7
Ma ndra yani Jesuu, na töve chìnuni ndra ma tu'un kà'an ra
1 Takan kūu ta ora yā'a ña kūu takan, tajan kēe ndio Jesuu chàkunuu ra, ta ñuu, ta ñuu, ma iti' ñu'u' Galilea. Vati na küuni ga ra chìkoni'i ra ma ñu'u' Judea, ti ndikun ma ndian judíu ka'ni na ra. 2 Ta tava cha vàchi kuyatin ma kivi ña ni kuu ma viko lomara, ña jàka'nu ma ndian judíu nani kuiya. 3 Tajan ma ndra yani Jesuu, te'en nāka'an ndra chi'in ra:
―Na keun ma ñu'u' Galilea, ta ku'u̱n ma iti' ñu'u' Judea, ikan ma ndian jàkua'a chi'un ña ìyo ndakan, na nde'e na ma tiñu jà'un ndia. 4 Vati nï'iin yo kùuni yo ña nakoto ma ñivi yo, cha'a' ma ña va'a jà'a yo, tüvi ìyo yi ña ja'a xe'o yi. Yakan va tu ndicha ña ra jà'a tiñu va'a kùu̱n, na ja'un yi nuu ndè'e tandi'i ma ñivi ìyo ñuñivi. ―Takan kàti ma ndra yani ra.
5 Takan kàti ndra, ti ni ma ndra yani Jesuu, na töve chìnuni ndra ma ña kà'an ra ndia. 6 Tajan Jesuu te'en nāka'an ra chi'in ndra:
―Takä'an chaa ma ora ña kùu ku'vai ña na nakoto na yu'u, va kuenda ndyo'o, nda ora nikuuni, va'a yi kuenda ndo. 7 Vati ma ndian ìyo kuenda ma ñuñivini, na töve nda cha'a' kùxaani na nde'e na ndo, va yu'u, ndicha ña ìyo nda cha'a' kùxaani na nde'e na yu'u, ti jàna'a kachi̱n nuu na, ña töve va'a ma ña jà'a na. 8 Kua'an ndyo'o ma viko, vati yu'u na töve ku'in, ti takä'an chaa ma ora ña jàna'i yu'u nuu ma ñivi ―kàti Jesuu.
9 Ta ora chīnu kā'an Jesuu takan, ta kīndoo ra ma ñu'u' Galilea.
Jesuu chàa ra ñuu Jerusalén, nuu ìyo viko nàni Lomara
10 Ta ora cha kuà'an ndio ma ndra yani ra, tajan nda ma Jesuu kēe ndio ra kuà'an ra chata ndra nuu ìyo ma viko ndia. Ta chāa ndio ra ma ikan va xe'eni. 11 Va ma ndian judíu kīcha'a na nànduku na Jesuu ma nuu ìyo viko, ta te'en kīcha'a na chìkatu'un ta'an na:
―¿Ndanu chàkunuu ma ra'ii ikan? ―kàti na.
12 Ta tañu ma ñivi ka'ìin ikan, ìyo uvi uni ma ndian chàtu'un Jesuu, ta ìyo ndian kà'an te'en: “Iin ra va'a kùu ra”, kàti na. Ta ìyo inga na ña kà'an te'en: “Na yöve ra va'a kùu ra, ti ra jànda'viña'a kùu ra”, kàti na. 13 Ta vaji takan kà'an na, va nï'iin ñivi töve kà'an na tu'un i'ya nuu ka'ìin ti'vi kua'a' ñivi, koto nde'e na tundo'o jà'a ma ndian kuxini nuu ma ndian judíu.
14 Ta ma viko ikan cha kua kùu java yi, ora kī'vi Jesuu ma tichi kora veñu'u ka'nu, ta ikan kīcha'a ra jàna'a ra nuu ma ñivi. 15 Ta ma ndian judíu ndava kuà'an anima na ña kīndoo na nde'e na ra, ta te'en kīcha'a na chìkatu'un ta'an na:
―¿Naja ya'a ga chìto ra'ya, ta töve nī jakua'a ra? ―kàti na.
16 Tajan Jesuu te'en nāka'an ra:
―Ma ña jàna'i i'ya, yöve iin tu'un ña jāndakuu maani̱ kùu yi, ti ma tu'un kà'an ma ra tāchi yu'u ña jà'i kùu yi. 17 Tu ìyo nda ndian kùuni ja'a ma tiñu kùuni ma Racha'nu Ndioo, kùu ku'va na kuenda, tuva ma tu'un jàna'i, kùu yi ma tu'un Ndioo, a ma tu'un jàndakuu maani̱ kùu yi. 18 Vati ma ndian jàna'a nuu ma ñivi chi'in ma tu'un ña jàndakuu maani na, kùuni yi ka'an yi ña jàka'nu na juuni maa na. Va ma ndian jàna'a nuu ma ñivi, ta nànduku na naja kua jàka'nu na ma ndian tāchi na. Ndiakan kùu ma ndian kà'an ma ña ndaa, ta nï'iin ñivi küu ni'i na naja kua tisokuati na cha'a' ña jà'a na.
19 ’¿A töve ndicha ña ma racha'nu Moisés chā'a ra tutu ley Ndioo nuu ndo taji'na? Va nï'iin ndo töve jàchi'in ndo ma ña kà'an yi. ¿A yöve cha'a' yakan kùu yi ña kùuni ndo ka'ni ndo yu'u? ―kàti Jesuu.
20 Tajan ma ñivi te'en nāka'an na chi'in ra:
―¿A tati xaan kī'vi xiniun ña kà'un takan? ¿Yo kùu ma ndian kùuni ka'ni ñu̱n? ―kàti na.
21 Tajan Jesuu te'en nāka'an ra.
―Cha'a' uvaa ma ña jā'i ma kivi nindeo, ndisaa ndo nī chata'ani ndo yi. 22 Vati ndicha va'a ña ma Moisés kùu ra ña tāchi ra ña na nakua'a ndo ka'nda ndo ñii nuu ika ma ndrakuati se'e ndo, (vaji yöve chi'in Moisés kīcha'a yi, ti takani cha vàchi ma ñivi ndo ndian chīyo tatiempu jà'a na yi) vaji ma kivi nindeo kùu yi. 23 Ta vitin tu cha'a' ña kùuni ndo jachi'in ndo ña kà'an ma ley Ndioo ña tāa ma Moisés kùu yi ña chà'nda ndo ñii nuu ika ma ndrakuati se'e ndo vaji kivi nindeo kùu yi, ¿ta naja kùxaan ndo yu'u cha'a' ña jānda'i ninii ma ra ku'vi ma kivi nindeo? 24 Ta koto tïsokuati ndo ma ñivi, tuva tüvi chìto ndaa ndo nda cha'a' kùu yi. Na ja'a ndo yi, va tuva ma ña ndaa kùu yi.
Jesuu kàtitu'un ra nda iti' kīchi ra
25 Takan kūu tajan iin ma ndian ìyo ma ñuu Jerusalén te'en kīcha'a na chìkatu'un ta'an na:
―¿A yüvi ra nànduku na ka'ni na kùu ra'ya? 26 Na nde'e va'a yo, ti ikan ndaa ra kà'an ra nuu tuvi ñivi, ta nï'iin ma ndra kùxini töve kà'an ndra chata ra. ¿A töve chànini ndra, ña ndicha va'a, ña ra'ya kùu ma Cristu, ra tāchi Ndioo?, kùuni ndra. 27 Va maa yo cha chìto yo ndanu kīchi ra'ya. Va taku ma Cristu, ti nï'iin ñivi töve chìto na nda iti' ni kichi ra ma ora ni kichaa ra ―Takan nàtu'un ta'an na.
28 Ta ora chīni Jesuu ña takan kà'an ma ñivi, ma ora jàna'a ra nuu na ma tichi kora veñu'u ka'nu, tajan te'en nāka'an ni'i ra chi'in na:
―¿A ndicha ña nàkoto ndo nda ra kùi, ta juuni chìto ndo ndanu kīchi̱? Va yu'u kùuni̱ ña na koto va'a ndo, ña yu'u töve vàchi̱ i'ya cha'a' ña kùuni mai. Vàchi̱ ti ìyo iin ra tāchi yu'u ña töve nàkoto ndo. Ta rakan ti iin ra ndaa kùu ra. 29 Va yu'u nàkoto va'i ra, ti kuenda ra vàchi̱, ta maa ra tāchi yu'u ndia ―kàti Jesuu chi'in na.
30 Takan kūu ta ora chīni ma ñivi tu'un ikan, ta kūuni na tiin na ra, ta tì'i na ra tichi vekaa niku, va nï'iin na nī ti'i na nda'a' na ña tìin na ra, ti takä'an chaa ma ora ra. 31 Ta ma ora ikan kua'a' na chīnuni ma ña kà'an Jesuu, ta te'en kīcha'a ndio na nàtu'un ta'an na:
―Ma ora ni kichi ma ra kùu Cristu, ¿a ni ja'aga ra tiá ndatu ka'nu kua ra'ya?, kùuni ndo ―kàti na ña nàtu'un ta'an na.
Nuu tàchi ma ndra fariseu ma jandaru, ña na kutiin ndra Jesuu
32 Takan kūu ta chīni ma ndra fariseu ña kà'an xe'e na chata Jesuu, tajan jāndikita'an tu'un ndra chi'in ma ndra chà'nda tiñu nuu sutu, ta tāchi ndra ma ndra jandaru ña kùmi ma veñu'u, ña na kutiin ndra Jesuu. 33 Tajan Jesuu te'en nāka'an ra:
―Tia tiempuni, ni koi chi'in ndo ma nde've, ti ni chikoni'i ndikoi ku'in nuu ma ra tāchi yu'u. 34 Tajan ndyo'o, ni nanduku ndio ndo yu'u, va na töva ni nata'an ndo yu'u, vati na töve kùu ku'un ndo ma nuu ni chai.
35 Takan kūu tajan ma ndian judíu, te'en kīcha'a na chìkatu'un ta'an na:
―¿Ta ndanu ni ku'un ra'ya, ña na küu nata'an yo ra? ¿A ni ku'un ra ñuu chika nuu ndoyo ma ndian kùu ñivi yo te'en tikan tañu ma ndian griegu, ta ni jana'a ra nuu ma ñivi ìyo ikan?, kùuni ndo. 36 ¿Nayi kùuni ra kà'an ra, cha'a' ña kā'an ra te'en chi'in yo ña: “Ni nanduku ndo yu'u, va na töve ni nata'an ndo yu'u, vati na töve nuu kùu ku'un ndo, kùu ma nuu ni chai”?, kàti ra ―Takan kàti na ña nàtu'un ta'an na.
Ma ndian chìnuni tu'un Ndioo, ìyo ma Tati Ií Ra chi'in na indeeni
37 Ma kivi nuu ndi'i nia, ña ìyo ma viko ka'nu ikan, ma Jesuu chūndaa ndio ra, ta te'en nāka'an ni'i ra chi'in ma ñivi:
―Tu ìyo nda ndyo'o nàtii ndo takuii, na kichi ndo nui, ta ku'vai ra' ko'o ndo. 38 Vati nuu ma tutu Ndioo, kà'an yi ña tichi anima ma ndian chìnuni ña kà'in, ni kana iin ña kàa takua kàa iin yuta ña tüvi ni ndoko, ta yakan kùu yi ña ni ja'a yi ña koo ndito ndo.
39 Chi'in ma tu'un i'ya, kùuni Jesuu ka'an ra ña ma ndian chìnuni ma tu'un ra, ni koo ma Tati Ií Ndioo chi'in na, vaji ma Tati Ií Ndioo takä'an kichaa yi, vati takä'an ku'un ndiko Jesuu nuu ni jaka'nu ma Ndioo Tatá ra ra.
Kèsiin ñivi cha'a' ma tu'un Jesuu
40 Ta ìyo iin ma ndian ka'ìin tañu ma ñivi, ña ora chīni na ma tu'un i'ya, ta te'en nāka'an na:
―Ndicha va'a ña ra'ya kùu ma ra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo ―kàti na.
41 Ta inga tuku na kà'an te'en:
―Ra'ya kùu ma Cristu ―kàti na.
Va juuni ìyo inga ndian kà'an te'en:
―¿A iti' ñu'u' Galilea ìyo yi ña kichi ma ra kùu Cristu, kùuni ndo, ña kà'an ndo takan? ¡Jun! 42 Na yöve takan kùu yi ti nuu ma tutu Ndioo kà'an yi ña, ma ra kùu Cristu ìyo yi ña kuu ra ñivi ma rey David, ta juuni ìyo yi ña kuu ra ma ra ñuu Belén, juuni ma ñuu nuu kāku ma rey David niku ndia ―kàti na. 43 Ta takan kūu ña ma ñivi kēsiin na jā'a ma tu'un Jesuu. 44 Ta ìyo ma ñivi kūuni na tiin na ra, ta ku'un ra vekaa, va nï'iin na töve nī ja'a yi.
Ma ndra chà'nda tiñu nuu ñivi judíu töve chìnuni ndra ña kà'an Jesuu
45 Takan kūu tajan ma ndra jandaru ña kùmi ma veñu'u, chīkoni'i ndiko ndra nuu ka'ìin ma ndra fariseu, chi'in ma ndra sutu ña kùxini nuu sutu, ta ndrakan te'en chīkatu'un ndra nuu ma ndra jandaru:
―¿Ta naja töve ndàka ndo ra? ―kàti ndra.
46 Tajan ma ndra jandaru te'en nāka'an ndra:
―¡Nï'iin ndra'ii töve kà'an ma takua kà'an rakan! ―kàti ndra.
47 Tajan ma ndra fariseu, te'en nāka'an ndiko ndra:
―¿A ndita'an ndo chā'a ndo ña kēña'a ra ndo ndia? 48 ¿A cha chīnuni iin ma ndra kùxini nuu yo a ma ndra fariseu ma tu'un kà'an ra, ña kà'an ndo takan? Cha chìto va'a ndo ña yöve takan kùu yi. 49 Uvanuu ma ndian chìnuni ña kà'an ra, kùu ma ndian töve nàkoto ña kà'an ma tutu ley Ndioo. Ta ndiakan ti ndian kini kùu na ―kàti ndra chi'in ma jandaru.
50 Tajan ma ra nàni Nicodemo, ra juuni kùu fariseu, ra chānde'e Jesuu ma ora chanikuaa, ndēta ndio ra, ta te'en nāka'an ra chi'in ndra kùxini ka'ìin ikan:
51 ―Ma ley Ndioo ña jàka'nu yo kà'an yi ña, na küu ka'ni yo nï'iin ñivi, tuva takä'an ndakatu'un yo nuu na nayi kùu ma ña jà'a na ―kàti ra.
52 Tajan ndrakan te'en nāka'an ndra chi'in ma Nicodemo:
―¿A juuni ra ñu'u' Galilea kùu̱n ña kà'un takan? Na jakua'a ji'naun naja kua kà'an yi nuu ma tutu Ndioo, ta nde'un ti nï'iin ma ra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo na töve nī keta ra iti' ñu'u' Galilea ―kàti ndra chi'in ra.
Ma ña'a tondo ña kì'vi chi'in nda ra nikuuni
53 Tajan ora yā'a ña kūu takan, ta ta'ii'iin ndio na kēe na kuà'an na ve'e na.