SA BUKA TE
DANIELA
Sa Vinabakala
Sa buka te Daniela si ta kubere si asa pa korapana sa totoso sapu ta raovo na koa tasuna sari na tie Ziu koasa baṉara huporona. Va ene gunia sa tie kubekubere hie pa nana vivinei meke pa tinozidi sari na dinogodogorae sa nana tinokae meke na sinovutu koari na tie pa nana totoso koasa ṉati rinoverove sapu sa Tamasa kaqu va hoqa gorea sa sa baṉara sapu na koimata kaleana meke va vura sage pulea meke va naqitia sa binaṉara tadi na tie te Tamasa.
Sa buka si koa ia karua ṉati pinaqaha: (1) Sa vivineina soti e Daniela meke sari kaiqa tie sapu ta raovodi meke koa va seu pa dia popoa, meke ari na tie hire pa korapa dia kinalavarae la koe Tamasa meke pa dia rinaṉeraṉe na vinapepekae si koa mataqara valeana si arini koari na dia kana. Sari na vivinei hire si ta evaṉa meke goto pa totoso sapu soto la koasa binaṉara pa Babiloni meke Pesia. (2) Kaiqa vinari luli vivinei pa dinogodogorae te Daniela si ta tozi pa vina padapadae la koari tiṉitoṉa sapu na vina gilagila tadi hopeke popoa na butubutu baṉara. Sari butubutu baṉara meke sari dia ṉiniraṉira si kote turu sage mae meke hoqa gore pule, podalae koasa butubutu baṉara huporona pa popoa Babiloni sapu ta tozi va kenue sa nana hinoqa gore pule na vina kilasa, meke tozia tugo sa sa minataqara, binokaboka, meke sa ṉiniraṉira tanisa butubutu baṉara te Tamasa.
Sari na Ṉati Pinaqapaqahana sa Buka
Daniela meke sari nana baere. Hinia 1:1 kamo hinia 6:28
Sari na dinogodogorae te Daniela. Hinia 7:1 kamo hinia 12:13
a. Sari ka made kurukuru ṉame. Hinia 7:1-28
b. Sa sipi kokoreo meke sa qoti. Hinia 8:1 kamo hinia 9:27
c. Sa mateana maṉauru pu tozi inavoso. Hinia 10:1 kamo hinia 11:45
d. Sa totoso pa vina betona sa kasia popoa. Hinia 12:1-13
Daniela meke sari Nana Baere
1
1:1, 6:28
Sari Koreo Vaqura pa Vetu Baṉara te Nebukaneza
1 Pa vina ṉeta vuaheni sapu koa baṉara se Zehoiakimi pa Ziuda, si la rapata pa Zerusalema se Nebukaneza, sa baṉara pa Babiloni.*2 Baṉ 24:1; 2 Koron 36:5-7 2 Meke va malumu vala nia Zihova se Zehoiakimi, sa baṉara pa Ziuda, pa limana e Nebukaneza, turaṉae kaiqa likakalae hopedi pa Zelepade te Tamasa. Hire si paleke lani sa koasa zelepade tanisa nana tamasa pa Babiloni meke la vekoi sa koasa lose poata pa vetu tanisa nana tamasa.*2 Baṉ 20:17-18, 24:10-16; 2 Koron 36:10; Ais 39:7-8
3 Meke garunia sa baṉara Nebukaneza se Asapenazi, sa nana ṉati palabatu tinavete, pude vizata vagi kaiqa tie vaqura pa Izireli koari kasa pa tuti baṉara meke koari pa pinodo pinalabatu. 4 Ari na tie vaqura sapu loke vasi kisakisadi, arini pu doṉo lea, tumaedi va nonoga, gilagilanadi, meke tuturei vagi vina tumatumae, meke padadi pude nabulu pa vetu baṉara. Kaqu va tumatumae ni sa sa vinekala pa Babiloni meke pude tiro meke kubere pa zinama Babiloni. 5 Doduru rane si keke pada ginani meke vaeni si hia poni sa baṉara pude henai rini sari ginani mae gua pa tevolo tanisa baṉara. Ka ṉeta vuaheni si kote tava tumatumae si arini, meke mudina asa si kote tava nuquru si arini pude nabulu nia sa baṉara.
6 Pa vari korapa dia arini si kaiqa sapu mae guadi pa Ziuda: ari Daniela, Hananaea, Misaelo, meke Azaraea. 7 La sa ṉati palabatu tinavete meke poni ni pozapoza vaqura; e Daniela si e Belotesaza; Hananaea*Sa ginuana sa pozana Hananaea si “Zihova si Tataru ni gita”, Misaelo sa ginuana si “Zihova sa Tamasa”, Azaraea si “Zihova si va tukana”, meke sa ginuana Daniela si “sa Tamasa si na qua tie varipitui”. si e Sedareki; Misaelo si e Misake; meke e Azaraea si e Abedeniko.
8 Ba se Daniela si va ṉiṉira binalabala pude lopu va boni pule nia si asa koari na ginani na vaeni tanisa baṉara, meke tepa vina malumu si asa koasa ṉati palabatu tinavete pude lopu va boni pule nia si asa koari na ginani sapu tava madi koari na tamasa huporodi. 9 Ele la sa Tamasa meke ponia binalabala sa palabatu pude tataru nia se Daniela, 10 ba zama sa palabatu koe Daniela, “Arau ba na matagutu nia sa baṉara, sina asa tu hia poni gamu sari mia ginani na napo. Na kote dogoro gamu sa baṉara viviqe mia, holani sari kaiqa tie vaqura. Meke kote la sa baṉara meke kupa pania sa batuqu pa ginugua mia.”
11 Meke zama laia Daniela sa tie kopu sapu vekoa Asipenazi pude kopu ni sari Daniela, Hananaea, Misaelo, meke Azaraea, 12 “Mamu podeki sari mua nabulu koari ka manege puta rane: Poni gami ginani elelo na vua huda*Lopu hiva nia rini sa ginani ta madi koari na tamasa huporo. pude henai meke kolo pude napo meke loketoṉa pule. 13 Beto mamu vari padapada ni kineha mami koari kasa tie vaqura pu henai sari ginani tanisa baṉara, mamu tavete lulia gua sapu dogoria goi koari mua nabulu.”
14 Va egoa sa tie kopu meke podeki sa koari ka manege puta rane. 15 Sipu ele hola sa totoso ta mutina, si sari ka made koreo pa Izireli hire si toa valeana hola, meke ṉiṉira, hola ni rini saripu henai sari ginani tana baṉara. 16 Ke podalae koasa totoso asa va malumia sa tie kopu pude madi henai mo sari na vua huda na linetelete, meke ginani elelo ba lopu sari na ginani arilaedi meke sa napo vaeni sapu va namanama ni sa baṉara pude tadirini.
17 Ponini Tamasa koari ka made koreo vaqura pa Izireli sa tinumatumae meke na ginilagilana koari doduru kinubekubere meke vina tumatumae. Meke ponia tugo Sa koe Daniela sa binokaboka pude rupahi meke iliri va bakali sari na dinogodogorae meke na pinutagita.
18 Pa vina betona sa totoso sapu pada vekoa sa baṉara, si turaṉa lani sa ṉati palabatu tinavete sari koreo vaqura koe Nebukaneza. 19 Vivinei i sa baṉara sari kasa meke dogoria sa sapu lopu keke arini si tata kamo laia sa binokaboka tadi Daniela, Hananaea, Misaelo meke Azaraea; ke podalae nabulu nia rini sa baṉara. 20 Pa doduru ginugua pa ginilagilana lohidi meke pa vinabakala sapu nanasa ni sa baṉara, si manege puta totoso holani rini sari doduru tie vakuvakutae na kokorotae pa doduruna sa nana binaṉara. 21 Meke koa se Daniela vasina osolae kamo sa vuaheni kekenu tanisa baṉara Saerasi.
*1:1 2 Baṉ 24:1; 2 Koron 36:5-7
*1:2 2 Baṉ 20:17-18, 24:10-16; 2 Koron 36:10; Ais 39:7-8
*1:7 Sa ginuana sa pozana Hananaea si “Zihova si Tataru ni gita”, Misaelo sa ginuana si “Zihova sa Tamasa”, Azaraea si “Zihova si va tukana”, meke sa ginuana Daniela si “sa Tamasa si na qua tie varipitui”.
*1:12 Lopu hiva nia rini sa ginani ta madi koari na tamasa huporo.