16
Tupunaina Ana Wava Timoti Ivaniahei
Ka Paulo a niam nui iomo meagai Derebe wayahina, ka munia iomo meagai Lisitira wayahina. Ka tenoke Iesu a tau vi‑muni‑waiwai aitam mamaei, ana wava Timoti. Tauna ayona me Iudea kadu Iesu ivitumahanei, ka amana me Girisi. Dew 14:6; 2Ti 1:5. Ka tau ekalesia ononotoi meagai Lisitira nihenina kadu meagai Ikonium nihenina Timoti iapa‑vidovidohei. Pili 2:19-22. Ka Paulo ya nuanua Timoti nui itutu‑vivina. Wayahina, Timoti ininina idabei me Isiraeli yai aidaba deina. Idewei deina iuna me Iudea habuhabui imamaei papani‑nana nihenina, ka taui avaha ianamanei Timoti amana me Girisi aitam. Ka aituhu eha yanꞌ aidaba, me Iudea‑naia eha inꞌ‑awaehe Timoti na‑nu yai manua tapanono nihenia. Dewana iakwa, ivi‑putu itutu‑vivina meagai aitamoata aitamoata wayahia. Ka Iesu a tau hae anani, kadu ononotoi anani Ierusalem wayahina yai vi‑nua‑dadana taui eha me Iudea wayahi imataedai, vivane dewaia na nau‑punina wayahi. Dew 15:23-29. Wayahina, Paulo yaiana nui tau ekalesia yai vitumahana ivo‑vi‑bagibagi ekalesia aitamoata aitamoata nihenia, ka auyewa aitamoata aitamoata wayahina tau ekalesia ai yau natanata.
Paulo Ya Ino‑dunedune Onoto Masedonia Wayahina
Ka Paulo yaiana nui papani Pirigia, ka papani Galatia nihenia ini‑keyekeyei, kate eha ita‑nu papani Asia nihenina, iuna Nuana Ahihinata yai nau‑wahe vito‑potei papani‑nana nihenina. Dew 18:23. Wayahina, iomo papani Misia a pai ito‑vewana wayahina, e yai nuanua ina‑nui papani Bitinia, kate Iesu Nuana kadu papani‑nana vito‑potei. Wayahina, papani Misia ini‑tawanei, iopu meagai Tiroasi wayahina, e ivi‑yawai ioyoma. Ka ioyomana wayahina Paulo ya ino‑dunedune epei. Ka nihenina aitam onoto papani Masedonia wayahina mimini ka hidahida Paulo wayahina, vonavona, “Eone‑tamanem itoai yama papani Masedonia wayahina, ka ena‑ivaiteai.” 10 Ka avaha Paulo ya ino‑dunedune‑nana dueyei, itoaia Meagai Tiroasi nihenina tau ginuma buki taina wayahina, ana wava Luke, tauna Paulo yaiana nui ivi‑nuia. Wayahina, Luke vi‑putu mataina taina wayahina itoai tomatomani. avo‑vi‑aiai‑kwayavoni, aomo papani Masedonia wayahina. Iuna itoai anuanua Yaubada avaha honeai aomo taui yai papani wayahina, e tenoke Vaneana Ahiahina anaunau‑waheyei.
Vavinena Ana Wava Lidia Vitumahanei
11 Ka meagai Tiroasi nihenina wae avi‑maiei, agenu, e tunuhina avi‑ata bonabona Samotirase wayahina. Ka tenoke adauva mana navia. Ka atauya‑havine, e aopu meagai Neapolisi wayahina. 12 Ka Neapolisi ani‑tawanei, e aomo meagai Pilipi wayahina. Ka Pilipi vivane meagai ananina papani Masedonia nihenina. Eha kadu aitam deina. Ka meagai‑nana vivane me Rom yai meagai aitam, ka me Rom yai veimea tau vi‑meagai‑naia veimeyei. Ka tenoke itoai amamaei auyewa aitonuata nihenia.
13 Ka auyewa tapanono wayahina meagai anꞌ awa ani‑tawanei aomo aitam daudau taitaina wayahina. Iuna anuanua tenoke viama a pai vi‑ai aitam avaniahei. E amanuena, ka vaivine tupwai avaha inau‑hohona kadu nui avi‑putu aipuipupu. 14 Ka aitam vaivine‑naia wayahia vanevaneneha ana wava Lidia. Ka tauna kaleko nigenigena vi‑maiei ka imwaneyei meagai Tiatira wayahina. Ka vavinena Yaubada awa‑davedavei. Ka Kauvea Lidia ivaitei, e nuana nꞌ‑am‑haui Paulo ya nau‑wahe wayahina, e vitumahanei. 15 Ka avaha tauna yana yoko nui avi‑bapitaisoei, tauna viameai, ivona, “Babada, aituhu unuanua yauke aitam tau vitumahana‑hoiu Iesu wayahina, unꞌ‑omo yauke yau manua wayahina, e itoai nui kamamaei, iuna manuana ananina.” Ka itoai ya viamana awaehei.
Paulo Ka Silasi Manua Yohona Nihenina
16 Ka aitam auyewa wayahina aomomo viama a pai vi‑ai wayahina, ka tupwai kaukauvea yai tevana ahabana vaniahai. Ka tauna aitam tau paisewa yohoyohonina, ka aitam nua nihenina mamaei, e nuana bagibagi ahabana venei, ka nau‑apoa wayahina ana pata aviani apaina na‑omo mai‑haeyei. Ka ya paisewa wayahina, ahabanana ya kaukauvea kina habuhabuna iepepei tomotau wayahia. 17 Ka ahabanana Paulo itoai nui vi‑munieai, e vivi‑hone, ivona, “Ononotoi taina vivane tau paisewa Yaubada Bagibagi‑vainena wayahina, ka taui inaunau‑wahe ito‑yavuha a etawana wayahina.” Mar 1:24. 18 Ka auyewa habuhabuna nihenina ahabanana vivi‑hone deina. Wayahina, Paulo nuana ivita ananina, ini‑yoiyoina, e tauna magigino, e nuana goyona nihenina vonei, ivona, “Yauke aveimeyem Iesu a wavea, eopu‑me, ka ahabana taina eni‑tawanei!” Ka vo‑kwayavonina nuana goyona iopu ni‑tawanei ine.
19 Ka tutana ahabanana ya kaukauvea ianamanei ya bagibagi avaha iakwa, ka eha ana pata na‑nau‑apoa‑havine, inua‑goyo. Wayahina, Paulo ka Silasi ipoyꞌ‑avini, e itaini ineiei maketi wayahina, ka ineiei tau veimea mataia. Iuna yai nuanua ivitavitai. 20 Ka kaukauveaia tau veimea mataia Paulo ka Silasi ivi‑au‑mini, e ivona, “Onoto ainua taina me Iudea, ka taui avaha iomo, ka yaka meagai aka ini‑yauyau iboui. Mar 13:9. 21 Iuna taui iviwavenena mani dewa wayahia, ka dewaia vivane vito‑potana itoka me Rom wayahika. Eha aka pata kawaehe, kadu eha aka pata kadedewe.”
22 Ka yokoia inau‑hohona maketi wayahina kaukauveaia iaivaitei, taui kadu Paulo ka Silasi ivitavitai, iapa‑goyogoyoei. Wayahina, tau veimeaia yai tau paisewa iveimeyei Paulo ka Silasi ai kwama imwai‑neiei, e ai wayahina ipiaha‑vivivinei. 2Ko 11:25; 1Te 2:2. 23 Ka tau paisewaia ivunu‑vainei. Iakwa, e manua yohona nihenina ibouni. Ka manua yohona a tau dune‑vi‑avina iveimeyei na‑dune‑vi‑avini ahiahina.a Aituhu me Rom ai tau veimea ivona deina, anꞌ anamana vivane aituhu taui manua yohona nihenina iyavuta, apaina tau dune‑vi‑avina ivunui dewana wayahina. 24 Wayahina, tau dune‑vi‑avina a veimea nononi, e manua yohona a bubuna‑honota niheninata bouni, kadu aei tana‑havini ai ananina wayahina. Iakwa, tauna ine dauva, ino‑ainei.
25 Ka ioyoma pouna Paulo ka Silasi iviama, kadu ahe awa‑dava iaheahe Yaubada wayahina. Ka mani tomotau yohoyohoni imamaei manua yohona nihenina ivanevanenehei. 26 Ka vo‑kwayavonina tanopi si‑putu ananina vi‑yoyoyo, e yaui inovo. Ka manua yohona nau‑yueyue, e anꞌ awa‑pota am‑waei. Ka taui manua yohona nihenina aei a tana‑havina am‑yavuhi ipeu iopu. 27 Ka manua yohona a tau dune‑vi‑avina dauvea tata‑weana, mini, ka avaha awa waewaena dueyei, tauna nuanua tau nui manua yohona avaha inovo‑tawane. Wayahina, tauna ya kwasikwasi epei, e ya nuanua tauna ana heta na‑vunui. Dew 12:18-19. 28 Ka Paulo tau dune‑vi‑avina ya dewana dueyei, e vi‑hone, ivona, “Au niau, eha taum enau‑vi‑anigim. Itoai habuhabuai baina amamaei.”
29 Wayahina, manua yohona a tau dune‑vi‑avina ya tau paisewa veimeyei odama iomanei. E tauna odama epei, ka nau‑bwanunua, inui. Ka tauna tatatava ka matamatauta, e aena vi‑tupa‑gumi Paulo ka Silasi mataia. 30 Ka munia, tauna ainuai neiei ini‑ubau iopu, ka vi‑tanaiei, ivona, “Babada, aviani nau‑wawaniu adewei, e Yaubada na‑ito‑yavuhiu?” Dew 2:37.
31 Ka Paulo ka Silasi ivona, “Wamke nau‑wawanim Kauvea Iesu evitumahanei akanai, e ito‑yavuha evaniahei deina, wamke kadue yam yoko habuhabui nui.” 32 E Paulo ka Silasi Kauvea yana vona inau‑wahei, ka kadu manua yohona a tau dune‑vi‑avina yana yoko habuhabui nui inaunau‑wahei, ivitumahanei. 33 Ka ioyoma pouna wayahina, manua yohona a tau dune‑vi‑avina ainuai ai gonia nosia. Ka Paulo ka Silasi tauna yana yoko nui ivi‑bapitaisoei. 34 Munia, tauna taini omanei ya manua wayahina, e ai maꞌ ivo‑vi‑aiaia, iam. Ka manua yohona a tau dune‑vi‑avina yana yoko habuhabui idewa‑haiawa ananina. Iuna taui yai vitumahana vovouna Yaubada wayahina ivaniahei.
35 Mana navia, tau veimea‑naia yai tau paisewa ivi‑tunei iomo manua yohona a tau dune‑vi‑avina wayahina, e imataedei, ivona, “Onoto ainuai manua yohona nihenina abouni eyavuhi akanai.” 36 Wayahina, tau dune‑vi‑avina manua yohona nihenina inu, e Paulo haeyei deina, ivona, “Au niau, tau veimea‑naia avaha wamke Silasi ami inua ami yavuha iveimeyei. Akanai ka, itomi ami pata una‑opu, e yami dewa‑haiawa nui una‑ne, eha umatamatauta.”
37 Kate Paulo dewana vihahaiei, ivona, “Taui ivunuvunuai tomotau mataia. Ika, idewa‑yaiyaieai, kate naona eha aitam vitana matana tunuhina itꞌ‑awaeheai. Iakwa, manua yohona nihenina ioneai. Dewaia goyona ana noe, iuna itoai vivane me Rom, ka me Rom yai veimea vitana matana awaeheai!a Me Rom anꞌ anamana deina. Avi papani o avi meagai Sisa veimeyei, akanai me Rom yai veimea tau vi‑meagai‑naia ai havia bou‑potai, ka ai havia eha ai pata idewa‑kavokavovoe. Aituhu tau veimea aitam meagai nihenina naona vitana matana tunuhina dewei, ka aituhu tauna me Rom aitam yana dewa goyona vaniahei deina, akanai tau veimeana ana pata dewa‑yaiyaiei, o yohoni manua yohona nihenina. Kate aituhu vitana matana eha, tauna eha ana pata me Rom aitam na‑vunu‑kavokavovo. Ia! Ataina tuta taui yai nuanua itoai ani‑tawanei dewa hivahivana deina, a? Eha‑ohota! Taui ai heta nau‑wawani baina inꞌ‑omoi, e isi‑vinꞌ‑omaneai tomotau mataia, akanai ani‑tawanei deina.”
38 Wayahina, tau paisewa imavina tau veimea‑naia wayahia, e Paulo ya vonana imataedai. Ka tutana tau veimea‑naia vaneana inononi, vivane Paulo ka Silasi ainuai me Rom, iaini‑yauyau ananina, kadu matauta ananina epai.a Tutana tau veimea‑naia Paulo Silasi ainua ivunu‑kavokavovoi, dewana me Rom yai veimea ananina tana‑bwegei. Wayahina, tau veimea‑naia imatamatauta, tuta eha ani‑hoina na‑iakwa wayahina, dewa‑yaiyai ivaniahei Sisa wayahina. 39 Wayahina, iomo manua yohona wayahina, e taui na nua‑opui Paulo ka Silasi iviamei meagai Pilipi ini‑tawanei, ina‑ne mani megeia. 40 Wayahina, Paulo ka Silasi manua yohona wayahina iopu iomo Lidia ya manua wayahina. E tau ekalesia nui ivi‑yaiana, ka inau‑wahe wayahia, ivo‑vi‑vatui, e munia meagai‑nana ini‑tawanei.

16:1: Dew 14:6; 2Ti 1:5.

16:2: Pili 2:19-22.

16:4: Dew 15:23-29.

16:6: Dew 18:23.

a16:10: Meagai Tiroasi nihenina tau ginuma buki taina wayahina, ana wava Luke, tauna Paulo yaiana nui ivi‑nuia. Wayahina, Luke vi‑putu mataina taina wayahina itoai tomatomani.

16:17: Mar 1:24.

16:20: Mar 13:9.

16:22: 2Ko 11:25; 1Te 2:2.

a16:23: Aituhu me Rom ai tau veimea ivona deina, anꞌ anamana vivane aituhu taui manua yohona nihenina iyavuta, apaina tau dune‑vi‑avina ivunui dewana wayahina.

16:27: Dew 12:18-19.

16:30: Dew 2:37.

a16:37: Me Rom anꞌ anamana deina. Avi papani o avi meagai Sisa veimeyei, akanai me Rom yai veimea tau vi‑meagai‑naia ai havia bou‑potai, ka ai havia eha ai pata idewa‑kavokavovoe. Aituhu tau veimea aitam meagai nihenina naona vitana matana tunuhina dewei, ka aituhu tauna me Rom aitam yana dewa goyona vaniahei deina, akanai tau veimeana ana pata dewa‑yaiyaiei, o yohoni manua yohona nihenina. Kate aituhu vitana matana eha, tauna eha ana pata me Rom aitam na‑vunu‑kavokavovo.

a16:38: Tutana tau veimea‑naia Paulo Silasi ainua ivunu‑kavokavovoi, dewana me Rom yai veimea ananina tana‑bwegei. Wayahina, tau veimea‑naia imatamatauta, tuta eha ani‑hoina na‑iakwa wayahina, dewa‑yaiyai ivaniahei Sisa wayahina.