13
Di pilak paa Baanaabaas ma Saul
1 A kum propet ma a kum tena wawer taanga u ra taara na nurnur Aantiokia bi ia a kum iaandiat: Baanaabaas, Simion ia baa raa iaana kaai Niger, Lukio a te Kirene, Saul ma Maanaaen ia baa di wagua ungaai diaar ma Erodes a mukmuga. 2 Baa diat lotu karom a Tadaaru ma diat wawel, a Takado na Nion i piri naa, “Muaat a pilak taa Baanaabaas ma Saul kupi anung, kup a pinapaam baa iaau wataa pa diaar kupi.” 3 Io, diat aaraaring ma diat wawel, ma baa i raap, diat ung a kum limaandiat nate un diaar, ma diat tula wa diaar.
A pinapaam anun Baanaabaas ma Saul irong Kipro
4 A Takado na Nion i tula wa Baanaabaas ma Saul, ma diaar waan urong Seliokia, ma diaar kaa u ra paraau ma diaar waan urong u ra lolo Kipro. 5 Baa diaar waan paat irong Saalaami, diaar warawaai ma ra pirpir anun God, u ra kum ruma na lotu anu ra taara Iudaia. Ditul weur ma Ioaanes, anundiaar tena wewaraaut.
6-8 Ma ditul waan taltalili u ra lolo raap maa, ma i tuk irong Paapo. A mukmuga ko ra lolo maa, a iaana maa Sergio Paaulo, ia raa koina muaana, a tena manaana, i wetulaa paa Baanaabaas ma Saul maa i nem na walangoro a pirpir anun God. Iaku raa tepaan Sergio Paaulo, a iaana Baariesu, i turbaat diaar. Ia raa te Iudaia, di waatungi baa Elimaa, a kukuraaina tena paam uraura. I nemi kupi in turbaat wa a mukmuga kupi koku i nurnur. 9 Ma Saul di waatungi kaai baa Paaulo, i teng ma ra Takado na Nion, ma i babo dekdek Elimaa, 10 ma i piri taana lenbi, “Ui a natun Saataan, ui a ebaar u ra kum takado na mangamangaan raap. Ui u teng ma ra kum aalawur mangaana warwaruga ma ra kum wawagu. Unaangaian maa un ngo ko ra num mangamangaan baa u puku liklik a takado na aakapi anu ra Tadaaru? 11 Mari ut a naagagon anu ra Tadaaru in waan paat karom ui, a mataam in pula iwan paa ut, ma pa un babo a kaapa i ra in mage.” Pakaana bung ut maa a gawul ma ra baboto i waan paat karomi, ma i paparaa taltalili kup te baa in paam paa limaana ma in beni. 12 Baa a mukmuga maa i babo a utnaa mi i waan paat, i nurnur, maa i kakaian u ra wawer u ra Tadaaru.
Irong Aantiokia u ra papaar Pisidia
13 Paaulo ma diaar baa diaar weur mai, ditul kaa u ra paraau taanga matira Paapo, ma ditul waan urong Perge, u ra papaar Paampilaa. Ma Ioaanes i waan paa kon diaar matira, ma i waan talili balet unaanga Ierusalem. 14 Paaulo ma Baanaabaas diaar tur paa balet taangirong Perge ma diaar waan paat irong Aantiokia u ra papaar Pisidia.*A ru taamaan a iaandiaar Aantiokia. Raa u ra papaar Pisidia ma raa kaai u ra papaar Siria. Ma u ra Bung Saabaat diaar ruk u ra ruma na lotu anu ra taara Iudaia, ma diaar ki. 15 Baa di aa luk taa a kum pirpir ko ra Buk na Naagagon anun Moses ma ra kum propet, a kum mukmuga ko ra ruma na lotu diat wetulaa karom diaar naa, “A ru tateimiaat, baa ta pirpir na wadekdek kuraa kupi mur a wapua a taara uni, mur a pirpir ku uni.” 16 Paaulo i tur, ma i turbaat diat ma ra limaana kupi diat a ki wowowon, ma i piri lenbi,
“Muaat a taara Israael, ma muaat a taara ingen kaai baa muaat lotu karom God, muaat a walangoro iaau. 17 Pin 1:7; Pin 12:51A God anumiaat a taara Israael i pilak paa a kum taptabumiaat, ma i wabure pa diat baa diat ki irong Aaigipto, ma i ben apari pa diat taangirong ma ra dekdekina. 18 Nil 14:34; Nag 1:31Un 40 kilakilaala baa diat ki u ra bil na wanua i maadek wa anundiat kum mangamangaan. 19 Nag 7:1; Ios 14:1Ma baa ia um wa 7 na wuna taara baa diat ki irong Kaanaan, namur i taar taa a pia Kaanaan kupi anundiat a taara Israael. 20 Muk 2:16; 1Saam 3:20A kum utnaa raap mi di paami nabalaan 450 kilaala.
“Namur God i ung taa ta kum tena naagagon kupi diat a muga diat, ma i tuk u ra propet Saamuel. 21 1Saam 8:5; 1Saam 10:21Namur diat aaring kup ta king, ma God i taar taa Saul karom diat ma Saul i naagagon diat 40 kilaala. Saul, a natun Kis, a muaana ko ra wuna taara Beniaamin. 22 1Saam 13:14; 1Saam 16:12; Kele 89:20Baa God ia rakaan wa Saul, namur i ung taa bulung Dewid kupi in king anundiat. Ma i piri uni naa, ‘Iaau babo Dewid natun Iese, a muaana mi i welaar ma ra nuknuking, ma in paam araap a kum utnaa baa iaau nemi.’
23 “Ma ko ra wuna taara anun Dewid, God i taar wa a Tena Walaaun, Iesu, karom a taara Israael, welaar ma ra nuna weweliman. 24 Mk 1:4; Lk 3:3Namuga taa ra winawaan paat anun Iesu, Ioaanes a Tena Baapitaaiso i warawaai karom a taara Israael raap u ra nukpuku ma ra baapitaaiso. 25 Io 1:20; Mt 3:11; Mk 1:7; Lk 3:16; Io 1:27Baa marawaai ma nuna pinapaam in raap, i piri naa, ‘Muaat nuki naa iaau woi? Iaau wakir ia baa muaat kiki walaang kupi. Ia baa in murmur taang, i ngaala, ma iaau, iaau kinalik aakit taana.’
26 “Muaat a kum tateng liklik, a kum wuna taara anun Aabaraam, ma muaat a taara ingen kaai baa muaat lotu karom God, di aa taar wa a pirpir na warwalaaun mi karom daat. 27 A taara baa diat ki Ierusalem, ungaai ma anundiat kum mukmuga, pa diat babo lelei naa Iesu ia a Tena Walaaun ma pa diat nunura lele a kum pirpir baa a kum propet diat aa timu taai, baa di lukluki u ra kum Bung Saabaat. Iaku baa diat mulaaot taa Iesu kupi in maat, diat paam ot paa a pirpir anu ra kum propet. 28 Mt 27:22,23; Mk 15:13,14; Lk 23:21-23; Io 19:15Pa diat baat paa ta aakaina baa Iesu in wirua uni, iaku diat aaring Pilaato kupi in taar taa Iesu kupi din aak dokoi. 29 Mt 27:57-61; Mk 15:42-47; Lk 23:50-56; Io 19:38-42Baa diat aa paam ot raap taa a kum pirpir baa diat aa timu taai uni, diat palaa apari wai ko ra bolo, ma diat wainep taai u ra babaang na minaat. 30 Iaku God i watur paai balet ko ra minaat. 31 Aap 1:3Ma mongoro na bungbung, diat baa namuga diat weur mai taangirong Gaalilaia unaanga Ierusalem diat bababoi, ma mi diat wewapua uni karom a taara Israael.
32 Kele 2:7“Ma miaat wapua muaat u ra Koina Wewapua lenbi: A weweliman baa God ia taar taai karom anundaat wuna taara taanga namuga, 33 mi ia paam ot paai karom daat, baa i watur paa balet Iesu. Welaar ma di aa timu taai u ra weru Kelekele lenbi,
‘Ui a Natunglik,
ma mi iaau Tamaam.’
Kele 2:7
34 Aais 55:3God ia watur paa Iesu ko ra minaat, ma pa in waan talili balet ma kup a tung na minaat ma pa in mareng. Welaar ma God i piri lenbi,
‘A koina utnaa baa iaau weweliman taau uni karom Dewid,
ang wadaan muaat mai.
A utnaa mi i gomgom ma in waan paat lingtatuna ut.’
Aais 55:3
35 Kele 16:10Ma ia pir taai kaai un raa Kelekele naa,
‘Pa un taar taa anum Gomgom na Tultul kupi in mareng.’
Kele 16:10
36 “Dewid i paam ot raap paa a nemnem anun God u ra nuna kum bungbung na lalaaun. Namur i maat, ma di punang taai ungaai ma ra kum taptabuna, ma a panina i mareng. 37 Iaku, ia baa God i watur paai ko ra minaat pa i mareng.
38 “Lenmaa, a kum tateng liklik, miaat warawaai karom muaat lenbi: Muaat a nunurai naa Iesu i waan paat kupi in una wa anumuaat kum aakaina mangamangaan. 39 A kum Naagagon anun Moses pa i pet laar paai kupi in una wa anumuaat kum aakaina mangamangaan, kupi din waatung muaat naa a kum tena takado. Iaku, diat raap baa diat nurnur un Iesu, din waatung diat naa a kum tena takado. 40 Muaat a baboura muaat kaduk a kum utnaa baa a kum propet diat aa pirpir taau uni in ot ma un muaat. Diat piri naa,
41 Aab 1:5‘Baboi, muaat a kum tena pir abulbul,
muaat a kakaian ma muaat a wirua,
maa ang paam raa utnaa u ra numuaat kum bungbung na lalaaun.
Baa te in wapua muaat u ra utnaa maa ang paami,
pain muaat a nurnur ut uni.’ ”
Aab 1:5
42 Baa Paaulo ma Baanaabaas diaar pari ko ra ruma na lotu, a taara diat aaring diaar naa u ra Bung Saabaat namur diaar a pirpir balet karom diat u ra kum utnaa mi. 43 Baa a taara diat waan weraan ko ra ruma na lotu, mongoro na te Iudaia ma diat kaai a taara ingen baa diat ruk u ra lotu Iudaia ma diat lotu ma ra lingtatuna, diat murmur Paaulo ma Baanaabaas. Diaar pirpir karom diat, ma diaar wadekdek diat, kupi diat a tur dekdek u ra maarmaari anun God.
44 U ra Bung Saabaat baa diat aa kubu taai, marawaai baa diat raap taanga u ra taamaan maa diat waan paat ungaai, kupi diat a walangoro a pirpir anun God. 45 Baa a kum te Iudaia diat babo a kor na taara, a nuknukindiat i aaka karom Paaulo ma Baanaabaas, ma diat puku ku a kum pirpir baa Paaulo i pirpir uni, ma diat pir aakakai. 46 Iaku pa diaar burut baa diaar pirpir. Diaar piri naa, “Koina mir aa wapuaana muga taa a pirpir anun God taa muaat. Iaku baa pa muaat walangoroi ma baa muaat ut muaat pet baat pa muaat kupi koku muaat lo a lalaaun takum, io mi, mir a waan bulung karom a taara baa wakir a taara Iudaia. 47 Aais 42:6; 49:6Maa a Tadaaru, ia tula wa mir lenbi,
‘Iaau ung ta ui kupi ui a kaapa karom a taara baa wakir a taara Iudaia,
kupi un lo a warwalaaun karom a taara u ra rakrakaan buaal raap.’ ”
Aais 49:6
48 Ma baa a taara baa wakir a taara Iudaia diat walangoro a pirpir mi diat gaaia aakit, ma diat pir walaawa paa a pirpir anu ra Tadaaru. Ma diat baa di aa pilak pa diat kup a lalaaun takum, diat nurnur.
49 Ma a pirpir anu ra Tadaaru i waan werweraan u ra papaar raap. 50 Iaku a kum te Iudaia, diat wapurpuruan a kum mukmuga na tabuan baa diat a kum tena urur karom God, ma a kum mukmuga na muaana kaai taanga u ra taamaan maa. Diat wakaankaan diat kupi diat a kaankaan karom Paaulo ma Baanaabaas, ma diat lu wa diaar ko ra nundiat papaar. 51 Mt 10:14; Mk 6:11; Lk 9:5; 10:11Ma diaar tataanga wa a kabu ko ra kakindiaar kupi a wakilang na watumaarang karom diat, ma diaar waan urong Ikonion. 52 Ma a taara na wawer irong Aantiokia diat teng ma ra gaaia, ma ra Takado na Nion.
*13:14: A ru taamaan a iaandiaar Aantiokia. Raa u ra papaar Pisidia ma raa kaai u ra papaar Siria.
13:17: Pin 1:7; Pin 12:51
13:18: Nil 14:34; Nag 1:31
13:19: Nag 7:1; Ios 14:1
13:20: Muk 2:16; 1Saam 3:20
13:21: 1Saam 8:5; 1Saam 10:21
13:22: 1Saam 13:14; 1Saam 16:12; Kele 89:20
13:25: Io 1:20; Mt 3:11; Mk 1:7; Lk 3:16; Io 1:27
13:28: Mt 27:22,23; Mk 15:13,14; Lk 23:21-23; Io 19:15
13:29: Mt 27:57-61; Mk 15:42-47; Lk 23:50-56; Io 19:38-42
13:32: Kele 2:7
13:34: Aais 55:3
13:35: Kele 16:10
13:41: Aab 1:5
13:47: Aais 42:6; 49:6
13:51: Mt 10:14; Mk 6:11; Lk 9:5; 10:11