Baŋgaŋ kune bvunfoŋ bvù fɛwe
13
(13:1-50)
Ŋgaŋ kune muh wù gɛ̀ nooŋ muntaŋ
(Maliku 4:1-9; Luka 8:4-8)
1 Gɛh abvu, Jiso ja wu bu yeh, wu gɛɛŋ wu shii mbebe mamasi le. 2 Kinchvu ki bamii kì baaŋ taashɛ mbebe ye le nɛ gɛmm. Wu mo wu ja wu lee wu shii nyu a ŋguh le a joo, kinchvu kiyu lɛme kwa ŋgɛɛme yi joo le. 3 Wu jɛme mwɛɛ wesee a baŋgaŋ le bo le. Wu gɛ̀ jɛmɛ lɛ, “Muh gɛ̀ la ki wu gɛ̂ɛŋ wu noŋ muntaŋ. 4 Wu gɛ̀ doo wu nooŋ, mumu gwe a je, munyii to mu tajɛ mu ji. 5 Muntaŋ mumu gwe fɛ kijusɛ ki ata le nshɛŋ nyu gɛ fo chuule gɛ, mu mo mu yaŋsɛ mu bu nje gɛ nshɛŋ gɛ̀ bee fo chuule gɛ. 6 Muu gɛ̀ doo wu kɛ wu baaŋ wu suŋ muntaŋ muyu. No mu baaŋ a chimɛ gɛ gɛŋ chuule gɛ, mu mo mu yunɛ. 7 Mumu muntaŋ gwe yi mbiaŋ le. Mbiaŋ yiyu kuu yi mo yi baŋɛ muntaŋ muyu. 8 Muntaŋ mumu gwe nyu yi nshɛŋ yì joŋe le, mu buujɛ, mu ku mu yuŋ chuule. Binyi bimi nyu ajii gwii, bimi mbambvusoo, bimi mbanshɛ. 9 Muh wù kɛme bintuŋ, wu yu.”
Fi ge fɛ Jiso jɛme a baŋgaŋ le
(Maliku 4:10-12; Luka 8:9-10)
10 Booŋ be ba ŋgoo ja bo kɛŋsɛ bo gɛɛŋ bo biih wu le lɛ, “Le nje la wù wo jɛme bamii banɛ le nyu a baŋgaŋ le?” 11 Wu chvuu bo le lɛ,“Le bɛŋ ba Nyo le wu ge lɛ taŋlo bɛŋ kee mwɛɛ mu bvunfoŋ bvù fɛwe mù le nyilɛ le. Geenɛ wu baaŋ ge gɛ lɛ taŋlo bamii banɛ kɛɛ gɛ. 12 Bɛŋ kêe lɛ muh wù kɛme fiɛɛ lé ba nyû ba ge ba bisɛ wu kɛme fi duude. Muh wù kɛme gɛ mo fiɛɛ fì shige fì wù kɛme ba lé ba fî lo a wu le. 13 Nɛ fiɛɛ fì njɛme bo le nyu a baŋgaŋ le, nje bo jiiŋe gɛh lo mwɛɛ bo yɛde gɛ, bo yege gɛh lo mwɛɛ, bo yuge gɛ, kɛnɛ bo kee gɛ mu gɛ. 14 Fiɛɛ fi muh wu ntuŋ wu Nyo wù Yosaya gɛ̀ jɛme le fi kojɛ chuule bɛ fiɛɛ fì bamii banɛ gee. Wu gɛ̀ jɛme lɛ, ‘Bɛŋ lé bɛŋ yêge mwɛɛ, geenɛ bɛŋ yuge gɛ. Bɛŋ lé bɛŋ jîiŋe mwɛɛ, geenɛ bɛŋ yɛde gɛ. 15 Nje muntele mu bamii banɛ le mu jiɛ wa, bintuŋ biboo le bi chiinyɛ wa, bo le bo baŋɛ wa ajii aboo. Bo ge noo lɛ fɛ bo yɛ̂ne mwɛɛ le bɛ ajii aboo gɛ, bo yuge mwɛɛ bɛ bintuŋ biboo gɛ, muntele muboo kee gɛ, bo mo bo kaasɛ bo tu jiŋ fɛ mɛne, nfɛ bo.’
16 Geenɛ, njoŋ wù baaŋ le wene nje ajii a wene yɛde mwɛɛ le, bintuŋ biɛna yuge mwɛɛ. 17 Nsɛŋe bɛŋ nchiɛɛŋ lɛ, bamii ba ntuŋ wu Nyo wesee bɛ bamii ba chaaŋ bamu gɛ̀ shee bo beede ki bo yɛŋ mwɛɛ mù bɛŋ yɛne le, bo gɛ baaŋ yɛŋ gɛ. Bo tu bo beede tɛ ki bo yu mwɛɛ mù bɛŋ yuge, bo gɛ baaŋ yu gɛ.
Fiɛɛ fì ŋgaŋ kune muh wù gɛ̀ nooŋ muntaŋ duunyi
(Maliku 4:13-20; Luka 8:11-15)
18 Bɛŋ yu la fiɛɛ fì ŋgaŋ wɛɛ wù kune muh wù gɛ̀ nooŋ muntaŋ duunyi. 19 Muh wù yuge fiɛɛ kune bvunfoŋ bvù fɛwe wu ya kee gɛ kinyi kiyu gɛ, Sataŋ wu muh wu kimbefɛ mo wu to wu chufɛ jɛ yì ba bonɛ fɛ fitele fie le yi bu. Finɛ fiɛɛ le muntaŋ mù ba gɛ̀ doo ba nooŋ mu gwe a je. 20 Muntaŋ mù gɛ̀ gwe fɛ kijusɛ ki ata le, le bamii ba yuge jɛ yi Nyo bo mo bo fi lo kimimia bɛ njoŋ. 21 Geenɛ, yi baaŋ a chimɛ gɛ gɛŋ fɛ muntele muboo le gɛ. Yi lɛme gɛh nɛ shige. Nɛ ŋgɛ le wu to kɛnɛ bamii boone nyu bikaa a wu jiŋ nje jɛ yiyu, wu mo wu chii bikaa kimimia. 22 Muntaŋ mù ba gɛ̀ noŋ mu gwe yi mbiaŋ le, le muh wù yuge jɛ yi Nyo, nfuuŋsɛ wu mwɛɛ mu yi woŋ kfunɛ le, mo bɛ kiŋkoŋɛ ki bvukugɛ taashɛ mu baŋɛ jɛ yiyu yi laayɛ lo achiji. 23 Muntaŋ mù ba gɛ̀ noŋ yì nshɛŋ yi joŋe le, le muh wù yuge jɛ yiyu, wu yuge chuule wù gee no yi goone njɛ muntaŋ mù yuŋ mumu nya ajii gwii, mumu ajii mbambvusoo, mumu mbaanshɛ.”
Ŋgaŋ kune muntaŋ mu agiŋ bɛ mu agaaŋ
24 Jiso ka wu ma ŋgaŋ wumu bo le lɛ, “Bvunfoŋ bvu fɛwe taŋlo ba beji bɛ muh mu wù gɛ̀ gɛnɛ wu noŋ muntaŋ mù njoŋe mù le mu agiŋ a wù mwɛne. 25 Bamii doo bo leefɛ, muh we wu kimbanɛ gɛɛŋ wu noŋ muntaŋ mu agaaŋ yo mù fiɛɛnɛ mu agiŋ, wu mo wu ja.*Agaaŋ kanɛ le a ba tɛŋe a jɛ yi bala le lɛ “darnel” ŋgo yiyu nyume nlo. 26 Agiŋ ayu gɛ̀ doo wo ku wo kɛ wo fuuse, muntaŋ mu agaaŋ mwɛɛ mo mu yɛɛŋ tɛ. 27 Bamii ba lɛme ba muh mwɛ kwɛɛ bo to bo biih wu le lɛ, ‘Chiji kikwɛɛ, wo gɛ̀ doo wo noŋ muntaŋ mwɛne nyu mu agiŋ, mu agaaŋ kanɛ jiɛnyi nɛɛ fɛ mu nyu yu ntɛŋ?’ 28 Wu chvuu bo le lɛ, ‘Ge gɛh muh waŋ wu kimbanɛ fiɛɛ fiyu fiɛɛ.’ Bamii ba lɛme bayu biih wu le lɛ, ‘Wo goone lɛ bee gɛɛŋ be juumɛ?’ 29 Chiji kikwɛɛ wuboo faŋ wu jɛme bo le lɛ, ‘Taŋlo bɛŋ doo bɛŋ juume bɛŋ ja bɛŋ baayi tɛ agiŋ yu ntɛŋ. 30 Bɛŋ chînɛ mu ku munchii gɛɛŋ bu kife ki ŋgwejɛ. Nɛ doo nyume kife ki ŋgwejɛ le, ndu bamii ba gweji le lɛ bo ya bo juumɛ agaaŋ ayu bo banyɛ bo yilɛ bo gɛɛ bibi le bibi le, bo ge bo toŋ, bo mo bo banyɛ agiŋ bo gɛɛ a ŋwaŋ waŋ le.’ ”
Ŋgaŋ kune jise chi fintaŋ fimi
(Maliku 4:30-32; Luka 13:18-19)
31 Jiso ka wu ma ŋgaŋ wumu bo le lɛ, “Bvunfoŋ bvu fɛwe le njɛ ŋgo yi fintaŋ fimi, fì muh gɛ̀ jo wu noŋ a wu mwɛne. 32 Fintaŋ finɛ fi nyoonyi ajii baaŋ fi fede muntaŋ munchii. Geenɛ, sege fi bu, fi ku fi kugɛ fi fe munte munchii, fi mo fi ja fi tu kite kì munyii mù fuune we to mu joone yi chɛ́ yiyu le.”
Ŋgaŋ kune kinshilɛ
(Luka 13:20-21)
33 Wu ka wu ma ŋgaŋ wumu bo le lɛ, “Bvunfoŋ bvu fɛwe le njɛ kinshilɛ kì kwɛse gɛ̀ fe mune bintee bì baaŋ baaŋ bitɛde, wu jo wu fiiŋsɛ yu, wu tojɛ wu gɛɛ, fi mo fi ge mune chiyu bɛɛnyɛ.”
34 Jiso gɛ̀ jɛme mwɛɛ munɛ munchii kinchvu ki bamii le nyu a baŋgaŋ le. Nchiɛɛŋ, gɛ wù gɛ̀ bee ki wu jɛ̂me fiɛɛ bo le fuge a ŋgaŋ le sɛŋ gɛ. 35 Wu gɛ̀ gee noo, ki fi gê fi kojɛ no muh wu ntuŋ wu Nyo wumu gɛ̀ jɛmɛ wa lɛ, “Sege nlé ŋgwênyɛ jwe waŋ bûde gɛh nyu baŋgaŋ. Nlé ŋgê mbwaashɛ mwɛɛ mù gɛ̀ bee nyilɛ le kɛge no ba gɛ̀ fɛ woŋ.”
Fiɛɛ fì ŋgaŋ kune muntaŋ mu agiŋ bɛ mu agaaŋ duunyi
36 Jiso ja wu chinɛ kinchvu ki bamii le wu lee wu gɛɛŋ yeh. Booŋ be ba ŋgoo bi bo biih wu le lɛ, “Gɛh yuusɛ bee fiɛɛ fì ŋgaŋ kune agaaŋ a mwɛne ayu duunyi.” 37 Wu mo wu jɛmɛ lɛ, “Muh wù nooŋ muntaŋ mù njoŋe le muh wù jee che le Mwamuh. 38 Mwɛ le woŋ kfunɛ. Muntaŋ mù njoŋe duunyi booŋ ba le bɛ bvunfoŋ bvu Nyo. Agaaŋ nyu booŋ ba le ba muh wu kimbefɛ wɛɛ. 39 Muh wu kimbanɛ wù gɛ̀ noŋ muntaŋ muyu nyu debele. Kife ki ŋgwejɛ le kife ki woŋ kfunɛ lé wu gê wu ka. Bamii ba ŋgwejɛ le banchɛndaa ba Nyo. 40 Gɛh no bo gɛ̀ juumɛ agaaŋ bo baanyi bo tone bɛ ŋgu, le gɛh yɛɛŋyɛɛŋ no fi lé fi nyûme yi kife kì woŋ lé wu ka. 41 Muh wù jee che le Mwamuh lé wu gê wu chiiŋsɛ banchɛndaa be, bo jiɛnyɛ bo baanyɛ mwɛɛ munchii mù too bɛ kimbefɛ mo bamii ba gee bimbefɛ bachii wu bvusɛ a bvunfoŋ bwe le, 42 wu noŋ fɛ kimbvulɛ ki ŋgu le. Lé fɛ̂ bamii lé bo gê bo beede bo ŋgeji bige fo. 43 Noo, bamii ba chaaŋ bâaŋ njɛ juu a bvunfoŋ bvu Chiji bo le. Muh wù kɛme bintuŋ wu yû.
Ŋgaŋ kune nchvu mo mbele
44 Bvunfoŋ bvu fɛwe le njɛ nchvu yì muh gɛ̀ jo wu gɛɛŋ wu nyilɛ mwɛne. Muh mu gɛ̀ to wu yɛŋ wu mo wu kaasɛ wu baŋɛ, wu kwɛɛde njoŋ yuu lo wu. Wu mo wu gɛɛŋ wu gesɛ mwɛɛ mwe munchii mù wu gɛ̀ kɛme, wu gɛɛŋ wu gu mwɛ kwɛɛ yu.
45 Bvunfoŋ bvu fɛwe ka nyume njɛ muh wu waaŋ wumu wù gɛ̀ jiɛnyi wu goone ajii a mbele a joŋe nɛ chuule. 46 Wu gɛ̀ doo wu goone, wu gɛɛŋ wu yɛŋ wumu le nyu wu tɛɛme kwa. Wu mo wu gɛɛŋ wu gesɛ mwɛɛ mwe munchii mu wù gɛ̀ kɛme wu gɛɛŋ wu gu jise chi mbele chiyu.
Ŋgaŋ kune gwii wu bíɛŋ
47 Bvunfoŋ bvu fɛwe ka nyume gɛh njɛ gwii wù ba gɛ̀ nooŋ a joo, kfuu chi bíɛŋ yichii taashɛ yu, 48 wu yisɛ. Bamii mo bo chii bo bvusɛ kwa, bo shii fɛkuu, bo cha bíɛŋ yì joŋe bo gɛɛ a ŋkáa le, bo noŋ yì befe. 49 Lé gɛh no lé tô nyume kife kì woŋ lé wu ka. Banchɛndaa ba Nyo bu bo to bo gasɛ bamii ba befe a ba chaaŋ le, 50 wu noŋ fɛ kimbvulɛ ki ŋgu le, Lé fɛ̂ bamii lé bo gê bo beede bo ŋgeji bige fo.”
51 Jiso mo wu biih booŋ be ba ŋgoo le lɛ, “Bɛŋ le bɛŋ yu mwɛɛ munɛ munchii chuule?” Bo bɛɛŋ lɛ, “Ɛɛŋ.” 52 Wu mo wu jɛmɛ bo le lɛ, “Fi mo fi nyume lɛ, muh wuchii wù duunyi banchi ba Nyo le wù ba le ba yɛyɛ wa wu kune bvunfoŋ bvù fɛwe le njɛ chiji yeh wù kɛme nchvu, wu taŋlo wu bvusɛ mwɛɛ mwe munfɛŋ kɛnɛ mù kege yo.”
Ba faŋ Jiso ntɛ we le
(Maliku 6:1-6; Luka 4:16-30)
53 Jiso mɛsɛ wu ma baŋgaŋ banɛ, wu mo wu ja yo, 54 wu gɛɛŋ ntɛ we le, wu gɛɛŋ wu lee wu tu wu yɛyi bamii yeh yiboo yi buunɛ le. Bo yuge n'yɛyɛ we bo kɛme lo ŋgha, bo mo bo kɛ bo tu bo maŋe lɛ, “Muh wunɛ jo faaŋ bvunɛ bvufee bvù baaŋ bɛ bvuŋga bvù wu gee biŋgha bi mwɛɛ yu nɛ? 55 Le gɛ mwa chiji la wunɛ wu kaane bite? Gɛ bwee nyu Mɛɛle gɛ? Gɛ booŋ ba bwee nyu Jɛm bɛ Yosɛf mo Samoŋ bɛ Juda gɛ? 56 Gɛ jɛ́me ye yichii nyume besa bo fɛnɛ gɛ? Muh wunɛ ja faaŋ bɛ mwɛɛ munɛ munchii nɛ?” 57 No bo ghaade noo bo mo bo faŋ lo wu. Noo Jiso jɛmɛ bo le lɛ, “Ba to ba ŋgvuune muh wu ntuŋ wu Nyo manjuu le manchii, fuge gɛh woŋ we le, bɛ a kfuu che le.” 58 Jiso faŋ ki wu ka wu ge biŋgha bi mwɛɛ yo wesee, nje bo gɛ̀ baaŋ leesɛ gɛ muntele yi wu le gɛ.