13
Léehí feeyya maduy ra
(Saame Marka 4.1-9 ; Lúkkë 8.4-8)
1 Yiin fin fa, Yéesú kolohte faam, saañce tookke ɓúk laahi Galile. 2 Ɓëewí caakute níi caak ayute wërúté rí, tahte níi ɗi míllëꞌ haal gaal filiɓ laaha, tookke na, ɓëewë homute ɓúk laaha. 3 Ɗi ñeyaꞌte léeh, na teeɓ wa yin caak won wa tih : « Lahte ɓëyí húmú koloh sohi meeyi. 4 Ɗi hom hasli tisoh ka, lahte peppi keente ɓúk waala, ƴakka ayute tanute wa ɓéeɓ. 5 Lahte ƴi keen feey fi lahaꞌ laꞌ. Bi caakay feey fa, wa yíppée paal ; 6 ndaa kolaꞌ naꞌa sun ɗa, bi nooray níillë, wa yíppée tam. 7 Lahte ƴi keen tígí paalaꞌ ñobitaan. Kolaꞌ ñobitaan fa hampe wa ra, wa tampe. 8 Lahte ƴi keen feey fi looɓpe. Wa paalte, talla kolohte, ɗúhíɗté íl, laaɓpe níi laaɓ. Tal fi tal ɓéeɓ yeraꞌte yee waɗ rii yeraa ra*13.8 Tal fi tal ɓéeɓ yeraꞌte yee waɗ rii yeraa ra : Di gerek, bíníyú ɗeh : tal fi tal ɓéeɓ, ƴee límpé pep tíméer (100), ƴee sabay pëenë (60), ƴee sabay éeyë (30).. » 9 Yéesú ɓaatte won wa tih : « Ɓëyí lah nuf kelaa, kelaan na ! »
Yi tah Yéesú ñeyaꞌ léeh ?
(Saame Marka 4.10-12 ; Lúkkë 8.9-10)
10 Tígí daaha taalibe ya leɓuute Yéesú, wonu ri tih : « Yi tah fu ƴahti won a ɓëewë rëe, fu ñeyaꞌ wa léeh ? » 11 Ɗi won wa tih : « Ɗon, kúmpë yí Nguur ki sun-Koo teeɓu ron, ndaa teeɓuy ɓëewí kayya. 12 Yúhí biti ɓëyí ham yee yeru ri ra a yaꞌ ana, ay ɓaatu níi keeña sos. Ɓëyí pagay yii baaha raa nék, yii ƴutuuda lahaꞌ ri ra sah ay naafu†13.12 ɓëyí pagay yii baaha raa nék, yii ƴutuuda lahaꞌ ri ra sah ay naafu : Ɓëeꞌ pagay yii baaha ra, daa ri ɓëeꞌ habay unna keloh ri ra, ɗi húl fayu raa, ɗi ay ñak ɓéeɓ.. 13 Yee tah níi mi ƴahti won a wa raa, mi ñeyaꞌ wa léeh rë daa ri beh : biti wa yeele raa wa na ëlíh, te wa kelee raa wa na yíih yee na wonu ra. 14 Yee húmú won Koope ñeyaꞌte ri yonente Isayii ra lahaꞌte ɗaaha waa na. Ɗi húmú won tih :
“Ɗon ay keloh a nuffon, ɗon ii yúh.
Ɗon ay tík íllën ngëeƴ, ɗon ii ot.
15 Ɓëewí ƴee súhúté keeñ,
wa dapute nuffi wa,
toñeh wa ay naa kelee.
Wa ñíipúté,
toñeh wa ay naa ole,
keeññi wa ay kúnsée ndín,
wa lof pesaɗ, mi paƴ wa yee homuu wa ra.”✡13.15 Saame Isayii 6.9-10
16 « Ɗon nék, ɗon lahute sos-keeñ : íllën ee ot ɗa, nuffon ee keloh ra. 17 Mee ron won kaaf ka ra ee : caakke yonente a ɓëewí júɓúté húmú fahuute ot yee olu ron ra, wa oluy ri ; te wa húmú fahuute keloh yee keluu ron ra, wa keluuy ri. »
Iti fi anili feeyya maduy ra
(Saame Marka 4.13-20 ; Lúkkë 8.11-15)
18 « Kon síkíríi yee fahaꞌ won léehí línëhë rë. 19 Ɓúk waala keen tisoh ka ra, daa wa ɓëewë yéŋké biti keluu wa Unni Nguur ki sun-Koo ra, wa habuy wa affi wa. Seytaane acce tígí daaha, pahte wa waa na. 20 Feey fa lahaꞌ laꞌ tisoh ka keen na ra, daa ɓëewë yéŋké biti keluu wa Unna ra, wa yípútée wëe tah a sos-keeñ ; 21 ndaa Unna yípëy níil keeññi wa. Wa topuun waa ham guuttii baaha : kofeel yípée wëe daɓ mbée wa moklu af hama habu wa Unna ra rek, wa koluun daaha yeris ngémë. 22 Feey fa na paal ñobitaan tisoh ka keen na ra, daa ɓëewë yéŋké biti keluute Unna ra. Tíl tílë níi nék, sohle yi ëldúnë a alal ma na nofaꞌ ow ra lúfílté Unna waa na, tahte níi wa lahray wa njiriñ. 23 Feey fi looba keen tisoh ka ra, daa ɓëewë yéŋké biti keluu wa Unna ra, yúhúté yee won wa ra : ow fi ow waa na ɓéeɓ njiriñce yee waɗ ɗii njiriñ ra‡13.23 ow fi ow waa na ɓéeɓ njiriñce yee waɗ ɗii njiriñ ra : Di gerek, bíníyú ɗeh : Lahte ƴi lím pep sabay éeyë (30), ƴee pep sabay pëenë (60) mbée pep tíméer (100).. »
Léehí gaaw fi naala
24 Yéesú ñeyaatte wa léeh kay won tih : « Nguur ki sun-Koo madaꞌ a biti bee ow sohte tisoh ki wunte meeyi ra nen. 25 Ɓëyí kaaꞌaꞌte ri kolohte leelu elek ɗeef ɓëewë ɓéeɓ na neeꞌu, payte sohte gaawa naal filiɓ too ka, saañce. 26 Kolaꞌ too ka níi ɓíríssé rë, gaaw fa kolohte ɓal ñéerëꞌté a wa. 27 Súrgë yí yíkíi meeya ayute wonu ri tih : “Ɓahaa, fu soh tisoh ki wunte meeyu neh a ? Gaaw fa filiɓ kolaꞌ di kon ?” 28 Ɗi won wa tih : “Ɓëyí kaaꞌaꞌte soꞌ daa paŋ pagari bah.” Wa wonu ri tígí daaha tih : “Fu fahaay biti fun pay fun ɗof wa woo ?” 29 Ɗi won wa tih : “Miteh ri, toñeh ɗon home ɗofi wa raa, ɗon ɗofaaloh too ka. 30 Yéɗɗí wë ɗaaha níi lecaa ya fayu. Bín fë rëe, may won lecoh ya ɗof wa paaƴ, luuh wa tam wa, wa anti lec too ka gariɗ soꞌ wa.” »
Léehí pebi tisoh ki ƴutuuda a bi lëwíirë
(Saame Marka 4.30-34 ; Lúkkë 13.18-21)
31 Yéesú ñeyaatte wa léeh kay won wa tih : « Nguur ki sun-Koo madaꞌ a pebi ƴutuudi§13.31 pebi ƴutuudi : Di gerek, bíníyú ɗeh : tisoh mutarda. Pep mutarda non peppa lukki ƴin ra, ndaa tala non tal gañcah ya lukki gaan di meeyya ra. baa ɓeɓ ow sohte ri meeyi ra nen. 32 Pebi baa daa lukki ƴin tisoh ya ɓéeɓ ; kaaꞌeeh paalaꞌ ri ra, ɗi hente tal kilik níi lukke gañcaha meeya ɓéeɓ, ƴakka ayute túfúté yaꞌ ya. »
33 Yéesú ñeyaatte wa léeh kay won wa tih : « Nguur ki sun-Koo madaꞌ a lëwíirë ɓeɓ ow ɓeleɓ, boollaꞌte wa a mún caak, íƴíɗté wë níi wa ɓéeɓ fuuɗte ra nen. »
34 Yéesú teeɓaꞌ ɓëewë iñƴaaha ɓéeɓ a léeh. Ɗi na húmú woneh a ɓëewë te ñeyeeh léeh. 35 Yee húmú won yonentaa ra lahaꞌte ɗaaha. Ɗi húmú won tih :
« May waa ñeeꞌee léeh,
may waa won iña ɗapu dalaꞌte dalaani ëldúnë rë. »✡13.35 Saame Kañaa ya 78.2
Iti fi léehí gaaw fi naala
36 Yéesú kolohte ɓëewë në tígí daaha, nimilte faam. Taalibe yi leɓuute, meelute ri wonu tih : « Teeɓ fun iti fi léehí gaaw fi naala meeya. » 37 Ɗi won wa tih : « Ɓëeꞌ soh too-tihin ka ra, daa ri soꞌ mi Koy-ɓëeꞌ ; 38 meeya daa ëldúnë ; too-tihin ka daa ɓëewë nonu Nguur ki sun-Koo ra ; gaaw fa daa ɓëewë ñeyu tal Seytaane ra ; 39 kaaꞌohi yíkíi meeya, bee soh gaaw fi naala ra, daa Seytaane ; wahtu lec too daa túkkíi ëldúnë ; lecoh ya daa wa malaaka ya. 40 Di nay ɗofuu gaaw fa luuhu tamu, ay made ɗaaha nen túkkíi ëldúnë. 41 Yiin fin fa, soꞌ mi Koy-ɓëeꞌ, may wol malaaka yi soꞌ, wa négírëꞌ ɓëewë na ɓeku ɓëewí kayya bakaaɗ ɗa a ƴee na ñéyíh woni Koope ra ɓéeɓ, wa lík wë Nguur ki soꞌ, 42 an waa yeñ filiɓ njaar mi kíi kë, wa looye daaha, ŋafee níi tíññí wë lec. 43 Tígí daaha, ɓëewë júɓú rë ay niiñ ti naꞌ nen filiɓ Nguur ki boffi wa. Ɓëyí lah nuf kelaa, kelaan na ! »
Léehí alal ma ɗapu ra a bi femaa
44 Yéesú ɓaatte won wa tih : « Nguur ki sun-Koo madaꞌ a alal mi ɗapu filiɓ meey nen. Lahte ɓëyí otte wa ɗapaatte wa, saañce a sos-keeñ yaayte iña lahaꞌ ri ra ɓéeɓ, nimilte lompe meeya.
45 « Nguur ki sun-Koo man biti ɓal bee yiikoh koloh saam feme kah-kah ra nen. 46 Ɗi tíl níi teyaꞌ a femii kofeelte ot ɗaa, ɗi pay yaay iña lahaꞌ ri ra ɓéeɓ, ɗi ac lom femaa. »
Léehí mbaala
47 Yéesú ɓaatilte won tih : « Nguur ki sun-Koo madaꞌ a biti bee seeɓoh bac mbaal kísí, hampe heet jén ɓéeɓ rë nen. 48 Mbaala líif rëe, wa héc ɗí, ɗúhíɗ rí ɓúk kísí fë, wa took tanis jénnë. Ƴee wun ɗa, wa túm wë dama yi wa, wa bet ƴee lahruy wa njiriñ ra. 49 Túkkíi ëldúnë fayu ay made ɗaaha nen. Malaaka ya ay ac, ɓísëlsëꞌ ɓëewí ɓossa a ɓëewë júɓú rë, 50 wa bet ɓëewí ɓossa filiɓ njaar mi kíi kë, wa looye daaha, ŋafoh níi tíññí wë lec. »
Ɗee kéenɗëꞌ Yéesú woni ra
51 Yéesú meelte taalibe yi won wa tih : « Ɗon yúhú yee fahaꞌ won iñƴaa ra ɓéeɓ ë ? » Wa wonu ri tih : « Íi, fun yúhú yee fahaꞌ waa won ɗa kay ! » 52 Ɗi won wa tih : « Ow di yëeddëh yí kootii Mëyíis, bi yëeddúté ɓal iña leŋ sun fi Nguur ki sun-Koo ra madaꞌ ɗeh : ɗi madaꞌ a yíkíi faam fi baa fí yúhté biti ƴaati nís di iñi kah-kah ya faami raa, ɓeyaꞌ yin has deh, ɓeɓ yin kíilíɗ deh. »
Yéesú a ɓëy Nasaret
(Saame Marka 6.1-6 ; Lúkkë 4.16-24)
53 Wonaꞌ Yéesú léeh yí ƴaa níi wocce ra, ɗi kolohte daaha saañce. 54 Lahaꞌ ri gin wa ra, ɗi haalte tígë na ɗaguu ɓëewë Koope ra, na yëedíɗ wë. Di na yëeddëꞌ rí éemíl wë éemílë níi, tahte wa na wonu tih : « Ɗi kolaꞌ ham-hama na yëeddëꞌ rí iñƴee ra a doolaa na pagaꞌ ri kimtaanni ƴee ra dih ? 55 Bee koy daaƴoha saa ? Maryaama daa yaafi neh a ? Ɗi koy-yaafi Saak, Suseef, Simoŋ a Yúɗ neh a ? 56 Koy-yaayyi ɓeleɓ íníh ee ɓéeɓ filiɓ fi yen a ? Kon ɗi kolaꞌ iñƴee ɓéeɓ dih ? » 57 Kénsúu wë iñƴaa ra, wa gémúy rí. Ɗi won wa tígí daaha tih : « Yonente heefuu gina dék ɗí rë a ɓëy faam wa na kut. » 58 Bi gémúy wë rí, Yéesú pagay kimtaan caak daaha.
*13:8 13.8 Tal fi tal ɓéeɓ yeraꞌte yee waɗ rii yeraa ra : Di gerek, bíníyú ɗeh : tal fi tal ɓéeɓ, ƴee límpé pep tíméer (100), ƴee sabay pëenë (60), ƴee sabay éeyë (30).
†13:12 13.12 ɓëyí pagay yii baaha raa nék, yii ƴutuuda lahaꞌ ri ra sah ay naafu : Ɓëeꞌ pagay yii baaha ra, daa ri ɓëeꞌ habay unna keloh ri ra, ɗi húl fayu raa, ɗi ay ñak ɓéeɓ.
✡13:15 13.15 Saame Isayii 6.9-10
‡13:23 13.23 ow fi ow waa na ɓéeɓ njiriñce yee waɗ ɗii njiriñ ra : Di gerek, bíníyú ɗeh : Lahte ƴi lím pep sabay éeyë (30), ƴee pep sabay pëenë (60) mbée pep tíméer (100).
§13:31 13.31 pebi ƴutuudi : Di gerek, bíníyú ɗeh : tisoh mutarda. Pep mutarda non peppa lukki ƴin ra, ndaa tala non tal gañcah ya lukki gaan di meeyya ra.
✡13:35 13.35 Saame Kañaa ya 78.2