Titusi
Yana Leta
Paulo Wayahina
Buki Taina Wayahina
Buki taina a tau ginuma vivane Paulo. Ka leta taina omo onoto ana wava Titusi wayahina. Paulo Titusi ana wava tomatomani mani buki nihenia (2 Korinita 2:13; 7:6, 13; 8:6, 16, 23; 12:18; ka Galatia 2:3). Ka tomotau sinasinapui ivitumahanei Titusi ya tupua wayahina eha me Iudea, kate vi‑tau ekalesia. Ka munia, tauna Paulo ivaitei ya paisewa wayahina. Titusi mamaei aitam bonabona ana wava Kirete wayahina, ka Paulo ya nuanua Titusi me Kirete yai ekalesia dune‑vi‑avini.
Ka leta taina nihenina Paulo ya nuanua ananina aitonu. (1) Aituhu aviyaivia ivi‑tau eta‑naonao ekalesia nihenina, taui nau‑wawani yawai kadu ai anamana ainua tunutunuhina. (2) Paulo Titusi vo‑vi‑mahetei medeina tauna yoko tunina tunina ekalesia nihenina na‑viwavenei. Tupwai ononotoi anani, ka tupwai vaivine anani, ka tupwai tubuao, ka tupwai tau paisewa‑kavokavovo. (3) Paulo tau ekalesia habuhabui vo‑vi‑mahetei medeina taui nau‑wawani dewa ahiahina idedewei. Iuna ya nuanua ekalesia nihenina tomotau nua gomagomanina nui imamaei, ka eha itana‑vewavewani.
1
Nau‑kaiwa
Yauke Paulo, Yaubada ya tau paisewa‑kavokavovo aitam, kadu Iesu Tau Ito‑yavuha a tau hae ananina aitam. Ka yau paisewa taina. Aituhu aviyaivia Yaubada avaha vi‑nua‑dadanei, inꞌ‑anamanei, akanai taui yai vitumahana aivaitei. Kadu yau paisewa vona tunutunuhina anaunau‑wahei inononi, inua‑haui, e vonana na‑eta‑naoi ivi‑tau ahihiata. Ka itoka tau ekalesia yaka vitumahana kadu yaka nua‑uya ainua ai avutu vivane nua‑vaniaha yawai‑vavaha wayahina. Eha aitam tuta Yaubada ta‑vitupu, ka ya vona‑dabadabana mai‑vinꞌ‑omo, e munia, tauna ya vevewana habuhabuna vevewanei. Kol 1:27. Ka avi tuta ahiahina tauna matana, akanai tauna yana vona si‑vinꞌ‑omanei yau paisewa wayahina. Ka yauke yana vona anaunau‑waheyei, iuna Yaubada yaka Tau Ito‑yavuha veimeyeu adedewei deina.
Titusi, wamke yam leta taina aginumi omomo wayahima. Ka itoka aka inua yaka vitumahana aitamoata, ka wamke natu vitumahanana wayahina, iuna yam vitumahana evaniahei yau nau‑wahe wayahina. Ka yau nuanua wayahima am‑venena awawaehina kadu nua gomagomanina Amaka Yaubada wayahina kadu Tau Ito‑yavuha Iesu wayahina evaniahei. 2Ko 8:23; Gal 2:3; Rom 1:7.
Titusi Ya Paisewa Bonabona Kirete Wayahina
Tuta nonova wayahina aka inua bonabona Kirete kamamaei. Ka tutana ani‑tawanem, yau nuanua wayahim Kirete emamaei, e yaka paisewa itupwa enau‑yehai, vivane ekalesia a tau dune‑vi‑avina evi‑nua‑dadanei meagai aitamoata aitamoata nihenia. Ka tuta‑nana wayahina aveimeyem ededewei deina. Ka ekalesia a tau dune‑vi‑avina nau‑wawani yawai ahiahina. Eha ana pata mani tomotau mataia tau dune‑vi‑avina yawaina nihenina goyona mamae. Kadu tau dune‑vi‑avina nau‑wawani awana aitamoata‑hoina. Kadu nau‑wawani natunatuna kadue Yaubada ivitumahanei. Aituhu natunatuna ivi‑kwavakwava, o aituhu taui eha tauna ya veimea ivi‑ateteye, eha tauna evi‑nua‑dadanei paisewa ananina taina wayahina. 1Ti 3:2-7; 2Ti 2:24-26. Tau dune‑vi‑avina aitamoata aitamoata nau‑wawani yawaina ahiahina. Iuna ekalesia a tau dune‑vi‑avina Yaubada ya paisewa ipaipaisewei. Wayahina, eha ana pata mani tomotau mataia goyona mamaei tau dune‑vi‑avina yawaina nihenina. Kadu eha ana pata tauna vi‑tau nua‑vane, ka eha ana pata vo‑kwayavonina magana na‑bawe. Ka eha ana pata tauna vi‑tau nim‑kavokavovo, ka eha ana pata tauna vi‑tau pwaiki, ka kadu eha ana pata tauna vi‑tau vainau. Eha‑ohota. Kate tau dune‑vi‑avina nau‑wawani ya gugua vo‑patai. Ka kadu nau‑wawani dewa tunutunuhina dune‑nuanuaiei, kadu nau‑wawani tauna ana heta ana pata ininina veimeyei ahiahina. Ka nau‑wawani yana dewa habuhabui tunutunuhi, kadu yawaina ahihinata, ka eha kwavakwavana. Kadu tauna nau‑wawani viwavenena tunuhina tau hae ananiai ahaehaeyei nua‑vi‑avini kadu vitumahanei toyoina. Ka aituhu deina, tauna ana pata mani tau ekalesia na‑vo‑vi‑vatui viwavenena tunutunuhina wayahina, kadu ana pata vona tunutunuhina a havia yai vona na‑vita‑vovoni.
10 Avonavona deinake iuna tau vihaihai habuhabui imamaei. Ka taui tau ipupuata, kadu yai vitupu wayahia mani tomotau inonoi. Ka me Iudea wayahia habuhabui yai dewa deina, vivane taui yai nuanua naona idabadabami, e munia uvi‑tau ekalesia‑hoimi mataia. 1Ti 4:7. 11 Ka itoka tau ekalesia‑hoika nau‑wawanika taui yai vona kabou‑potepotei igenuana. Iuna tau goyo‑naia mani tomotau yai manua inuinui, ka yokoia yawai ivi‑goyoi yai viwavenena vitupuina wayahina. Ka taui idedewei deina, iuna yai nuanua ananina kina ivaniahei yai viwavenena a nau‑pata wayahina. 1Pi 5:2; 2Ti 3:5-6. 12 Aitam me Kirete ai tau apa‑taputapu ivona,
 
“Tuta tuta Me Kirete tau vitupu,
ka tau goyogoyona manimanini,
ka iaupu‑tonetonene,
kadu taui yai nuanua aitamoata inꞌ‑am‑didiga.”
 
13 Hae‑nana vivane vona tunutunuhina. Wayahina, wamke nau‑wawanim vona panina wayahina enau‑vi‑avini, kadu yai goyo‑nana esi‑vinꞌ‑omanei mataia. Iuna yaka nuanua ananina inua‑vinana, e ivi‑tau vitumahana bagibagina. 2Ti 4:2. 14 Me Kirete tupwai me Iudea yai viviwava tutuai kadu yai vitupu inau‑viviwavei. Kate am veimea avenem, me Kirete eveimeyei eha viviwava‑naia wayahia ivanevaneneha. Tupwai wayahia avaha vona tunutunuhina ivihahaiei. Kate avonem, aituhu taui yaiai ai veimea ivenevenei, eha nau‑wawani veimeaia ivi‑ateteye. 1Ti 4:7. 15 Aituhu aviyaivia yawai ahihinata, akanai taui wayahi dewa habuhabuna ahihinata. Kate aituhu aviyaivia yawai goyogoyona, o aituhu aviyaivia vitumahana tunutunuhina ivihahaiei, akanai taui wayahia eha aitam aviani ahihinata. Tomotaui nuai avaha kwamukwamuna, kadu ai ayaunena ahiahina avaha igoyo‑vaine. Wayahina, dewa goyona eha aitam aviani wayahia. 16 Taui ivona‑mwagemwage, ivonavona, “Yaubada anamanei.” Kate yai dewa viwaveneka Yaubada ivihahaiei. Yaubada nau‑nikonikoiei, ka taui ya veimea ivihahaiei, kadu eha ai pata dewa ahiahina aitamoata idewe. 1Io 1:6; 2:4.

1:2: Kol 1:27.

1:4: 2Ko 8:23; Gal 2:3; Rom 1:7.

1:6: 1Ti 3:2-7; 2Ti 2:24-26.

1:10: 1Ti 4:7.

1:11: 1Pi 5:2; 2Ti 3:5-6.

1:13: 2Ti 4:2.

1:14: 1Ti 4:7.

1:16: 1Io 1:6; 2:4.