27
Ba chiiŋsɛ Bol Lum
Bo gɛ̀ doo bo seesɛ lɛ besa ba Bol lee a fitima fi a joo le be gɛɛŋ woŋ wù Itali le, bo mo bo nya Bol bɛ bamii bancha bamu chiaaŋ yi Juliu wù gɛ̀ bee kikwɛɛ ki ŋgoo yimi yi bamii ba nchi ba Nfoŋ wu Lum le. Besa bo lee a ŋguh wù gɛ̀ ja Adamitiu le wù gɛ̀ bee ki wu gɛ̂ɛne wu lɛme manjuu ma yi ŋgɛɛme yi joo le, kimbe kì Ɛsia le. Alistaku muh wù Tɛsalonika, woŋ wù Masɛdonia le gɛ̀ bee tɛ besa bo. Besa bo mo be gɛɛne. Akfuuŋ bu a yuu, bee fɛsɛ Sidoŋ, Juliu dunyɛ kiŋkoŋɛ fɛ Bol le, wu chinɛ wu le lɛ wu gɛɛŋ fɛ nsáa ye le a kilaantɛŋ le lɛ bo fi wu bɛ fiɛɛ fì wu goone. Bee gɛ̀ kaasɛ be lee a fitima le fo, bee gɛ̀ doo be gɛɛne, fii tu yi too yi chidɛ bee fwe, bee mo be wɛɛne wa woŋ wù Sablu wu a joo ntɛnɛɛ le, wu tu wu chide fii. Bee gɛ̀ gɛɛŋ be daŋ joo yì baaŋ yì le mbebe woŋ wù Silisia le bee ka bee daŋ yi mbebe yi woŋ wù Banfilia le, bee mo be fɛsɛ a kilaantɛŋ kì Mila le, woŋ wu Lisia le. Kikwɛɛ ki ŋgoo yi bamii ba nchi kɛɛ gɛ̀ yɛŋ fitima fi a joo le yo fì gɛ̀ ja Alɛksanda fi gɛɛne Itali le, wu mo wu bvusɛ bee, be lee nyu a fifiɛɛ le. Bee gɛ̀ ja fo, bee jiɛnyi gɛh nɛ wɛɛ wɛɛ yi aju a duude le, be gɛ̀ luŋ lo fɛ be fɛsɛ mbebe kilaantɛŋ kì Sinidu le. No fii gɛ̀ baaŋ bɛɛŋ gɛ lɛ be gɛɛŋ fwe chaaŋ gɛ, bee mo be mɛ be wɛɛne wa lo Klɛt woŋ wu fɛ joo ntɛnɛɛ le, wu chide fii, bee mo be fe Salmoni kijusɛ ki leese ki gɛɛne a joo yi woŋ wuyu le. Bee mɛ gɛh be tu be wɛɛne be tuu ŋgɛɛme yi joo le, bee gɛ̀ luŋ lo fɛ be gɛɛŋ be bu kijusɛ kì ba tɛŋe lɛ Jwe wu Joo wù Nyiɛgee le, wù gɛ̀ bee mbebe kilaantɛŋ kì Lasia le.
No bee gɛ̀ lɛsɛ wa kife a je wesee, Juu chi Baaŋ chi Nlɛɛshɛ Bimbefɛ gɛ̀ fe wa, nyu wa kife ki nfuŋ wù tɛɛme, Bol mo wu nya ntefɛ bamii ba a fitima le lɛ, 10 “Bachii, n'yɛde lɛ kɛge fɛnɛ gɛɛne fwe njiɛnyɛ wese lé wu gê wu chɛ̂ŋɛ, kinla lé ki nyume yu, nyume gɛ ki mwɛɛ bɛ fitima maa gɛ, bamii lé bo gê bo kwêeyɛ tɛ.” 11 Geenɛ, kikwɛɛ ki bamii ba nchi faŋ ki bo yu jɛmɛ wu Bol, bo yu nyu fi chiji kikwɛɛ ki fitima bɛ chiji fitima. 12 No jwe wu joo wuyu gɛ̀ baaŋ joŋ gɛ ki bee nyu fo yi kife ki nfuŋ wù tɛɛme le gɛ, bamii ba duude tu bo toone lɛ joŋe lɛ bo gɛ̂ɛne fwe, bo mone laa taŋlo bo fɛsɛ jwe wu joo wu Fonik le, wu le woŋ wù Klɛt ayu le, bo feesɛ kife kiyu fo. Jwe wu joo wuyu kwɛɛ gɛ̀ jiiŋe je awe awe wu ka jiiŋe tɛ je akuu akuu a juu seele yo.
Nfuŋ tuu fitima
13 Fii yimi gɛh ja yi tu yi bɛɛne je akuu akuu nɛ wɛɛ, bamii ba a fitima le tu bo kwaji lɛ bo kɛme wa fiɛɛ fì bo be goone. Bo mo bo baa kifase ki fitima, bo tu bo gɛɛne a joo, bo tuu gɛh ŋgɛɛme le ŋgɛɛme le Klɛt ayu. 14 Nfuŋ wù tɛɛme wu ba tɛŋe lɛ, “Wù je a kibo kiŋkoŋo le a juu saane yo”, gɛ̀ ja wu jaŋɛ gɛh nɛ woŋ wuyu le, wu shii a joo. 15 No wu shile, wu kfuŋ fitima je gɛ ka yi nyu yu yi fi gɛɛne gɛ, bo mo bo chinɛ fitima le, nfuŋ tu wu tuude wu gɛɛne bɛ fi. 16 Bee tu be gɛɛne gɛ lo, be gɛɛŋ be fe akuu akuu a woŋ wumu wu shige le a joo ntɛnɛɛ ba tɛŋe lɛ Kawda. Woŋ wuyu tu wu chide fii, bee tu be lune ki be bɛɛŋsɛ ŋguh a fitima le. 17 Bee gɛ̀ bɛɛŋsɛ, be mo be kaaŋ fitima bɛ bakfuu lɛ keefɛ fi sâayɛ gɛ, bee doo be gɛɛne bee tu be faane lɛ fitima le fi gɛɛŋ fi kfuŋ ye mbebe woŋ wù Libia le yi biji bi munshɛɛŋ bì gɛ̀ bee a joo. Bo mo bo shiishɛ nju yi fii, bo chinɛ fitima tu fi gɛɛne lɛfilɛfi. 18 No nfuŋ wuyu gɛ̀ tɛɛme gɛh wu gɛɛne lo, akfuuŋ bu a yuu, bo mo bo kɛ bo tu bo bvuuse mwɛɛ a fitima le, bo nooŋe a joo. 19 Bvu gɛ̀ bu bvu ka bvu yuu, bamii ba a fitima le bvusɛ mwɛɛ mu a fitima le, bo noŋ a joo bɛ chiaaŋ yiboo. 20 Aju gɛ̀ fe wesee bee baaŋ yɛŋ gɛ juu le gɛ kɛnɛ jóŋ, nfuŋ kfuune gɛh lo nyu gɛ wu wɛɛ gɛ, bee mo be kɛɛ lɛ fiesa le fi ka wa.
21 No bamii gɛ̀ che wa aju a duude le bo baaŋ a ji gɛ fiɛɛ gɛ, Bol ja wu kɛŋsɛ wu lɛɛŋ fwe wu jɛmɛ lɛ, “Bachii, chi bee bɛŋ yu mɛne bee mɛ Klɛt, tu besabɛŋ baaŋ kɛmɛ gɛ ŋgɛ wunɛ bɛ kinla kinɛ gɛ. 22 Geenɛ, nlɛge lɛ bɛŋ kaaŋ shɛ́ŋ, nje gɛ muh mu bɛŋ le nyume wu lɛsɛ gɛ, lé lɛ̂sɛ gɛh nyu fitima maa. 23 Njɛme nɛ nje Nyo wù kɛme mɛ, wù mbuune, chi wu tuŋ nchɛndaa we abɛŋ antaŋ wu to wu lɛɛŋ mbebe yaŋ le, 24 wu jɛmɛ mɛne lɛ, ‘Bol, keefɛ wo fâane gɛ. Wo kɛme ki wo tô wo lɛ̂ɛŋ a Nfoŋ wu Lum fwe. Bîjɛ yɛ̂ŋ, Nyo le wu dunyɛ wa kiŋkoŋɛ fɛ wo le wu ge lɛ gɛ muh mu ŋgoo yi bamii ba bena bo le a fitima le nyu wu ge wu lɛsɛ gɛ.’ 25 Noo, bachii, bɛŋ kâaŋ shɛ́ŋ. Nle nleesɛ fitele yi Nyo le lɛ fiɛɛ fì wu jɛme mɛne ge fi kooshɛ gɛh yɛɛŋyɛɛŋ no wu jɛme. 26 No fi le noo, fitima kɛme ki fi kfûŋ ye yi woŋ wumu le a joo ntɛnɛɛ.”
27 Lɛ to nyu aju ncho ana yuufe le nfuŋ baaŋ gɛh wu kɛde bɛ bee a joo yì baaŋ yi Adia le.*Baŋwa bamu tɛŋe joo yì baaŋ yinɛ lɛ Meditɛlinia. Lɛ tu nyu gɛh njɛ antaŋ antɛnɛɛ, bamii ba lɛne a fitima le ja bo kwaji lɛ segemu bo bude wa mbebe yi nshɛŋ le. 28 Bo mo bo fe joo no yi juume bɛ kfuu ba nyu ba shɛŋshɛ fiɛɛ yu, bo yɛŋ lɛ yi le ŋkeŋe mbaaŋfiɛɛ. Bo kɛŋsɛ fwe, bo ka bo fe, bo yɛŋ yi kɛme wa nyu yuufe ncho yishɛŋ. 29 Bo tu bo faane lɛ taŋlo fitima gɛɛŋ fi kfuŋ ye yi bimbaaŋ le, bo mo bo shiishɛ bifase binɛh a joo a fitima jiŋ, bo tu bo buune laa akfuuŋ le a yuu gɛh lo la. 30 Bamii ba gɛ̀ lɛne a fitima le gɛ̀ ja bo goone ki bo legɛ bo bu a fitima le, bo mo bo shiishɛ ŋguh a joo, bo tu bo buuse lɛ bo goone ki bo shiishɛ bifase bi fitima bi fwe a joo. 31 Bol jɛmɛ kikwɛɛ ki bamii ba nchi le bɛ bamii be le lɛ, “Bamii banɛ moŋ lo bo bu a fitima le, muh mu bɛŋ le gɛ luŋ lo gɛ.” 32 Bamii ba nchi mo bo suume bakfuu ba bo gɛ̀ shuuyɛ ŋguh yu, bo mo bo chinɛ ki wu lɛ̂ŋɛ wu gɛɛne.
33 No bvu gɛ̀ doo bvu saaŋe, Bol lɛgɛ bamii bachii lɛ bo ji mwɛɛ, wu du lɛ, “Abɛŋ le wa aju yuufe ncho ana no bɛŋ le yi nfaaŋ le, fiɛɛ baaŋ a lee gɛ a bɛŋ mu gɛ. 34 Mɛ mo ntu nlɛge lɛ bɛŋ jî gɛh fiɛɛ, ye tû bɛŋ fo. Gɛ yvu yimimia nyu yi ge yi lɛsɛ lo a muh fwa gɛ.” 35 No wu jɛmɛ noo, wu mo wu jo blɛd, wu nya kiyone Nyo le, wu bwɛɛdɛ wu tu wu jii a bamii bachii jii. 36 Bo mo bo kaaŋ shɛ́ŋ bachii bo ji mwɛɛ. 37 Bee bachii ba gɛ̀ bee a fitima le gɛ̀ bee muh gii yifɛɛ kicho mbaŋbvusooshwi ncho bvusoo (276). 38 Bamii bachii gɛ̀ ji mwɛɛ bo fuu, bo mo bo bvusɛ agiŋ a gɛ̀ bee a fitima le, bo noŋ a joo ki bo ge lɛ fi yâafɛ.
Fitima saayɛ
39 Akfuuŋ gɛ̀ yuu, kwa yɛnɛ, bamii ba lɛne a fitima le gɛ kɛɛ kijusɛ kiyu gɛ. Geenɛ, bo yɛŋ kiwuu le, ki gɛɛŋ ki bu yi munshɛɛŋ le, bo mo bo yɛŋ lɛ bo moŋ no fitima lee fi gɛɛŋ fi faaŋɛ yi ŋgɛɛme yi joo le. 40 Bo mo bo suumɛ bifase bie bi shii bi gɛɛŋ a joo, bo mo bo kaasɛ bo faanyɛ bakfuu ba bo gɛ̀ shuuyɛ bite bì ba fiise fitima yu, bo mo bo bɛɛŋsɛ tɛ nju yi fii yi fwe, fii lee yo yi tu yi doone fitima fi gɛɛne a kiwuu kiyu le. 41 Geenɛ, fi doo fi gɛɛne, fi kfuŋ ye yi kiji ki munshɛɛŋ le a joo. Kimbe ki fitima ki fwe lee ki chi yi ki le, ki faŋ fɛ ki ka ki shiŋshi. Joo mo yi tu yi kfuune kimbe ki ajiŋ ki saayi.
42 Bamii ba nchi mo bo ja bo tu bo goone lɛ bo yuuyɛ bamii bancha bachii lɛ keefɛ muh lɛ bo le ge wu ja wu tiigɛ joo wu bu wu legɛ gɛ. 43 Geenɛ, kikwɛɛ ki bamii ba nchi tu ki goone lɛ ki fi Bol, ki mo ki kâŋ lɛ keefɛ bo gê noo gɛ, wu jɛmɛ fie lɛ bamii ba kee ki bo tiigɛ joo, bo ya bo selɛ a joo, bo tiigɛ bo bu kwa, 44 kimbɛge ki bamii bîi yi bite bì badaa le mo yi bimbwɛɛyɛ bi fitima le. Le nɛ no bee gɛ̀ jiɛnyɛ bee fɛsɛ kwa bee bachii chuule.

*27:27 Baŋwa bamu tɛŋe joo yì baaŋ yinɛ lɛ Meditɛlinia.