5
Ɓëewë lahu sos-keeñ ra
(Saame Lúkkë 6.20-23)
1 Olaꞌ Yéesú dúukëlí ɓëewë rë, ɗi lappe sun daŋ tookke, taalibe yi gíiwúté rí, 2 ɗi yampe na yëedíɗ wë won tih :
3 « Lahute sos-keeñ ɓëewë yúhrú affi wa biti wa sohluute Koope ra :
daa wa lahuu Nguur ki sun-Koo.
4 Lahute sos-keeñ ɓëewë na looyu ra :
Koope ay waa mësíɗ.
5 Lahute sos-keeñ ɓëewë sosu ra :
Koope ay waa yeɗ ëldúnë.
6 Lahute sos-keeñ ɓëewë fahuu paŋ yii júɓpé kep ra :
Koope ay waa on yii fahaꞌ wa ɓéeɓ.
7 Lahute sos-keeñ ɓëewë naaꞌu keeñ ra :
Koope ay naaꞌ-keeñ waa na.
8 Lahute sos-keeñ ɓëewë ladu keeñ ra :
wa ay ot Koope.
9 Lahute sos-keeñ ɓëewë saamuu jaamma ra :
Koope ay waa habaꞌ koyyi.
10 Lahute sos-keeñ ɓëewë yéŋké biti paŋ yii júɓpé daa na tah wa moklu ra :
daa wa lahuu Nguur ki sun-Koo.
11 « Ɗon lahute sos-keeñ, ɗon fa af soꞌ ay tah ɓëewë sol ron, mokil ron, tílé wone yin ɓos ɓéeɓ sun fon ra. 12 Dëmíi, keeññon sos níi sos, waafi mitte ín ɗon seh sun-Koo ra. Yúhí biti yonente yee merees húmú mokluu ɗaaha. »
Miraa ma a niiñi ëldúnë
(Saame Marka 9.50 ; Lúkkë 14.34-35)
13 Yéesú ɓaatte won tih : « Ɗon daa miraa mi ëldúnë. Miraa mi ƴaa lahlilay cafka raa, wa ay nimiliruu cafkii wa ɗíh ? Wa lahlilay njiriñ, wa ay yúfú baaŋŋin kotta togisaꞌ wa.
14 « Ɗon daa niiñi ëldúnë. Gini yípú sun daŋ mínéh ɗapoh. 15 Lampa këɗɗúy biti ɗi ay líhú if sun. Ɗaaha neh ! Ɗi ay líkú líkë niiñlii ɓëy faam fa ɓéeɓ. 16 Ɗon waɗti madun ɗaaha nen fíi ɓëewë. Hen ɗaaha wa ot pagaɗɗi wunnon raa, wa ay kañ Boffee ke ron sunaa-sun. »
Yéesú a kootii Mëyíis
17 Yéesú ɓaatte won tih : « Ngënë hëbíi biti mi ac nísí yee won Kootaa ra a iña bíníyú yonente ya ra. Ëe-ëeꞌ ! Mi aay baaha, mi ac cëgírí wë níi mit. 18 Mee ron won kaaf ka ra ee bitih : hém sun a feey ee na, koy una lukki ƴin Kootaa ra ii naa koloh, yin ƴutuuɗ sah ii naa okotoh níi bín paamaa iña ra ɓéeɓ. 19 Daa tah ɓëyí ñeyay wuti ƴaha túuƴëꞌë lukki ƴin ɗa, an naa kúrëelëh ow kay raa, ɓëyí baa nay lukee ƴin Nguur ki sun-Koo. Ɓëyí ñee iña túuƴúu rë rëe nék, anti ɓek ow kay paŋi wa raa, ɓëyí baa ac ow gaan Nguur ki sun-Koo. 20 Mee ron won ɗa ee bitih : hena biti ɗon lúkíh yëeddëh yí kootii Mëyíis a fariseŋŋa júɓ rëe, yúhí biti ɗon ii hëelíɗ Nguur ki sun-Koo. »
Yii leŋke neeɓ
(Saame Marka 11.25 ; Lúkkë 12.57-59)
21 Yéesú ɓaatte won tih : « Ɗon keluuy yee húmú yëeddú caacci yen ra keloo a ? Wa húmú wonute bitih : “Ngënë mësíi bëem ow✡5.21 Saame Kolohi koyyi Israyel Ésíp 20.13, te ɓëyí bëem ow ɓéeɓ ay aattiyuu.” 22 Soꞌ nék, mi won ɗon tee ɓal : ɓëyí neeɓaꞌ koy-yaafi*5.22 Koy-yaay tígí deh, wonuu ɓëeꞌ ɗoni boku ngém rë, bee ɗoni boku jaŋaa ra. sah ay aattiyuu. Ɓëyí sol koy-yaafi ay tëekrú këem. Ɓëyí tíkëy koy-yaafi ow ay ɓeku safara tam.
23 « Kon fu waaƴ hawiɗ raa, fu home dal nufu anti pay biti fu paŋke koy-yaafu yii neɓaay ri raa, 24 hele yee nay fu hawe ra daaha, fu pay paaƴ ɗoni júɓëꞌ, fanti nimil fu hawiɗ Koope.
25 « Ow yam ɗo yin níi ɗoni saye faam buur raa, ɗon lah waala, lah yípée saam biti ɗoni júɓëꞌ, toñeh ɗoni lah dín fë ɗi ey ro, buur tík rë yaꞌ yi alkaati ya, fu téƴú. 26 Mee ron won kaaf ka ra ee : fii ɗúh kasaa níi bín yínlëe fu kabut ka ɓéeɓ rë. »
Yii leŋke njaaliyoh
(Saame Maccëe 18.8-9 ; Marka 9.43, 47-48)
27 Yéesú ɓaatte won tih : « Ɗon keluute biti ɓal húmú wonu tih : “Ngënë mësíi njaaliyoh.”✡5.27 Saame Kolohi koyyi Israyel Ésíp 20.14 28 Soꞌ nék, mi won ɗon tee ɓal : ɓëyí olsoh ɓeleɓ níi nufa tas ɗii na kep, ɗi njaaliyohte nufi. 29 Kon hena biti ílú†5.29 ílú : Di gerek, bíníyú ɗeh : ílí ñamaa fu. ay roo ɓeke bakaaɗ raa, lukute ri fu bet baaŋŋin. Fu ñak cér yínë daa gén biti faanu ɓéeɓ betu safara. 30 Te hena biti yaꞌu‡5.30 yaꞌu : Di gerek, bíníyú ɗeh : yaꞌi ñamaa fu. ay roo ɓeke bakaaɗ raa, lece ri fu bet baaŋŋin. Fu ñak cér yínë daa gén biti faanu ɓéeɓ betu safara. »
Yii leŋke yes kooɗ
(Saame Maccëe 19.9 ; Marka 10.11-12 ; Lúkkë 16.18)
31 Yéesú ɓaatte won tih : « Wonute biti ɓal : “Ɓëyí yes ɓeleɓi raa, saamɗa ri kéedí nay teeɓee yii baaha.”✡5.31 Saame Nérsí Kootaa 24.1 32 Soꞌ nék, mee ron won ra ee : ɓëyí yes ɓeleɓi ɓéeɓ te ɗeefa ɓelaa habuuy a ƴaal, ɗeef ɗi ɓek ri njaaliyoh. Te ɓëyí kooɗ ɓelii yesute ɓéeɓ, njaaliyohte ɓal. »
Yii leŋke añoh
33 Yéesú ɓaatte won tih : « Ɗon keluute biti ɓal caacci yen húmú yëeddúté biti ow waray hon uni, te ɓëyí añoh fíi Koo-Yíkëe ɓéeɓ waɗtee paŋ yii baaha.✡5.33 Saame Tali Léwí 19.12 ; Kíní ɓëy Israyel 30.3 ; Nérsí Kootaa 23.22-24 34 Soꞌ nék, mi won ɗon tee ɓal : ngënë ëñíi yínë sah ! Ngënë ëñíi níi ɗon cap sun-Koo, daa ri ñaani Koope. 35 Ngënë ëñíi níi ɗon cap feey fa, Koope tíkëꞌ kotti na. Ngënë ëñíi níi ɗon cap Yerusalem, daa ri gin Koope buuri gaana. 36 Ngënë ëñíi sun fon sah, ɗon fa míníh pohoɓil mbée ɗon súulíɗ koy fen yínë sah affon ra. 37 Ƴaha biti ɗon ay wone “íi” rëe, wëní “íi” kut ɗon teem daaha. Ƴaha biti ɗon ay wone “ëe-ëeꞌ” rëe, wëní “ëe-ëeꞌ” kut ɗon teem daaha ; yii ɓaat ow sun kolaꞌ ri Seytaane na. »
Yii leŋke yíllëh
(Saame Lúkkë 6.29-30)
38 Yéesú ɓaatte won tih : « Ɗon keluute biti ɓal húmú wonu tih : “Ɓëyí gúl íl ow, ílí ay gúlú ; ɓëyí kon sís ow, sísí ay kodu.”✡5.38 Saame Kolohi koyyi Israyel Ésíp 21.24 39 Soꞌ nék, mi won ɗon tee ɓal : ow paŋ ro yin ɓos raa, ngana yíllëh. Ow mbeƴ ro kakaabi bee raa, lah yere ri kakaabi yínëe. 40 Ow fahaꞌ tëekrú këem yeegi búubú rëe, lah ɓaate ri búubë lukki wun ɗa. 41 Ow en ɗo yin tíllëh rë tígí hécëhté rëe, lah ñéyrée a ri níi tuꞌ. 42 Ɓëyí ɗaŋ ro one ri. Ɓëyí wot ɗo yin, ngana súugëh rí. »
Yii leŋke kaaꞌoh yon
(Saame Lúkkë 6.27-28, 32-36)
43 Yéesú ɓaatte won tih : « Ɗon keluute biti ɓal húmú wonute bitih : “Lah fëhíi moroommon✡5.43 Saame Tali Léwí 19.18, ɓëyí kaaꞌ ron, ɗon kaaꞌ ri.” 44 Soꞌ nék, mi won ɗon tee ɓal : lah fëhíi kaaꞌoh yon, ɗon ɗagiɗ ɓëewë na moklu ron ra. 45 Ɗon ay teeɓee biti ɗon koyyi Boffee ke ron sunaa-sun ɗaaha, ɗi fa ɗúhrëꞌ naꞌa sun fi ɓëewë wunu a ƴee ɓosu ɓéeɓ rë. Ɗi toɓɗaꞌ ɓëewë júɓú a ƴee júɓúy rë ɓéeɓ. 46 Hena biti ɗon fahuun ɓëewí fahuute ron kut raa, ɗon séentúu në waafi mën ɗíh ? Yeekoh yi túmë sah na pagu baaha. 47 Ɗon woduun koy-yaayyon kut raa, ɗeef ɗon pagu yii gaani bih ? Ɓëewë nëníh ɓëewí Koope ra sah na pagu baaha. 48 Kon di man Boffee ke ron sun júɓ níi júɓ, lah mëdí ɗaaha nen júɓ. »
✡5:21 5.21 Saame Kolohi koyyi Israyel Ésíp 20.13
*5:22 5.22 Koy-yaay tígí deh, wonuu ɓëeꞌ ɗoni boku ngém rë, bee ɗoni boku jaŋaa ra.
✡5:27 5.27 Saame Kolohi koyyi Israyel Ésíp 20.14
†5:29 5.29 ílú : Di gerek, bíníyú ɗeh : ílí ñamaa fu.
‡5:30 5.30 yaꞌu : Di gerek, bíníyú ɗeh : yaꞌi ñamaa fu.
✡5:31 5.31 Saame Nérsí Kootaa 24.1
✡5:33 5.33 Saame Tali Léwí 19.12 ; Kíní ɓëy Israyel 30.3 ; Nérsí Kootaa 23.22-24
✡5:38 5.38 Saame Kolohi koyyi Israyel Ésíp 21.24
✡5:43 5.43 Saame Tali Léwí 19.18