28
Denga manuuia o de hagallongo i muna
(Lev 26.3-13; Deut 7.12-24)
1 Gai noo koe e hagallongo ange gi muna a Tagi Maolunga doo Maadua, ma de kana ange ga daudali i ana hainga aagu gu tala adu gi de goe anailaa nei, gai Tagi Maolunga doo Maadua e hai naa goe gi maolunga ange i denga huaahenua alodahi o henua i lalo.*Deut 11.13-17 2 Gai denga manuuia nei alodahi e tuu adu naa gi de goe, ma de hai adu gi de goe, noo koe e hagallongo ange gi Tagi Maolunga doo Maadua.
3 Koe e manuuia naa i lo te aduhale, gai e manuuia i de mommee iai veelenga.
4 Koe e manuuia naa i denga dama aau e haanau, ma hua o manu i honga doo gelegele ma dama a au manu e haanau — go dama a au kaau ma dama a au ssiibi.
5 Dau gede ma dau gumedi mmili pelaoaa e manuuia naa.
6 Koe e manuuia naa i doo ulu mai aama doo ssao ga hano.
7 Gai Tagi Maolunga e dugu adu naa goe, gi hagadee kii ina denga hagadaumee e hebagi adu gi de goe. Gilaadeu e hagabuni naa ga loomai i dahi haiava, aagai e saavini naa ga hulo gee i e hidu haiava.
8 Gai Tagi Maolunga e hagamanuuia naa doo hale doange gai aama au hegau alodahi e hai; Tagi Maolunga doo Maadua e hagamanuuia naa goe, i de henua aana e gaavadu gi de goe.
9 Gai Tagi Maolunga e hai naa goe go dono huaadangada dabu, bei dana hai gu hagatoo donu adu ai gi de goe, noo koe e daohi muna a Tagi Maolunga doo Maadua ga daudali ai. 10 Gai dangada alodahi i henua i lalo e gidee naa bolo koe gu hagaingoo i de ingoo o Tagi Maolunga; gai gilaadeu e maatagu naa i goodou. 11 Tagi Maolunga e hai naa goe gi lava — i denga dama aau e haanau, ma dama a au manu haangai, aama hua o manu i honga doo gelegele, i de henua a Tagi Maolunga gu hagatoo donu ange gi oo dubuna madagidagi, bolo e gaavadu gi goodou.
12 Gai Tagi Maolunga e hhuge adu naa gi de goe de langi, go de mommee e doange ono goloa lagolago, ma de hai gi pala iho de langi gi honga doo henua i malama o tau langi, ma de hagamanuuia au hegau alodahi e hai. Koe e gaavange naa mee gi denga huaahenua soa, gai koe e dee kave donu dahi mee mai i olaadeu daha. 13 Tagi Maolunga e hai naa goe go de biho e dee go ssugi. Koe e hagadagadaga age naa, e dee hagadagadaga iho, noo koe e kana ange ga hagallongo muna a Tagi Maolunga doo Maadua, aagu e tala adu nei gi goodou anailaa nei, goodou gi daudali ai. 14 Koe gi dee hano gee i muna alodahi aagu e tala adu gi goe anailaa nei, koe gi dee daa gi de madau aabe go de masui, ga daudali ange ai i denga maadua ange laa, ma de daumaha ange gi gilaadeu.
Denga hagamalaia o tee hagallongo i muna
(Lev 26.14-46)
15 Aagai noo koe e dee hagallongo ange gi muna a Tagi Maolunga doo Maadua aabe e tilo ga hai hegau i ana muna alodahi, ma ana mee gu hagasauaa aagu e tala adu gi de goe anailaa nei, gai denga hagamalaia nei alodahi e hai adu naa donu gi de goe.
16 Koe e hagamalaia naa i denga aduhale aama i de mommee iai veelenga.
17 Dau gede ma dau gumedi mmili pelaoaa e hagamalaia naa hogi.
18 Au dama e haanau ma hua o doo gelegele e hagamalaia naa, ma dama a au kaau ma au ssiibi.
19 Koe e hagamalaia naa i doo ulu mai aama doo sao e hano.
20 Tagi Maolunga e hai naa gi loomai denga hagamalaia gi de goe, ma de hai gi senga ange goe, ma de hagahai ngadaa goe i mee alodahi aau e hai, ga dae ai gi dana oha au mee alodahi, ma de daa goe gi magau, i hiidinga o hegau baubau aau ne hai ga hano gee mai ai i de ia. 21 Tagi Maolunga e hai naa denga mee hagamaakau gi loomai gi de goe, ga dae ai gi dana hai gi dee noho goe, i honga de henua aau gu dai kave naa e henua ai. 22 Tagi Maolunga e hai naa goe gi mmagi iviivi, ma de mahana, ma de hua doo angaanga ma de vvela, ma teai vai*teai vai: hanu beebaa Hebrew ange laa e hai ange bolo go de gadilaasa. i honga de henua, ma manu ma mee dongidongi e daia laa denga manu ssomo. Mee nei e hai adu naa donu gi de goe ga dae ai gi doo magau. 23 Lo te langi i lunga e bei naa dagodo o de bronze, gai honga de gelegele e bei naa dagodo o de iron. 24 Gai Tagi Maolunga e hai de langi pala gi ni mama ma paudaa i honga doo henua, gai e hano iho naa gi de goe i de langi, ga dae ai gi doo magau.
25 Gai Tagi Maolunga e hai naa gi dee kii goe i oo hagadaumee; koe e hano naa e hebagi ange gi gilaadeu i dahi haiava, gai oo dangada e saavini naa ga hulo gee mai i gilaadeu i e hidu haiava. Gai denga huaahenua e llele naa olaadeu mouli i delaadeu gidee mee e hai adu gi de goe. 26 Denga manu llele ma manu lodo henua e gai naa oo kano; gai e deai naa donu se dangada e dugia gilaadeu gi hulo. 27 Gai Tagi Maolunga e hai naa gi ssomo denga hagahoa, ne ssomo laa i de gau Egypt i de goe, ma maanuga nnui gu augau ina laa, ma mangeo manu hakadigadi e dee maua laa gi mmahu. 28 Gai Tagi Maolunga e hai naa goe gi libolibo ange doo biho, ma tee gide aama de buni ange oo lodo. 29 Gai koe e seesee saele naa ga haahaa saele i de laangi, bei dagodo o tangada dee gide i lo te gohu. Gai koe e dee maua naa donu gi hagadagadaga age. Gai koe e vaivai haia naa ma de gaiaadia au mee i masavaa alodahi, aagai e deai naa donu dangada e balea adu goe.
30 Koe e hai bodu ange naa gi dahi hahine, aagai dahi daane gee e hai gi de mahi naa ia. Koe e hagaduu naa dahi hale, aagai e dee go koe e noho ai. Koe e doo naa dau veelengaa grape, gai koe e dee gai denga hua iai. 31 Koe e gidee naa de daa o au kaau, gai e deai donu se mee daudahi aau e gai ai. Koe e gidee naa de gaavee gee au donkey mai i oo daha, gai e dee hagaahe adu naa donu gi de goe. Au ssiibi e gaavange naa gi oo hagadaumee, aagai e deai naa donu se dangada e balea adu goe. 32 Koe e gidee naa de noonoodia o au dama daane ma au damaa hine ga gaavange gi hanu dangada henua gee; koe e gidee naa mee nei ma de hinangalosaa i gilaadeu i de laangi ga boo ai, aagai koe gu dee maua i de hai dahi mee daudahi. 33 Dahi huaahenua aau e dee iloo laa e loomai naa ga gai huamanu i honga oo gelegele ma de hagadanuaa i au hegau ne hai; gai koe go de vaivai haia ma de hagaduasala donu huu aau e gidee. 34 Gai koe e hano naa ga senga i dau gidee mee nei. 35 Gai Tagi Maolunga e hai naa gi ssomo denga hagahoa hagammae i luoo duli ma luoo vae gai e dee maua gi mmahu, gai e ssomo naa i luoo vae ga dae ai gi doo biho.
36 Gai Tagi Maolunga e hai naa goe ma de hodooligi e dagina goe gi hulo gi dahi huaahenua aau ma oo dubuna madagidagi e dee iloo. Gai koe ga daumaha ange ai gi denga diinonga laagau ma hadu. 37 Gai koe e hai naa ga se mee e maatagu ai dangada, ma de pasa hagasengasenga ai ma de hakadanga ai dangada o denga huaahenua a Tagi Maolunga e hai goe gi hano aagena.
38 Gai koe e mmoli naa hanu golee lagolago gi lodo au veelenga, gai e momo naa donu huu au mee e hagihagi ai, i hiidinga denga hua e gaina naa i denga itebuubuu. 39 Koe e doo naa denga veelengaa grape, aagai koe e dee maua i de unu denga uvaini e hai ai, aabe go de hagihagi denga hua iai, go hiidinga gu gaina i denga ilo. 40 Koe e doo naa denga olive lagolago i doo henua alodahi, aagai koe e dee hulu naa donu i denga lolo e hai ai, i hiidinga hua o denga olive e odi naa i de malili. 41 Koe e hagadili naa denga dama daane ma damaa hine, aagai gilaadeu e dee nnoho naa donu i oo daha, go hiidinga gilaadeu e noonoodia naa ga gaavee gi dahi henua gee. 42 Gai denga itebuubuu e oha naa denga manu ssomo ma olaadeu hua i lo tau veelenga.
43 Gai de gau henua gee e nnoho i oo daha e hagadagadaga ange naa de maolunga, aagai goodou e hagadagadaga iho naa. 44 Gai tangada henua gee e gaavadu naa ono goloa e hai hegau ai goe, e dee go koe e gaavange oo goloa e hai hegau ai ia. Ia e hai naa go de biho aagai koe go ssugi.
45 Denga hagamalaia nei alodahi e hai adu naa donu gi de goe ma de doolohi goe ga daa goe gi magau, go hiidinga koe tee daudali i lodo o Tagi Maolunga doo Maadua, e daohi ana hainga ma ana mee gu hagasauaa gu tala adu gi de goe. 46 Gai mee nei se hagailonga gai se mee hagalele mouli e hai adu gi de goe ma doo hagadiilinga ga hano ai. 47 Go hiidinga koe tee daumaha ange gi Tagi Maolunga doo Maadua i de malangilangi ma de lodo danuaa, i de masavaa oou e lava ai, 48 deenei ai, koe e hai hegau ange naa gi oo hagadaumee, go dangada a Tagi Maolunga e gaamai gi hagadee kii ina goe, i doo hiigai ma doo hieunu ma teai oo malo, aama de hagaau aloha i mee alodahi. Ia e hagauda adu naa de laagau hagahai hegau e hai i baalanga, gi honga doo eu, ga dae ai gi dana daa goe ga maakau.
49 Gai Tagi Maolunga e gaamai naa dahi huaahenua gi hebagi adu gi de goe, mai i de mommee mmao, i de bido laa o henua i lalo, gai gilaadeu e loomai naa bei de igele, gai se huaahenua e pasa i muna oou e dee donu ange aagena, 50 e huaahenua e mada hagamaolunga, gai gilaadeu e dee hagadubu donu de gau maatua aabe e abodonu ange gi denga gauligi. 51 Gilaadeu e loomai naa ga kave au manu haangai ma hua o manu ssomo i honga doo gelegele, ga dae ai gi delaadeu oha goe. Gai gilaadeu e dee dugu adu naa hanu hua grain maau, be ni uvaini, be ni lolo, aabe go hanu dama a au kaau be go dama a au ssiibi, ga dae ai gi delaadeu oha goe. 52 Gai gilaadeu e loomai naa ga duuli oo aduhale alodahi, ga dae ai gi delaadeu oha denga aduhale buibui i honga doo henua alodahi, aau e tali hagalodolodo ange naa aagena. Gilaadeu e duuli naa goe gi dee maua i de ssao mai i lodo aduhale, i de henua alodahi a Tagi Maolunga doo Maadua e gaavadu gi de goe.
53 Gai koe e daa naa au dama ne haanau ga gai, go kano o au dama daane ma au damaa hine a Tagi Maolunga doo Maadua gu gaavadu gi de goe, i de masavaa e duuli ina ai luu baasi oo aduhale ma de hagaduasala a oo hagadaumee goe. 54 Gai tangada daudonu ma de dahi ana maanadu ange gi dangada i oodou magavaa, e dee abodonu ange naa donu gi dono daina, ma dono bodu, aama ana dama goi mouli laa; 55 ia e dee gaavange naa donu hanu kano o ana dama aana e gai laa gi gilaadeu. Go hiidinga gu deai ange donu gai, i de masavaa a oo hagadaumee e hagaduasala ai goe i lodo oo aduhale, i delaadeu duuli luu baasi oo aduhale. 56 Gai de hine daudonu ma de dahi ana maanadu ange gi dangada i oodou magavaa — ia e dee duu ange naa donu luoono vae gi honga de gelegele, i hiidinga dono daudonu ma de dahi ana maanadu ange gi dangada — e gailalopoli ange naa gi dono bodu, ma dana dama daane ma dana damaa hine, oona e aloha ai laa,*2 Ki 6.28-29; Lam 4.10 57 i de henuu e doo mai laa i dua dono haanau, ma denga gaagaa aana e haanau laa. Ia e gai hagammuni naa mee laa, i hiidinga gu deai gai, i de masavaa a de hagadaumee e hagaduasala ai goe, ma de masavaa alaadeu e duuli ina ai luu baasi oo aduhale.
58 Noo koe e dee kana ange e daohi muna alodahi o de hainga gu sisi i lo te beebaa nei, ma tee madagu i de ingoo mahamaha ma de hagamaatagu laa — go Iahweh doo Maadua — 59 gai Tagi Maolunga e hagaduasala naa goe ma oo hagadiilinga, i denga mee hagamaakau ma de hagamaatagu i de masavaa daulooloa, ma magi baubau e dee maua laa gi ieiangi. 60 Ia e hai naa hogi goe gi magi i denga hagadaagangaa magi o de gau Egypt ne mmagi ai laa, go magi oodou e maatagu ai laa; koe e dee maua naa donu gi ieiangi mai i magi nei. 61 Gai Tagi Maolunga e hai naa hogi gi loomai gi goodou denga hagadaagangaa magi, ma mee hagamaakau alodahi tee sisi i lo te beebaa o de hainga nei, ga dae ai gi doo magau. 62 Goodou ni dangada e soa bei de lagolago o denga heduu i lo te langi, gai e sogoisi naa donu huu dangada e doe, i hiidinga koe tee hagallongo ange gi muna a Tagi Maolunga doo Maadua. 63 Gai Tagi Maolunga e malangilangi naa hogi i de hai adu tanuaa gi de goe ma de hai gi soa goodou, aagai ia e malangilangi naa hogi i de hagaduasala goodou ga dae ai gi teai se goodou e doe. Goodou e gaavee gee naa i de henua oodou ga hulo naa e kave e henua ai.
64 Gai Tagi Maolunga e hai naa goodou gi mavaevae saele gi nnoho i magavaa o denga huaadangada alodahi, mai i dahi luu bido o henua i lalo ga dae ai gi de bido ange laa. Gai goodou ga nnoho ai i kilaa ga daumaha ange gi denga diinonga laagau ma hadu, go diinonga oodou ma oodou dubuna madagidagi tee iloo. 65 Gai goodou e dee nnoho paba naa i daho denga huaahenua, gai e deai se mommee e hagammabu iho ai oodou vae. Aagai Tagi Maolunga e hai naa ga manavasaa oo lodo, gai koe e ino naa gi lalo, gu deai donu sau tali. 66 Gai koe e deai sau tali ange gi doo mouli. De laangi ma de boo gai koe e madagu, koe e dee iloo donu be doo mouli e maua gi ola. 67 Gai koe e hagadaba naa i taiao, “Mee naa gi ahiahi deenei!” gai de ahiahi gai koe e hagadaba, “Mee naa go taiao deenei!” — i hiidinga doo madagu i mee aau e maanadu i oo lodo, ma mee aau e gidee i luoo ganomada. 68 Gai Tagi Maolunga e hagauda naa goe i honga denga vaga ga hagaahe gi Egypt, go de hanonga aagu gu tala adu bolo koe e dee aahe ange e hano ai. Gai koe e hagao ange naa goe gi oo hagadaumee, e hai ai olaadeu daane ma haahine hai hegau, aagai e deai naa donu dangada e hagao ina goe.