12
Jiso najɛ saaka kune juu chi yuuŋ
(Maliku 2:23-28; Luka 6:1-5)
1 Gɛ̀ bee kife kiyu le, Jiso bɛ booŋ be ba ŋgoo jiɛnyi bo fede mwɛ wu agiŋ wumu le, nyu juu chi yuuŋ. Gɛ̀ bee jɛŋ yuu booŋ be ba ŋgoo, bo mo bo ja bo kɛ bo suume bichiɛɛ bo jii. 2 Bafalashii yɛŋ, bo jɛmɛ Jiso le lɛ, “Bîjɛ wo yɛ̂ŋ, booŋ buŋ ba ŋgoo gee fiɛɛ fì nchi baaŋ bɛɛŋ gɛ lɛ muh gê juu chi yuuŋ gɛ.” 3 Wu biih bo le lɛ, “Bɛŋ baaŋ a tɛɛŋ gɛ a Ŋwa wu Nyo le no jɛŋ gɛ̀ yuu Dabi bɛ ŋgoo ye, no wu gɛ̀ ge gɛ? 4 Wu gɛ̀ lee yeh yi Nyo le, wu ji blɛd wù ba le ba cha ba gɛɛ lɛ le wu Nyo, gɛ̀ bee nchi fɛ wu le kɛnɛ bamii ba gɛ̀ bee bɛ wu ki bo ji. Taŋlo ji gɛh nyu bachiji kintanyɛ. 5 Noo, lɛ bɛŋ baaŋ a tɛɛŋ gɛ tɛ a banchi ba Musɛ le, lɛ ge doo nyume juu chi yuuŋ, bachiji kintanyɛ ŋgode nchi wu yuuŋ bo ge lɛme chiboo yeh yi kintanyɛ le, geenɛ, nsa nyu gɛ? 6 Nsɛɛŋ bɛŋ le lɛ fiɛɛ le yu fɛnɛ mɛɛse fi kuge fì fede yeh yi kintanyɛ. 7 Ba le ba saŋ a Ŋwa wu Nyo le lɛ Nyo jɛme lɛ, ‘Ŋgoone lɛ bamii kôode nyu yii fɛ bamii le, gɛ ŋgoone lɛ bo gêe nyu bintanyɛ fɛ mɛne gɛ.’ Nɛ bɛŋ fɛnɛ bee bɛŋ kee fiɛɛ fì kijusɛ kiyu kinɛ duu, bɛŋ gɛ ka bɛŋ sage bamii ba kɛme jialɛ gɛ. 8 Fi le lɛ muh wù jee che le Mwamuh le Chiji kikwɛɛ ki yuuŋ.”
Jiso fɛ muh juu chi yuuŋ kibo nyu ki kwe
(Maliku 3:1-6; Luka 6:6-11)
9 Jiso ja fo, wu gɛɛŋ wu lee yeh yi buunɛ yiboo le. 10 Fi kooshɛ lɛ muh mu gɛ̀ bee yu a kibo ke kimi nyume ki kwe wa. Bamii bamu ja bo biih Jiso le lɛ, “Nchi le wu bɛɛŋ lɛ taŋlo ba fɛ muh juu chi yuuŋ?” Bo gɛ̀ biide noo bo goone nyu fiɛɛ fì bo kooyi yi ye ye le. 11 Jiso chvuu bo le lɛ, “Le yɛɛŋ a bɛŋ ntɛnɛɛ wù kɛme shóŋ, yimi gwe a kintuge le juu chi yuuŋ, wu gɛ jijɛ wu chii wu bvusɛ gɛ? 12 Gɛ muh wu wuŋ fede shoŋ gɛ? Noo, tu nchi le wu bɛɛŋ lɛ muh ge lɛme chi joŋe juu chi yuuŋ.” 13 Wu mo wu jɛmɛ muh wù gɛ̀ bee kibo nyu ki kwe wɛɛ le lɛ, “Nɛ̂jɛ kibo kuŋ!” Muh wuyu nɛjɛ ki, ki mo ki tɛ̂mɛ ki tu ki nyu gɛh njɛ kimi kɛɛ. 14 Geenɛ Bafalashii bu bo gɛɛŋ bo mo bo chu ntaŋ no bo lé bo gê fɛ bo yuuyɛ Jiso.
Jiso le muh wu lɛme wù Nyo le wu cha
15 Jiso kɛɛ kune ntaŋ wu ba chu, wu mo wu ja fo. Bamii ba duude bi wu le. Wu fɛ bo bachii ba gɛ̀ kɛme binchɛŋ, 16 wu chiisɛ bo le lɛ keefɛ bo gê bamii kɛɛ wu gɛ. 17 Fi gɛ̀ bee noo ki fi gê fi kojɛ no muh wu ntuŋ wu Nyo wù Yosaya gɛ̀ jɛme lɛ,
18 “Bɛŋ jîŋɛ bɛŋ yɛ̂ŋ, wunɛ le mwa yaŋ wu lɛme wù nle ncha.
Ŋkoŋe wu, fitele fiaŋ yuge njoŋ bɛ wu.
Nlé ŋgê nnyâ Kiyo kaŋ wu le,
wu fêeji bamii ba le gɛ Bajuu le gɛ kune je yì chaaŋ yì wu suune bansa yu.
19 Gɛ wu nyu wu wâade bɛ bamii gɛ, kɛnɛ wu kune jwe gɛ.
Gɛ muh nyu wu yu jɛ ye yi bifiaŋ bi jé le gɛ.
20 Gɛ wu nyu wu mɛ̂sɛ wu ŋgode gane chì ŋgvuusɛ wa gɛ.
Gɛ wu nyu wu jîŋsɛ kin'yesɛ kì bɛde jibejibe gɛ.
Fi lé fi nyû noo gɛɛŋ bu no wu lé wu fɛ̂ je yì chaaŋ,
yì wu suume bansa yu lé yi sô.
21 Bamii ba le gɛ Bajuu gɛ bachii lé bo gê bo jîiŋe fwe bo gɛɛ bvufee yi wu le.”
Bvuŋga bvu Jiso jade faaŋ?
(Maliku 3:20-30; Luka 11:14-23)
22 Bamii bamu ja bo to bɛ muh mu wu feeŋ, wu nyu kinchifɛ, nchɛndaa wu debele nyu yi wu le. Jiso fɛ wu, wu jɛme wu ka yɛde mwɛɛ le. 23 Jwe yuŋ bamii ba gɛ̀ bee fo bachii, bo tu bo biide lɛ, “Taŋlo muh wunɛ nyu mwa Nfoŋ Dabi?” 24 Geenɛ Bafalashii doo bo yu no bo biide noo bo duu lɛ, “Muh wunɛ bvuuse banchɛndaa ba debele banɛ nyu bɛ bvuŋga bvu Bɛsebu wù le nfoŋ wu banchɛndaa ba debele.” 25 Jiso kɛɛ fiɛɛ fì bo kwaji wu mo wu jɛmɛ bo le lɛ, “Nɛ kituŋ ja ki ga ki tu ki juu lɛkilɛki, tu ki lé ki jâ ki tu binfu. Kilaantɛŋ kɛnɛ yeh ja yi gasɛ yi tu juu lɛyilɛyi, yi gɛ ka yi lɛɛŋ gɛ. 26 Nɛ, Sataŋ bvuse ye ye yi muh le, tu wu le wu gasɛ wa ye ye. Nɛ fi le noo, bvunfoŋ bwe gɛ ka bvu lɛɛŋ gɛ. 27 Fi nɛ le lɛ mbvuuse banchɛndaa ba debele nyu bɛ bvuŋga bvu Bɛsebu, tu bena booŋ bvuuse nyu bɛ bvu yɛɛŋ? Fiɛɛ fì booŋ bena bayu gee duunyi lɛ bɛŋ le bɛŋ gwe wa nsa. 28 Geenɛ nɛ mbvuuse banchɛndaa bayu nyu bɛ bvuŋga bvu Kiyo ki Nyo, tu bvunfoŋ bvu Nyo le bvu to wa fɛ bɛŋ le. 29 Bɛŋ kwaji lɛ taŋlo muh lee a muh wu bvuŋga yeh, wu kudɛ mwɛɛ mwe wu bu bɛ mu, njɛ wu ya wu koo muh wu bvuŋga wuyu wu kaaŋ sɛŋ? Sege wu le wu kaaŋ noo fɛ wu kudɛ mwɛɛ mwe wu bu bɛ mu. 30 Nɛ muh baaŋ nyu gɛ kimbe kaŋ le gɛ, tu wu banɛ mɛ. Muh le njɛ wu fii mɛ ki be baanyi lo sɛŋ, tu wu saayi lo. 31 Noo, nsɛŋe bɛŋ le lɛ Nyo taŋlo wu lɛɛshɛ mwɛɛ mù mbefe mo jɛ́ yì befe yichii yì bamii jɛme. Geenɛ muh wù jɛme jɛ yì befe kune Kiyo ki Yuude, tu gɛ taŋlo Nyo lɛɛshɛ gɛ. 32 Nɛ muh jɛme jɛ́ yì befe kune muh wu jee che le Mwamuh, tu taŋlo Nyo lɛɛshɛ jɛ́ yiyu. Geenɛ muh jɛme jɛ yì befe kune Kiyo ki Yuude, tu gɛ taŋlo Nyo yu wu lɛɛshɛ gɛ kɛnɛ nyu kife kinɛ le kɛnɛ kife ki too le.
Ba kee kite yi muntaŋ mwe le
(Luka 6:43-45)
33 Nɛ muh kɛme kite kì joŋe, tu wù kɛme muntaŋ mù njoŋe mù yune yi ki le. Muh nɛ kɛme kite kì befe, tu wù kɛme tɛ muntaŋ mù mbefe mù yune yi ki le. Ba kee kite nyu yi muntaŋ mù yune yi ki le. 34 Kiŋgogɛ ki yó lɛ kinɛ, bɛŋ taŋlo bɛŋ ge nɛɛ fɛ bɛŋ jɛme njɛmɛ wù joŋe bɛŋ nyume bamii ba befe? Bɛŋ kêe lɛ fiɛɛ fì le fi yisɛ a fitele fì muh le, le fi fì bude jwe we le. 35 Muh wù kɛme nchvu yi mwɛɛ mù njoŋe a fitele fie le, tu wu lé wu bvûuse mwɛɛ mù njoŋe. Nɛ le muh wù kɛme nyu nchvu yi mwɛɛ mù mbefe, tu wu lé wu bvûuse nyu mwɛɛ mù mbefe.
36 Nsɛŋe bɛŋ le lɛ lé tô nyume juu chi nsa wù fɛkimɛsɛ, muh kɛme ki wu tânyɛ jwe yi jɛ́ yì achiji yì wu gɛ̀ jɛme le. 37 Bɛŋ kêe lɛ sege ba sage muh, lé jɛ́ yì bûde jwe we le yì lé yi gê wu yuu, le gɛh tɛ jɛ́ yì bude jwe we le, lé yi gê wu gwe sa.”
Bamii bamu tu bo goone lɛ Jiso dunyɛ kiŋgha ki fiɛɛ
(Maliku 8:11-12; Luka 11:29-32)
38 Bamii bamu ba gɛ̀ duunyi banchi ba Nyo bɛ Bafalashii mo bo ja bo jɛmɛ Jiso le lɛ, “Muh wu N'yɛyɛ, bee goone lɛ wo ge fiɛɛ fì duunyi bvuŋga bwuŋ bee yɛŋ.” 39 Jiso chvuu bo le lɛ, “Kiŋgogɛ kì befe kì chinɛ wa Nyo le njɛ kwɛse wu kinjikuu, ki goone ki yɛŋ fiɛɛ fì duunyi bvuŋga bwaŋ le! Gɛ taŋlo ndunyɛ fiɛɛ kiŋgogɛ kinɛ le fede fi muh wu ntuŋ wu Nyo wù Jona gɛ. 40 No Jona gɛ̀ che a biɛŋ yì kuge shɛŋ yi aju le atade bɛ bintaŋ bitɛde, le gɛh yɛɛŋyɛɛŋ no muh wù jee che le Mwamuh lé wù nyû antɛnɛɛ a nshɛŋ yi aju le atade bɛ bintaŋ bitɛde. 41 Lé doo nyûme juu chi nsa wù fɛkimɛsɛ, bamii ba Ninibɛ lɛɛŋ bɛ kiŋgogɛ ki mɛɛse kinɛ ki ge ba leesɛ ki yi ŋgɛ le, nje bo, bamii ba Ninibɛ gɛ̀ yu fiɛɛ fì Jona feeji, bo kusɛ kinche kiboo. Geenɛ bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, muh le fɛnɛ bɛ fiɛɛ fì kuge fi fede fi Jona. 42 Lé tô nyu juu chì fɛkimɛsɛ Yaa wù gɛ̀ sage kituŋ kì Shɛba wu lɛɛŋ bɛ kiŋgogɛ ki mɛɛse kinɛ wu leesɛ ki ŋgɛ le, nje wu gɛ̀ ja a kituŋ ke le a woŋ juuse yo ki wu tô wu yu bvufee bvu Nfoŋ Salamoŋ. Geenɛ bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, muh mu le fɛnɛ bɛ fiɛɛ fì kuge fi fede fi Salamoŋ.
43 Kiyo kì yiide to ki bu ye yi muh le ki gɛɛŋ nchvuuŋ ki tu ki goone fɛ ki lé ki chêe fo. Geenɛ ki doo ki gooŋ sɛŋ, 44 ki mo ki jɛ̂mɛ kikwɛɛ ke le lɛ, ‘Nlé ŋkâasɛ ntû a mɛ yeh fɛ nchi mbu fo.’ Sege ki kaasɛ ki tu jiŋ ki yɛŋ yeh le fiɛɛ nyu gɛ yu gɛ, ba yɛɛsɛ ba seesɛ yi yuude, 45 noo ki mo ki kâasɛ ki gɛɛŋ, ki to bɛ biyo bimi bvusooshwi bì befe bì fede ki, bɛ bi mo bi to bi lee bi chee fo. Mwɛɛ mo mu mɛsɛ mu fo lo fɛ mwɛdɛ le segeyu fede no mu chi shee mu nyume. Le gɛh yɛɛŋyɛɛŋ no fi lé fi nyû fɛ kiŋgogɛ kì befe ki mɛɛse kinɛ le.”
Bamii ba le kfuu chi Jiso le
(Maliku 3:31-35; Luka 8:19-21)
46 Gɛh no Jiso gɛ̀ baaŋ wu yɛyi bamii noo, fi kooshɛ lɛ bwe Jiso bɛ booŋ ba bwe Jiso gɛ̀ to bo lɛɛŋ akfuuŋ bo goone lɛ bɛ bo jɛmɛ. 47 Muh mu jɛmɛ Jiso le lɛ, “Bwoo bɛ booŋ ba bwoo lɛme akfuuŋ bo goone lɛ bena bo jɛmɛ.”*Gɛ baŋwa ba kege bamu ba bo gɛ̀ ya saŋ jɛ Nyo yo kɛme kinchiŋ kinɛ gɛ. 48 Wu biih wu le lɛ, “Bwɛɛŋ le yɛɛŋ, booŋ ba bwɛɛŋ le baaŋ?” 49 No wu bile noo, wu mo wu looŋ bamii be ba ŋgoo, wu du lɛ, “Bwɛɛŋ bɛ booŋ ba bwɛɛŋ le banɛ. 50 Bɛŋ kêe lɛ muh wuchii wù gee fiɛɛ fì Chii wu fɛwe goone le wu wù le mwa bwaaŋ bɛ jɛme yaŋ mo bwɛɛŋ.”