Uni Neba bíní Saŋ ra
Kúnsëe
Di ɓaahi jaŋaa Saŋ fa non apootarri sabboo a ana yi Yéesú rë daa bíní téeríi Uni Nebi bee, ndaa biti daa ri bíní rí wonuy filiɓ. Ɗi fi Saŋ nék, bíníté iñi yéŋké biti Marka a Maccëe a Lúkkë bíníyúy wë, ndaa iña wonu wa ra caakke ƴi daa wa bok mante (1.19-28 ; Saame Maccëe 3.1-12 ; Marka 1.1-8 ; Lúkkë 3.1-8).
Saŋ wonte biti Yéesú daa Un Koope, te Una a Koope daa mësúu hom. Uni baa daa ac dékké a ɓëewë, onte ɓëewë gémú ɗii na ra níi wa henute koyyi Koope (1.1-18). Ɗi wonte biti Yéesú daa ɓëeˈ Koope wol ri ëldúnë rë (6.29 ; 17.3).
Filiɓ téeríi beh, Yéesú wonte biti daa ri ñama na onaˈ pes ɗa (6.35), daa ri niiñi ëldúnë (8.12), daa ri waala, daa ri Kaaf ka, daa ri na onaˈ pesa (14.6), daa ri níirëhí kah-kah fa (10.11).
Saŋ wonte sun fi :
- yii leŋke iñi éemílëˈ yë paŋ Yéesú teeɓaˈi biti daa ri Koy Koope ra (2.1-11 ; 4.46-54 ; 6.1-21),
- yii leŋke teeˈaˈi Yéesú a Nikodem (3.1-21),
- yii leŋke ɓelaa dék Samari ra (4.1-42),
- yii leŋke lëfëñídë Betsataa (5.1-18),
- yii leŋke ɓëeˈ límúu búumíɗ ɗë (9.1-7),
- yii leŋke wahtaa nay kolee Yéesú feey fi bee saañ ɗeefri Boffa ra (14.28 ; 16.5-11),
- yii leŋke biti ɓëyí fí fahaˈ yúhí Boffa ñeyaˈ Yéesú në, ay rii yúh rë (14.6 ; 16.26),
- a yii leŋke ɗaŋa ɗagiɗ ɗi taalibe yi, déŋéenté wë Boffi ra (17.1-26).
Ɓëyí fí jaŋi téeríi bee ɓéeɓ ay ot biti ow mínéh yúh Boffa te ri ñeyeeh Yéesú në, ɗi fa daa Koy ka ra. Ɓëyí fí ot Koy ka, otte Boffa.
1
Ɓëeˈ na wonuu Una ra
1 Dalaana ɗeef Una na ; Una a Koope daa húmú, te ɗi fi Una Koope. 2 Una a Koope daa húmú dalaana. 3 Koope ñeyaˈ ɗii na, sakke iña ɓéeɓ ; lahay yii sakute te ñeyay ɗii na. 4 Pesa hom ɗii na, te pesi baa daa niiñi ɓëewë. 5 Niiña na ɗaɗ ñúusë, ñúusë habay ri.
6 Koo húmú wolte ɓëyí hínú Saŋ*1.6 Saŋ fa na wonuu dee ra daa ri Saŋ Batis.. 7 Saŋ acce seedii niiña, nda ɗi mín tah ɓëewë ɓéeɓ gém. 8 Ɗi a faanaŋ fi, ɗi niiña neh ; seedii niiña daa tah ri koloh. 9 Niiñi bah, daa niiñi kah-kah fa yéŋké biti ac ëldúnë niiñli ɓëewë ɓéeɓ rë.
10 Una húmú ëldúnë. Koo ñeyaˈ ɗii na sakke ëldúnë, añcaŋ, ɓëy ëldúnë yíih rí. 11 Ɗi ac mboko yi na, ndaa mboko yi síkírúuy rí. 12 Añcaŋ, kaaˈeeh lahte ɓëewí síkírúuté rí, te gémúté rí. Te ɗi onte ɓëewí ƴaa ɓéeɓ níi wa henute koyyi Koope. 13 Wa henuuy koyyi Koope di pagaɗ ƴaal a ɓeleɓ. Ɗi yii ow daa fahaˈ ri neh ɓal. Ëe-ëeˈ ! Koo daa paŋ níi wa henute koyyi.
14 Una hente ow, ɗi dékké filiɓ fi yen, ñéerëˈté a kaah koceec a malli mínéh ɗúm, yen na olu. Yen olute ndama liil ri Koo Boffi na ra, ndama yeɗ Boffa Koy ka lahaˈ ri yínë kut ɗa. 15 Saŋ fa seedeyiɗ ɗi ra, húmú ɓéyíɗté uni sun won tih : « Bee daa ɓëeˈ na húmú wonaˈ mi ron ra bitih : lahte ɓëyí ee ac filoon soˈ ra, ɗi luk soo gaan fap, ndah balaa mi ac, ɗeef ɗi húmú në. » 16 Malla kúɗ ɗí mínéh ɗúm ɗë, ɗi onte yen na ƴi caakke níi caak. 17 Koope ñeyaˈ Mëyíis në pokke Kootaa, ñéyíɗté mal a kaah Yéesú-Kiristaa na. 18 Ow ëllëy Koope. Koy ka yínë kut daa ëlíɗ ɗí, te ɗi fi baa Koope. Ɗi fa hom a Boffa ra daa teeɓaˈ ɗee man ɗi fi Boffa ra.
Woni Saŋ Batis biti ɗi Kiristaa neh
(Saame Maccëe 3.1-12 ; Marka 1.1-8 ; Lúkkë 3.1-18)
19-20 Saŋ seedeyaˈ Yéesú ɗeh : kélfë yí yëwúɗɗë homu Yerusalem wolute seeƴoh ya a ɓëy tali Léwí Saŋ na nda meel ɗi ɗi fi baa daa ri wa. Meeluu wa ri ra, ɗi ɗapay dara, seedete won tih : « Soˈ mi Buura Koo fal ri ra neh ! » 21 Wa meelaatute ri wonu tih : « Kon fu wah ? Fu Éelí ë ? » Ɗi won wa tih : « Ëe-ëeˈ, mi Éelí neh ! » Wa wonaatu ri tih : « Daa fu yonentaa a ? » Ɗi won wa tih : « Ɗi soˈ neh déˈ ! » 22 Wa míllúu rí won tih : « Kon daa fu wah ? Won fun ɓëeˈ hen fu ra, nda fun lah yii léhínún ɓëewë wolu fun ɗa. » 23 Saŋ lofaˈte wa a unna húmú won yonente Isayii ra, won wa tih : « Daa mi una húmú ɗofoh luufa na won bitih : “Ɗëɗɗí Yíkëe waala níi júɓ.”✡1.23 Saame Isayii 40.3 »
24 I fariseŋ húmú filiɓ ɓëewë wolu Saŋ na ra. 25 Wa yabaatute na meelu ri wonu tih : « Fu won ti fu Buura Koo fal ri ra neh, fu Éelí neh te fu yonentaa waɗti ac ra neh. Kon yi tah fu na bëtís ɓëewë ? » 26 Saŋ won wa tih : « Mi hom bëtsëˈ ɓëewë a muluɓ ; ndaa lahte ɓëyí ee filiɓ fi ɓëewë deh, te ɗon yíih rí. 27 Ɗi ee ac filoon soˈ ra ndaa mi haaƴayti liil kotti†1.27 mi haaƴayti liil kotti :Di gerek, bíníyú ɗeh : te mi ƴinte sah pëkísí níh yí ñafaɗɗi.. »
28 Yii baa lahaˈ énfí laahi Yurdeŋ di Betani‡1.28 Betani :Betani fi bee bokaay a bee dékú Lasaar a Martaa a Mari ra., tígë në bëtsëˈ Saŋ ɓëewë rë.
Har fa yeraˈ Koope sarah ra
29 Kéy fín fë, Saŋ ot Yéesú na ac ɗii na, ɗi yíppée won tih : « Ëlí ! Ɓëyí bee daa har fa nay yeree Koope sarah§1.29 har :Di gerek, bíníyú ɗeh : koy har., hosii bakaaɗɗi ɓëy ëldúnë rë ! 30 Daa ri ɓëeˈ na húmú wonaˈ mi ron ra bitih : lahte ɓëyí ee ac filoon soˈ ra, ɗi luk soo gaan fap, ndah balaa mi ac, ɗeef ɗi húmú në. 31 Soˈ mi bee sah, mi húmú yéeh ɓëeˈ waɗ ɗii hen koon ɗa, ndaa yee kúɗ aya ac mi, ma na bëtsëˈ muluɓ ra, ɗi biti koyyi Israyel yúh rí. »
32 Saŋ wonaat tih : « Mi otte Ruuhi Koope kolaˈte sun céppé sun fi man bëdú nen, hompe ɗii na. 33 Mi húmú yéeh ɓëeˈ waɗ ɗii hen koon ɗa, ndaa Koope fa wol soˈ bëtís a muluɓ ra húmú won soˈ tih : “Fay ot Ruuha cép hom ow na ; ɓëyí baa nay bëtsée a Ruuh-Peseŋ.” 34 Te soˈ mi Saŋ mi otte yii baaha, te mi seedete biti ɓëyí baa daa Koy Koope. »
Taalibe ya ɗéɓúu ñee tal Yéesú rë
35 Kéy fín fë, Saŋ ayaatte tígë húmú wë aaˈ fin ra, caŋke a ow ana di taalibe yi. 36 Olaˈ ri Yéesú na roommbiil, ɗi won tih : « Ëlí ! Ɓëyí bee daa har fa nay yeree Koope sarah ra ! » 37 Keluu taalibe yi ana ya unni ƴah, wa ñeyute tal Yéesú. 38 Heeltaˈ Yéesú otte biti wa ñeyu tali ra, ɗi meelte wa won tih : « Ɗon saamu yih ? » Wa dëekúuté rí a tii ɓëyí në yëeddëˈ Unni Koope, wonu ri tih : « Rabbi, fu dék dih ? » 39 Ɗi won wa tih : « Ëyí ɗon ot. » Tígí daaha, bi ɗeef naˈa konte, wani Yéesú ñéerúuté, wa yúhúté tígë dék ɗí rë, wa yeelutee ɗíidëˈ caan fi bisa a ɗi.
40 Anndere koy-yaafi Simoŋ Peer, non ɓëewí ana ya keluu wa unni Saŋ, wa ñeyute tal Yéesú rë. 41 Ɗi ɗéɓpí pay saami Simoŋ, won ɗi tih : « Fun olute Méssíifë ! » (Iti fi tii baa daa ri Kiristaa mbée Buura Koo fal ri ra.) 42 Anndere kúɗté Simoŋ Yéesú në. Yéesú yeelte Simoŋ níi won ɗi tih : « Daa fu Simoŋ, koy Saŋ ; dalaˈte woteh, fay dëekúu Sefaas. » (Iti fi tii baa daa ri : Peer. Iti fi tii Peer daa : laˈ).
Fílíp a Natanayel
43 Kéy fín fë, Yéesú hampe waali Galile. Lahaˈ ri ra, ɗi teeˈaˈte a Fílíp, won ɗi tih : « Aye fu ñee tal soˈ ! » 44 Fílíp dék Betsaydaa, ɓani Anndere a Peer daa boku gin. 45 Ɗi fi Fílíp nampee pay otte Natanayel, won ɗi tih : « Fun olute ɓëeˈ në wonaˈ Mëyíis téeríi Kootaa ra, bee na wonuu yonente ya Téerëe rë : yaa Yéesú fi Suseef, bee dék Nasaret ra. » 46 Natanayel won ɗi tih : « Yin wun mín ɗúh Nasaret nagajek a ? » Fílíp won ɗi tih : « Yen saañ fu tíkíɗ afu íl ! » 47 Wa ɓeyute waala na suu. Olaˈ Yéesú Natanayel na ac ɗii na, ɗi won ɗi tih : « Bee daa koy ki Israyel tígí-tígí, bi yéeh nofaˈ ow ! » 48 Natanayel won ɗi tih : « Fu yúhëˈ sëˈ dih ? » Yéesú loffe ri won tih : « Homaˈ fu tal eena ɗeef Fílíp dëekëy rë doom ra, mi otte ro. » 49 Natanayel ɓéyíɗté uni won tih : « Ɓahaa, kon daa fu Koy Koope ! Daa fu Buuri Israyel ! » 50 Yéesú won ɗi tih : « Wona won mi ro biti mi otte ro tal eena ra, daa tah fu gém ë ? Fay ot ƴi luk baa éemílëˈ. » 51 Ɗi antee ɓaat won tih : « Mee ron won kaaf ka ra ee : ɗon ay ot sun-Koo kúnsëh, malaaka yi Koope lawe sun cépé, aye soˈ mi Koy-ɓëeˈ në. »
*1:6 1.6 Saŋ fa na wonuu dee ra daa ri Saŋ Batis.
✡1:23 1.23 Saame Isayii 40.3
†1:27 1.27 mi haaƴayti liil kotti :Di gerek, bíníyú ɗeh : te mi ƴinte sah pëkísí níh yí ñafaɗɗi.
‡1:28 1.28 Betani :Betani fi bee bokaay a bee dékú Lasaar a Martaa a Mari ra.
§1:29 1.29 har :Di gerek, bíníyú ɗeh : koy har.