1 Takan kūu tajan kēe ndio Jesuu kuà'an ra inga chiyo yu'u tañu'u Galilea, ña juuni kà'an na ña nàni yi tañu'u Tiberias ndia. 2 Ta nduva'a kuii kua'a' ñivi kuà'an chata Jesuu, vati ndè'e na ma ndatu chi'in seña ña jà'a ra, ña jànda'a ra ma ndian ku'vi. 3 Tajan ndāa ndio Jesuu kuà'an ra iin nuu chiki, ta ora chāa ndio ra ikan, tajan chūnandi ndio ra chi'in ma ndra jàkua'a chi'in ra. 4 Ta ma viko Pakua ña jàka'nu ma ndian judíu ti cha vàchi kùyatin yi. 5 Ta ora kāni'i Jesuu nuu ra te'en tikan, ta ndē'e ra ña ya'a ga kua'a' ñivi vàchi chata ra, tajan te'en nāka'an ndio ra chi'in Lipe:

―¿Ndanu ko'o kujata yo paan ña kachi tandi'i ma ñivi i'ya? ―kàti ra.

6 Va chìkatu'un maani ma Jesuu takan nuu ma Lipe nde'o naja kua kati ra cha'a' yi, kùuni Jesuu, vati cha chìto va'a Jesuu nayi kùu ma ña ni ja'a ra. 7 Tajan ma Lipe te'en nāka'an ra:

―Ni ma xu'un' ña jàkanaa yo uvi cientu kivi ña jàtiñu yo, na këta yi ña jàta yo kua'a' ma paan, ta nàta'vi yo ita'vi ita'vi yi nuu ta'ii'iin ma ñivi ikan ―kàti ra.

8 Tajan inga ra jàkua'a chi'in Jesuu, ra nàni André, ra kùu yani Simón Petu', te'en nāka'an ra chi'in Jesuu:

9 ―I'ya ndaa iin ravali, ña ndà'a ra u'un ta'an paan, ña kūva'a chi'in cebada, ta chi'in uvi tiaka'; ¿va ndakutiñu ña'a kuenda na, ña ya'a kua'a' ñivi kùu na? ―kàti ra.

10 Tajan te'en nāka'an ndio Jesuu:

―Na ka'un chi'in ma ñivi, ña na kunandi na ma ikan ―kàti ra.

Ta ma ikan ti ya'aga kua'a' ma ita kuati kàa, tajan chūnandi ndio na. Ta ìyo iin u'un mii ndra'ii kùu ndra. Ta siin kùu ma ñivi ña'a. 11 Tajan kī'in ndio Jesuu ma paan, ta kīcha'a ra chìkan ra ta'vindioo, nuu ma Racha'nu Ndioo cha'a' yi iti' andivi, ta chā'a ndio ra yi nuu ma ndra jàkua'a chi'in ra, ña na nata'vi ndra yi nuu ma ñivi. Ta indukuni takan jā'a ra chi'in ma tiaka' ndia. Tajan chāchi na naja kua kùuni maa na. 12 Ta ora chītu tichi na, tajan te'en nāka'an ndio Jesuu chi'in ma ndra jàkua'a chi'in ra:

―Na jati'vi ndo ma ña chākoso, ikan na töve tivi nï'iin nakuyi, ―kàti Jesuu.

13 Tajan jāti'vi ndio ndra ma ña chākoso, ta jākutu ndra uchi uvi ga ta'an tuka ma paan chi'in ma ña chākoso jā'a ma ndi u'un paan ña kūva'a chi'in cebada. 14 Takan kūu ta ora ndē'e ma ñivi ma ndatu ka'nu ña jā'a Jesuu, ta te'en nāka'an na:

―Ndicha kuii ña ra'ya kùu ma ra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo, ra ni kichi ma ñuñivi i'ya ―kàti na.

15 Va tava Jesuu chā'a ra kuenda ña tani'i kùuni na kundaka na ra ku'un ra, kuenda ña kùu ra rey, ra ka'nda tiñu nuu na. Yakan va kēe ma'iin ra kuà'an ra ma siki iin yuku sukun, ti kùuni ra koo ma'iin ra.

16 Takan kūu ta ora cha kuaa, tajan ma ndra jàkua'a chi'in Jesuu kēe ndra kuà'an ndra yu'u tañu'u. 17 Ta ikan kī'vi ndio ndra tichi iin varku, ta kīcha'a ndio ndra kèta chiyo ndra ma tañu'u, ña kuà'an ndra iti' ñuu Capernaum. Ta cha ya'a naa kùu yi. Ta ma Jesuu juuni töve ra chàa ma nuu ka'ìin ndra. 18 Tajan ma tañu'u, nduva'a sukun ndàkoo nditi ra' jà'a ña ya'a ni'i chàkin ma tati. 19 Ta ora cha yā'a nduu ndra iin u'un a iñu kilometru chi'in ma varku, tajan ndē'e ndra ña chìka Jesuu vàchi ra nuu takuii, ña kuàjayatin ra ra nuu kuà'an ma varku. Tajan ndrakan kīcha'a ndio ndra yù'vi ndra. 20 Ta Jesuu te'en nāka'an ra chi'in ndra:

―¡Na yü'vi ndo, ti mai kùi! ―kàti ra.

21 Tajan nduva'a kuii chìsii ndra ña cha ìyo Jesuu chi'in ndra ma tichi varku. Ta nunuu ni, ta cha chàani ndra ma ñuu nuu kuà'an ndra.

22 Takan kūu ta ma inga kivi, ma ñivi kīndoo yu'u tañu'u nuu kēe ma ndra jàkua'a chi'in ra chi'in ma varku, ikan chā'a na kuenda ña tüvi ndāa Jesuu chi'in ndra ma tichi varku uvanuu nia, ña ndaa ma ikan. 23 Ta ora cha yā'a ña kūu takan, tajan chāa ndio tiá kua'a' varku, ña kīchi iti' ñuu Tiberias, yatini ma nuu chā'a Jesuu ña chàchi ma ñivi ora chā'a ra ta'vindioo cha'a' yi nuu ma Racha'nu. 24 Ta ora ndē'e na ña töve ndaa Jesuu ma ikan, ta ni ma ndra jàkua'a chi'in ra, tajan ndāa ndio na tichi ndrun, ta kēe na kuà'an na kuànanduku na Jesuu iti' ñuu Capernaum.

25 Ta ora nāta'an na Jesuu ma inga chiyo yu'u tañu'u, ta te'en nāka'an na chi'in ra:

―Yo'o matru, ¿nda ora kīchaun nde've? ―kàti na.

26 Tajan Jesuu te'en nāka'an ra:

―Ndicha va'a ña kà'in chi'in ndo, ña ndyo'o nànduku ndo yu'u, cha'a' ña chāchi ndo nda kati chitu tichi ndo jā'i, ta yöve cha'a' ña kì'in kuenda ndo, ta kùtunini ndo nda kuenda kùu ma ndatu ña chā'a Ndioo nui ña jà'i. 27 Na jätiñu ndo cha'a' ma ña kachini ndo, ma ñuñivi i'ya, vati yakan numini ndi'i yi. Na jatiñu ndo va cha'a' ma ña kachi ndo, ña ku'va nuu koo ndo endeeni chi'in Ndioo. Ti ma ndayu ikan kùu ma ña ni ku'va ma ra Se'e ñivi tāchi Ndioo kachi ndo, vati rakan kùu ra kāchin ma Ndioo, ña jà'a ra yi.

28 Ta te'en kīcha'a ndio ma ñivi chìkatu'un na nuu Jesuu:

―¿Nayi ìyo yi ña ja'a ndi, ta kùu jachinu ndi ma tiñu kùuni Ndioo ña ja'a ndi? ―kàti na.

29 Tajan te'en nāka'an ndio Jesuu chi'in na:

―Uvanuu ma tiñu ka'nu ña kùuni Ndioo ña jà'a ndo, kùu yi ña na chinuni ndo ma tu'un kà'an yu'u, ra tāchi ra ―takan kàti Jesuu.

30 Tajan ma ñivi te'en nāka'an na chi'in ra:

―Tuva takan kùu yi, ¿nda ndatu ka'nu kùu jana'un nuu ndi, ikan ora nde'e ndi yi, ta chininu ndi ma tu'un kà'un? ¿Ta nda tiñu kùu ma ña jà'un? 31 Ma ndian kūu ñivi ndi ña chīyo taji'na, chāchi na ma ña kuichin ña nàni maná, ma tichi ku'u niku, vati nuu ma tutu Ndioo te'en kà'an yi: “Iti' andivi jākoyo ra ma paan chàchi na” ―kàti na.

32 Tajan ma Jesuu te'en nāka'an ra chi'in na:

―Ndicha va'a ña kà'in chi'in ndo: ña na yöve Moisés kùu ra ña chā'a ra ma paan kāchita iti' andivi chāchi ndo taji'na, ti ma Tatái kùu ra chā'a yi ta nda vitin chà'a ra yi ndia. Ta ma paan chà'a ra kùu ma ña ndicha ña vàchi iti' andivi. 33 Vati ma paan ña chà'a ma Ndioo nuu yo vàchi yi iti' andivi, ta jà'a yi ña endee koo ndito ma ñivi ìyo ñuñivi.

34 Tajan te'en chīkan na nuu Jesuu:

―Yo'o Racha'nu, na ku'vaun ma paan i'ya kachi ndi nani kivi ―kàti na.

35 Ta Jesuu te'en nāka'an ra chi'in na:

―Yu'u kùu ma paan ña chà'a ña koo ndito ndo endeeni. Ta ma ndian vàchi nui, na tüva ni kusoko na, ta ma ndian chìnuni ña kà'in, na tüva ni natii na takuii ndia. 36 Va tava cha kā'in chi'in ndo, ña vaji cha ndè'e ndo yu'u, na töve chìnuni ndicha ndo ma tu'in. 37 Ta tandi'i ma ndian chā'a ma Tatái nui, ndiakan kùu ma ndian vàchi nui. Ta ma ndian vàchi nui ni ku'vai ña ki'vi na iti' kuà'in. 38 Vati yu'u töve kīchi̱ iti' andivi, kuenda ña jà'i ma ña kùuni mai, ti yu'u kīchai va kuenda ña jà'i tandi'i ña kùuni ma Tatái, ra tāchi yu'u. 39 Ta ma tiñu ña töve kùuni ma Tatái, ra tāchi yu'u ña jà'i, kùu yi ña, koto jäkunai nï'iin ma ñivi ña chā'a ra nui, vati ma ña kùuni ra ña jà'i, kùu yi ña na janatakui na ma kivi nuu ndi'i nia. 40 Ta juuni kùuni ma ra tāchi yu'u ña tandi'i ma ndian nde'e yu'u ra kùu Se'e ra, ta chinuni na ma tu'un kà'in, ni koo ndito na endeeni jà'i, ta juuni yu'u, ni janatakui na ma kivi nuu ndi'i nia ndia.

41 Cha'a' ña'a kùu yi ña ma ndian judíu kīcha'a na chàtu'un na ra, cha'a' ña kā'an ra tu'un i'ya: “Yu'u kùu ma paan ña kīchi iti' andivi.” 42 Ta ma ndian judíu te'en nāka'an na:

―¿A yöve Jesuu i'ya, kùu ra se'e Kusé? Ndicha ña juu ra kùu ra, ti nàkoto va'a yo ma tatá ra chi'in ma'á ra. ¿Ta chïto naja kà'an ra ña kīchi ra iti' andivi?

43 Tajan ma Jesuu te'en nāka'an ra chi'in na:

―Na jaña ndo ña chàtu'un ndo. 44 Nï'iin ñivi, na küu kichi na nui, tu yöve Tatái ra tāchi yu'u kùu ra ña chàki'in ra na. Ta yu'u kùi ña ni janatakui ndiakan ma kivi nuu ndi'i nia. 45 Vati nuu ma tutu Ndioo ña tāa ndra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo te'en kà'an yi: “Ndioo ni jana'a ra nuu tandi'i ma ñivi”, kàti yi. Cha'a' yakan kùu yi ña tandi'i ma ndian chìni tu'un kà'an ma Racha'nu Ndioo, ta jàchi'in na ma ña kà'an ra. Ndiakan kùu ndian vàchi nui.

46 ’Ma tu'un kà'in töve kùuni yi ka'an yi ña ìyo ñivi ña cha ndē'e na ma Tatái, ti uvanuu ma ra cha ndē'e ra, kùu yu'u, ra chīyo chi'in ra. 47 Ndicha va'a ña kà'in, ña ma ndian chìnuni ma tu'in, endee ìyo ndito na. 48 Ta yu'u kùu ma paan ña jà'a, ña na koo ndito yo endeeni. 49 Ma ndian kūu ñivi ndo ña chīyo taji'na, chī'í na vaji chāchi na ma ña kuichin ña nàni maná, ma tichi ku'u. 50 Va yu'u kà'in chi'in ndo, cha'a' inga tuku ma paan ña vàchi iti' andivi, ta yakan, ti tu ìyo nda ndian chàchi yi, na töve chì'í na. 51 Va yu'u kà'in chi'in ndo ña yu'u kùu ma paan ndito ña kīchi iti' andivi, ta nda ndian nikuuni ña chàchi ma paan i'ya, ni koo ndito na endeeni chi'in Ndioo. Ta ma paan ña ni ku'vai nuu na kùu ma kuñui, ikan na kuu koo ndito tandi'i ma ndian ìyo ñuñivi.

52 Tajan ma ndian judíu te'en kīcha'a na kànita'an yu'u na chi'in juuni maa na:

―¿Naja kua kùu yi, ña kùuni ra ku'va ra ma kuñu ra kacho?, kùuni ndo ―kà'an na.

53 Tajan Jesuu te'en nāka'an ra chi'in na:

―Ndicha va'a ña kà'in chi'in ndo, ña tu töve chàchi ndo kuñu ma ra Se'e ñivi tāchi Ndioo, ta töve chì'i ndo ma nií ra, na töve ni ni'i ndo nuu koo ndito ndo chi'in ma Racha'nu Ndioo. 54 Yakan va ma ndian chàchi ma kuñui, ta chì'i na ma nii̱, ndiakan endee ìyo ndito na, ta yu'u ni janatakui na ma kivi nuu ndi'i nia. 55 Vati ma kuñui kùu ma ndayu va'a, kuenda ña kacho, ta ma nii̱ kùu ra' iin ña va'a ko'o yo ndia. 56 Ti ma ndian chàchi ma kuñui, ta chì'i na ma nii̱, induku ìyo na chi'i̱n, ta yu'u, induku ìyoi chi'in na ndia. 57 Vati tava ma Tatái, ra tāchi yu'u, ra takani ìyo kùu ra, yakan va juuni ra ndito kùi takua kùu ra, cha'a' yakan kùu yi ña ìyo ndatui ña kùu ja'i ña na koo ndito tandi'i ndian chàchi ma kuñui ndia. 58 Va yu'u kà'in cha'a' ma paan nūu iti' andivi. Vati ma paan ikan töve indukuni kùu yi takua kùu ma ña nàni maná, ña chāchi ma ndian kūu ñivi ndo ndian chīyo taji'na, ti ndiakan chī'í na vaji chāchi na yi. Va ma ndian chàchi ma paan ña kīchi iti' andivi, ni koo na indeeni. 59 Takan kā'an Jesuu nuu ma ñivi ma ora jāna'a ra tichi veñu'u ñivi judíu, ña ndaa ma ñuu Capernaum.

60 Takan kūu ta ora chīni ma ndian chàkunuu chata Jesuu ma tu'un i'ya, tajan te'en nāka'an na:

―Ya'a ga ndetiñu jàchi'o ma tu'un kà'an ra'ya. ¿Nda ndian kùu ma ndian ni jachi'in ma ña kà'an ra, ña kua kà'an ra takan?, kùuni ndo ―kàti na.

61 Ta ora chā'a ndio Jesuu kuenda ña chàtu'un na ra, tajan te'en nāka'an ra chi'in na:

―Ta, ¿naja töve chàta'ani ndo ma ña kà'in? 62 ¿Nayi ja'a ndo, tuva nde'e ndo yu'u ra Se'e ñivi tāchi Ndioo, ña ndàa ndiko ra ku'un ra ma nuu chīyo ra niku? 63 Ma Tati Ií Ndioo jà'a ña kùu koo ndito ndo endeeni, ta ndisaa ña kùu ja'a ndo chi'in ma kuñu ndo, töve nda kuenda yi. Vati ma tu'un kàtitu'in nuu ndo jà'i yi chi'in ma Tati Ií Ndioo. Ta tu'un ikan chà'a yi, ña na koo ndito ndo endeeni chi'in ra. 64 Va ìyo uvi uni ndo ña töve chìnuni tu'in ―kàti Jesuu.

Takan kà'an Jesuu, ti takani cha chìto ra nda ndian kùu ma ndian töve chìnuni tu'un ra, ta nda ra kùu ma ra ni xikoña'a cha'a' ra ndia.

65 Tajan Jesuu te'en nāka'an ra:

―Cha'a' yakan kùu yi ña, cha kā'in chi'in ndo, ña nï'iin na, na küu kichi na nui, tuva yöve ma Tatái kùu ma ra ji'na ña chā'a ra yi nuu na.

66 Takan kūu ta nda ma ora ikan, kua'a' ma ndian chàkunuu chi'in Jesuu niku, jāña na ña chàkunuu na chi'in ra. 67 Tajan te'en chīkatu'un ndio Jesuu nuu ma ndi uchi uvi ma ndra jàkua'a chi'in ra:

―¿A ndita'an ndo kùuni ndo ku'un ndo, takua jā'a ndiakan? ―kàti Jesuu. 68 Tajan ma ra nàni Simón Petu' te'en nāka'an ra chi'in Jesuu:

―Yo'o Racha'nu, cha chìto va'a ndi ña töve ìyo inga yo nuu ku'un ndi. Vati uvanuu maun kùu ra kà'an naja kua kùu ni'o nuu koo ndito yo endeeni. 69 Ta ndyu'u kīcha'a ndi chìnuni ndi, ta nàkoto ndi, ña yo'o kùu ma ra kùu Cristu, ra Se'e Ndioo ndito.

70 Tajan Jesuu te'en nāka'an ra chi'in ma ndra jàkua'a chi'in ra:

―¿A chàku'uni ndo ña yu'u kùu ma ra kāchin ma ndi uchi uvi ta'an ndo? Va vaji takan kùu yi, ìyo iin ra tañu ndo ña kùu kui'na ―kàti Jesuu.

71 Ma ora kā'an Jesuu ma tu'un i'ya, chànini ra cha'a' ma Juda, ra kùu se'e Simón Iscariote, ti chìto Jesuu ña ni xikoña'a ra cha'a' ra nuu ñivi, vaji iin ra ìyo tañu ma ndi uchi uvi ndra jàkua'a chi'in Jesuu kùu ra.