٣١
١ ”ذِي ڒْْوقْثْ نِّي، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي، أَذْ إِڒِيغْ ذ أَربِّي إِ مَارَّا ڒَْادْجَاثْ ن إِسْرَائِيل ؤُ نِيثْنِي أَذْ إِڒِينْ ذ ڒْْڭنْسْ إِنُو.“
٢ ”أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي: ’ڒْْڭنْسْ ن يِينِّي إِنجْمنْ زِي سِّيفْ، يُوفَا أَرْضَا ذِي ڒخْڒَا، أجّْ أَيِي أَذْ رَاحغْ نشّْ مَاحنْذْ أَذْ ث سَّاريّْحغْ، وَاهْ، مَاحنْذْ أَذْ سَّاريّْحغْ إِسْرَائِيل!‘ “
٣ ”زِي ڒَْاڭّْوَاجْ إِبَانْ أَيِي-د سِيذِي!“ ...
”نشّْ ثُوغَا تّخْسغْ شمْ س ثَايْرِي ن ڒبْذَا، خْ ؤُيَا شمْ د-جبْذغْ س ثْمخْسِيوْثْ إِشوَّارنْ. ٤ نشّْ أَذْ شمْ بْنِيغْ عَاوذْ، أَذْ ثتّْوَابْنِيذْ عَاوذْ، أَ شمْ إِسْرَائِيل ثَاعْزَارشْثْ. شمْ أَذْ ثْزوّْقذْ إِخفْ نّمْ عَاوذْ س إِبنْذِيرنْ، أَذْ ثفّْغذْ س شّْضِيحْ س نُّوبْثَاثْ ن يِينِّي إِفَارّْحنْ. ◘31:4 إِرْم. 30:19 ٥ أَذْ ثژُّوذْ ثِيزَايَارِينْ ذڭْ إِمَارْجَاعنْ خْ إِذُورَارْ ن سَامَارْيَا: إِنِّي إِتّژُّونْ أَذْ ثنْثْ ژُّونْ ؤُ ڒْْغِيدْجثْ أَذْ زَّايسْ أَرّنْ مژْرِي. ◘31:5 إِشا. 65:21 ٦ مَاغَارْ أَذْ د-يَاسْ وَاسّْ نِّي ذِي أَذْ ڒَْاغَانْ إِعسَّاسنْ خْ إِذُورَارْ ن إِفْرَايِيمْ: ’كَّارمْ، أجّْ أَنغْ أَذْ نْڭعّذْ غَارْ صِيهْيُونْ، غَارْ سِيذِي، أَربِّي نّغْ!‘ “ ◘31:6 إِشا. 2:2، 3؛ مِيخَا 4:2
٧ ”مَاغَارْ أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي: ’غنّْجمْ س ڒفْرَاحثْ إِ يَاعْقُوبْ، سْڒِيوْڒِيومْ إِ ؤُزدْجِيفْ ن ڒڭْنُوسْ، بَارّْحمْ، سمْغَارمْ ث، إِنِيمْ: أَ سِيذِي، سنْجمْ ڒْْڭنْسْ نّشْ، مِينْ إِقِّيمنْ زِي إِسْرَائِيل. ٨ خْزَارْ، نشّْ أَذْ ثنْ أَرّغْ أَذْ د-أَسنْ زِي ثمُّورْثْ ن شَّامَالْ ؤُ نشّْ أَذْ ثنْ سّْمُونغْ زڭْ إِنڭُّورَا ن ثمُّورْثْ. أَقَا ذِينْ جَارْ أَسنْ إِذَارْغَاڒنْ ذ إِنعْضَابنْ، ثِينِّي إِدْجَانْ س دّيْسثْ ذ ثِينِّي إِتَّارْونْ. أَذْعقْبنْ غَارْ ذَا س إِجّْ ن وڭْرَاوْ ن ڒْْڭنْسْ أَمقّْرَانْ. ◘31:8 إِرْم. 3:18 ٩ أَذْ د-أَسنْ تّْرُونْ، أَذْ ثنْ ڭوّْذغْ أَمْ كسِّينْ س ڒْْمعْرُوفْ. أَذْ ثنْ سّْنذْهغْ غَارْ ثغْزَارِينْ ن وَامَانْ، خْ إِجّْ ن وبْرِيذْ إِسڭّْمنْ مَانِي وَارْ تّْنقْرِيضنْ، مَاغَارْ نشّْ ذ بَابَاسْ إِ إِسْرَائِيل ؤُ إِفْرَايِيمْ ذ مِّي أَمنْزُو.‘ “ ◘31:9 ؤُف. 4:22
١٠ ”سْڒمْ إِ وَاوَاڒْ ن سِيذِي، أَ كنِّيوْ ڒڭْنُوسْ، بَارّْحمْ ث خْ ثڭْزِيرِينْ نِّي إِڭّْوجنْ أَطَّاسْ، إِنِيمْ: ’ذ ونِّي ثُوغَا إِزُّوزَارنْ إِسْرَائِيل، أَذْ ث إِسّْمُونْ عَاوذْ ؤُ أَذْ ث يَارْوسْ أَمْ مَامّشْ يَاركّْوسْ ؤُمكْسَاوْ ثَاحِيمَارْثْ نّسْ. ١١ مَاغَارْ سِيذِي أَقَا إِفْذِي يَاعْقُوبْ ؤُشَا إِفكّْ إِ-ث زڭْ ؤُفُوسْ ن ونِّي خَاسْ إِجهْذنْ.‘◼31:11 ’إِفْذِي‘ - خْزَارْ إِزهد. 78:35. ◘31:11 إِشا. 40:10؛ 49:24، 25 ١٢ نِيثْنِي أَذْ د-أَسنْ ؤُ أَذْ سْڒِيوْڒونْ خْ ڒْْڭعّْذثْ ن صِيهْيُونْ ؤُشَا أَذْ أَزّْڒنْ غَارْ ڒْْخَارْ ن سِيذِي، غَارْ إِمنْذِي، غَارْ بِينُو ن جْذِيذْ، غَارْ زّشْثْ، غَارْ إِزْمَارنْ ؤُ غَارْ إِفُونَاسنْ ذ ثْفُونَاسِينْ. ڒعْمَارْ نْسنْ أَذْ يِيڒِي أَمْ ڒعْرَاصِي إِتّْوَاسُّونْ ؤُشَاعمَّارْصْ عَاذْ أَذْ إِڒِينْ شضْننْ. ◘31:12 إِشا. 61:11 ١٣ خنِّي أَذْ ثْفَارْحْ ثعْزَارشْثْ غَارْ شّْضِيحْ س نُّوبْثَاثْ، ؤُڒَا ذ إِحُوذْرِييّنْ ذ إِوسُّورَا، نِيثْنِي مَارَّا مُوننْ، مِينْزِي نشّْ أَذْ أَرّغْ أَشْضَانْ نْسنْ ذ أَرْشُوقْ، أَذْ ثنْعزِّيغْ، أَذْ ثنْ سّْفَارْحغْ أَوَارْنِي وشْضَانْ نْسنْ. ١٤ نشّْ أَذْ سّْجِيوْنغْ ڒعْمَارْ ن إِكهَّاننْ س ثَاذُونْثْ ن ثْغَارْصَا ؤُشَا أَذْ إِذْوڒْ ڒْْڭنْسْ إِنُو إِجِّيونْ س ڒْْخَارْ إِنُو، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي.“
١٥ ”أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي: ’ثتّْوَاسڒْ إِشْثْ ن ثْمِيجَّا ذِي رَامَا، أَوعّذْ ذ إِمطَّاونْ إِمَارْزَاڭنْ: رَاحِيلْ ثتّْرُو خْ ثَارْوَا نّسْ ؤُ وَارْ ثتّخْسْ أَذْ ثتّْوَاعزَّا خْ إِحنْجِيرنْ نّسْ، مَاغَارْ نِيثْنِي وَارْ دْجِينْ عَاذْ.‘ ◘31:15 مت. 2:17، 18 ١٦ أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي: ’طّفْ ثْمِيجَّا نّمْ إِ ؤُنِيخْسسْ ؤُ ثِيطَّاوِينْ نّمْ إِ إِمطَّاونْ، مَاغَارْ أَقَا ثدْجَا ڒْْمُونثْ إِ وَارْبرْ نّمْ، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي، مَاغَارْ نِيثْنِي أَذْ د -عقْبنْ زِي ثمُّورْثْ ن ڒعْذُو. ١٧ أَقَا ذِينْ ڒَْايَاسْ إِ ثَارْوَا نّمْ، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي، مَاغَارْ إِحنْجِيرنْ نّمْ أَذْ د-ذوْڒنْ غَارْ ثمُّورْثْ نْسنْ.‘ “
١٨ ”نشّْ سْڒِيغْ مْلِيحْ مَامّشْ د-إِتّْشثْشَا إِفْرَايِيمْ، إِنَّا: ’شكْ ثَاربِّيذْ أَيِي ؤُ نشّْ تّْوَاربِّيغْ أَمْ يِيجّْ ن ؤُعجْمِي وَارْ إِتّْضَاوَاعنْ. أَرّْ أَيِي، ذغْيَا نشّْ خْسغْ أَذْ د-ذوْڒغْ، مَاغَارْ شكْ ذ سِيذِي، أَربِّي إِنُو. ◘31:18 إِڭجذ. 5:21 ١٩ مَاغَارْ أَوَارْنِي ڒَْامِي د-ذوْڒغْ، ثُوبغْ، ؤُ أَوَارْنِي ڒَْامِي ذوْڒغْ سّْنغْ، وْثِيغْ إِخفْ إِنُو خْ ثْمصَّاضِينْ. نشّْ سضْحِيغْ، نْفضْحغْ، مَاغَارْ نشّْ أَرْبُوغْ ڒفْضِيحثْ ن ثمْژِي إِنُو.‘ ◘31:19 أَعَوذ. 30:2 ٢٠ مَا وَارْ إِدْجِي إِفْرَايِيمْ ذ مِّي إِغْڒَانْ غَارِي ذ أَحنْجِيرْ إِنُو إِعِيزّنْ؟ مَاغَارْ كُوڒْ إِشْثْ ن ثْوَاڒَا سِّيوْڒغْ غَارسْ س ؤُفُوسْ ن إِنَابِييّنْ، قِّيمغْ تِّيذَارغْ ث. خْ ؤُيَا إِشَّاثْ جُّوفْ إِنُو ذَايِي. نِيشَانْ نشّْ أَذْ خَاسْ أَرّحْمغْ، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي.“
٢١ ”سْبدّْ إِقُودْجَايْ إِ وسْشَانْ ن وبْرِيذْ، سَارْسْ إِژْرَا ن جُّورَّاثْ ن وبْرِيذْ، أڭّْ ؤُڒْ نّمْ خْ وبْرِيذْ إِسڭّْمنْ، خْ وبْرِيذْ نِّي ذِي ثڭُّورذْ. ذْوڒْ، أَ ثَاعْزَارشْثْ إِسْرَائِيل، ذْوڒْ غَارْ ثْندَّامْ نّمْ. ٢٢ أَڒْ مڒْمِي عَاذْ ثخْسذْ أَذْ ثقِّيمذْ ثتّْلِيعذْ، أَ شمْ، يدْجِيسْ إِ خَافِي إِحيّْذنْ؟ مَاغَارْ سِيذِي إِڭَّا إِشْثْ ن ڒْْحَاجّثْ ن جْذِيذْ ذِي ثمُّورْثْ: ثَامْغَارْثْ أَذْ ثتّْهِيلَّا مَارَّا إِ ورْيَازْ.“
٢٣ ”أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي ن ڒْْعسْكَارَاثْ، أَربِّي ن إِسْرَائِيل: ’أَذْ سِّيوْڒنْ أَوَاڒْ-أَ عَاوذْ ذِي ثمُّورْثْ ن يَاهُوذَا ؤُ ذِي ثْندَّامْ نّسْ خْمِي غَا سّنْقڒْبغْ ثَامحْبَاسْثْ نْسنْ: أَذْ شمْ إِبَاركْ سِيذِي، أَ ثَازذِّيغْثْ ن ثْسڭْذَا، أَ أَذْرَارْ إِقدّْسنْ! ◘31:23 إِرْم. 50:7 ٢٤ يَاهُوذَا ذ مَارَّا ثِيندَّامْ نّسْ أَذْ ذَايسْ زدّْغنْثْ جْمِيعْ، إِفدْجَاحنْ ذ يِينِّي إِتّثْلِيعنْ أَكْ-ذ ثْحِيمَارْثْ. ٢٥ مَاغَارْ نشّْ سّسُّوغْ ڒعْمَارْ يُوحْڒنْ ؤُشَا سّْجِيوْنغْ كُوڒْ ڒعْمَارْ إِحْزنْ.‘ “
٢٦ أَوَارْنِي أَيَا فَاقغْ-د ؤُشَا ؤُشِيغْ مشْحَارْ يِيزِيضْ يِيضصْ إِنُو.
٢٧ ”خْزَارْ، أَذْ د-أَسنْ وُوسَّانْ، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي، أَذْ زَارْعغْ ثَادَّارْثْ ن إِسْرَائِيل ذ ثَادَّارْثْ ن يَاهُوذَا س زَّارِّيعثْ ن إِوْذَانْ ذ ڒْْمَاڒْ. ٢٨ أَمْ مَامّشْ خَاسنْعسّغْ حِيمَا أَذْ قڒْعغْ، أَذْ هذْمغْ، أَذْ أَرْژغْ، أَذْ أَردّْدْجغْ ؤُ أَذْ ڭّغْ ڒْْغَارْ، أَمُّو إِ خَاسنْ إِ غَاعسّغْ حِيمَا أَذْ سّْبدّغْ ؤُ حِيمَا أَذْ ژُّوغْ، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي. ٢٩ ذڭْ وُوسَّانْ نِّي وَارْ تّْغِيمِينْ أَذْ إِنِينْ عَاذْ: ’إِبَابَاثنْ شِّينْ أَضِيڒْ أَسمَّامْ ؤُشَا ذوْڒنْثْ ثغْمَاسْ ن إِحنْجِيرنْ حْفَانْثْ.‘ ◘31:29 حِز. 18:2، 3 ٣٠ مَاشَا كُوڒْ إِجّْ أَذْ إِمّثْ زِي سِّيبّثْ ن ڒْْمُوعْصِييّثْ ن يِيخفْ نّسْ. زِي مْكُوڒْ بْنَاذمْ نِّي إِ غَا إِشّنْ أَضِيرْ أَسمَّامْ، أَذْ أَسْ ذوْڒنْثْ ثغْمَاسْ حْفَانْثْ.“
٣١ ”خْزَارْ، أَذْ د-أَسنْ وُوسَّانْ، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي، نِّي ذِي غَا ڭّغْ إِجّْ ن ڒْْعَاهْذْ ن جْذِيذْ أَكْ-ذ ثَادَّارْثْ ن إِسْرَائِيل ؤُ أَكْ-ذ ثَادَّارْثْ ن يَاهُوذَا، ◘31:31 إِرْم. 31:31؛ مت. 26:28، مك. 14:24، لك. 22:20، 1 كُور. 11:25، 2 كُور. 3:6، عبر. 8:6، 8، 13؛ 9:15؛ 12:24 ٣٢ وَارْ إِدْجِي أَمْ مَامّشْ ڒْْعَاهْذْ إِ ڭِّيغْ أَكْ-ذ ڒجْذُوذْ نْسنْ ؤُمِي ثنْ طّْفغْ زڭْ ؤُفُوسْ، حِيمَا أَذْ ثنْ نذْهغْ زِي ثمُّورْثْ ن مِيصْرَا، ڒْْعَاهْذْ إِنُو نِّي أَرْژِينْ، وَاخَّا زعْمَا نشّْ ذوْڒغْ ذ أَرْيَازْ نْسنْ، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي. ٣٣ مَاغَارْ وَا أَذْ يِيڒِي ذ ڒْْعَاهْذْ نِّي إِ غَا ڭّغْ أَوَارْنِي إِ وُوسَّانْ نِّي أَكْ-ذ ثَادَّارْثْ ن إِسْرَائِيل، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي: نشّْ أَذْ ڭّغْ شَّارِيعَا إِنُو ذڭْ وُوڒْ نْسنْ ؤُشَا أَذْ ت أَرِيغْ ذڭْ وُوڒْ نْسنْ. نشّْ أَذْ إِڒِيغْ ذ سِيذِي إِ نِيثْنِي ؤُ نِيثْنِي أَذْ إِڒِينْ ذ ڒْْڭنْسْ إِ نشّْ. ◘31:33 إِرْم. 24:7؛ 30:22؛ 31:33 ٣٤ ؤُڒَا ذ إِجّنْ وَارْ إِسّڒْمِيذْ عَاذْ جَّارْ نّسْ نِيغْ ؤُمَاسْ، أَمْ قَّارنْ: ’سّنْ سِيذِي!‘، مَاغَارْ نِيثْنِي مَارَّا أَذْ أَيِي سّْننْ، أَمْ ؤُمژْيَانْ أَمْ ؤُمقّْرَانْ جَارْ أَسنْ، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي، مَاغَارْ نشّْ أَذْ أَسنْ غْفَارغْ إِ ڒْْمُوعْصِييّثْ نْسنْ ؤُ وَارْ تِّيذَارغْ عَاذْ دّْنُوبْ نْسنْ.“ ◘31:34 إِشا. 54:13؛ إِرْم. 33:8؛ مِيخَا 7:18؛ يُوح. 6:45؛ ڒخ. 10:43
٣٥ ”أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي، ونِّي إِڭِّينْ ثْفُوشْثْ إِ ثْفَاوْثْ ذڭْ وَاسّْ، ونِّي يُومُورنْ ثَازِيرِي ذ إِثْرَانْ إِ ثْفَاوْثْ ذِي دْجِيڒثْ، ونِّي إِسّهْوَاڒنْ ڒبْحَارْ أَڒَامِي دّْ-ذُوقُّوزنْثْ ڒمْوَاجْ نّسْ، أَقَا سِيذِي ن ڒْْعسْكَارَاثْ ذ إِسمْ نّسْ: ◘31:35 أَمز. 1:16؛ إِشا. 51:15 ٣٦ ’مَاڒَا لْفَارَايِيضْ-أَ أَذْ د-وْضَانْثْ زڭْ وُوذمْ إِنُو، إِقَّارْ سِيذِي، خنِّي أَذْ إِبدّْ ؤُڒَا ذ زَّارِيعثْ ن إِسْرَائِيل أَذْ ثِيڒِي ذ إِجّْ ن ڒْْڭنْسْ زَّاثْ إِ وُوذمْ إِنُو، مَارَّا ؤُسَّانْ.‘ ٣٧ أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي: ’مَاڒَا تّْوَاعْبَارنْ إِجنْوَانْ سنّجْ ؤُ مَاڒَا زمَّارنْ أَذْ أَرْزُونْ سَاذُو ذْسُوسَا ن ثمُّورْثْ، خنِّي ؤُڒَا ذ نشّْ أَذْ نْضَارغْ زَّارِيعثْ ن إِسْرَائِيل زِي سِّيبّثْ ن مَارَّا مِينْ ڭِّينْ، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي.‘ “
٣٨ ”خْزَارْ، أَمُّو إِ إِقَّارْ سِيذِي، أَذْ د-أَسنْ وُوسَّانْ نِّي ذِي غَا بْنَانْ ثَانْذِينْثْ عَاوذْ إِ سِيذِي، زِي صُّومْعثْ ن حَانَانِييِيلْ أَڒْ ثوَّارْثْ ن ثغْمَارْثْ، ٣٩ ؤُشَا أَذْ إِفّغْ ؤُفِيڒُو نْ ڒقْيَاسْ عَاذْ كْثَارْ، نِيشَانْ غَارْ زَّاثْ غَارْ ثوْرِيرْثْ ن جَارِيبْ ؤُشَا خنِّي أَذْ إِميّڒْ غَارْ جُوعَا. ٤٠ مَارَّا ثَايْسَارْثْ س ڒْْخشْبَاثْ إِمُّوثنْ ؤُ س يِيغّضْ ذ مَارَّا إِيَّارنْ أَڒْ ثغْزَارْثْ ن قِيذْرُونْ أَڒْ ثغْمَارْثْ ن ثوَّارْثْ ن ييْسَانْ غَارْ شَّارْقْ، مَارَّا أَيَا أَذْ يِيڒِي ذ أَمْقدَّاسْ إِ سِيذِي.عمَّارْصْ أَذْ ثتّْوَاقْڒعْ ؤُ أَذْ ثتّْوَاهْذمْ ؤُڒَا ذ إِشْثْ ن ڒْْحَاجّثْ عَاذْ إِ ڒبْذَا.“
◘٣١:٤ 31:4 إِرْم. 30:19
◘٣١:٥ 31:5 إِشا. 65:21
◘٣١:٦ 31:6 إِشا. 2:2، 3؛ مِيخَا 4:2
◘٣١:٨ 31:8 إِرْم. 3:18
◘٣١:٩ 31:9 ؤُف. 4:22
◼٣١:١١ 31:11 ’إِفْذِي‘ - خْزَارْ إِزهد. 78:35.
◘٣١:١١ 31:11 إِشا. 40:10؛ 49:24، 25
◘٣١:١٢ 31:12 إِشا. 61:11
◘٣١:١٥ 31:15 مت. 2:17، 18
◘٣١:١٨ 31:18 إِڭجذ. 5:21
◘٣١:١٩ 31:19 أَعَوذ. 30:2
◘٣١:٢٣ 31:23 إِرْم. 50:7
◘٣١:٢٩ 31:29 حِز. 18:2، 3
◘٣١:٣١ 31:31 إِرْم. 31:31؛ مت. 26:28، مك. 14:24، لك. 22:20، 1 كُور. 11:25، 2 كُور. 3:6، عبر. 8:6، 8، 13؛ 9:15؛ 12:24
◘٣١:٣٣ 31:33 إِرْم. 24:7؛ 30:22؛ 31:33
◘٣١:٣٤ 31:34 إِشا. 54:13؛ إِرْم. 33:8؛ مِيخَا 7:18؛ يُوح. 6:45؛ ڒخ. 10:43
◘٣١:٣٥ 31:35 أَمز. 1:16؛ إِشا. 51:15