1 Yesulɨ tapma it bimbi, pɨ ñañɨlɨmbi, gwañgwañiilɨ endoñ bɨmbi, it gɨtɨk tapma it sañ jimba gɨnañ pakɨlɨñ wɨn kauktok nɨñgɨlɨñ. 2 Eumbi enguk, “Ale. Nɨndɨ it kɨndem ñɨn gɨtɨk kana. Nak biañgan sɨnɨk sanba: nain indaumbi, it gɨtɨk kawat wopumdɨ tɨndɨn ñɨn ep wialɨmbi, kawat papuseneumbi, kawat nolɨ nollok plon no nɨm galɨ-palekak.”

3 Tɨmbi Yesulɨ Oliv kwet jañgɨn wolok lom pipalɨmbi, gwañgwañiilɨ enɨsɨngan endoñ bɨmbi nɨ-nandɨmbi eñgɨlɨñ, “Nain nekta sɨnɨk wɨndɨñ indaukak wɨn nɨnɨmbɨm nandɨna. Tɨmbi nek kundit no indaumek wɨn ñɨndɨñ ka-nandɨnekamɨñ: dɨkok undane tomtom nainga indaumbi, kwettok nain taleup tɨlak?” 4 Eumbi, Yesulɨ tambanembi enguk, “Sɨndɨ ka-kɨliñ embi kunekalɨñ. Nɨm kañbi, ama nolɨ sɨnda juluñɨt tɨ-samek. 5 Neta, ama asuptɨ nokok kotna plon bɨ indambi, ‘Natna Mesia Anutulɨ nan-mulektok e-kwambɨñ dañguk wɨn nak ñakan’ wɨndɨñ embi, amatam asup juluñɨt tɨ-semnekalɨñ. 6 Nain wolonda sɨndɨ mik ñasɨñgan tañ wolok gɨñgɨlɨ wakɨt mik mayañgan tañ wolok gɨñgɨt nandɨnekalɨñ, gan nɨm mɨsɨnekalɨñ. Nepek wɨn gɨtɨk indaindalok elet, gan kwet taletalelok nain wɨn gamamek indaukak. 7 Ama sambat nolɨ sambat no gɨt mik minekalɨñ, ba ama wapmañ nolɨ ama wapmañ no gɨt mik minekalɨñ, ba kwet nolok ba nolok nanañ map wopum indaukak, ba kwet mɨnjamɨnjat tɨmbekak. 8 Gan nepek wɨn gɨtɨk indaukak wɨn tamdɨ gwañgwa tɨkenepi dama siñgin gawat lakalakat nandañ wandin. Siñgin gawat wopumgan wɨn siñgimek indaukak.

9 Nain wolonda sɨndɨ gwañgwanai kuañda tɨmbi amatam gɨtɨktɨ nandɨ-kunjɨt wopumgan tɨ-sambi sepmbi, kanjɨksiilok kɨsɨnan sapɨlɨmbi, dɨwɨn kena gɨm samnekalɨñ, dɨwɨn sandɨp kɨmnekalɨñ. Wɨndɨñ tɨ-sam tɨ-kuumbi, 10 sɨndoññan nasɨ asuptɨ nanandɨ-kɨlɨktɨnjɨ biu pɨumbi, tambon tambon bola tɨ-sembi, nandɨ-kunjɨt wopumgan tɨ-sem-kunekalɨñ. 11 Tɨmbi plofet julunjuluñ asuptɨ indambi, amatam asup juluñɨt tɨ-semnekalɨñ. 12 Tɨmbi amatamdɨ tɨmɨpmɨle wopumgan sɨnɨk tɨnekalɨñda tɨmbi asupgandɨ nosiila gɨnañjɨ tombo mɨ tañ wɨn nombo nɨm tɨnekalɨñ. 13 Gan no en wandingan embi gɨñgɨnembi, dɨñɨndam palekak, en wakan Anutulɨ nain taletalen indaumbi enlok tɨke-kɨmɨlekak. 14 Tɨmbi amatam gɨtɨk Anutulɨ yambɨ-dɨkñeukak wɨn nandɨ-daklenelɨñdok endɨ gɨñgɨt manda kɨndem ñɨn kwet tuop eu sapakñelok nandɨlak. Sapakñe-taleumek, nain taletalen wɨn indaukak.”

15 Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Nepek kolan papait tapma it tɨmbɨ kolaukak wolok plon plofet Daniellɨ manda no youp biñguk patak. ✡Danyel 9:27, 11:31, 12:11 (No en manda youtet ñɨn pinalekak endɨ wolok kusei nandɨ-kɨliñ ewɨn.) Wɨndɨñda sɨndɨ nepek kolan wɨn Anutulok ilnan kwel kɨnjannan ilɨm kanekalɨñ, 16 Judia distrik pakañ endɨ kwet jañgɨnnan pi ñanelɨñdok elet. 17 Tɨmbi kwet plon pakañ endɨ nepenepesii metnepi isɨ gɨnañnan nɨm lonelɨñ, 18 ba kena gɨnañ pakañ endɨ saulonjɨ tɨkenepi isɨnan nɨm undane ñanelɨñ. 19 Tɨmbi nain wolonda tam mɨnjɨpsɨat ba gwañgwa num pa emañ endɨ blasɨñgandok. 20-21 Nain wolonda amatamdɨ mɨlap wopum sɨnɨk bemnekalɨñ, wala tɨmbi sɨndɨ nain wolokta nɨmolo pa tɨnekalɨñ. Nɨm kañbi, mɨlap wɨn gwi sasale ba Sabat pat-nandɨ nainnan inda-samumbi, pi ñañalok telak kɨmɨsip tɨ-samek, ñala. Mɨlap wandin wɨn kwet kusei kɨmɨkɨmɨlɨnan nanin bɨkap man ñɨndɨñgɨta no nɨm indaindan, gɨtikñin sɨnɨk indaukak. Tɨmbi wolok siñgi kandañ bo mɨlap wandin nombo nɨm indaukak. 22 Tɨkap Anutulɨ nain wɨn ikan nɨm tɨmbɨ dumalaumda, amatam gɨtɨktɨ talenelɨñ. Gan endɨ amatam ep danbi enlok gɨñgɨt kasɨleñguk enda tɨmbi nain wɨn tɨmbɨ dumalaukak.

23-24 Nain wolonda Mesia juluñgan ba plofet juluñgan endɨ indambi, nɨsɨlok kusasɨ tɨmbɨ dakle-semnelɨñdok amatam dausɨnan kundit gembɨnat engano sɨnɨk tɨmbi, juluñɨt tɨ-semnekalɨñ. Tɨkap ama wandisɨ endɨ tuopta, endɨ amatam Anutulɨ ep danbi enlok gɨñgɨt kasɨleñguk enda bo juluñɨt tɨ-semnelɨñdok nandɨnekalɨñ. Wɨndɨñda tɨkap ama nolɨ ñɨndɨñ sanbekta, ‘Yakñesɨ! Mesialɨ ñɨ patak!’, ba ‘Wɨ kawɨt! Endɨ da patak’ wɨndɨñ sanbɨmbi, manda wala nandum tlal tɨmbekak. 25 Nandañ. Nak nepek wandin indaukak wɨn itañgan san-talelet, 26 wala tɨmbi tɨkap endɨ ‘Yakñesɨ! Mesialɨ kwet kambaññan sɨlaninnan bɨ patak’ wɨndɨñ sanɨnekalɨñda, wandɨñ nɨm ñanekalɨñ. Ba ‘Endɨ it ñolok gɨnañ patak’ wɨndɨñ sanbɨmbi, mandanjɨ nandum tlal tɨmbekak. 27 Kusei ñɨndɨñda wɨndɨñ sanlet: Amalok Nɨñañ endok tomtom wɨn pɨsapɨsat wandin, wala tɨmbi kwet kɨmɨlɨ taleñguknan amatam gɨtɨkkandɨ wɨn kanekalɨñ.” 28 Yesulɨ wɨndɨñ embi, e-yout manda no ñɨndɨñ eñguk, “Nepek wɨlɨ kɨmguk patakñan klekakaktɨ kɨmɨn tɨmbɨmbi, delok patak wɨn inda-daklelak.”

29 Yesulɨ yousɨmbi eñguk, “Mɨlap wopum nain wolonda indaukak walɨ taleumek, maimdɨ bipmɨumbi, yakɨptɨ nɨm saleukak, tɨmbi domboñgɨptɨ kwesɨ bimbi bululup em pɨnekalɨñ. Tɨmbi nepek kwambɨñ dɨwɨn bamup sɨlaninnan pakañ ep mɨnjalɨmbi jɨlop talenekalɨñ. 30 Wolongan nepek dɨwɨn no kunum plon indambi, Amalok Nɨñañlɨ tombepi tɨlak wɨn tɨmbɨ dakleukak. Indaumek, kwelalok amatam gɨtɨkkandɨ wɨn kañbi, mɨsɨm mano tɨmbi kanekalɨñ wɨn: Amalok Nɨñañ en Anutulok gembɨn ba kolsalen wopumnat mulukua plon pɨmbi tombekak. ✡Sekeraia 12:10,14 31 Tɨmbi mumumlɨ wopumgan pendɨlɨm kɨtɨumbi, endɨ añeloñii en-mulɨm ñambi, kunum kwet kɨmɨlɨ taleñguknan amatam enlok gɨñgɨt ep danbi kasɨleñguk wɨn ep kiut-talenekalɨñ.

32 Sɨndɨ komba konelok plon nanandɨ ñɨn epnekalɨñ: endɨ sak kawai pɨ-taleumbi pakap, kii gayamdɨ tukñat tɨmbi, sak kaik indaum kañbi, wolonda maim nain indaupi tɨlak wɨndɨñ nandañ. 33 Wɨndɨñgangot sɨndɨla nepenepek gɨtɨk sanɨt walɨ indaum kañmek, Amalok Nɨñañlɨ yamanan papi tombepi tɨlak wɨndɨñ ka-nandɨnekalɨñ. 34 Nak biañgan sɨnɨk sanba: ama sambat ñɨndɨñgɨta kuañ endɨ gama nɨm sembɨ-taleñɨlɨmbi, nepek gɨtɨk walɨ indaukak. 35 Kunum kwet paitekamɨk, gan mandanalɨ nɨm paipi, papat kwambɨñ palekak.”

36 Tɨmbi Yesulɨ yousɨmbi, gwañgwañiila enbi eñguk, “Nepek wɨn dawanda sɨnɨk indaukak wɨn ama nolɨ nɨm nandɨlak. Kunumdok añelo gɨta Anutu enlok Nɨñañ endɨ bo wɨn nɨm nandañ, wɨn Bep en noñgandɨñgot nain wɨn nandɨlak.

37 Amalok Nɨñañ endok tomtom nainnan nepek nek indaukak wɨn nepek Noalok nainnan indañguk wandin. 38 Tuk gwam gama nɨm indañɨlɨmbi, amatamdɨ nanañ tuk sina tɨmbi, wapa tam pa tɨñgɨlɨñ. Wɨndɨñ tɨ-kuñɨlɨmbi ñakap, Noa en kɨkeñ wopum kɨndikuknan loñguk. 39 Loumbi, gwam wopum suambi, amatam gɨtɨk ep walaiñguk nain wolondañgangot endɨ nek inda-semguk wɨn ka-nandɨ-tomgɨlɨñ. Wɨndɨñgangot Amalok Nɨñañ endok tomtom naindɨ amatam nɨm mandɨ-palɨmbi kaikan inda-semekak.

40 Nain wolonda ama tɨpet endɨ kena gɨnañ yakan palɨñɨlɨmbi, no bimbi, no matɨkeukak. 41 Tɨmbi tam tɨpet endɨ yakan nanañ mɨndɨ-palɨñɨlɨmbi, no bimbi, no matɨkeukak. 42 Sɨndɨ Wopumjɨlɨ nain nekta sɨnɨk bɨ tombekak wɨn nɨm nandañ, wala tɨmbi ka-kɨliñ embi kunekalɨñ. 43 Sɨndɨ manda ñɨn nɨm nandɨ-kamalanekalɨñ: it molomdɨ kumbu amalɨ tim nain nekta sɨnɨk bɨup eñguk wɨn nandɨwɨmda, endɨ kaik papi, kumbu ama mandɨ-palɨmbi, endɨ bɨm il wɨlɨ blañganeumbi, gɨnañ louktok tuop nɨm. 44 Nɨm kañbi, sɨndɨ nain no ‘Endɨ nɨm bɨutak bek’ wɨndɨñ nandɨñɨlɨmbi, wolondamek en bɨ tombek, wala tɨmbi sɨndɨ nain tuop endok tomtomñɨla tɨ-pañgɨpañgɨle tɨ-ta-kunekalɨñ.”

45 Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Sɨndɨ kena gwañgwa nanandɨ kɨndem ba matañgotañgonat wandin kunekalɨñ. Molomdɨ kena gwañgwa wandin nola kena gwañgwa dɨwɨn yambɨ-dɨkñeuktok kɨmɨpi, nanañ dandan nainnan sɨnɨk nanañ dan-semektok nɨmbi, molom en kwet nolok ñawɨk. 46 Ña kukap, ilnan undane bɨmek kawɨk wɨn: kena gwañgwa walɨ molomdɨ nɨñguk wolok tuop tɨmbɨmbi kaumbi, kɨndem dañmek. 47 Nak biañgan sɨnɨk sanba: molomdɨ kena gwañgwa wɨn enlok nepenepelɨ gɨtɨk ka-dɨkñeuktok nɨmbɨ taleukak. 48 Gan tɨkap kena gwañgwa walɨ ama kolanda, endɨ gɨnañlɨ ‘Molomna plakan nɨm undane bɨukak’ wɨndɨñ nandɨmbi, 49 kusei kɨmɨpi, kena gwañgwa nolii yandɨpmek, tɨmbi ama tuk sañan nanalok en gɨta nanañ tuk nambek. 50 Endɨ molom nain nekta sɨnɨk undane bɨukak wɨn nɨm nandɨlakta, endɨ nɨm mandɨ-palɨmbi, kaikan bɨ tombekak. Tombi, 51 kena gwañgwa wɨn tɨ-lamɨpi, ama Anutulok manda julunjuluñ tañgoneañ en gɨta kɨmɨlɨmbi, mano kwɨlɨm tɨmbi, man sɨ-gɨlɨm daukak.”