12
Vi‑tanai Auyewa Tapanono Wayahina
(Marika 2:23-28; Luke 6:1-5)
Ka munia, auyewa tapanono wayahina, Iesu tauna a tau vi‑muni‑waiwai nui baguna nihenina ineine, ka a tau vi‑muni‑waiwai am inavovo. Wayahina, witiV uana iaiponuponu ka iamam. V.V 23:25. Ka tupwai Parisi avaha idueyei, e Iesu wayahina ivona, “Edueyei! Am tau vi‑muni‑waiwai aka veimea tapanono wayahina ibwegebwegei yai dewa taina wayahina. Eveimeyei igenuana!” NiT 20:10.
Ka Iesu ivona, “Nonova Davida yana dewa deinake, tutana yaiana nui am inavovo. Viviwava‑nana Iginuma nihenina. Avaha uaiavi, ika? 1Sa 21:1-6. Tauna Yaubada ya manua inui, e palaua vito‑potana, pai due ana heta, iam. Ka aitam veimea mamaei, e palauana mani tomotau wayahi vito‑potei, tau vi‑nomu ai heta akanai. Kate tau vi‑nomuana awaehei iania. Dewana unuani o eha? Lev 24:5-9. Ka kadu aitam pai dune taina. Auyewa tapanono aitamoata aitamoata wayahina tau vi‑nomu ipaipaisewa Manua Vito‑pota nihenina. Wayahina, veimea auyewa tapanono wayahina ibwegebwegei deina, kate Yaubada matana yai dewa eha goyona. Unua‑haui o eha? Yau 28:9-10. Ka yauke avonemi, Manua Vito‑pota vivane dewa ananina, kate ataina aitam mamaei, ka tauna Manua Vito‑pota vane‑tawanei. Mat 12:41-42. Kate itomi eha vona taina Yaubada wayahina anꞌ anamana utꞌ‑anamane vidoha,
 
‘Yauke yau nuanua unꞌ‑ate‑nuanuaiemi,
ka eha yau nuanua uvi‑nomu wayahiua.’
 
Aituhu vonana wayahina uta‑nua‑hau, eha nau‑wawanimi tomotau tunutunuhi taina uapa‑goyogoyoe. Ose 6:6; Mat 9:13. Iuna yauke, Tauna Vi‑tomotau, kadu auyewa tapanono aveimeyei. Ka taua avaha yai dewa taina awaehei.”
Aitam Onoto Na Nima‑begabegana
(Marika 3:1-6; Luke 6:6-11)
Ka Iesu papani tanoi ni‑tawanei ka yai manua tapanono inui. 10 Ka aitam onoto nihenina mamaei na nima‑begabegana. Ka tupwai tomotau yai nuanua aitam goyona ivaniahei Iesu yana dewa nihenina, e munia taui ai pata ivitevitei dewana wayahina. Akaka tomotaui Iesu ivi‑tanaiei, ivona, “Aituhu tau kwanakwanaha kavo‑vi‑aiaiei auyewa tapanono wayahina, dewana dewa ahiahina o dewa goyona?” Luk 14:3.
11 Ka Iesu yai vi‑tanai nau‑patei pai dune wayahina, ivona, “Aituhu aitam sipiV ipeu iopu guba auyewa tapanono wayahina, akanai, aitamoata aitamoata wayahimia, aituhu yam sipiV, nau‑wawanim epoyꞌ‑avini, etaini, ka evane‑meiei. Ka dewa ahiahina edewei sipi‑nanaV wayahina deina. Luk 14:5. 12 Ka Yaubada ya nuanua sipiV kaivaitei, ka ya nuanua ananina tomotau kaivaitei. Wayahina, nau‑wawanika dewa ahiahina kadedewei tomotau wayahi auyewa tapanono wayahia. Ka avi tuta dewaia ahiahina kadedewei, eha aka veimea kata‑bwegebwege.”
13 Akaka Iesu onotona vonei, ivona, “Nimam etunei.” E tunei, akanai ka vidoha habuhabuna, papanina ahiahina deinake. 14 Ka Parisi ini‑ubau, e ivi‑putu ivi‑nua‑hauhau medeina Iesu inau‑vi‑anigi. Iuna taui ivitumahanei vivane Iesu avaha ai veimea bwegebwegei ya dewana wayahina. Ioni 5:16.
Yaubada Tauna Ya Tau Paisewa Vi‑nua‑dadanei
15 Ka Iesu avaha yai nuanuana anamanei, wayahina manua tapanono‑nana ni‑tawanei ka ine. Ka yoko habuhabui ivi‑muniei, ka tauna habuhabui wayahia ivi‑kwanaha vo‑vi‑aiaiei ividoha. 16 Ka vona panina wayahina vonavona wayahia deina, ivona, “Eha mani tomotau wayahia uhaeyeu taua koiaka.” Mat 8:4; Mar 3:12. 17 Ka yana dewa taina vinꞌ‑omo tau apa‑taputapu Isaia ya iginuma deina. Iginumana nihenina Yaubada ivona,
 
18 “Yau tau paisewa udueyei,
Tauna avi‑nua‑dadanei.
Ka adune‑nuanuaiei, kadu nuau nihenina
adewa‑haiawa tauna wayahina.
Nuau Ahihinata avenei mamaei,
e tauna ya paisewa vo‑vi‑meani.
Ka tau vi‑meagai papani
aitamoata aitamoata nihenina
tauna wayahina yau vi‑nua‑dadana
kadu yau dewa tunutunuhina inononi. Isa 42:1-4. Mat 3:17.
19 Ka tauna eha vito‑patapata,
kadu eha vi‑honehone movina ananina wayahina.
Kadu eha aitam koiaka
tauna movina ananina inononi
etawana tutana tauna vi‑heyoheyo,
iuna yana dewa eha deinake.
20 Ka tauna eha taui yai vitumahana
ihanuana nꞌ‑apa‑goyogoyoe.
Iuna ya nuanua yai vitumahana na‑nata.
Ka tauna eha odama davunina na‑hapone deina,
ka ya nuanua taui eha yai ate‑vatu
dune‑nuanuaiei, kadu na‑ivaitei.
Ka dewa tunutunuhina vivane
dewa goyona vane‑tawanei
tauna ya paisewa wayahina.
21 Ka tau maꞌ tanopi habuhabui ivitumahanei
tauna na‑ito‑yavuhi‑neiei.”
Iesu Ka Nua Gawagawami Yai Kauvea
(Marika 3:20-30; Luke 11:14-23; 12:10)
22 Ka munia tupwai tomotau aitam onoto Iesu wayahina iomanei. Ka onotona matana goyona, kadu tauna eha ana pata na‑ipupu, iuna aitam nua gawagawamina onotona veimeyei deina. Ka Iesu vo‑vi‑aiaiei ka onoto‑nana vidoha. Iakwa, e ana pata ipuipupu kadu matana duedue. 23 Ka yoko habuhabui nuai venau‑tupatupa dewa‑bagibagina wayahina, ka ivonavona, “Kaiwadi, onoto taina Davida Natuna, vivane yaka Tau Ito‑yavuha‑nana, o eha?”
24 Ka Parisi avaha yoko‑naia yai vonana inononi, akaka ivona, “Onoto taina ana pata nua gawagawami veimeyei kadue one‑yavunei, iuna tauna ya bagibagi vinꞌ‑omo Beelesebubi wayahina.a Beelesebubi kadu aitam wava Satana wayahina. (Edu kadu 10:25.) Tauna nua gawagawami yai kauvea, kadu tauna awaehei onoto taina dewaia dedewei deina.” Mat 9:34; 10:25.
25 Ka Iesu yai nuanua avaha anamanei, ka vona tana‑minikuna wayahina vonei, ivona,
“Aituhu tau maꞌ aitamoata aitamoata pai veimea nihenina ai heta wayahia ivi‑naua, apaina pai veimeana na‑goyo, na‑iakwa. Kadu deinake, aituhu tau vi‑meagai o tomotau yoko nihenina aitamoata aitamoata ivi‑naua, apaina meagai‑nana o yoko‑nana na‑goyo, na‑iakwa. 26 Kadue aituhu Satana tauna ya nua gawagawami one‑yavunei, akanai tauna ya bagibagi tana‑vewani deina, e apaina ya pai veimea na‑peu na‑iakwa. 27 Itomi uvonavona yau bagibagi Beelesebubi wayahina vinꞌ‑omo, e nua gawagawami aone‑yavunei deina. Ka ami tau vi‑muni‑waiwai tupwai ai pata kadu ione‑yavunei. Wayahina, yau vi‑tanai wayahimia taina. Aituhu yauke yau bagibagi vinꞌ‑omo Beelesebubi wayahina, kaiwadi ami tau vi‑muni‑waiwai yai bagibagi koiaka wayahina vinꞌ‑omo? Aituhu uvonavona deina, apaina ami tau vi‑muni‑waiwai inꞌ‑apa‑goyogoyomi. 28 Kate aituhu yau bagibagi vinꞌ‑omo Yaubada Nuana Ahihinata wayahina, kadue aituhu nua gawagawami aone‑yavunei deina, vona ahiahina avonemi, Yaubada ya pai veimea avaha si‑vo‑tanimi. Dew 10:38; 1Io 3:8.
29 Kadu aitam pai dune avenemi, unononi. Aituhu tau bagibagi tauna ya manua dune‑vi‑avini ahiahina, tau vainau eha ana pata ya gugua na‑vainau. Kate aituhu aitam tau vainau vinꞌ‑omo, e naona tau bagibagi‑nana na‑yohoni, akanai munia, tauna ana pata ya manua na‑nui, e memeanina ya gugua na‑vainaui. Wayahina, avi tuta nua gawagawami aone‑yavuhei, unꞌ‑anamanei yau bagibagi eha ta‑vinꞌ‑omo Satana wayahina, kate yauke avaha Satana ayohoni.
30 Ka aituhu aviyaivia eha ina‑ivaiteu, taui au havia. Kadu aituhu aviyaivia eha yauke nui mani tomotau kakwakwakwei, akanai taui mani tomotau ivo‑tahoi ini‑tawaneu. Mar 9:40; Luk 9:50.
31 Wayahina, aituhu aviyaivia wayahimia yami nuanua nua‑piaha uvaniahei, avonemi ana pata yami goyona aitamoata aitamoata wayahi nua‑piaha uvaniahei, kadu ana pata yami apa‑goyogoyo aitamoata aitamoata Yaubada wayahina nua‑piaha uvaniahei. Kate udu! Aituhu Nuana Ahihinata uapa‑goyogoyoei, eha ana pata dewana goyona wayahina nua‑piaha uvaniahe. Ebe 6:4-6. 32 O aituhu aviyaivia Tauna Vi‑tomotau iapa‑goyogoyoeu, ana pata dewana goyona wayahina nua‑piaha ivaniahei. Kate aituhu aviyaivia Nuana Ahihinata iapa‑goyogoyoei, eha ana pata dewana goyona wayahina nua‑piaha ivaniahe. Tanopi taina hetana eha ivaniahe, ka kadu apaina tuta tepakaia omomo wayahina eha ivaniahe. Iuna Nuana Ahihinata eta‑naoemi unua‑vinana goyona habuhabui wayahi.
Tomotau Kadu Yai Dewa
(Luke 6:43-45)
33 Aituhu ai ahiahina, apaina uana ahiahina, ka aituhu ai goyona, apaina uana kadu goyona. Wayahina, aituhu uana kadueyei, ai kanꞌ‑anamanei ahiahina o kadi goyona deinake. Mat 7:16-20. 34 Ka itomi ai goyona deina o mwata natunatuna deina. Ika, nuami goyona. Wayahina, eha ami pata vona ahiahina uvonavona. Iuna avi nuanua nuaka nihenina mamaei, apaina nuanua‑nana na‑iwahi awakaia. Mat 3:7; 15:18; Luk 3:7; 6:45. 35 Wayahina, dewa ahiahina ivinꞌ‑omo tomotau ahiahina wayahia, kadu dewa goyona ivinꞌ‑omo tomotau goyona wayahia. 36 Ka vona‑vavaha avonemi, apaina aitam auyewa omomo, ka auyewana wayahina Yaubada tomotau aitamoata aitamoata nꞌ‑apa‑vidovidohei o kadi nꞌ‑apa‑goyogoyoei yai dewa wayahi kadu yai vona wayahi. Ka auyewana wayahina tomotau habuhabui nau‑wawani yai vona‑kavokavovo aitamoata aitamoata wayahina ivona‑nau‑pata Yaubada wayahina, e Yaubada na‑nononi, e ai dewa‑yaiyai wayahi vi‑nua‑dadani. 37 Wayahina, avonemi, apaina Yaubada nꞌ‑apa‑vidovidohemi yami vona wayahi, o kadi tauna nꞌ‑apa‑goyogoyoemi yami vona wayahi.”
Tupwai Yai Nuanua Iaiaya Wahuma
(Marika 8:11-12; Luke 11:29-32)
38 Ka tau ginuma anani ka Parisi tupwai iviamei, ivona, “Tau Viwavenena, itoai nuanuai iaiaya aitam evevewanei, adueyei. Aina ana pata anꞌ‑anamanem yam vona tunuhina.” Mat 16:1; Luk 11:16; Ioni 6:30.
39 Ka Iesu nau‑pata ivona,
“Itomi tau goyogoyomi kadu itomi tau kenekenenemi. Yami nuanuana iaiaya avevewanei wayahimi vivane dewa goyona. Wayahina, iaiaya aitamoata akanai uvaniahei, ka iaiayana vivane tau apa‑taputapu Iona a iaiaya deina. Mat 16:4; Mar 8:12. 40 Tuta nonova Iona iana ananina nihenina mamaei auyewa aitonu kadu ioyoma aitonu wayahina, e munia vinꞌ‑omo. Ka apaina Tauna Vi‑tomotau itavuniu tanopi nihenina amamaei auyewa aitonu kadu ioyoma aitonu, e munia avinꞌ‑omo deina. Iona 1:17. 41 Apaina, vitana matana anꞌ auyewana wayahina, tau vi‑meagai Nineve itomi nui umimini Yaubada matana, kate taui imana‑giboemi. Iuna tutana Iona nau‑wahe wayahia, taui inononi inua‑vinana. Kate tuta ataina aitam mamaei, ka tauna Iona vane‑tawanei. Iona 3:5. 42 Ka kadu deinake, auyewana wayahina, papani Seba ana kwiniV itomi nui umimini Yaubada matana, ka kadu vavinena mana‑giboemi. Iuna nonova tauna ya papani ni‑tawanei ine bana mamanaina, e KiniV Solomoni ya nua‑uya na‑nononi. Kate udueyei. Tuta ataina aitam mamaei, ka tauna Solomoni vane‑tawanei. Wayahina, kadueyei Yaubada am‑venena ani‑vainena venemi, kate eha uta‑nononi, ka eha uta‑nua‑vinana yami dewa goyona wayahi. 1Ki 10:1-10.
Nua Gawagawamina Ya Mavina
(Luke 11:24-26)
43 Unononi, e pai dune aviwavenemi. Aituhu nua gawagawamina onoto na‑ni‑tawanei, nua‑nana na‑ni‑awana‑kavovo anata nihenina, iuna tauna kadu aitam pai vi‑yawai wayahina naunau‑nene. Ka munia, aituhu eha kadu aitam ta‑vaniahe, akanai 44 ana heta ivona, ‘Ia! Onoto‑nana avaha ani‑tawanei amavina wayahina, kadu anu‑havine nihenina, e amamaei, vivane yau manua.’ Ka nua‑nana avaha onoto‑nana vaniahei, akaka ya manua tutuaina taina vaniahei inau‑hinia, ka ivaivanei, kate awakabina. 45 Wayahina, nua‑nana ine, e mani nua gawagawami‑vainei ai yau 7 vaniahai, omanei, e nui imavina onoto‑nana wayahina, ka habuhabui inui ka imaꞌ‑vavaha. Ka tuta naona onoto‑nana yawaina goyona, iuna nua gawagawamina aitamoata yawaina veimeyei. Kate munia, yawaina goyo‑vainena, iuna nua gawagawami ai yau 8 iveimeyei. Ka itomi tomotau goyogoyomi, ka aituhu Nuana Ahihinata eha nihenimia, apaina yawaimi goyo‑vainena onoto‑nana deinake.” 2Pi 2:20.
Iesu Ayona Ka Taitaina
(Marika 3:31-35; Luke 8:19-21)
46 Ka Iesu manua nihenina yokoia wayahia vonavona, eha ya vonana ta‑nau‑yehai, e ayona ka vavaneina iomo, e manuana upuna imimini, ka inaunau‑nene, ina‑ipupu wayahina. 47 Ka aitam koiaka Iesu vonei, “Edu, ayom ka vavaneim upuna imimini, ka inenenem ivonem.”
48 Ka Iesu ya vonana nau‑patei, ivona, “Ayou koiaka? Ka vavaneiu aviyaivia?” 49 Ka nimana vi‑yoyoei a tau vi‑muni‑waiwai wayahia, ka ivona, “Udueyei! Taui taina ayou kadu vavaneiu! 50 Iuna aituhu aviyaivia Amau wahuma ivi‑ateteyei, taui vivane vavaneiu, ka novunovu ka ayoyou.” Rom 8:29.

12:1: V.V 23:25.

12:2: NiT 20:10.

12:3: 1Sa 21:1-6.

12:4: Lev 24:5-9.

12:5: Yau 28:9-10.

12:6: Mat 12:41-42.

12:7: Ose 6:6; Mat 9:13.

12:10: Luk 14:3.

12:11: Luk 14:5.

12:14: Ioni 5:16.

12:16: Mat 8:4; Mar 3:12.

12:18: Isa 42:1-4.

12:18: Mat 3:17.

a12:24: Beelesebubi kadu aitam wava Satana wayahina. (Edu kadu 10:25.)

12:24: Mat 9:34; 10:25.

12:28: Dew 10:38; 1Io 3:8.

12:30: Mar 9:40; Luk 9:50.

12:31: Ebe 6:4-6.

12:33: Mat 7:16-20.

12:34: Mat 3:7; 15:18; Luk 3:7; 6:45.

12:38: Mat 16:1; Luk 11:16; Ioni 6:30.

12:39: Mat 16:4; Mar 8:12.

12:40: Iona 1:17.

12:41: Iona 3:5.

12:42: 1Ki 10:1-10.

12:45: 2Pi 2:20.

12:50: Rom 8:29.