7
Estebanmi Cunsïjup puydïnincunäćhu limalicun
Chayćhümi puydï sasirdütica Estebanta tapula: “¿Imaninquim nishuśhayquicunapi?” nil.
2-3 Niptinmi nila: “Malca-masí taytacuna, [Moisespa camachicuyninta manchacuywanmi licá. Chaynütacmi Diosninchictapis cäsucú. Pay'a manamá nunap lulaśhan wasicunallaćhüchu yaćhayan.] Tantiaycäliy-ari. Awilunchic Abraham Haram nishan calu malcaćhu cayaptinmi Sumä Diosninchic ćhaycul limapäla: ‘Cay malcayquita, caśhtayquita caćhaycul maytapis nishac malcaman licuy’ nil. Chayta nila Mesopotamia juc-lädu calu malcäćhu cayaptinlämi, manaläpis Haramćhu yaćhayaptinlämi. Chaynu niptinmi Abraham yalucula Caldea malcanpi Haram malcäman chayćhu yaćhamü. Chayćhu taytan wañucuptinlämi Diosninchic puśhamula cay caśhanchic malcanchicman. Gn 11.31–12.5 Ñatac maycäćhu yaćhananpäpis nï taycuycunallanpäpis uchucllapis unanchaycapuśha allpan capulalächu. Ñatac chayćhu manalä chulinpis cayaptinlämi Diosninchic: ‘Cay jinantin malcaca ampäwan chuliquipämi can'a’ Gn 12.7; 13.15; 15.18; 17.8 nila. Nilculmi: ‘Llapa caśhtayquim jucpa malcanćhu allpanćhu sirbipaculcan'a tawa paćhac wata ma'alcuśhapis, imanalcuśhapis. Chay sirbichicüniqui malcätamari ya'a llaqui bïdacta apachishä. Jinalcuptïmi chaypi yalamul cayćhu sirbipämanqui’ Gn 15.13-14 nila.
“Chayćhütacmi nila: ‘Abraham ya'apa nuná canayquipä umri cayniquićhu siñalacul unanchachicuy’ Gn 17.10-14 nil. Chaymi chulin Isaac näsïluptin simänaycuyällacta unanchachila. Gn 21.3-4 Chaynütacmi Isaacpis lulala chulin Jacobwan. Chaynütac Jacobpis llapa chulincunawan lulala. Yaćhaśhanchicnüpis paypa ćhunca ishcayniyu chulincunam cay Israel nasyunninchicpa puydïnincuna capäcula.
“Ñatac cay Jacobpa chulincuna, ya'anchicpa awilunchiccuna, quiquin-pula ćhïninaculcul śhullcan Josëta lanticälälin Egipto nasyuncäćhu sirbipacamunanpä. Gn 37.11,28 10 Masqui jinaptinpis Diosmi Josëta mana caćhaycul ima ñacaśhanpïpis julula. Jinayculmi allin umacta uycul, Egiptop mandänin Faraonwan allinpa apanacachila. Chaymi pay jinantin Egiptop mandawshïninpä ćhulaycula jinaman wasinćhüpis yanapänanpälä. Gn 41.37-41
11 “Jinamanmi llaqui micuy wana ćhäla Egiptopïta aśhta Canaan malcanchiccama. Jinaptinmi llapa awilunchiccunap ima aycallapis micalcälinanpä calachu. Gn 41.54-57 12 Chaynu cayalcäśhanćhümi Jacob yaćhälun Egipto nasyunćhu trïgu lantiypä caśhanta. Chaymi chulincunacta lantichimü caćhala. Gn 42.1-3 13 Chaypi yapa lantï cutïläliptinmi śhullcan José lisichicula mayurnincunawan. Chaynüpam Faraon yaćhala José may-lädu, ima caśhta caśhantapis. Gn 45.1-16 14 Chaymi José papänin Jacobta puśhachila lädunman anćhish ćhunca pichayu lluy caśhtantinta. Gn 45.9–47.12 15 Chaynüpa Jacob Egipto malcäta ćhalmi chayćhu wañucamula Gn 49.33 llapa chulincunapis. 16 Chaymi Siquem malcaman ayäcunäta apapämula Hamorpa chulincunapi taytan Abraham lantishan nïchuncunaman pampapämü.
17 “Chaynu achca watacunaña pasayaptinmi ji'aycayämulaña Abrahamta Dios limalicuśhan timpuca. Yaćhaśhanchicnüpis unay awilunchiccuna achca-achcamanmá milälälila chay nasyuncäćhu. 18 Cay-chica timpuña José wañucuśhanpi cayaptinmi juc juyu puydï mandacü chay Egipto nasyuncäta mandayäla. Paytá manamá imapis uculachu Jacobpa caśhtacunapi. Ex 1.7-9 19 Chaymi malcanchicta lluy ingañalcul munaśhanta lulachila, ñacachila, aśhta näsimü iñachancunactapis wañunanpä firsapi jitachipäcula. Ex 1.10-11,22 20 Chaynu timpup ćhawpinćhümi Moises näsimuptin taytancuna quimsa quillalä wasinćhu uywapäcula. Paytamari Dios allinpa licala. 21 Chayćhu jitäśha niyaptinmi chay Faraonpa wamla chulin apacul ishpichicula quiquinpa wawintanuy. Ex 2.1-10 22 Chaynüpa chay nasyunpa yaćhachicuynin junta Moises ishpilmi yaćhayninman tincüta imactapis limala, lulala.
23 “Chaypi tawa ćhunca watanta liyalmi, Moises watucü lila Israel malca-masincunaman. Ex 2.11 24 Chaynu lishanćhu juc Egipto nuna Israel malca-masinta camacayäta talïlulmi caśhtanta amachayninwan chay nunäta wañuchila. Ex 2.11-12 25 Jinalculmi: ‘Cay lulaśhäwan cay llapa caśhta-masïcuna tantiapäcun'aćh Diosninchic ya'awan librananta’ nicula. Ñatac chaytá caśhtancuna manam uchucllapis pinsalcälilachu. 26 Aśhwanpa chay wäla quiquin-pulacta ma'anacuyäta talilcul: ‘¿Maynüpam wawi-caśha ma'anacuyalcanquiman?’ nil japächaptinpis 27 chay ma'acüca Moisesta tan'alcul ‘¿Miticamunayquipä pitá mandänïpä, fisnïpä amta ćhulaśhulanqui? 28 ¿Anyan cay Egipto nunactanüchun imam ya'actapis wañuchiyta munamanqui?’ Ex 2.13-14 nila.
29 “Chaynu niptinmi, Moises Madian malcäta ayicula. Jinalculmi chayćhu yaćhala juc-lädu allpaćhu mana lisisha. Chayćhu walmiculculmi ishcay chuliyu cala. Ex 2.15; 18.3-4
30 “Chaypi tawa ćhunca watapïmi Sinai ulup chunyäninćhu licalïlun juc anjil sumbaypa-sumbal juc jaćhacta lupayä ninap śhun'unćhu. 31 Chaynu walayaptinmi Moises aśhuycula ‘¿Má, imash cañä?’ nil.
32 “Chaymi chay ninap śhun'unpi limalïmun Tayta Diosninchic: ‘Ya'am cayá unay awiluyquicuna Abrahampa, Isaacpa, Jacobpa alawayalcäśhan Diosnin’ Ex 3.2-6 nil. Niyta uyalil Moises manchalicucuyalmi, nï licalcunñapischu. 33 Diosñatacmi: ‘Śhucuyniquita julucuy. Ya'a cayćhu caśhä-laycum cay jaluśhayqui allpaca chuya. 34 Egipto nasyuncäćhu malcá ñacaśhantam ñawí lican. Chayćhu ñacaśhanpi quijacamäśhanta uyalilmi canan bäjamulá julamunäpä. Chaymi Egipto nasyuncäta linayquipä amta caćhaśhayqui’ Ex 3.1-10 nila.
35 “Canan má, taytacuna, chay nina waläcäćhu juc anjil licalichimuśhancäwanmi Diosninchic caćhala Moisesta caśhtanpa puydïninpä, libräninpä. Masqui juc-pun ‘¿Pim amta puydïnïpä, fisnïpä ćhulaśhulanqui?’ niyalcaptinpis 36 cay Moisesmi Egipto nasyuncäpi unay awilunchiccunacta libramüca. Paymari chay malcäćhu, Puca Lamarcäćhu, chunyänincunäćhu ima milagrucunactapis, siñalcunactapis tawa ćhunca wata intiru luläca. Nm 14.32-33
37-38 “Masqui may-chica nuna chay chunyänincunäćhu cayalpis ¿pitan Dioswan limala ampá? Sinu'a cay Moisesllapmi imactapis jinantin caśhtanchic yaćhapäcula Sinai ulućhu limalimü anjilca ima nishantapis. Ex 19.1–20.17; Dt 5.1-21 Paytamari Diosninchic shiminta ula tuqui cawsananchicpä. Masqui chaynu puydï calpis cay quiquin Moisesmi malcäta nila: ‘Amcunapïtam Dios juc willacüninta ya'actanüpis śhalcachin'a. Payta cäsupäcuy’ Dt 18.15,18 nil.
39 “Ñatac yaćhaśhanchicnüpis unay awilunchiccuna Moisesta mana cäsupäculmi munay-sapacalcälil caśhan Egipto nasyunta cutićhaculcäla. Nm 14.3-4 40 Jinalmi Aarontapis: ‘Juc dioscunacta lulaycälipamay puśhapämänanpä. Manam yaćhanchicchu Egiptopi julamäní Moisesta ima pasaśhantapis’ Ex 32.1 nil nipäcula. 41 Chaynu nilculmi taytachacta rasunpa lulacälälin uña ñatuctanuy. Jinalculmi ‘¡Caymi diosní!’ nil maquinwan lulacuśhan taytachanpä jatun fistacta lulapul uywacunap yawarninta uycapäcula. 42 Chay lulaśhanpi Diosninchic caćhaycüluptinmi intïta, quilläta, lusirucunäta dioschaculcul alawapäcula. Chaynütam unay willacünincunap isquirbishan librucunäćhu limayan:
‘Israel caśhtacuna, tawa ćhunca wata chay arinal ulucunäćhu “Diosnïpä” nil yawarta uycuśhayquica ütac imapis lulapäcuśhayquica ¿ya'apächun cala, imamá?
43 Aśhwanpam cay alawanan wasïta śhalcachipäculanqui chay Moloc taytachayquipä.
Jinalculmi chayćhu Refan taytachayquip lusirunman uyshuycälilanqui lulacuśhayquita alawanayquipä.
Chay lulapäcuśhayquipïmari Babilonia nasyunpa mas wic-lädun nasyuncunamanlä aysachishayqui, apachishayqui’ Am 5.25 nila.
44 “Canan'a, taytacuna, sumäta yalpalcäliy: Diosmi Moisesta nila: ‘Carpacta śhalcachipamay nunacunäta ya'apïta yalpachinäpä’ nil. Niptinmi Dios imam nishantanülla nunacunaca śhalcachila Moisespa camachicuyninta ćhulapäcunanpä. Ex 25.9,40 Ñatac chayta śhalcachila manam cayćhüchu sinu'a chay chunyäninćhümi. 45 Chayćhümi uywapäcula. Cayman apachimula Diosninchic cay malcapi lluy nunacunäta Josuëwan alulcachil-lämi, ñatac unay awilunchiccuna lluy taycuptinlämi. Jos 3.14-17 Chayćhülämi chay carpap intiru muyülïninman cunćhacaycälil Diosninchicta alawapäcula aśhta unay mandäninchic David timpucama. 46 Paymi Diosninchicwan allinpa apanacul: ‘Dios Taytáy, Jacobpa Diosnin, cunsintiycamay juc wasicta śhalcachipunacpä’ 2S 7.1-16; 1Cr 17.1-14 nila. Ñatac manam paychu śhalcachila 47 sinu'a chulin Salomonmi śhalcachipula. 1R 6.1-38; 2Cr 3.1-14 48 Chaynu captinpis, taytacuna, altu sïlućhu cacü Diosninchic'a manam nunap lulaśhan wasicunallaćhüchu täcuyan nï wićhalayan, Diospa unay willacünin nishan-yupaypis. Paymari nila:
49-50 ‘Sïlümi dispächu'a, allpäcá pulinallämi. Chaynu captin'a ¿ima wasictatan yaćhanäpä amcuna lulaycapamanquiman?
¿Maycätan jamaycuná canman, ya'a quiquí lluy imactapis lulayaptí?’ ninmi Taytanchic” Is 66.1-2 nil.
51 Chaynu nilculmi Esteban chayćhu llapa puydïcunacta: “Amcuna artictam pasaypi cullu linli capäcunqui. Diosta mana lisï nunacunänuy mana linliyu, juc-läducta śhun'uyqui pinsayä nuna capäcunqui. Jinal imaypis Chuya Ispiritup cuntran cayalcanqui. Cay lulayniquiwan manam mayta-chayta lipäcunquichu unay awquilluyquicunapïta.
52 “Canan'a ¿niycälimanquimanchun Diospa willacünincunacta mana mayanllantapis awiluyquicuna aticaćhaśhanta? ¿Mayanllantá manatan wañuchilachu? Paycuná Mana Juchayücäpi limalcücätá wañuchipäculam. Pay quiquin ćhämuptinñatacmi, amcunapis cuntran śhalcalcälil wañülächinqui. 53 Amcuna Diospa camachicuyninta anjilpi ćhasquïcunalä cayalcalpis manatac cäsuculcä-camachu capäcunquipis” nin.
Malcap puydïnincunam “Esteban wañuchun” niyalcan
54 Chaynu niycüluptinmi alli-allicta nanachiculcul quiluctapis lawćhićhicyachicuyalcan. 55 Estebanñatacmi ichá Chuya Ispiritup munayninćhu cayal altu sïlućhu Diosninchicpa sumä cayninta, ñatac Jesuspis Tayta Diospa lädunćhu śhäcuyäta licäla. 56 Chaymi chayćhu nila: “¡Licay! Quiquin sïlum quićhacacuyan. Chayćhu Rasun Nunap Chulin Jesustam Diospa lädunćhu cayäta licayá” nil. 57 Niptinpis cullu linlicaycälilmi Estebanman lluypis shipucälälila. 58 Jinalcul chay malcapi aysacalcälimulmi chay casquinwan limäcunälä müdanantapis Saulo śhutiyu müsup puntanman wicapaycälil Estebanta tamshayta allacaycälin. 59 Chayćhu tamshayalcaptinmi Esteban ruygacula: “Taytalláy Jesus, almalläta ćhasquiycullay” nil. 60 Nilcuśhanpïmi un'ulacuycul ayaycaćhaypanuy: “Taytay, cay lulaśhanpi ama juchachaycuychu” nil pasacalpula.

7:4 Gn 11.31–12.5

7:5 Gn 12.7; 13.15; 15.18; 17.8

7:7 Gn 15.13-14

7:8 Gn 17.10-14

7:8 Gn 21.3-4

7:9 Gn 37.11,28

7:10 Gn 41.37-41

7:11 Gn 41.54-57

7:12 Gn 42.1-3

7:13 Gn 45.1-16

7:14 Gn 45.9–47.12

7:15 Gn 49.33

7:18 Ex 1.7-9

7:19 Ex 1.10-11,22

7:21 Ex 2.1-10

7:23 Ex 2.11

7:24 Ex 2.11-12

7:28 Ex 2.13-14

7:29 Ex 2.15; 18.3-4

7:32 Ex 3.2-6

7:34 Ex 3.1-10

7:36 Nm 14.32-33

7:37-38 Ex 19.1–20.17; Dt 5.1-21

7:37-38 Dt 18.15,18

7:39 Nm 14.3-4

7:40 Ex 32.1

7:43 Am 5.25

7:44 Ex 25.9,40

7:45 Jos 3.14-17

7:46 2S 7.1-16; 1Cr 17.1-14

7:47 1R 6.1-38; 2Cr 3.1-14

7:49-50 Is 66.1-2