i kuchaku i. Yukan kuu ja ni kuun ri venama ri i. Ti roꞌo, noꞌon ra ñuu Egipto”, ni kachi Yandios ―ni kachi Esteban nuu yɨvɨ un.

35 Siin Esteban kaꞌan da, ti ni kachi da:

―Ni taji Yandios Moisés kuaꞌan da Egipto, vasu tu ka kuvaꞌa ini yɨvɨ Israel nuu da, chi ni kachi da: “Ansu niꞌin kuu chaa taꞌu jniñu nuu na ja xndichi ni saña. Tundo ni taꞌu jniñu nuu ni”, ni ka kachi. Ko Yandios ni jaꞌa ya jniñu nuu Moisés ja na kuñaꞌnu da, ti nama da sɨkɨ yɨvɨ Israel, ti ni chindee tajnu Yandios un Moisés jiin taka jniñu ni saꞌa da. 36 Yukan kuu ja kuaꞌa jniñu ñaꞌnu ni saꞌa Moisés ñuu Egipto, ti chaa kuñaꞌnu un ni yuꞌu da nu ni jini da taka jniñu saꞌa Yandios. Yukan sa ni ka jini chaa Israel un nasa jniñu saꞌa Yandios. Yukan ni kuꞌiin da uu xiko kuiya. 37 Suni maa Moisés un ni kachi da nuu yɨvɨ Israel: “Taji Yandios ɨɨn jnaꞌan ra ti kaꞌan da jnuꞌun ya nanu ni taji ya maa ri. Ti chunsoꞌo ra jnuꞌun kaꞌan chaa un naa ra”, ni kachi Moisés. 38 Na kuaꞌan Moisés jiin yɨvɨ Israel nuu ñuꞌun teꞌe un. Ni jaꞌan da yuku Sinaí, ti yukan ni kaꞌan da jiin ɨɨn tajnu Yandios. Ti yukan kuu nuu ni niꞌin da jnuꞌun Yandios ja na kuandatu yɨvɨ Israel, ti ni xndoo da jiin yo undi vijna ―kachi Esteban.

39 Siin Esteban kaꞌan, ti ni kachi da: ―Ko jnaꞌan yo na janaꞌan, tu ni ka jandatu da nuu Moisés, chi ka kuni da ndeokuñɨ da ñuu Egipto. 40 Yukan kuu ja nɨ kande Moisés yuku Sinaí un, ni ka kejaꞌa chaa Israel un ka kaꞌan da jiin Aarón, ñani da: “Natejnaꞌan ɨɨn santu na koxnuu nuu yo nandi kiꞌin yo, chi ni yoxnuu Moisés nuu yo na ni ka kee yo ñuu Egipto, ko tu jini yo ndo ni jnaꞌan da vijna”, ni ka kachi da. 41 Ti ni ka saꞌa da ja natejnaꞌan da ɨɨn xndɨkɨ lulu. Yukan ni ka nachiñuꞌun da, ti ni ka jaꞌni da kuɨtɨ da ni ka soko da nuu un. Ni ka kusɨɨ ini da jiin ja ni ka saꞌa da un. 42 Yukan kuu ja ni xndoo Yandios maa da, ni ka siin da nava ichi kuankoyo da, ja suni ni ka nchañuꞌun da ndikandii, yoo jiin chuxini. Chi siaꞌan kaꞌan nuu tutu ni ka saꞌa chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios na janaꞌan, chi nuu tutu un kachi siaꞌan:

“Roꞌo chaa Israel naa ra, ni ka jikonuu ra nuu ñuꞌun teꞌe, tu ni ka nchañuꞌun ra ruꞌu, chi tu ni ka jaꞌni ra kuɨtɨ ra ja soko ra nuu ri. 43 Taka nuu ni ka jikonuu ra ni ka ndiso ra veꞌe ñɨ lulu nuu ni kunde santu nani Moloc. Ti suni ni ka ndiso ra ɨnga santu ni nani Renfán ja ni ka natejnaꞌan ra nanu ɨɨn chuxini. Ni ka nchañuꞌun ra santu un ja kuu santu ni ka saꞌa maa ra naa ra. Yukan kuu ja tukaa jito ri roꞌo naa ra. Ti taji ri roꞌo kinkoyo ra undi ɨnga ñuu Babilonia”, ni kachi Yandios ―kachi Esteban.

44 Siin Esteban kaꞌan, ti ni kachi da:

―Na ni ka jikonuu jnaꞌan yo nuu ñuꞌun teꞌe un na najanaꞌan, ni ka ñavaꞌa da ɨɨn veꞌe ñɨ nuu ni ka nchañuꞌun da Yandios. Ni ka saꞌa da veꞌe un nava ni kachi Yandios nuu Moisés. 45 Yukan ti nu ni jaa ɨɨn kɨvɨ ni taꞌu Josué jniñu nuu jnaꞌan yo najanaꞌan, ni ka kaniꞌin da veꞌe un kuaꞌan da jiin undi nuu ñuu Canaán. Ti ni ka keniꞌin da yɨvɨ ñuu un kuaꞌan, chi ni chindee Yandios maa da naa da. Siaꞌan ni ka ñavaꞌa da veꞌe ñɨ un undi kɨvɨ ni kɨvɨ David ni taꞌu da jniñu. 46 Ni kuu ini Yandios David. Yukan kuu ja ni jikan David ɨɨn taꞌu nuu Yandios, chi ni ndoꞌo ini da ja saꞌa da ɨɨn veꞌe vaꞌa ja kuu Yandios, ya ni nchañuꞌun tata da najanaꞌan Jacob, ko tu ni kachi Yandios. 47 Ti Salomón, seꞌe yɨɨ David kuu ja ni saꞌa veꞌe Yandios. 48 Vasu tu kancha Yandios chaku ini veꞌe ka saꞌa yɨvɨ, nava ni kachi chaa ni kaꞌan jnuꞌun Yandios undi janaꞌan:

51 Siin Esteban kaꞌan, ti ni kachi da:

―Roꞌo chaa Israel naa ra, nɨnɨ ka kuniꞌin ini ra naa ra. Tu ka chunsoꞌo ra jnuꞌun Yandios. Tu ka jandatu ra nuu Espíritu Santo. Ka saꞌa ra nanu ni ka saꞌa jnaꞌan ra najanaꞌan, 52 na ni ka jaꞌa da tau chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios. Ti ni ka kachi profeta un ja chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios. Ti ni ka kachi profeta un ja chaa ɨɨn chaa vaꞌa, ko ni ka jaꞌni yɨvɨ chaa un naa da. Ni chaa Jesús, ko roꞌo ni ka jnɨɨ ra ya, ti ni ka jaꞌni ra ya. 53 Undi najanaꞌan ni kaꞌan ɨɨn tajnu Yandios jnuꞌun ya nuu jnaꞌan yo ja na kuandatu da, ti ja ka jini ra, ko tu ka jandatu ra jnuꞌun ni kaꞌan tajnu un ―ni kachi Esteban nuu da naa da.

54 Nu ni ka jinisoꞌo da jnuꞌun ni kaꞌan Esteban, ni ka kejaꞌa ka kuꞌyu yuꞌu da, chi ni ka kuɨtɨ xaan ini da naa da. 55 Jiin inijnuni Espíritu Santo ni ndakoto Esteban ichi andɨvɨ, ti ni jini da nukoo Yandios taꞌu ya jniñu, ti kandichi Jesús nuu ndaꞌa kuaꞌa ya. 56 Yukan ti ni kachi Esteban:

―Ndeꞌe naa ra, nuña andɨvɨ, ti ndeꞌe vaꞌa ri ja kandichi maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, ti yukan kuu Jesús ―ni kachi da.

57 Tendɨꞌɨ chaa un ni ka saꞌa soꞌo da, ti ni ka kana jiin koꞌo da, chi ni ka kuɨtɨ xaan ini da. Ni ka kututu yachi da nuu kandichi Esteban. 58 Ni ka keniꞌin da Esteban undi yuꞌu ñuu ja na kuaꞌa da yuu sɨkɨ da. Tendɨꞌɨ yɨvɨ un ni ka tava manga ka ñuꞌun, ti ni ka xndoo jiin ɨɨn chaa nani Saulo. 59 Ni ka kejaꞌa ka jaꞌa da yuu sɨkɨ Esteban, ti Esteban ni jikantaꞌu da nuu Jesús ti ni kachi da:

―Jitoꞌyo Jesús, nakiꞌin ni saña ―ni kachi da.

60 Yukan ti ni jakunjitɨ da, ni kanajiin koꞌo da, ti ni kachi da:

―¡Jitoꞌyo Jesús. Tu chakuachi ni yɨvɨ jaꞌa ja jniñu ka saꞌa i jaꞌa! ―ni kachi da.

Nu ni ndɨꞌɨ ni kaꞌan da jnuꞌun un, ti ni jiꞌi da.